πλοηγείτε στον  ιστοχώρο της Βούλας Βαβαρούτσου

για καλύτερη πλοήγηση στις ιστοσελίδες

πατήστε ΚΕΝΤΡΙΚΗ   

Η ιστοσελίδα αυτή είναι  τμήμα του οικοχώρου "Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΤΕ την ιστοσελίδα

 

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΡΩΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ

Παιδικά Χριστούγεννα: Τι θα θυμούνται;  Η ακτινογραφία της Generation ΧD
Εφηβεία Τouch Generation, η Γενιά της Αφής
Οι έφηβοι μπαίνουν στο μικροσκόπιο

Έφηβοι από medlook

Έφηβοι - Λιγότερος ύπνος, περισσότερα κιλά Τα ατίθασα εφηβικά μυαλά
Οι έφηβοι είναι ευτυχισμένοι όταν Προηγείται η νοητική ανάπτυξη από τη συναισθηματική στους εφήβους
Στην Κρίση των παιδιών

Π Ημέρα Γραμμών Βοήθειας για Παιδιά

τελευταία ενημέρωση: 14/01/2016

Αφήστε τα παιδιά να παίξουν περισσότερο 50 μαθήματα ζωής που δεν διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία
Γονείς ,είναι λάθος να διαβάζετε τα παιδιά σας    
ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πώς θα ξεπεράσουν τα πιτσιρίκια φόβο και ανασφάλεια

Εκτός από μαθητές ,είναι και παιδιά ξέρετε !! Του Δημήτρη Τσιριγώτη,

Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε με αφορμή την κοινή διαπίστωση πολλών εκπαιδευτικών ότι ολοένα και περισσότερο οι μαθητές στην τάξη μιλάνε με τους διπλανούς τους , έχουν την τάση να είναι χαλαροί και μη συγκεντρωμένοι και μάλιστα δεν συμμορφώνονται ούτε μετά από παρατήρηση του εκπαιδευτικού .Τις περισσότερες φορές δε αυτή η παρόρμησή τους είναι τόσο ισχυρή που μοιάζει απλά σαν να μην μπορούν να κάνουν αλλιώς.

Θέλουμε να αποφύγουμε τα βιαστικά συμπεράσματα και τις υπεραπλουστεύσεις όπως ότι αρκετά από αυτά τα παιδιά έχουν μη εγνωσμένα σύνδρομα (υπερκινητικότητας και διάσπασης προσοχής) ή ότι έχουν έλλειμμα αγωγής ή ότι φταίνε οι εκπαιδευτικοί που είναι χαλαροί σε θέματα πειθαρχίας και άλλα τέτοια που οδηγούν σε εκλογικεύσεις των αιτιών ,σε επίρριψη ευθυνών και που ,κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ επιφανειακή προσέγγιση του θέματος .

Καταρχάς το γεγονός ότι οι μαθητές μιλάνε με τους συμμαθητές τους και δεν προσέχουν στο μάθημα πρέπει να εκληφθεί ως σύμπτωμα και όχι ως το πρόβλημα αυτό καθαυτό. Πρέπει να σκεφτούμε μάλιστα ότι ένα σύμπτωμα μπορεί μερικές φορές να είναι σωτήριο αν εκτιμηθεί σωστά και λειτουργήσει ως συναγερμός. Ίσως τα παιδιά με αυτή τους την συμπεριφορά και άθελά τους μας στέλνουν κάποιο μήνυμα .Το θέμα είναι αν εμείς είμαστε πρόθυμοι να το ακούσουμε ή το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να απενεργοποιήσουμε τον ενοχλητικό συναγερμό. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές οι εκπαιδευτικοί καταφεύγουμε στις ευκολίες μας να επιβάλλουμε τη τάξη με την απειλή, το φόβο ή την χρήση εξουσίας .Πρόκειται ουσιαστικά για όπως-όπως κουκούλωμα του προβλήματος.

Μιλώντας με αρκετούς από αυτούς τους μαθητές (Γυμνασίου και Λυκείου)που μιλάνε ακατάπαυστα μέσα στην τάξη μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι στην ερώτηση γιατί το κάνουν αυτό τα πιο πολλά απάντησαν :

1)ότι το έχουν ανάγκη, γιατί τους χαλαρώνει και τους φεύγει το άγχος ή γιατί απλά τους ευχαριστεί.

2)για να περάσει η ώρα που αλλιώς δεν περνάει με τίποτα και γιατί βαριούνται.

3)αυτά που κάνουν στο μάθημα τα έχουν ήδη κάνει σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα.

Τι μπορούμε να καταλάβουμε από τις απαντήσεις αυτές ; Πολλά, όπως ότι τα περισσότερα παιδιά δεν βρίσκουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και χαρά στο σχολείο και ότι απλά σπρώχνουν τον χρόνο μέχρι να σχολάσουν . Επίσης ότι η παράταση της σχολικής ζωής σε μια δεύτερη απογευματινή βάρδια είναι τόσο κουραστική και επίπονη που οι πιο πολύ μαθητές αναγκάζονται να κρατάνε δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πρωινού σχολείου για να μπορούν να ανταποκριθούν στις απογευματινές τους υποχρεώσεις .Μάλιστα οι μαθητές νιώθουν ότι δεν χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στο σχολείο αφού το απόγευμα θα ξαναδιδαχθούν τα ίδια πράγματα.

Εγώ όμως θα σταθώ σε ένα θέμα τελείως διαφορετικό στο οποίο θεωρώ ότι δεν του έχει δοθεί η ανάλογη προσοχή. Είναι φανερό ότι μιλώντας και έχοντας χαλαρή διάθεση οι μαθητές μέσα στην τάξη την ώρα του μαθήματος νιώθουν ότι καλύπτουν κάποια ζωτική τους ανάγκη που προφανώς δεν καλύπτεται επαρκώς έξω από αυτήν. Ας πάρουμε την καθημερινότητα ενός μέσου μαθητή Γυμνασίου ή Λυκείου και ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε. Η εκπαίδευση του συνεχίζεται και μετά το τέλος του πρωινού σχολείου όπου είτε βρίσκεται κλεισμένος σε κάποιο φροντιστήριο είτε βρίσκεται κλεισμένος στο δωμάτιό του για να μελετήσει. Και στις δύο περιπτώσεις η ουσιαστική επικοινωνία με άλλους ανθρώπους είναι ελάχιστη .Ακόμα και μια αθλητική ή καλλιτεχνική δραστηριότητα να έχει πάλι έχει τη μορφή της εκπαίδευσης όπου το παιδί λειτουργεί ως μαθητής .Δηλαδή ουσιαστικά μιλάμε για παιδιά που εκπαιδεύονται σχεδόν όλη μέρα και οτιδήποτε κάνουν έχει σχεδόν πάντα να κάνει με την μαθητική τους ιδιότητα .Δεν έχουν χρόνο ούτε να παίξουν ,ούτε να κάνουν κάτι που τα ευχαριστεί . Πρόκειται δηλαδή για παιδιά που όχι απλά δεν χαίρονται την υποτιθέμενη ανεμελιά της παιδικότητάς τους αλλά που είναι από το μεσημέρι και μετά σε ένα διαρκές τρέξιμο να προλάβουν να τα κάνουν όλα και να τα μάθουν όλα. Ας συνυπολογίσουμε τώρα και το γεγονός ότι στα περισσότερα σπίτια υπάρχει πλέον η τάση των παράλληλων ζωών , των γονέων με τα παιδιά τους. Οι γονείς είτε είναι αναγκασμένοι να εργάζονται υπερβολικά , είτε τους έχουν καταπλακώσει τα προβλήματα και δεν έχουν διάθεση επικοινωνίας , είτε και αυτοί αναζητούν μέσα στο σπίτι τους λίγες στιγμές χαλάρωσης μπροστά στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή που όμως δεν συμπεριλαμβάνουν τα παιδιά. Ακόμα και αν υπάρχει ελεύθερος χρόνος τα παιδιά πέφτουν με τα μούτρα στα social media (κυρίως το facebook) όπου έρχεται ως υποκατάστατο της πραγματικής επικοινωνίας ή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια όπου έρχονται ως υποκατάστατα των παιχνιδιών που θα έπρεπε να παίζουν τα παιδιά έξω από το σπίτι τους. Το πιο σημαντικό είναι ότι κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ενασχολήσεών τους τα παιδιά δεν επικοινωνούν , δεν σχετίζονται ουσιαστικά με τους άλλους και είναι σχεδόν αμίλητα.

Όμως η παιδικότητα έχει από μόνη της τέτοια δύναμη και ορμητικότητα που δεν ανακόπτεται τελείως .Οπότε τα παιδιά στα πρωινά τους σχολεία ,όπου λόγω του υπερβολικά μεγάλου αριθμού μαθητών ανά τάξη, μπορούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο του εκπαιδευτικού και να ικανοποιήσουν έστω εν μέρει την ανάγκη τους για επικοινωνία και για να αισθανθούν για λίγο παιδιά , ακόμα και αν αυτό οφείλεται στο μάλωμα που τους κάνει ο εκπαιδευτικός.

Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει σε ένα παιδί που δεν αφήνεται ποτέ του να είναι παιδί και που αναγκάζεται να εργάζεται τόσο σκληρά από τόσο μικρή ηλικία. Το πιο πιθανό είναι αν δεν βιωθεί η παιδικότητα και η εφηβεία στην ώρα τους να πάρουν παράταση. Ουσιαστικά τα παιδιά αυτά αργούν πάρα πολύ να ωριμάσουν κοινωνικά. Κατά την ταπεινή μου γνώμη έτσι εξηγείται και το μεγάλο έλλειμμα κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης που παρατηρείται στη πλειοψηφία της νεολαίας μας (ηλικίες 18-25) και η περίεργη για την εποχή ησυχία του φοιτητικού κινήματος. Αυτές οι ηλικίες μοιάζουν σαν να προσπαθούν να αναπληρώσουν το χαμένο χρόνο και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να περνάνε καλά. Και η διάθεση του να περνάνε καλά δεν έχει κάτι το μεμπτό αλλά όταν έρχεται ως η μόνη διάθεση είναι ,όπως και να το κάνουμε, παιδική. Στο φινάλε όμως, πως μπορεί κάποιος «να μεγαλώσει» όταν δεν έχει αφεθεί να υπάρξει ποτέ του μικρός ;

Τελικά μήπως πρόκειται για διαστρέβλωση της πραγματικότητας το γεγονός ότι η μαθητική ιδιότητα ολοένα και πιο πολύ ουσιαστικά εξοβελίζεται και εκτός σχολείου και ότι οι μαθητές αναγκάζονται να βλέπουν το σχολείο ως το μόνο μέρος που μπορούν ,έστω και στα κλεφτά, να χαλαρώσουν ,να παίξουν και να νιώσουν παιδιά ; Μήπως οι ψίθυροι που βγάζουν οι μαθητές στις τάξεις είναι κραυγές για απλή ανθρώπινη επικοινωνία που τους τη στερούμε; Ίσως πέφτουμε σε τεράστια αντίφαση αν χαρακτηρίζουμε ως αντικοινωνική τη συμπεριφορά των παιδιών ενώ αυτά, έστω και αν ο χρόνος, ο τόπος και ο τρόπος δεν είναι ο ενδεδειγμένος, ψάχνουν απεγνωσμένα να επικοινωνήσουν.

Η ακτινογραφία της Generation ΧD ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΓΡΑΜΜΕΛΗ

 

Δεν έχουν γνωρίσει τον κόσμο δίχως το Διαδίκτυο, ανατράφηκαν στην ψηφιακή εποχή και έχουν «εκτεθεί» σε πολύ περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα από κάθε άλλη γενιά. Ο λόγος για τη «Generation ΧD», τα ψηφιακά Παιδιά της Γενιάς Χ, ηλικίας 8-14 ετών. Μέσα από τη μεγαλύτερη πανευρωπαϊκή μελέτη που έχει διεξαχθεί ποτέ για τους προεφήβους- «tweens» (έγινε σε περισσότερα από 3.000 παιδιά ηλικίας 8-14 ετών σε έξι χώρες της Ευρώπης)-, την οποία ζήτησε η Disney ως μέρος της συνεχούς έρευνας για το νέο παιδικό τηλεοπτικό κανάλι Disney ΧD, το οποίο εκπέμπει και στην Ελλάδα μέσα από την πλατφόρμα της Νova, προέκυψαν αποτελέσματα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τα οποία κατέρριψαν πολλούς μύθους για τη σχέση των παιδιών με το Διαδίκτυο αλλά και τη στάση τους απέναντι στην οικογένεια και την έννοια της διασημότητας που προβάλλει η σύγχρονη κουλτούρα. Με θεμελιώδεις διαφορές σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, ακριβώς λόγω της «ψηφιακής τους» ανατροφής, η συγκεκριμένη γενιά δεν έχει γνωρίσει τη ζωή χωρίς την ψηφιακή ψυχαγωγία, την κινητή τηλεφωνία ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media channels). 
Αν και απόλυτα εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, οι εκπρόσωποι της γενιάς ΧD τη χρησιμοποιούν για να αναβαθμίσουν και όχι να αντικαταστήσουν την προσωπική κοινωνική επαφή. Εξ ου και η προσωπική επαφή παραμένει ο πλέον προτιμητέος τρόπος επικοινωνίας με τους φίλους (30%), πολύ περισσότερο από την αποστολή γραπτών μηνυμάτων (15%), τις ζωντανές διαδικτυακές συζητήσεις (14%) και το κινητό τηλέφωνο (8%)! Το 95% των παιδιών αυτών θεωρούν σημαντικά το Διαδίκτυο και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, 53% θεωρούν ότι το Διαδίκτυο βελτιώνει τη ζωή τους εξασφαλίζοντάς τους δυνατότητα επικοινωνίας με τους φίλους τους εκτός σχολείου, ενώ 44% δηλώνουν ότι το Διαδίκτυο διευκολύνει τη διατήρηση επαφής με τους φίλους τους. Σχεδόν τα μισά από τα παιδιά δεν μπορούν καν να φανταστούν τον κόσμο δίχως αυτά τα εργαλεία.
Σε άλλο σημείο της έρευνας γίνεται σαφές ότι η χρήση των υπολογιστών για την ολοκλήρωση των σχολικών τους εργασιών είναι η δεύτερη (59%) συνηθέστερη χρήση του Διαδικτύου μετά τα διάφορα παιχνίδια (74%).
Στο πλαίσιο της πιστωτικής κρίσης η γενιά των παιδιών 8-14 καταφέρνει να αναδειχθεί μάλλον κερδισμένη καθώς, σύμφωνα πάντα με τη συγκεκριμένη έρευνα, οι «Μικροί Επιχειρηματίες» αποκτούν καλές οικονομικές συνήθειες νωρίς. Συγκεκριμένα 70% αποταμιεύουν το χαρτζιλίκι τους αντί να το ξοδεύουν αμέσως, ενώ 64% θα προτιμούσαν να εργάζονται ανεξάρτητα και όχι για κάποιον άλλον όταν μεγαλώσουν.
Οσον αφορά τις φιλοδοξίες τους, παρά το γεγονός ότι μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η έννοια της διασημότητας, έχουν ισχυρές οικογενειακές αξίες και φιλοδοξούν να ασχοληθούν με παραδοσιακά επαγγέλματα μεγαλώνοντας, αντί να επιδοθούν στο κυνήγι της διασημότητας. Στο συναισθηματικό κομμάτι της έρευνας η μητέρα κυριαρχεί καθώς αναδείχθηκε το άτομο που θαυμάζουν περισσότερο: 43%, σε κάθε χώρα διεξαγωγής της έρευνας, με τον μπαμπά να ακολουθεί δεύτερος με ποσοστό 30%.
Αξιο λόγου είναι και το γεγονός πως με βάση τα στοιχεία η γενιά των προεφήβων δηλώνει ότι το ενδιαφέρον για το περιβάλλον είναι σημαντικό. Το 97% των εκπροσώπων της γενιάς ΧD πιστεύει ότι είναι σημαντικό να προστατεύουμε τον πλανήτη μας, με το 74% να ανακυκλώνει ήδη σταθερά. Το 69% προσπαθεί να εξοικονομεί νερό, το 68% σβήνει τα φώτα και το 59% ξαναχρησιμοποιεί τις σακούλες για ψώνια. Τέλος, όταν τα παιδιά ρωτήθηκαν για τις πέντε μεγαλύτερες μελλοντικές ανησυχίες, απάντησαν με την παρακάτω σειρά: το περιβάλλον, ο πόλεμος, οι αρρώστιες, η έλλειψη θέσεων εργασίας και η φτώχεια.

 

Εθισμένοι με τον υπολογιστή τους οι μαθητές στην Ελλάδα
 

ΚΟΡΥΦΗ

Τouch Generation, η Γενιά της Αφής ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Γεννήθηκαν στο τέλος του 20ού αιώνα. Θα είναι η πρώτη γενιά που θα ξεφυλλίζει ηλεκτρονικά βιβλία αντί για χάρτινα και η πρώτη που περισσότερο θα κοιτάζει το κινητό τηλέφωνο και λιγότερο θα το έχει κολλημένο στο αυτί της

Θα αφήσουν οι σημερινοί 10χρονοι για πάντα τα πληκτρολόγια;

Ας φανταστούμε μια τυπική μέρα: το πρωί κλείνουμε το ξυπνητήρι που έχουμε βάλει στο κινητό τηλέφωνο με ένα άγγιγμα στην οθόνη της συσκευής. Βγαίνοντας από το σπίτι, παίρνουμε χρήματα από ένα ΑΤΜ δίνοντας όλες τις εντολές από την οθόνη. Στο αυτοκίνητο, αναζητούμε την οδό που θέλουμε να πάμε πάνω στην οθόνη του GΡS. Ο κατάλογος με τις οθόνες της καθημερινότητάς μας είναι ήδη μακρύς. Και οι σημερινοί 10χρονοι, η πρώτη Τouch Generation. Θα είναι η πρώτη γενιά που θα ξεφυλλίζει ηλεκτρονικά βιβλία, η πρώτη που περισσότερο θα κοιτάζει το κινητό τηλέφωνο και λιγότερο θα το έχει κολλημένο στο αυτί της. Αντίθετα με τη προηγούμενες, αυτή η γενιά δεν θα καλείται να σπάσει τις οθόνες (ειδικά των τηλεοράσεων) αλλά να τις αγγίζει. Καθώς η Μicrosoft ετοιμάζεται να παρουσιάσει σε περίπου έναν μήνα τα Windows 7, χάρις στα οποία οι χρήστες των υπολογιστών θα κάνουν τα πάντα με την αφή, το μέλλον μοιάζει σχεδόν προδιαγεγραμμένο: τα παραδείγματα των συσκευών που έχουν ήδη αφήσει τα πληκτρολόγια είναι ήδη πάρα πολλά. Στα έξυπνα τηλέφωνα, για παράδειγμα, η κορεατική Ηtc είχε δώσει το σύνθημα από το 2006. Έπειτα ήρθε το ΒlackΒerry με το μοντέλο Storm και η Νokia με το Ν97 έως ότου το iΡhone έγινε το σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς. Χωρίς ανάσα. Υπάρχει, ωστόσο, ένα πρόβλημα: όπως φαίνεται, η αφή είναι μια ακριβή αίσθηση- τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Το 2001 ο Μπιλ Γκέιτς είχε προφητεύσει ότι «μέσα σε 5 χρόνια τα Τablet ΡC θα έχουν αντικαταστήσει τους φορητές υπολογιστές». Από το 2006 έχουν περάσει τρία ολόκληρα χρόνια, χωρίς να έχει επαληθευτεί η προφητεία του αφεντικού της Μicrosoft. Κι ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι τα Τablet ΡC είναι ελκυστικά, αλλά η τιμή τους τσουχτερή. Το κοινό του στην αγορά ψάχνει και το Μicrosoft Surface, η διαδραστική επιφάνεια επεξεργασίας αρχείων που παρουσιάστηκε το 2008. Στην Ισπανία, σημειώνει η «Εl Ρais», έχουν πουληθεί μόλις 200 τέτοιες συσκευές, αν και σύμφωνα με μια έρευνα είναι το αγαπημένο γκάτζετ στις ηλικίες 13-15 ετών. Φυσικά, οι εταιρείες λαμβάνουν το μήνυμα. Οι άνθρωποι της Μicrosoft δουλεύουν χωρίς ανάσα για να παρουσιάσουν μια νέα εκδοχή, το κόστος της οποίας δεν θα ξεπερνάει τα 1.500 δολάρια (περίπου 1.000 ευρώ). Σημαίνουν όλα αυτά ότι θα αποχαιρετήσουμε για πάντα το πληκτρολόγιο; «Όχι» δηλώνει κατηγορηματικά ο Φόρουτζαν Γκολσάνι, καθηγητής Πληροφορικής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. «Η χρήση των δέκα δαχτύλων παραμένει ένας πολύ αποτελεσματικός και γρήγορος τρόπος για να γράφουμε. Αν θα αλλάξει κάτι, αυτό θα είναι η παράλογη διάταξη των γραμμάτων», εξηγεί.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Νίκολας Νεγκροπόντε, δημιουργός του Μedia Lab στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης και θεωρούμενος γκουρού της ψηφιακής εποχής: «Είτε στο τραπέζι είτε στην οθόνη, το πληκτρολόγιο θα συνεχίσει να υπάρχει», αναφέρει στη «Repubblica». «Η ιδέα τού να χρησιμοποιούμε τα δάχτυλα δεν θα πεθάνει, ούτε τα γράμματα και τα σύμβολα. Όμως, τα εικονικά πληκτρολόγια έχουν μια επιπλέον δυνατότητα, καθώς μπορούν να τροποποιηθούν πιο εύκολα», προσθέτει δηλώνοντας βέβαιος ότι το multitouch θα στεφθεί με απόλυτη επιτυχία.
Η φυλή του αντίχειρα έρχεται από την Ιαπωνία  Η multi-touch εποχή φαίνεται ότι θα βάλει το δικό της λιθαράκι στη θεωρία της εξέλιξης, αν και από τον homo abilis μέχρι τους «ογιαγιουμπισόκου» το βήμα δεν είναι μικρό. Ο πρώτος ξεχώρισε από τον πίθηκο χάρις στον αντιτακτό αντίχειρα. Οι δεύτεροι είναι η «φυλή του αντίχειρα» στην Ιαπωνία και ξεχωρίζουν από τους γονείς τους από την ταχύτητα με την οποία πληκτρολογούν τα μηνύματα στο κινητό τους.

Με τι αποτέλεσμα; Όπως έδειξαν έρευνες, ο χάρτης των νευρώνων στους «ογιαγιουμπισόκου» είναι πιο πλούσιος από αυτόν των προγόνων τους. «Ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να αναδομεί τους χάρτες των αισθήσεων ανάλογα με τη χρήση», επισημαίνει ο καθηγητής Ρόμπι Τόμσον. Αποδεικνύεται επίσης ότι ο άνθρωπος είναι ένα κατ΄ εξοχήν ακουστικό ον.
Σύμφωνα με μελέτες, αν τα πληκτρολόγια δεν έκαναν θόρυβο, θα γράφαμε πιο αργά και θα κάναμε περισσότερα λάθη τουλάχιστον κατά 20%. Πραγματικό ή εικονικό, το πληκτρολόγιο του μέλλοντος θα είναι σχεδόν άχρηστο χωρίς ήχο.


ΚΟΡΥΦΗ

 

Εφηβεία Ρομποτή Σοφία, Κλιν. Ψυχολόγος

 

Εφηβεία ονομάζουμε την εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει "βιολογικά" με τις μεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει "ψυχολογικά" με την τελική οργάνωση της σεξουαλικότητας. Πρόκειται για ένα φαινόμενο ορμονικό, βιολογικό, πνευματικό. Είναι ένα προϊόν της ανθρώπινης διανόησης.

Ο Rene Spitz είναι γνωστός στους επιστήμονες της ψυχικής υγείας λόγω μιας "θεωρίας" που, από το 1959 ως τις μέρες μας, δεν έχει ακόμη ξεπεραστεί. Πρόκειται για τη θεωρία των "ψυχικών οργανωτών", η οποία αίρει την καταγωγή από τα εμβρυολογικά μοντέλα. Εκεί ο επονομαζόμενος "οργανωτής" έχει σαν ρόλο να ρυθμίζει την αναπτυξιακή πρόοδο πάνω σε έναν ιδιαίτερο άξονα ανάπτυξης (Needham, 1939).

Ο Spitz εισήγαγε τον όρο "οργανωτής" για να συμπυκνώσει κάτω από ένα μεταβλητό σχήμα το πλήθος των κατακτήσεων στον τομέα της ωρίμανσης και της ανάπτυξης. Το πέρασμα με επιτυχία από τη μια φάση ανάπτυξης σε μιαν άλλη αποτελεί έναν αληθινό καταλύτη για την προώθησή της.

Όταν διάφορα αναπτυξιακά ρεύματα οργανώνονται και απαρτώνονται έτσι ώστε να λειτουργούν σαν μία ενότητα του ψυχικού συστήματος και μάλιστα σε ένα επίπεδο πιο σύνθετο, τότε αυτή ακριβώς η φάση αντιστοιχεί με μία επιτυχή εγκαθίδρυση του "οργανωτή". Εμείς θα προσεγγίσουμε την εφηβεία και την περιγραφή της, μεταξύ άλλων, και μέσα από τη θεωρία των "οργανωτών", σαν μια διαδοχή οργανωτικών φάσεων ή σταδίων με ιδιαίτερη σημασία.

Δύο είναι, λοιπόν, κατά τον Spitz τα ουσιώδη "οργανωτικά στάδια" που θα συναντήσουμε στην ανάπτυξη ενός "φυσιολογικού" εφήβου.

- Το πένθος των γονεϊκών εικόνων και
- Η επιλογή ετερόφυλου "αντικειμένου"

Πριν προχωρήσουμε σε περαιτέρω ανάλυση πρέπει να θεωρήσουμε ότι το εγώ είναι ο θεμελιώδης οργανωτής της ψυχικής ζωής ως εκ της λειτουργίας και της ικανότητάς του να τελειοποιεί, να απαρτιώνει δηλαδή, να συνθέτει και να οργανώνει, με σκοπό την ανά πάσα στιγμή εγκαθίδρυση μιας ισορροπίας μεταξύ των ενορμήσεων του υπερεγώ και του εξωτερικού κόσμου.

Το πένθος των γονεϊκών εικόνων

Η βιολογική επανάσταση που επέρχεται με ιδιαίτερη δύναμη κατά την εφηβεία, καθώς και οι μετατροπές που προκαλεί στο σώμα απαιτούν μια σοβαρή επανατοποθέτηση τόσο του εφήβου σε σχέση με τον εαυτό του, όσο και του περιβάλλοντος προς τον έφηβο. Οι αλλαγές είναι ραγδαίες, τόσο στις σωματικές αναλογίες, όσο και στα πρωτογενή και δευτερογενή γενετικά χαρακτηριστικά. Έτσι επισυμβαίνουν σημαντικές αλλοιώσεις στην αντίληψη του εφήβου για τη "σωματική του εικόνα".

Υπάρχουν έφηβοι που δέχονται με ευκολία την καινούργια εικόνα του σώματός τους με τα χαρακτηριστικά του φύλου και άλλοι που θα αποπειραθούν να τα απαρνηθούν.

Το σώμα παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στις ανθρώπινες σχέσεις και ρυθμίζει την αποδοχή ή όχι του εαυτού μας. Έτσι η στάση και οι κρίσεις που το περιβάλλον κάνει για τον έφηβο επηρεάζουν κατά πολύ την εικόνα που ο ίδιος δημιουργεί για τον εαυτό του.

Είναι γεγονός ότι κατά την φυσιολογική εξέλιξη των εφήβων η σεξουαλική (γενετήσια) ωρίμανση κάνει τις γενετήσιες τάσεις να περνούν σε πρώτο επίπεδο (A. Freud).

Κατά τη διάρκεια της προ-εφηβείας η παιδική σεξουαλικότητα συναντά ένα ΕΓΩ που όμως είδαμε είναι άκαμπτο και αντιτάσσει σοβαρές άμυνες στις ενορμητικές απαιτήσεις. Οι μηχανισμοί που το εγώ χρησιμοποιεί είναι αυτοί που πάντα χρησιμοποιούσε κατά την παιδική ηλικία (λανθάνουσα περίoδο) ? η απώθηση, η μετάθεση, η απάρνηση.

Η άνθιση της εφηβείας θα επιφέρει σίγουρα και την αναβίωση του Οιδιπόδειου συμπλέγματος. Έτσι ο τρόπος που το νέο άτομο θα οργανώνει τις σχέσεις του, θα κινείται ανάμεσα στο "ιδεώδες του εγώ", στις γονεϊκές του εικόνες και στις εικόνες που η πραγματικότητα του δίνει για τον εαυτό του και για τους γονείς του (E. Kestemberg). O νέος ζει την ένταση της αναβίωσης του Οιδιπόδειου συμπλέγματος με σοβαρό άγχος, έντονες ενοχές και απώλεια της αυτο-εκτίμησης.

Ακριβώς για να ξαναχτίσει μια ισορροπία και για να οργανώσει εκ νέου ένα σύστημα σχέσεων σε αναλογία με αυτό των γονεϊκών προτύπων που έχει κλονιστεί, ο έφηβος πρέπει να απορρίψει βίαια τα γονεϊκά πρότυπα ώστε να αυτο-επιβεβαιωθεί.

Κατά την περίοδο αυτή όπου προεξάρχει η γενετήσια ανάπτυξη και λόγω των φαντασιώσεων με τις οποίες επενδύονται οι γονεϊκές εικόνες οι έφηβοι βρίσκονται στην ανάγκη να αποστασιοποιηθούν από αυτές. Κατά τον Diatkine, μια συγκεκριμένη εικόνα που έχει δημιουργήσει ο έφηβος για τους γονείς του κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των αμοιβαίων σχέσεών καταστρέφεται. Έτσι αντιδράσεις των εφήβων, "όπου τίποτα από το παρόν, ή το μέλλον δεν έχει ενδιαφέρον", εξηγούνται μέσω της νοσταλγίας που είναι και η έκφραση αυτής της σύγκρουσης ανάμεσα στην εξάρτηση από τους γονείς και την επανάσταση εναντίον τους. Η νοσταλγία αυτή φέρει τη σφραγίδα μιας τάσης προς παλινδρόμηση, η οποία χαρακτηρίζεται από την επώδυνη προσπάθεια ολοκλήρωσης μιας διαδικασίας αποχωρισμού (από την παιδικότητα, από τους γονείς?).

Η οριστική και αναπότρεπτη εγκατάλειψη του "πρωτογενούς αντικειμένου αγάπης", δηλαδή της μητέρας ή και του πατέρα, μέσα από αυτό ακριβώς το πένθος των γονεϊκών προτύπων σηματοδοτεί και την επιτυχή εγκατάσταση του πρώτου οργανωτή της εφηβικής προσωπικότητας και βοηθά στον επαναπροσανατολισμό προς άλλα αντικείμενα σχέσεων. Έτσι το "πένθος" του εφήβου εμφανίζεται ως αποφασιστικός παράγων, ο οποίος επιτρέπει την πρόοδο της φυσιολογικής εξέλιξης.

Μόνο αφού καταρρεύσουν επιτυχώς τα "γονεϊκά πρότυπα" θα αρχίσει μια διεργασία προς την κατεύθυνση της αναζήτησης σχέσεων εκτός οικογενείας, οι οποίες έχουν πιθανότητες να επιζήσουν. Σύμφωνα με την Α. Freud το πένθος της εφηβείας διεξάγεται μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Το εγώ αποσπάται από το υπερεγώ, το οποίο χάνει την αποτελεσματικότητά του και αφήνει το εγώ χωρίς σταθερό αντίβαρο. Έτσι πράγματι και ενώ το περιεχόμενο του υπερεγώ αντιστοιχεί από την παιδική ακόμη ηλικία στους εσωτερικευμένους γονεϊκούς κανόνες, κατά την εφηβεία, η απάρνηση των παιδικών δεσμών με τα αντικείμενα αγάπης που είναι οι γονείς, συμπαρασύρει και την απώλεια του περιεχομένου του υπερεγώ. Εδώ λοιπόν βλέπουμε ότι ο έφηβος όχι μόνο πρέπει να αποδεσμευτεί από όσα δεχόταν ως τώρα, αλλά, πράγμα που είναι και το σοβαρότερο, να απαρνηθεί ένα σημαντικό μέρος της προσωπικότητάς του. Όσο οι γονεϊκές εικόνες υπήρχαν παντοδύναμες το παιδί έπαιρνε από αυτές ικανοποίηση. Η στιγμή όμως της απόρριψης είναι και μια σημαντική πηγή απώλειας της αυτο-εκτίμησης του εφήβου.

Έτσι θα μπορούσαμε, κάτω από αυτό το πρίσμα να εξηγήσουμε πολλές από τις αντικοινωνικές πράξεις των εφήβων. Σαν μία πρόκληση προς τους γονείς να ξαναπάρουν το ρόλο τους και για να καλύψουν το κενό που δημιούργησε η απόρριψή τους, συμβάλλοντας ταυτόχρονα και στη δημιουργία αμυνών ενάντια στο κύμα των ενορμητικών τάσεων.

Όλες αυτές οι "ψυχολογικές κινήσεις" μπορεί να εκληφθούν ως προσαρμοστικές προσπάθειες του εφήβου προς μια σύγχρονη ζωντανή πραγματικότητα, η οποία έρχεται να καταρρίψει την κεκτημένη παιδική εικόνα για τον κόσμο που ο έφηβος πρέπει να εγκαταλείψει καταστρέφοντάς την.

Η επιλογή του ετερόφυλου αντικειμένου

Πολλοί συγγραφείς έχουν σταθεί στη σημασία πού έχει ο τονισμός του ναρκισσισμού ο οποίος ακολουθεί τη φυσιολογική πορεία του πένθους που προαναφέραμε. Έτσι σύμφωνα με τον Jacobs "ο έφηβος περνά από ένα μεταβατικό στάδιο ναρκισσιστικής απόσυρσης", το οποίο φυσιολογικά πρέπει να ακολουθείται από την επιστροφή του ατόμου στον κόσμο των σχέσεων. Όπως θα 'λεγε ο Nietzsche "μάλλον υποχωρεί και σίγουρα το κάνει, αλλά υποχωρεί για να πηδήξει καλύτερα!"

Κατά τη διάρκεια αυτής της τόσο ταραγμένης περιόδου και ενώ φαίνεται σαν να διεξάγεται ένας αγώνας ανάμεσα σε αντίθετες δυνάμεις, όπως η πράξη και η αγωνία, το χάος και η αποσαφήνισή του, η χαρά και η απελπισία, η ανάπτυξη του εγώ βαδίζει προς την ολοκλήρωσή της.

Πριν λοιπόν μιλήσουμε για τη φυσική επιλογή ετερόφυλου αντικειμένου θα έπρεπε να αναφερθούμε στο χαρακτηριστικό της εφηβείας, το τόσο γνωστό και τόσο σημαντικό για τη δόμηση του ψυχισμού - την εξιδανίκευση.

Ως εξιδανίκευση θεωρούμε το σύνολο των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν την Τέχνη και την Πνευματική έρευνα και ενασχόληση. Μια ενόρμηση λέγεται "εξιδανικευμένη" όταν προσανατολίζεται προς αντικείμενα κοινωνικά αποδεκτά.

Ορισμένοι έφηβοι, συνήθως οι περισσότεροι, κατά την περίοδο αυτή αναπτύσσουν νέα ταλέντα, δημιουργικότητα και ικανότητες που δεν υπήρχαν πριν. Συνήθως πρόκειται για τάλαντα ποιητικά, μέσω των οποίων ο έφηβος ψάχνει να εκφράσει μια ζωή κυρίως φαντασιωσική, ιδιαίτερα έντονη και μια θλίψη μπροστά στον αποχωρισμό του παιδικού κόσμου, ενώ ταυτόχρονα δηλώνουν και μια έντονη επιθυμία για συγκινησιακές ικανοποιήσεις.

Η εμφάνιση της ωριμότητας και η προσαρμογή του εφήβου στην πραγματικότητα, συνδυάζονται συχνά και συνηγορούν στην απώλεια των σπάνιων αυτών δώρων της εφηβείας.

Στους ειδικούς της φυσικής υγείας τίθεται συχνά ο προβληματισμός που αφορά στο συνδυασμό της γενετήσιας σεξουαλικής ενέργειας, ο οποίος είναι παρών κατά την εφηβεία και της δυνατότητας για εξιδανίκευση. Προεξάρχοντος του Freud, οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι η πρώιμη σεξουαλική ικανοποίηση, οι πρώιμες δηλαδή ολοκληρωμένες σχέσεις εμποδίζουν τη λειτουργία της εξιδανίκευσης και κατά συνέπεια μπλοκάρουν ένα σημαντικότατο στάδιο ανάπτυξης.

Έχει κλινικά παρατηρηθεί ότι ψυχολογικά ο έφηβος δεν παίρνει την ικανοποίηση που περιμένει από την πρώιμη σεξουαλική ολοκλήρωση διότι απλούστατα δεν είναι έτοιμος γι'αυτήν.

Είναι αναντίρρητο ότι ο έφηβος εκείνος που επενδύει όλη την libido του στην γενετήσια ικανοποίηση (ή στην εξεύρεσή της) "σπαταλά" την ενέργειά του δημιουργώντας πρόβλημα στη φυσιολογική του ικανότητα για εξιδανίκευση, ικανότητα που δεν θα μπορέσει ποτέ να αναπληρώσει τελείως κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης.

Ένα απλό παράδειγμα κατάληξης της εξιδανίκευσης που έρχεται να υποστηρίξει τις πιο πάνω θέσεις είναι η ανάπτυξη τρυφερών αισθημάτων στις πρώτες σχέσεις με το οποιοδήποτε αντικείμενο αγάπης.

Η μεικτοποίηση των σχολείων μας δίνει εναύσματα για παρατηρήσεις συχνά παράδοξες σε αυτόν τον τομέα. Όπως αιώνες τώρα η αναζήτηση της αρμονίας ανάμεσα στην τρυφερότητα και τη σεξουαλικότητα, συναντά δυσκολίες, ακόμα και μέσα στο χαλαρό πια σύστημα της καθημερινής συνύπαρξης των δύο φύλων στα σχολεία, ιδιαίτερα στα Λύκεια. Ακόμη και σήμερα ο νέος έφηβος των 16-17 ετών, αν ξεπεράσει το όριο της σεξουαλικής προσέγγισης με τον καθημερινό σύντροφο συχνά αισθάνεται μελαγχολία, ενοχές και φυσικά έκπληξη για τα συναισθήματά του αυτά. Συχνότερα οι έφηβες κοπέλες νιώθουν μιαν ασυνείδητη απαξίωση του εαυτού τους σαν συνέχεια της ολοκλήρωσης των σεξουαλικών σχέσεων, "πριν η φιλία μας ήταν υπέροχη, τώρα δεν ξέρω πια τι συμβαίνει?".

Οριστικό συμπέρασμα είναι ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας ο διαχωρισμός μεταξύ σεξ και αγάπης είναι ασαφής. Η εξιδανίκευση δεν έχει περατώσει το ρόλο της, ώστε να βοηθήσει στη δημιουργία σεξουαλικών σχέσεων ωριμότητας και αρμονίας. Εδώ όμως θίξαμε πια το σκέλος της επιλογής του "αντικειμένου" για το οποίο και θα μιλήσουμε αμέσως.

Όπως αναφέρθηκε το πρώτο στάδιο της επιλογής του αντικειμένου είναι η ναρκισσιστική αναδίπλωση. Μια μορφή αναζήτησης και επιλογής "αντικειμένου" είναι η τάση για ονειροπόληση, για φαντασιωσικού τύπου δραστηριότητες, για υπερευαισθησία και για αισθητηριακή οξύτητα. Αυτές οι δραστηριότητες που ανήκουν στη χωρία του φανταστικού έχουν ένα σοβαρό λόγο ύπαρξης στην εφηβεία. Το νέο άτομο μέσα από αυτές έχει τη δυνατότητα να αφομοιώνει σε μικρές δόσεις τις συναισθηματικές εμπειρίες προς τις οποίες το ωθεί η ανάπτυξή του.

Τα ομοφυλικά στοιχεία που συχνά ανιχνεύουμε στην αναζήτηση του "αντικειμένου" είναι σε αυτές τις περιπτώσεις φυσιολογικά. Μια αγάπη εξιδανικευμένη, παθιασμένη του εφήβου για φίλους του ίδιου φύλου που αποτελούν ταυτόχρονα "αντικείμενα" και εικόνες του ιδανικού του εγώ, είναι χαρακτηριστικά φαινόμενα της ηλικίας αυτής.

Δεν θα μπορούσε καλύτερα συγγραφική πένα να περιγράψει αυτό το στάδιο ανάπτυξης όπως τούτη του μεγάλου Ν. Καζαντζάκη στην "Αναφορά στον Γκρέκο". Να το σχετικό απόσπασμα μια και αποτελεί διεθνώς παραδεκτή περιγραφή της προ-εφηβικής επιλογής αντικειμένου:
"Την παλιά εκείνη εποχή στον τόπο μας η ήβη ξυπνούσε πολύ αργά, κατακόκκινη από ντροπαλοσύνη και μάχονταν να κρυφτεί πίσω από λογής-λογής μάσκες. Η πρώτη μάσκα στάθηκε για μένα φιλία, το πάθος, για ένα ασήμαντο, το πιο ασήμαντο συμμαθητή μου. Κοντόχοντρος, στραβοπόδης, με βαρύ αθλητικό κορμί, χωρίς καμιά πνευματική περιέργεια. Αλλάζαμε φλογερά γράμματα κάθε μέρα και με έπαιρνε το παράπονο και συχνά το κλάμα τη μέρα που δεν είχα γράμμα του. Περιτριγύριζα το σπίτι του, τον παρακολουθούσα κρυφά, κοβόταν η αναπνοή μου όταν τον έβλεπα να προβαίνει. Η σάρκα είχε ξυπνήσει και δεν κατέχε ακόμα το πρόσωπο να δώσει την πεθυμιά της, καλά-καλά δεν είχε ξεχωρίσει ακόμα τι διαφέρει ο άντρας από τη γυναίκα. Όμως θα μου φάνταζε πολύ πιο ακίντυνη, πιο βολική, η συναναστροφή με αγόρι παρά με κορίτσι, παράξενη αντιπάθεια μαζί και φόβο ένοιωθα αντικρίζοντας γυναίκα?"

Παράδειγμα επίσης χτυπητό για τον τρόπο επιλογής του αντικειμένου αποτελεί και μια ενδεχόμενη στροφή των νέων προς το θεό και τη θρησκεία. Τούτο θα μπορούσε να ερμηνευτεί και σαν αποτέλεσμα της αντίθεσης με τις γονεϊκές εικόνες π.χ. τον πατέρα. Ο πιο "αφηρημένος" εκπρόσωπος του πατέρα είναι ο Θεός ή της μητέρας η Παναγία.

Η πορεία προς την ωριμότητα περνά μέσα από την "καταστροφή του πατέρα", τον ησυχασμό του Υπερεγώ, την ανόρθωση του ιδανικού του Εγώ και τέλος την ενδυνάμωση της λειτουργίας εξιδανίκευσης μέσα από την ταύτιση με μια αποκατεστημένη γονεϊκή εικόνα.

Μια λοιπόν από τις δυσκολότερες προσπάθειες που κάνουν το Εγώ και το Υπερεγώ του εφήβου είναι ακριβώς αυτή η εγκαθίδρυση σταθερών και μόνιμων ταυτίσεων με τους γονείς, τους οποίους ο έφηβος αρχίζει να παραδέχεται ως άτομα με ανεξάρτητες από τη δική του γέννηση ενασχολήσεις. Αυτές ακριβώς οι ταυτίσεις θα του δώσουν σταδιακά το δικαίωμα να προχωρήσει και εκείνος στη δική του επιλογή ερωτικού ετερόφυλου συντρόφου.

Ο έφηβος γίνεται σταδιακά ένα πρόσωπο αυτόνομο, σεξουαλικά δραστήριο και ικανό ως εκ τούτου να δεχτεί το σταθερό και διαρκές καθρέφτισμα του εαυτού του στον άλλον. "Η δημιουργία της ταυτότητας αρχίζει όταν οι ταυτίσεις του παρελθόντος τελειώνουν", λέει ο Erikson. Όταν λοιπόν οι συγκρούσεις , οι διακυμάνσεις της αυτo-εκτίμησης και της ταυτότητας του εαυτού ρυθμιστούν, ο έφηβος μπορεί να στοχεύει αλλού, ιδιαίτερα σε σχέσεις με ετερόφυλα αντικείμενα σε πνευματικά ή επαγγελματικά ενδιαφέροντα. Αυτή ακριβώς η ύπαρξη και συνύπαρξη σχέσεων και στόχων μαρτυρεί την επιτυχημένη εγκαθίδρυση αυτού που θεωρούμε σαν το δεύτερο οργανωτή της εφηβείας. Η κατάσταση αυτή σηματοδοτεί το τέλος της εφηβείας και την αρχή της ενήλικης ζωής.

Πριν τελειώσουμε με την περιγραφή της ομαλής αναπτυξιακής πορείας του εφήβου θα έπρεπε να μιλήσουμε με λίγο περισσότερα λόγια, για την ιδιαίτερη θέση που κατέχουν οι ταυτίσεις και το ιδανικό του εγώ. (Γίνομαι για μένα αυτός που θέλω εγώ και αυτός που θέλουν οι άλλοι).

Ο έφηβος βρίσκεται λοιπόν ανάμεσα σε γονεϊκές ταυτίσεις και καινούργιες ταυτίσεις με ήρωες, είδωλα, ηθοποιούς, που προκαλούν και μια σταδιακή απώλεια της ταυτότητάς του ως ατόμου. Ο P. Bloss μιλάει και για εφηβικές φιλίες που είναι τόσο παθιασμένες και εξυπηρετούν την ψυχική ισορροπία. Συντελούν στον εμπλουτισμό του εγώ.

Το εγώ ψάχνει για συμμάχους εσωτερικούς και εξωτερικούς, προκειμένου να ελέγξει τις παλινδρομήσεις, τη ντροπή και τις ενοχές και να εγκαταλείψει τους πρωτόγονους τρόπους ναρκισσιστικής ικανοποίησης. Οι φίλοι παίζουν το ρόλο των βοηθητικών εγώ και υπερεγώ στα οποία μπορεί να ανατρέξει για να βοηθήσει τις άμυνες ή για να τιμωρήσει μια συμπεριφορά που συνήθως θεωρείται απαράδεκτη.

Τώρα βέβαια θα πρέπει να ορίσουμε τι θεωρούμε απαράδεκτη συμπεριφορά. Οι αρχές που προαναφέρθηκαν περιγράφουν τα φαινόμενα της εφηβείας διαχρονικά. Όταν όμως μιλούμε για συμπεριφορά σίγουρα τη συνδέουμε με τον εξωτερικό κόσμο και τις συνθήκες. Και μπαίνει εύλογο το ερώτημα: διαφέρουν οι σημερινοί έφηβοι από τους παλαιότερους και αν ναι σε ποια σημεία και γιατί.

Διαχρονικές αλλαγές της εφηβείας

Συχνά συναντούμε εφήβους γεμάτους ευθραυστότητα, που ζητούν συμβουλές για διάφορα θέματα, που τους απασχολούν. Συχνότερα, αντίθετα με ότι συμβαίνει στις μεγαλύτερες ηλικίες, πρόκειται για αγόρια. Τα προβλήματά τους είναι συχνά τάξεως "πνευματικής". Δυσκολίες στη μάθηση, επαγγελματικός προσανατολισμός, προβλήματα με καθηγητές, άγχος μπροστά στον ανταγωνισμό, κτλ. Τα κορίτσια θέτουν θέματα ανάλογα, όμως κάτω από ένα πρίσμα καθαρά συγκινησιακό, πιο "ερωτικό", θα λέγαμε. Συνήθως τα προβλήματά τους αλλάζουν σε επιφάνεια, αλλά το βάθος παραμένει το ίδιο. Το άγχος, η απόρριψη της μάνας και του πατέρα και η επανασύνδεση με βοηθητικά αντικείμενα. Πολλές πλευρές του ψυχολογικού προφίλ του εφήβου μπορούν να ονομαστούν "κοινωνιολογικά γεγονότα", πράγμα που σηματοδοτεί τις διαφορές ανάμεσα στις γενιές των εφήβων. Όχι μόνο τα χαρακτηριστικά αυτά εμφανίζονται εκεί ακριβώς όπου εκτυλίσσονται τα κοινωνικά γεγονότα, αλλά πολλά από αυτά αποτελούν και μέρος των γεγονότων αυτών.

Συχνά θεωρούμε, ότι συμπεριφορές των εφήβων έρχονται ως αποτέλεσμα διαφόρων εξωτερικών παραγόντων.

Η γενικευμένη πτώση του θρησκευτικού συναισθήματος, η γενική ενασχόληση όλων με προβλήματα οικονομικής φύσεως, προβλήματα τοπικά, πολιτικά, η απαξίωση όλων εκείνων με τους οποίους ο έφηβος πίστευε ότι θα μπορούσε να ταυτιστεί εποικοδομητικά, η τρομερή διαφορά στο διαμοιρασμό των αγαθών, η εξύψωση της ιδέας του πλουτισμού και της επιτυχίας με εύκολα μέσα, η μεγάλη σημασία που δίνουμε σήμερα στο κοινωνικό επίπεδο, ο παράλογος ανταγωνισμός, η κακώς εννοούμενη "πνευματική απόδοση" και το άνοιγμα των στεγανών, ώστε όλοι να θεωρούν τους εαυτούς τους έτοιμους ή ικανούς να αντεπεξέλθουν σε καταστάσεις, όπου παλαιότερα μόνο μια μικρή μειοψηφία τα κατάφερνε. όλα αυτά προσδίδουν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στους σημερινούς εφήβους, της έντασης και της αγωνίας.

Είναι λοιπόν φανερό, ότι οι αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος αλλάζουν και τους εφήβους. Ακόμη και αν τα βασικά χαρακτηριστικά μένουν ίδια, οι εξωτερικές τους εκδηλώσεις διαφοροποιούνται. Άρα κάθε γενιά μπορεί να αγναντεύει τους δικούς της εφήβους, π.χ. σε σχέση με τις σεξουαλικές σχέσεις. Παλαιότερα το αγόρι κατά το τέλος της εφηβείας είχε μια πάγια άποψη για το ποια κορίτσια ήταν "καλά" και για το ποια κορίτσια ήταν "κακά", δηλαδή σεξουαλικά προσπελάσιμα.

Στη σημερινή εποχή ο νέος άνδρας, ο μετέφηβος, είναι πολύ πιο ελεύθερος μια και οι προγαμιαίες σχέσεις ατόμων άνω των 20-22 ετών είναι πλέον κανόνας. Γι'αυτό και στη σημερινή εφηβεία σπάνια τα παιδιά υποφέρουν από το συναίσθημα που θα χαρακτηρίζαμε ως "έρωτα". Οι έφηβοι σήμερα μάλλον ερωτεύονται ή "τα φτιάχνουν" για να αστειευτούν περισσότερο και καθόλου για να πονέσουν.

Η ενδοσκόπηση, η έμφυτη ικανότητα των εφήβων να γυρνούν στον εαυτό τους και να τον εξετάζουν, είχε και έχει πάντοτε μια θετική αξία ως μηχανισμός άμυνας και αυτογνωσίας. Οι σημερινοί έφηβοι, όλο και λιγότερο καταφεύγουν σε αυτόν τρόπο σκέψης. Προτιμούν πιο άμεσους τρόπους αντίληψης της πραγματικότητας.

Τα τελευταία χρόνια έχει συχνάσει το φαινόμενο εκείνων των εφήβων που ενώ είχαν μια πορεία καθ'όλα φυσιολογική, ξαφνικά σαν νέοι μετέφηβοι εμφάνισαν "κατάθλιψη". Αν τους κοιτάξει κανείς θα δει ότι ως έφηβοι είχαν παραμείνει μόνοι, εξαιτίας μιας υπερεντατικοποιημένης σχολικής φοίτησης και μιας άριστης απόδοσης. Ξαφνικά το να είναι καλύτεροι έπαψε να τους ικανοποιεί (ο ρόλος της μητέρας και του γενικώς απαξιωμένου πατέρα) και αισθάνονται ότι όλη η δουλειά και η απόδοσή τους έχουν αποβεί επί ματαίω.

Ύστερα ανάμεσα στους εφήβους κυκλοφορούν πληροφορίες υπό τύπον αξιολόγησης, όπου το να γίνει δεκτός ένας έφηβος από το τάδε ή το δείνα Πανεπιστήμιο αποτελεί έναν τίτλο κοινωνικής καταξίωσης, κύρους και υπερηφάνειας. Αυτό βέβαια είναι ένα διαχρονικό στοιχείο. Στη σημερινή όμως "ανοιχτή" κοινωνία όπου "όλα είναι εφικτά για όλους αρκεί να υπάρχουν τα χρήματα", οι έφηβοι πιέζονται, ιδίως από τους γονείς να φτάσουν στα ανώτατα επίπεδα μόρφωσης για να "γίνουν καλύτεροι" από τους ίδιους. Τόσο αυτοί που μπορούν, όσο και εκείνοι που δεν έχουν τα νοητικά προσόντα ή την ψυχολογική αντοχή να αντεπεξέλθουν.

Είναι δείγμα της εποχής μας η απαξίωση προς κάθε επάγγελμα που δεν προϋποθέτει ανώτατη μόρφωση, όσο παραγωγικό, ενδιαφέρον ή αποδοτικό και αν είναι. Έτσι τα παιδιά των τελευταίων δεκαετιών έχουν στα χέρια τους τον πιο σίγουρο αυτοκαταστροφικό οδηγό του μάταιου, εξαντλητικού και φθοροποιού αγώνα, για να φτάσουν κάπου που δεν θέλουν. Επειδή έτσι είναι καλύτερα ή "κοινωνικώς αποδεκτά". Σε αυτό φυσικά διαφέρουν από τον έφηβο της προηγούμενης γενιάς που μεγάλωνε με τον αφορισμό της "τίμιας δουλειάς" της οικογένειας και της θρησκείας. Στις προηγούμενες δε γενιές, ιδιαίτερα στην Ευρώπη μια σειρά από "-ισμούς" χρησίμευαν για να καθοδηγήσουν το επαναστατικό πνεύμα των νέων σε κανάλια πολιτικά (κομματικά) και κοινωνικά (αναρχισμός, κομμουνισμός, ουμανισμός, κ.ά.). Αυτές οι φιλοσοφίες δεν αντιστοιχούν σε τίποτα πια στη σημερινή μας ζωή. Γι αυτό και οι περισσότεροι νέοι μένουν στο περιθώριο της πολιτικής δράσης.

"Οι επιδιώξεις των σημερινών εφήβων είναι περισσότερο προσωπικές, παρά κοινωνικές". Σε αντίθεση με τους νέους της μεταπολεμικκής περιόδου και των προηγούμενων δεκαετιών οι νέοι μας εκφράζουν τα "περάσματα στην πράξη (actings-out) με ένα ντύσιμο ομοιογενές από το οποίο λείπει κάθε στοιχείο διαφοροποίησης φύλου και ατόμου. Σε αντίθεση με το εγώ των παλαιότερων γενιών το εμείς και η προσπάθεια να ανήκουμε σε αυτό είναι το χαρακτηριστικό των σημερινών εφήβων. Βέβαια κατά μέγα μέρος και η νεολαία των καιρών μας παραμένει ακόμη ιδεαλίστρια. Αλλά είναι εμφανής η τάση να στρέφεται περισσότερο προς την πραγματικότητα. Πολύ περισσότερο από ό,τι δέκα χρόνια πριν, τα νέα παιδιά στην εφηβεία, έχουν ευκαιρίες για ανοιχτή και ενεργητική επανάσταση με διάφορους στόχους, όπως παρέμβαση στα σχολικά δρώμενα, στο είδος σπουδών που θα κάνουν, στην ελευθερία κινήσεων που θα έχουν, κτλ.

Οι προηγούμενες γενιές εφήβων, κοριτσιών ας πούμε, πάλευαν για την "κοινωνική ισότητα" των δύο φύλων. Σήμερα που αυτή έχει πλέον κατακτηθεί τα κορίτσια έχουν αιτήματα περισσότερο πνευματικά και ατομικές επιδιώξεις. Εξάλλου είτε με τα ρούχα, είτε με τις πράξεις τους τείνουν να εξομοιωθούν εντελώς με τα αγόρια. Ακόμα και όταν τα προσωπάκια τους είναι αγγελικά και μοιάζουν με "μικρές σειρήνες" από το λαιμό και κάτω καταφεύγουν στα αγορίστικο ντύσιμο σαν άμυνα απέναντι στους κινδύνους που τους επισείει η ίδια τους η σεξουαλικότητα, η ίδια τους η αρχόμενη γυναικεία φύση.

Η εφηβεία είναι το ξεχωριστό κομμάτι της ανθρώπινης ζωής. Είναι ίσως από τα πιο όμορφα. Το λιγότερο αλλά και περισσότερο αθώο. Πάντως είναι σίγουρο, ότι είναι το ποιητικό και το πιο ακανθώδες. Είναι επίσης και το πιο εύθραυστο.

Η παθολογία της εφηβείας

Τα όρια του φυσιολογικού και του παθολογικού στην εφηβεία

Η εφηβεία είναι ένα φαινόμενο ορμονικό, βιολογικό, πνευματικό. Είναι ένα προϊόν της ανθρώπινης διανόησης (~ Canguilhem).

Με αυτόν τον εκπληκτικό αφορισμό θα ξεκινήσουμε την προσπάθεια να ορίσουμε τη διαφορά ανάμεσα σε μια προσαρμοστική αναπτυξιακή συμπεριφορά και σε μια συμπεριφορά παθολογική κατά τη διάρκεια της εφηβείας.

Σύμφωνα με τον B. Krammer είναι πιο εύκολο να απομονώσουμε την παθολογία μια και βασιζόμαστε πάνω στη σπουδαιότητα των συμπτωμάτων, τις μορφοποιήσεις των συγκρούσεων και των αμυνών.

Συχνά μπορούμε να μπερδέψουμε την εφηβεία με όλες τις αρχικές μορφές ψυχασθένειας. Η διάγνωση της παθολογίας ή της υγείας στηρίζεται κατ' ουσία (σύμφωνα με την A. Freud) πάνω στην εκτίμηση της ικανότητας για εξελικτική πρόοδο.

Υπάρχει κατάσταση υγείας όταν έχουμε την εντύπωση μιας ικανοποιητικής εσωτερικής ισορροπίας στην οποία αντιστοιχεί ένας βαθμός προσαρμογής στο περιβάλλον. Αδιαφιλονίκητα σημαντικός είναι ο παράγων της οικογένειας, η οποία σε συνειδητό ή προ-συνειδητό επίπεδο σπρώχνει το υποκείμενο να δεχτεί το ρόλο του ασθενούς, έτσι ώστε να γίνει ο στόχος των οικογενειακών εντάσεων και ο φορέας των συμπτωμάτων. Αυτό που ονομάζουμε σύμπτωμα στην εφηβεία είναι σχεδόν πάντα μια συμπεριφορά ρήξης. Ρήξης με το σύνολο της πρέπουσας συμπεριφοράς ή ρήξης με το περιβάλλον. Σε όλες τις περιπτώσεις είναι το απροσδόκητο και το απρόβλεπτο που μας συγκλονίζει.

Εξάλλου πάντα αναρωτιόμαστε: Η ανισορροπία που παρατηρούμε στον έφηβο αντικατοπτρίζει μια φυσιολογική κρίση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με υπομονή και σταθερότητα ή πρόκειται για σύμπτωμα μιας ασθένειας που θα πρέπει να φροντίσουμε; Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για πρόβλημα παιδαγωγικό και στην άλλη για πρόβλημα ιατρικό.

Αν για το σώμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον ορισμό του Leriche ότι "υγεία είναι η σιωπή του σώματος", για τη συμπεριφορά μπορούμε να πούμε ότι "υγεία είναι η σιωπή της συμπεριφοράς". Ως συμπτώματα ο Canguilhem εννοεί κάποιες ανωμαλίες, δηλαδή χαρακτηριστικά που αποσπώνται από το περιβάλλον τους. Κάθε ανωμαλία είναι ταυτόχρονα και μια στάση, μια συμπεριφορά που εγγράφεται μέσα σε συστήματα συμπεριφορών και στην έκφραση μιας υποκειμενικότητα. Εξάλλου η ανωμαλία δεν διαχωρίζεται ριζικά από τις υπόλοιπες συμπεριφορές του εφήβου, οι οποίες εντάσσονται στο σύνολο των πράξεών του.

Σε μια κοινωνία προοδευτική, κάθε συγκρουσιακή δυσαρμονία των εφήβων μπορεί να φαίνεται σαν εχέγγυο επιτυχίας. Ενώ σε κοινωνίες πιο παραδοσιακές και σταθερές η ίδια συγκρουσιακή δυσαρμονία φαίνεται σαν παθολογικό σύμπτωμα. Από αυτό καταλαβαίνουμε πόσο τα κριτήρια του φυσιολογικού ή του παθολογικού ορίζονται και χαρακτηρίζονται από κοινωνική σχετικότητα. Εξού και ορίζουμε ως ψυχική ασθένεια τα συστήματα εκείνα της συμπεριφοράς που δεν επιτρέπουν την επιβίωση του ατόμου ή διαταράσσουν σοβαρά την προσαρμογή στο περιβάλλον.

Το ίδιο ισχύει και για τα συμπτώματα των εφήβων, που μοιάζουν να έρχονται σε ρήξη με το σύνολο της συμπεριφοράς τους. Η παθολογική τους σημασία εξαρτάται επίσης από προηγούμενα κριτήρια.

Ανάλογα με το περιβάλλον και την εποχή η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει. Μια σχολική επιτυχία θεαματική ή μια κοινωνική περιθωριοποίηση μπορούν κάλλιστα να εγγραφούν τόσο στην ψυχοπαθολογία, όσο και στο αντίθετό της, η αξία όμως του συμπτώματος ποικίλλει ανάλογα με τις κοινωνικές αξίες και όχι με το ψυχολογικό περιεχόμενο.

Συχνά μπροστά σε μια θεαματική χειρονομία ή μια επικίνδυνη για τον ίδιο τον έφηβο και το περιβάλλον του συμπεριφορά είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε, ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο σύμπτωμα και στην ψυχοπαθολογική οργάνωση. Ένα πολύ ανησυχητικό σύμπτωμα μπορεί να εγγράφεται μέσα στο σύνολο μιας συμπεριφοράς ρευστής, ενώ ένα άλλο μέσα σε ένα σύστημα άκαμπτο, τυποποιημένο από πλευράς ψυχοπαθολογίας (π.χ. η τοξικομανία). Το ζήτημα είναι να εκτιμήσουμε καταρχήν τη συνοχή της δομής και το σύνολο της προσωπικότητας.

Πρόκειται εδώ για ένα σύνολο χαρακτηριστικών που αλληλοφορτίζονται και έλκουν προς το μέρος τους και άλλες συμπεριφορές ώστε να τις αλλάξουν; ΄Η συμβαίνει το αντίθετο; Κάθε εφηβική συμπεριφορά πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με το σύστημα μέσα στο οποίο οργανώνεται.

Με σύντομο τρόπο θα αναφερθούμε τώρα στις συχνότερες διαταραχές της εφηβείας:
- Στην τοξικομανία (εξάρτηση από ουσίες)
- Στη νευρική ανορεξία
- Στην κατάθλιψη
- Στις αυτοκτονικές τάσεις και
- Σε απλούστερα προβλήματα, δηλαδή αντικοινωνική συμπεριφορά, κλοπή, φυγές και στις διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών.

1. Τοξικομανία

Το δόκιμο άρθρο της "Νευροψυχιατρικής του παιδιού και του εφήβου" αρχίζει με την απλή πρόταση: Εν αρχή ην η αγωνία. Και δεν υπάρχει πιο δόκιμη ρήση τόσο από πλευρά των ίδιων των παιδιών που έχουν το πρόβλημα, όσο και από την πλευρά εκείνων που προσπαθούν να το ακουμπήσουν είτε ως γονείς είτε ως ειδικοί.

Η συνάντηση μιας πέρα από κάθε μέτρο τεχνοκρατικής κοινωνίας και των παιδιών της που αναπτύσσονται συναισθηματικά με ρυθμούς παραδοσιακούς, μπορεί να εξηγήσει το γιατί δυσκολεύονται οι γονείς στην αληθινή επικοινωνία με τα παιδιά τους. Παρόλα αυτά αυτή ακριβώς η επικοινωνία είναι που αν διατηρηθεί μπορεί να αποτελέσει άριστο μέσο πρόληψης ενάντια στους κινδύνους που περικλείει η χρήση διάφορων ουσιών.

Ως τοξικομανία μπορούμε να ορίσουμε μια κατάσταση περιοδικής ή χρόνιας "δηλητηρίασης" που προέρχεται από την κατ' επανάληψη κατανάλωση ενός φυσικού ή συνθετικού φαρμάκου. Χαρακτηρίζεται δε από μία τάση να αυξάνονται οι δόσεις και να προκαλείται εξάρτηση φυσική ή ψυχική.

Ο εθισμός προέρχεται από την επαναλαμβανόμενη χρήση.

Συχνά υπάρχουν κοινωνικοί παράγοντες που προδιαθέτουν για τη χρήση τέτοιων ουσιών. Ώρες αργίας, λίγα ερεθίσματα στη ζωή, αποτυχία στη σχολική φοίτηση, ατυχείς επαφές? κτλ.

Οι νέοι συνήθως μέσω των ναρκωτικών προσπαθούν να "φύγουν", να αποφύγουν την αβάσταχτη αγωνία που τους προκαλεί η αδυναμία τους να βρουν τη θέση τους μέσα στην κοινωνία.

Η έκρηξη μέσα στις σημερινές οικογένειες, η αποδιοργάνωση της πατρικής εικόνας, η αδυναμία και η έλλειψη κύρους του πατέρα, συχνά μασκαρεμένη κάτω από το προσωπείο της αδιαφορίας ή της βιαιότητας δεν βοηθούν τον έφηβο στο να κάνει το πένθος του για τις γονεϊκές εικόνες και να τις αντικαταστήσει με ταυτίσεις προς πρότυπα πιο ρεαλιστικά και πιο δημιουργικά από αυτά των γονέων.

Τα χαρακτηριστικά του τοξικομανούς είναι η αδυναμία του να αντέξει τις αποστερήσεις και η πέραν του δέοντος παραμονή του στην αρχή της ευχαρίστησης αντί της αρχής της πραγματικότητας.

Συχνά πρώιμοι τραυματισμοί από τη σχέση με τη μητέρα, εμπειρίες που έχουν βιωθεί σε μια ηλικία όπου το Εγώ ήταν πολύ αδύνατο για να τις αντιμετωπίσει μπορούν να έχουν δημιουργήσει ένα πεδίο συναισθηματικής ευθραυστότητας και μια δυσανεξία για κάθε είδους στέρηση. Η άρνηση του οποιουδήποτε πόνου, ψυχικού ή σωματικού συνδυάζεται με ένα πρωτόγονο συναίσθημα παντοδυναμίας του Εγώ που συναντά κανείς μόνο στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Οι συνέπειες της χρήσης ουσιών κατά την εφηβεία ιδιαίτερα είναι καταστρεπτικές. Προκαλούνται στον έφηβο φαινόμενα "απο-προσωποίησης", "σωματικές αλλαγές", βαθιά άγχη, διάσπαση του συναισθήματος της ενότητας και της ακεραιότητας του ατόμου. Υπάρχει απώλεια των ορίων του Εγώ και κίνδυνος για έκλυση οξέως ψυχωτικού επεισοδίου.

Φυσικά όσον αφορά τη φυσιολογική ανάπτυξη του εφήβου, η χρήση ουσιών είναι αδιαμφισβήτητα παράγων αποσταθεροποιητικός. Παρατηρούμε στον έφηβο μια στάση παιδικόμορφη, παλινδρομική που συνοδεύεται από την άμεση αναζήτηση ευχαρίστησης. Αυτή η παλινδρόμηση έχει μια μορφή σφαιρική και προσβάλλει ιδιαίτερα το συναίσθημα και τη θέληση, οδηγώντας προς στάσεις αβουλίας και απραγματισμού.

2. Νευρική ανορεξία

Εμφανίζεται κυρίως στις έφηβες κοπέλες σαν νευρωτική διαταραχή. Εμφανίζεται καταρχήν με το προσωπείο μιας ελάττωσης της τροφής π.χ. μιας δίαιτας αδυνατίσματος, συνοδεύεται από υπερδραστηριότητα και από αμηνόρροια. Εξαρτάται συχνά από τη δομική βάση της προσωπικότητας και από τις σχέσεις με την οικογένεια. (Περισσότερα πληροφορίες για τη Νευρική ανορεξία θα βρείτε εδώ)

3. Η κατάθλιψη

Είναι μια πολύ συχνή ψυχοπαθολογική οντότητα στους εφήβους. Εμφανίζεται κλινικά μέσω συναισθημάτων αποθάρρυνσης, θλίψης, με έλλειψη συγκέντρωσης, πτώση της σχολικής απόδοσης, απο-επένδυση, έλλειψη ενδιαφέροντος, σωματική ασθένεια, υποχονδριακές εκδηλώσεις ή και άγχος.

Ως προς τη συμπεριφορά, η κατάθλιψη εμφανίζεται υπό μία μορφή φυγής μέσω μιας πράξεως (acting out ή agi). Ο νέος αποφεύγει το πρόβλημά του αντί να το αντιμετωπίσει.

Πολύ συχνά η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται και ως αντίδραση συναισθηματικού τύπου με βάσεις ψυχοβιολογικές.

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο, συναισθήματα θλίψης και χαράς να αλληλοδιαδέχονται τα μεν τα δε στη ζωή των εφήβων. Όσο η ένταση αυτών των καταστάσεων δεν ξεπερνά ένα συγκεκριμένο όριο μπορούμε να τις εντάσσουμε ως φυσιολογικές αντιδράσεις απαραίτητες για την καλή λειτουργία του ψυχικού οργάνου.

Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι μια αντίδραση μπορεί να χαρακτηριστεί ως φυσιολογική, όταν είναι ανάλογη με τη γενεσιουργό αιτία της και δεν παρατείνεται στο χρόνο χωρίς αιτιολογία.

Η εφηβεία είναι μία περίοδος ψυχοσυναισθηματικής ευθραυστότητας συνδεδεμένη με την αναβίωση καταθλιπτικών στάσεων, αποτελούμενη από αμφιβολίες και αβεβαιότητες. Η επιστροφή ή μάλλον η αναδρομή του εφήβου στην κατάθλιψη εκτυλίσσεται (σύμφωνα με τον Diatkine) ως εξής: "Το παιδί κατά τη διάρκεια της λανθάνουσας περιόδου ζει πιστεύοντας ότι οι επιθυμίες του θα πραγματοποιηθούν στο άμεσο μέλλον και ότι η εξουσία των γονιών και των δασκάλων εμποδίζουν για την ώρα την πραγματοποίησή τους. Όταν ο έφηβος ενεργοποιήσει κάποιες από αυτές τις επιθυμίες χωρίς να πετύχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, τότε είναι δυνατόν να υιοθετήσει μια καταθλιπτική στάση".

Εάν η καταθλιπτική αντίδραση δεν περιέχει αντικοινωνικά περάσματα στην πράξη συνοδεύεται από παλινδρομήσεις που θέτουν αυτές οι ίδιες σε λειτουργία μηχανισμούς αποκατάστασης ή θεραπείας (ίασης).

4. Η αυτοκτονική τάση

Ο έφηβος κατά τη διάρκεια της απώλειας των γονεϊκών προτύπων βρίσκεται υπό την επήρεια της απώλειας του αντικειμένου αγάπης. Τότε, όπως τονίστηκε και προηγούμενα, ενδυναμώνεται μια ψυχική ευθραυστότητα που θα ευνοούσε τις αυτοκτονικές τάσεις. Φυσικά προς όφελος της ζωής οι περισσότεροι νέοι δεν αυτοκτονούν. Επουδενί όμως θα λέγαμε ότι μπορούν οι εφηβικές κρίσεις να ενοχοποιηθούν ως αιτίες που προκάλεσαν την αυτοκτονία. Πάντα είναι χρήσιμο να έχουμε υπόψη μας ότι πρέπει να προϋπάρχει μια τουλάχιστον ψυχολογική ιδιαιτερότητα στην οικογενειακή οργάνωση και στο περιβάλλον του παιδιού. Οι περισσότεροι συγγραφείς τείνουν να συμφωνήσουν στο ότι παράγοντες όπως η διάλυση της οικογένειας, η απουσία του πατέρα, η εγκατάλειψη της μητέρας είτε λόγω ασυμφωνίας, είτε λόγω νέου γάμου, προδιαθέτουν αρνητικά. Συχνά στους αυτοκτονικούς εφήβους Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια πρώιμη έλλειψη του πατέρα ή μιας σταθερής πατρικής εικόνας. Εκτός οικογένειας ο νέος έρχεται πολύ νωρίς σε επαφή με το περιβάλλον και την κοινωνία. Αυτό δεν είναι εύκολο για ένα παιδί του οποίου η ηλικία χαρακτηρίζεται ακριβώς από τη δυσκολία να βρει τη θέση του μέσα στο περιβάλλον. Η κοινωνία μας (κατά τον Ajuuriaguera) δίνει στο νέο προϋποθέσεις μάλλον ανασφάλειας παρά σιγουριάς.

Η κοινωνική απομόνωση ορισμένων εφήβων, δεν επιτρέπει την κλασική πορεία της παλινδρόμησης και την ένταξή τους μέσα στην ομάδα, ώστε να δημιουργήσουν άμυνες ενάντια στην αυτοκτονική τάση.

Η πενία δευτερευόντων προτύπων, ώστε ο έφηβος να ταυτιστεί μαζί τους και η απομόνωση που αυτή συνεπάγεται, προσδιορίζουν μια αδυναμία στο να μπορεί ο έφηβος να δεχτεί οποιαδήποτε βοήθεια.

Οι ιδέες θανάτου είναι κοινές για όλους τους εφήβους. Η αυτοκτονία ωστόσο σηματοδοτεί εδώ, ως πέρασμα σε μια πράξη αυτοκαταστροφής, την αποτυχία των δευτερογενών (πιο εξελιγμένων) μηχανισμών άμυνας και την έλλειψη αποστασιοποίησης σε σχέση με τις συγκρουσιακές καταστάσεις της εφηβείας.

5. Διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών

Μια ειδική κατηγορία διαταραχών της εφηβείας που αφορά άμεσα τους παιδαγωγούς και η οποία είναι μάλλον άγνωστη είναι "οι ειδικές δυσκολίες των εφήβων στον τομέα της λειτουργίας της σκέψης".

Εμφανίζονται ως εξελικτικές διαταραχές της προσωπικότητας σε συνδυασμό με παταγώδη σχολική αποτυχία και έναν τρόπο λειτουργίας της σκέψης που δεν αντιστοιχεί καθόλου στα συνήθη κριτήρια των παιδαγωγών.

Η κλινική εικόνα είναι η εξής:
- Σχολική αποτυχία άσχετη από το νοητικό δυναμικό
- Απουσία ενδιαφέροντος σε όλους τους τομείς της ζωής
- Κανένα κέφι για διασκέδαση. Δεν ξέρουν τι να κάνουν με τις διακοπές τους. Δεν τελειώνουν τα παιχνίδια τους
- Τα hobbies είναι σπάνια
- Νιώθουν συχνά καταδιωκόμενοι ή απαξιωμένοι

Είναι έξυπνοι - λένε οι καθηγητές - μα δίνουν την εντύπωση ότι δεν ξέρουν, ότι δεν σκέπτονται, ότι ονειρεύονται, ότι ζουν σε μια ομίχλη από όπου αναδύονται κάποιες θολές ιδέες που επιπλέουν. Αυτά τα παιδιά συχνά μας οδηγούν στο να χάσουμε απέναντί τους κάθε λογική συμπεριφορά. Το να τα αφήσεις στην ίδια τάξη δεν έχει αποτέλεσμα. Το να τα προβιβάσεις μοιάζει άδικο. Συχνά τα παιδιά περνούν από διάφορα σχολεία, πράγμα που δείχνει την απελπισία των ενηλίκων. Καμιά φορά το ξεκίνημα της σχολικής συμμετοχής γίνεται ξαφνικά και απρόσμενα, ενώ οι έφηβοι ως τώρα έδειχναν να μην είχαν κατακτήσει την ελάχιστη γνώση. Θα προσθέταμε, ότι αυτό συμβαίνει μάλλον ανεξάρτητα από τις όποιες προσπάθειες αναπλήρωσης των μαθησιακών κενών και όχι χάρη σ' αυτές. Ξαφνικά αποκαλύπτουν κάποιες γνώσεις που έχουν εμπεδώσει μάλλον άθελά τους.

1. Πρέπει να ξέρουμε, ότι η σχολική αποτυχία δεν είναι τόσο απλή όσο η εξίσωση: Έλλειψη γνώσεων = κενό προς αναπλήρωση.
2. Η σχολική άρνηση ή η έλλειψη ενδιαφέροντος ποτέ δεν συναντάται χωρίς το αντίθετό της σε λανθάνουσα κατάσταση. Δηλαδή μια υπερευαισθησία στην αποτυχία, μια μεγαλομανιακή "πείνα" για επιτυχία, ένας ναρκισσιστικός πόνος για τις ελλείψεις γνώσεων που καμιά φορά αφήνονται να διαφανούν. Οι αιτίες αυτών των φαινομένων φαίνεται να έχουν σχέση με την πιο κάτω σκέψη: Οι έφηβοι φοβούμενοι τον έλεγχο των ενηλίκων αρνούνται μια "κοινή γλώσσα" (αυτήν της σχολικής μάθησης), που στα μάτια τους σηματοδοτεί αυτόν τον φόβο. Η παράβαση αυτή, η ανυπακοή μοιάζει με δρόμο που επιτρέπει την εγκατάσταση της ταυτότητάς τους, ενώ εκφράζεται και με ποικίλες δυσκολίες στη λειτουργία της σκέψης και στην πρόσληψη γνώσεων.
Μια κατηγορία συγγενών διαταραχών εμφανίζεται σε εφήβους που ονομάζουμε "μεθοριακούς", "ψυχοπαθητικούς", με "αντικοινωνική συμπεριφορά", χωρίς όμως νοητικές ελλειμματικότητες. Οι έφηβοι αυτοί εμφανίζουν διαταραχές στη λογική σκέψη και στην οργάνωσή της. Χαρακτηριστικά εμφανίζουν "γνωστική δυσαρμονία", δηλαδή ανομοιογένεια στις λειτουργίες της σκέψης καθώς και σοβαρή ανεπάρκεια στη λειτουργία της συμβολοποίησης (δυσπραξία, δυσγνωσία, δυσχρονία) η οποία φυσικά συνεπιφέρει σοβαρές δυσκολίες στις σχολικές, επαγγελματικές, ηθικές και κοινωνικές κατακτήσεις.

Δυσπραξία: Αδυναμία της εσωτερικής αναπαράστασης της πράξης, αδυναμία να προσλάβει τις μεταβολές, να καταλαβαίνει λογικές πράξεις, να γράφει.
Δυσχονία: Αδυναμία σκέψης του χρόνου, της διάρκειας, της χρονολογίας. Δυσκολία στη συγκέντρωση, στη μονιμότητα των δεσμών με το αντικείμενο στη συγκράτηση των επενδύσεων, πράγμα που δίνει εικόνα διαφορικής διάγνωσης "υπερκινητικού συνδρόμου".
Δυσγνωσία: Σοβαρές δυσκολίες της σωστής (δόκιμης) αναπαράστασης με λόγια ή γραπτά, όπου εμπλέκονται και νευρολογικού ή οργανωτικού τύπου διαταραχές. Δυσφρασία, δυσλεξία, δυσορθογραφία, κ.ά. καθώς και άγνοια των συνηθισμένων πολιτισμικών εννοιών. Η ανωμαλία αυτή συνδέεται και με παράγοντες κοινωνικοοικονομικούς και πολιτισμικούς.

6. Διαταραχές της συμπεριφοράς

Μάλλον πρόκειται για μεμονωμένα συμπτώματα που εκφράζουν τη δυσπροσαρμοστικότητα μιας εν εξελίξει συγκρουσιακής προσωπικότητας.

Η εφηβεία θεωρείται περίοδος διαλεκτικής αναδιοργάνωσης που θέτει εν αμφιβόλω τις σχέσεις του αντικειμένου με τον εαυτό του και με τον κόσμο. Δεν τα καταφέρνει πάντα κανείς να αποδεχτεί τους άλλους μέσα στην ατομικότητά τους, το φύλο τους, το σώμα τους, την κοινωνική τους θέση. Επειδή ο έφηβος ψάχνει για ταυτότητα, θέση και αυτονομία, προκαλεί την ανησυχία, το άγχος και την ανασφάλεια στους ενήλικες. Εξ ου και οι αμφιταλαντεύσεις στο οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον τους.

Η ποικιλία των αντικοινωνικών πράξεων των εφήβων είναι η έκφραση μιας φάσης της ανθρώπινης ανάπτυξης, που σημαδεύεται από βαθιές μεταλλαγές και πρόσκαιρη, αλλά έντονη ευθραυστότητα.

Η προσέγγισή μας στα προβλήματα αυτά της εφηβείας δεν πρέπει επουδενί να είναι διαγνωστική ή καταδικαστική. Μάλλον στόχος μας θα πρέπει να είναι να δούμε τι συμβαίνει και να βοηθήσουμε, αν είναι δυνατόν, θεραπευτικά.

Η αντικοινωνική συμπεριφορά με τη μορφή της καταστροφής, ή του αναρχισμού κτλ. μπορεί (όπως η κλινική πείρα αποδεικνύει) να σχετίζεται με απώλεια του αντικειμένου αγάπης σαν συνέπεια ενός θανάτου ή μιας αρρώστιας.

Συχνά όμως η αντικοινωνική συμπεριφορά των νέων οφείλεται και στην έλλειψη καλής ποιότητας προτύπων για να ταυτιστούν μαζί τους. Γι'αυτό συνήθως ενοχοποιείται μια επιθετική ή απορριπτική οικογένεια.

Συχνά πολλές από τις παράλογες επιθετικές πράξεις έχουν ένα επιθετικό βάρος, εάν τις δούμε κάτω από το εξής πρίσμα: Μετάθεση Π.χ. σε μια "επίσημη αρχή" της σύγκρουσης που έχει ο έφηβος με τους γονείς του (π.χ. διαδηλώσεις και έκτροπα).

7. Η κλοπή

Συχνότατη κατά την εφηβεία τείνει να επιβεβαιώσει π.χ. τον ανδρισμό του εφήβου και να τον καθησυχάσει. Η κλοπή μοτοποδηλάτων και αυτοκινήτων μπορεί να έχει σαν στόχο την προσέλκυση των κοριτσιών, αλλά επίσης και την προσπάθεια να προστατευτεί ο έφηβος από το πλήθος κάνοντας μια πράξη μοναδική.

Η κλοπή μπορεί να συμβολίζει και την ανάκτηση ενός αντικειμένου αγάπης που χάθηκε. Πάντως σίγουρα συμβολίζει την ανάγκη για μια συνεχή επιβεβαίωση.

8. Η φυγή

Η εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας είναι επίσης συχνό φαινόμενο της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των εφήβων. Συχνά οι φυγές έχουν έννοια αντιδραστική κατά ενός περιβάλλοντος διαταραγμένου, διαλυμένου, κτλ. Υπάρχουν βέβαια και οι παθολογικές φυγές, οι οποίες δεν είναι οι πιο συχνές, αλλά συνοδεύονται από κλοπές, σεξουαλικές περιπέτειες, πορνεία, διαρρήξεις, βία, κτλ.

Σύμφωνα με τον Fenichel, η φυγή μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Μπορεί να είναι μέσον για να λυθεί μια κατάσταση επίπονης έντασης, αντίδραση άμυνας ενός αδύναμου Εγώ ενάντια σε έναν κίνδυνο φανταστικό ή πραγματικό που αποτελεί την πραγματικότητα.

Η φυγή μπορεί να είναι: απελευθέρωση προς το καινούριο, το άγνωστο, φυγή από τον εαυτό.

Η φυγή διαφέρει από την αλητεία στο ότι η τελευταία είναι πολύ οργανωμένη και αντιστοιχεί στην έρευνα για έναν χώρο ελευθερίας ή για μια καινούργια κοινωνικοποίηση μέσα από ομάδες ή κοινότητες.

Σε γενικές γραμμές το ανασφαλές των αξιών του κόσμου των ενηλίκων και οι αμφιταλαντευόμενες στάσεις του δεν ευνοούν την ανάπτυξη σημείων αναφοράς για τους νέους, π.χ. Η ρευστότητα στα ήθη των σεξουαλικών σχέσεων, η χρήση ηρεμιστικών από τους γονείς δε βοηθούν το σωστό προσανατολισμό των εφήβων.

Η εφηβεία, σύμφωνα με τον Terrier, αντιστοιχεί κυρίως στην πιο κάτω λειτουργία: Στο να γκρεμίσει τις αμυντικές δομές της παιδικής ηλικίας για να καταστεί δυνατόν να συμβαδίσει με την αφύπνιση της ενορμητικής ζωής, με τη διερεύνηση του πεδίου του εφικτού, προωθώντας έτσι την ανάπτυξη. Με αυτή την έννοια η εφηβεία είναι συνδεδεμένη με το φαινόμενο του πολιτισμού. Οι διακυμάνσεις της φτάνουν στα άκρα. Μπορούμε όμως με ασφάλεια να υποδείξουμε ότι:

- Η πρώιμη ανάληψη δυσβάσταχτων για τον έφηβο ευθυνών μπλοκάρει την ανάπτυξή του, όπως και
- Η χωρίς όρια παράταση στο χρόνο της εφηβικής ηλικίας δεν θα επιτρέψει την πραγμάτωση του Εγώ και άρα την ενηλικίωση.

 

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ

 

Πριν από τα 10 μπαίνουν στην εφηβεία τα κορίτσια

 

Πρώιμη ήβη: Όταν η εφηβεία έρχεται νωρίτερα

Παρόλο που η πρώιμη ήβη είναι σπάνια, αν εμφανιστεί σε κάποιο παιδί επιβάλλεται η λεπτομερής εξέταση. Πώς μπορεί να βοηθήσει ο παιδογυναικολόγος;

Η περίοδος της εφηβείας στα κορίτσια, γνωστή και με τον επιστημονικότερο όρο «ήβη», είναι το μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο το παιδί μετατρέπεται σε ενήλικη γυναίκα. Οι κυριότερες αλλαγές είναι η αύξηση του ύψους, η ανάπτυξη των μαστών και της τρίχωσης των γεννητικών οργάνων και, τέλος, η εμφάνιση της «περιόδου». Οι αλλαγές αυτές σηματοδοτούν και τη θεωρητική ικανότητα του κοριτσιού για αναπαραγωγή, αν και το γεννητικό του σύστημα είναι ακόμα σχετικά ανώριμο. Η ήβη περιλαμβάνει συνήθως τις ηλικίες 8-15 ετών. Τα νεαρά κορίτσια εμφανίζουν την πρώτη τους «περίοδο» στην ηλικία των 12 ετών περίπου κατά μέσο όρο.

Όταν οι αλλαγές στο σώμα του παιδιού ξεκινούν πριν από την ηλικία των 8 ετών, τότε η κατάσταση αυτή ονομάζεται πρώιμη ήβη. Τα κυριότερα συμπτώματα που δημιουργούν την υποψία για πρώιμη ήβη, είναι κυρίως η πρόωρη ανάπτυξη των μαστών ή και της τρίχωσης των γεννητικών οργάνων, και φυσικά η εμφάνιση «περιόδου».

Οι αιτίες

Η πρώιμη ήβη μπορεί να οφείλεται είτε σε προβλήματα που εμφανίζονται στον εγκέφαλο είτε σε προβλήματα που παρουσιάζονται σε κάποιους αδένες του οργανισμού μας. Κάποιες φορές όμως μπορεί να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα και η πρώιμη έναρξη της εφηβείας να οφείλεται σε κληρονομικότητα από τη μητέρα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία της πρώιμης ήβης είναι άγνωστη. Η πιθανότερη αιτιολογία είναι η πρόωρη εμφάνιση κάποιων ορμονών που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται, πολύ νωρίτερα από την αναμενόμενη ηλικία, τα σημάδια της εφηβείας.

Είναι όμως τεράστιας σημασίας να αναφέρουμε ότι κάθε περιστατικό πρώιμης ήβης πρέπει να ελέγχεται σωστά και με λεπτομέρεια, καθώς κάποιες φορές, ευτυχώς πολύ σπάνια, υπάρχουν σοβαρές παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να έχουν πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα. Έτσι, λοιπόν, είναι κατανοητό ότι σε κάθε υποψία πρώιμης ήβης πρέπει να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχουν προβλήματα που χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση.

Τα σημαντικότερα από τα προβλήματα που εντοπίζονται στον εγκέφαλο, είναι:

όγκοι,

λοιμώξεις και αποστήματα,

κύστες,

υδροκέφαλο,

κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.

Εκτός όμως από τα παραπάνω προβλήματα στον εγκέφαλο, υπάρχουν και άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη ήβη. Η αυξημένη και πρόωρη εμφάνιση «ανδρικού τύπου» ορμονών (ανδρογόνα), που μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιες καταστάσεις. Παθήσεις όπως κύστες ή όγκοι των ωοθηκών, προβλήματα από το Θυρεοειδή, αλλά και σπάνια σύνδρομα, μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη ήβη. Όπως και στα προβλήματα από τον εγκέφαλο, έτσι και σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει οι γονείς να απευθυνθούν στον ειδικό παιδογυναικολόγο, ώστε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο πρόβλημα που να χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.

Τι εξετάζουμε

Για τη διάγνωση της πρώιμης ήβης είναι απαραίτητες κάποιες εξετάσεις που θα μας βοηθήσουν να βρούμε την αιτία και να προσδιορίσουμε την κατάλληλη αντιμετώπιση. Η σωστή διάγνωση πρέπει να βασίζεται σε μια λεπτομερή εξέταση του παιδιού, ώστε να διαπιστώσουμε την έκταση του προβλήματος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εμφάνιση ανάπτυξης των μαστών, στην τρίχωση των γεννητικών οργάνων και στο ρυθμό της σωματικής του ανάπτυξης. Πολύ σημαντικές εξετάσεις είναι ο ορμονικός έλεγχος (με εξέταση αίματος) και η μέτρηση της οστικής ωρίμασης (με ακτινολογικό έλεγχο). Ο απεικονιστικός έλεγχος, με υπερηχογράφημα ή και αξονική τομογραφία κοιλίας ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, θα μας βοηθήσει να αποκλείσουμε την παρουσία κάποιας πάθησης.

Το σημαντικότερο πρόβλημα στα παιδιά με πρώιμη ήβη είναι ότι παρουσιάζουν μεγάλη ταχύτητα ανάπτυξης και ωρίμασης των οστών, με αποτέλεσμα να είναι ψηλά ως παιδιά, αλλά το τελικό τους ανάστημα ως ενήλικες να είναι πολύ χαμηλό. Για αυτό, κύριο μέλημά μας είναι να αντιμετωπίσουμε γρήγορα την πρώιμη ήβη, ώστε να σταματήσουμε την ωρίμανση του σκελετού που θα μας οδηγήσει σε ένα κοντό ανάστημα. Κύριος στόχος μας είναι να δώσουμε στο παιδί ένα τελικό ύψος όσο δυνατόν πλησιέστερο σε αυτό που θα είχε φυσιολογικά. Είναι ευνόητο ότι σε περιπτώσεις όπου η πρώιμη ήβη οφείλεται σε κάποιο από τα προβλήματα που προαναφέραμε, η προσπάθειά μας θα είναι να αντιμετωπίσουμε σωστά και πολύ γρήγορα το αίτιο που την προκάλεσε.

Με τις κατάλληλες σύγχρονες γνώσεις, ο παιδογυναικολόγος είναι σήμερα σε θέση να βάλει τη σωστή διάγνωση και να αντιμετωπίσει με επιτυχία το πρόβλημα. Η έγκαιρη κινητοποίηση από μέρους των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ο χρόνος είναι πολύτιμος. Έτσι, η συνεργασία γονέων και παιδογυναικολόγου μπορεί να δώσει λύσεις στο πρόβλημα της πρώιμης ήβης, εξασφαλίζοντας τη φυσιολογική ανάπτυξη του κοριτσιού.

Πηγές: Παναγιώτης Χριστόπουλος, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδικός Γυναικολόγος Παίδων - Εφήβων, Συνεργάτης ΛΗΤΩ

Η πρώιμη εφηβεία στα κορίτσια οφείλεται σε 30 γονίδια Μια πολυπληθής διεθνής ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε τουλάχιστον 30 γονίδια, τα οποία φαίνεται να παίζουν ρόλο στην ηλικία εμφάνισης της πρώιμης εφηβείας και σεξουαλικής ωρίμανσης στα κορίτσια.

Το παιδί μας και εμείς ΙI Η διαμάχη γονέων - εφήβων συχνά εκφράζεται στο παράπονο των πρώτων, "δεν παίρνει ούτε με το καλό ούτε με το άγριο". Ωστόσο, οι έφηβοι δεν χρειάζονται "χατίρια", "κηρύγματα", αλλά, όπως όλοι μας, έχουν ανάγκη την εμπιστοσύνη και την ενθάρρυνση στην ανάπτυξη της δικής του κρίσης και προσωπικότητας.

 

ΚΟΡΥΦΗ

Από παιδί...έφηβος Γράφει: Γρηγοράκης Στέλιος, Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Η εφηβεία αποτελεί ένα από τα στάδια της μακροχρόνιας και διαρκούς διαδικασίας της σωματικής αύξησης και ανάπτυξης του ανθρώπου, που αρχίζει από την εμβρυική ζωή και συνεχίζεται μέχρι το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας του. Μετά από την παιδική ηλικία και με την έναρξη της παραγωγής και έκκρισης των ορμονών του φύλου εμφανίζονται τα πιο ορατά σημάδια της εφηβείας, που είναι κυρίως η σημαντική αύξηση του ύψους του σώματος και η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (έξω γεννητικά όργανα άρρενος, μαστοί θήλεος, εφήβαιο). Εξίσου σημαντικές αλλαγές στο σώμα κατά την εφηβεία αποτελούν η διαφοροποίηση στην κατασκευή και σύσταση του σώματος, η επίτευξη της γονιμότητας και πολλές αλλαγές στα διάφορα συστήματα του οργανισμού (π.χ. ενδοκρινικό, καρδιαγγειακό, μυο-σκελετικό κ.α.). Να σημειωθεί ότι οι έφηβοι εκτός από την βιολογική ωρίμανση που εμφανίζουν, δείχνουν επιπλέον γνωστική αλλά και ψυχο-κοινωνική ωρίμανση.

Πολύ συζήτηση γίνεται για την ηλικιακή έναρξη της εφηβείας. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι πολλοί οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την έναρξη της εφηβείας (γενετικοί, κοινωνικοί, διατροφικοί, φυλετικοί κ.α.). Φαίνεται ότι στις δυτικές κοινωνίες η έναρξη της εφηβείας σηματοδοτείται σε νεαρότερες ηλικίες τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό για πολλούς αποδίδεται στην βελτίωση του επιπέδου υγείας μέσω της βελτίωσης των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και της διατροφής. Όμως επίσης πολύ συζήτηση γίνεται πρόσφατα για την επίδραση και συμμετοχή επιβλαβών ουσιών στο περιβάλλον που έχουν ορμονικό ρόλο στο σώμα μας (endocrine disruptors, ενδοκρινικοί διασπαστές).

Τα πρώτα σημάδια έναρξης της εφηβείας είναι για τα κορίτσια η επιτάχυνση της αύξησης του σωματικού ύψους. Αυτό όμως συνήθως δεν γίνεται αντιληπτό και γι αυτό τον λόγο από τους περισσότερους ενδοκρινολόγους η ανάπτυξη των μαστών αποτελεί το πρώτο ορατό σημάδι έναρξης της εφηβείας. Η έναρξη της εμμήνου ρύσεως γίνεται αργότερα από το μέσο και μετά της εφηβείας και δεν σημαίνει το τέλος της αύξησης του ύψους στα κορίτσια (από την έναρξη της περιόδου και μετά, τα κορίτσια αυξάνουν κατά μέσο όρο το ύψος τους κατά 7-9 εκατοστά).

Στα αγόρια, το πρώτο σημάδι είναι η αύξηση του μεγέθους των όρχεων και συγκεκριμένα σε διάμετρο πάνω από τα 2,5 εκατοστά. Η ομαλή πρόοδος της εφηβείας σε κλινικό επίπεδο κρίνεται από την ανάπτυξη αυτών των χαρακτηριστικών και επιπλέον από εκείνη του εφηβαίου και του πέους (στα αγόρια) στα διάφορα στάδια (κατάν Marsall και Tanner). Η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου ολοκληρώνεται σε 1,5 έως 6 χρόνια για τα κορίτσια και από 2 έως 4,5 χρόνια για τα αγόρια.

Η ηλικία έναρξης της εφηβείας για τα κορίτσια στην Ελλάδα είναι περίπου στην ηλικία των 10 ετών και στα αγόρια κοντά στην ηλικία των 12 ετών, όπως περίπου και στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες. Η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου σε ηλικία μικρότερη των 8 ετών για τα κορίτσια και 9 ετών για τα αγόρια, είναι συμβατή με εμφάνιση πρώιμης ήβης. Αντίθετα, η έλλειψη ή η ατελής ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου μέχρι την ηλικία των 12 για τα κορίτσια (ανάπτυξη των μαστών) και 14 ετών για τα αγόρια (ανάπτυξη των όρχεων), είναι συμβατή με καθυστέρηση της ήβης. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρώιμης ή καθυστέρησης της ήβης είναι επιθυμητή η γνώμη του ενδοκρινολόγου, ο οποίος είναι σε θέση να διαγνώσει κλινικά εάν πράγματι υπάρχει πρόβλημα, αν απαιτούνται περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις, ποιά είναι η αιτία του προβλήματος και αν τελικά απαιτείται θεραπευτική αγωγή.

Από την μεριά τους οι ίδιοι οι γονείς είναι σε θέση εγκαίρως να αντιληφθούν ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται απολύτως φυσιολογικά στην εμφάνιση της εφηβείας του παιδιού τους. Η γνώση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, π.χ για κορίτσια, οι μαστοί και το εφήβαιο αλλά και η εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως είναι σημαντικοί σταθμοί σε αυτή την διαδικασία αρκεί όμως να είναι γνωστό και το φυσιολογικό χρονολογικό εύρος της εμφανίσεώς τους. Αντιστοίχως, για τα αγόρια το εφήβαιο, το μέγεθος των όρχεων και του πέους είναι τα χαρακτηριστικά που εξελίσσονται.

Όμως για τους γονείς το πιο φανερό σημάδι είναι η εξέλιξη του ύψους του παιδιού, η οποία όταν φανερά υπολείπεται πιθανόν να σημαίνει και πρόβλημα στην εμφάνιση της ήβης. Για παράδειγμα, όταν η ετήσια αύξηση του ύψους από την ηλικία των 4 ετών και μέχρι την εφηβεία, κατά μέσο όρο είναι μικρότερη των 4,5 εκατοστών μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα ανάπτυξης. Επίσης η έλλειψη των κυμάτων ανάπτυξης ή η αλλαγή καναλιού στις καμπύλες ανάπτυξης που ο παιδίατρος διαπιστώνει είναι αιτίες ενεργοποίησης των γονέων.

 

Πως αισθάνονται οι έφηβοι για τον εαυτό τους; Του Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Θερμού
«
Η φηβεία εναι μιά ποχή μπερδεμένων καί νέων ντονων συναισθημάτων. Ατά περιλαμβάνουν σεξουαλικές πιθυμίες, φαντασιώσεις, μεγαλομανιακές φιλοδοξίες, νειρα, θυμό πού τόν μεταχειρίζονται...
σάν παιδί, παράξενα συναισθήματα γιά τίς
λλαγές το σώματος. Μόνο ταν φηβος ταυτίσει ατά τά συναισθήματα μέ λέξεις θά ρχίσει νά τά χειρίζεται μέ να λογικό καί
ριμο τρόπο».
Τελικά, τό π
ς θά ασθάνονται γιά τόν αυτό τους θά ποτελέσει συνισταμένη τν προηγούμενων μπειριν, το τρόπου μέ τόν ποο ψυχική ξέλιξη πού προηγήθηκε στίς λλες φάσεις εχε γίνει ποδεκτή πό τούς γονες. ᾿Εμπλοκές πού λαβαν χώρα κατά τήν νάπτυξη, γχη καί μυνες πού εχαν δομηθ, ντιλήψεις καί ναπαραστάσεις γιά τόν αυτό πού εχαν ργανωθ, λα ατά θά πηρεάσουν τήν κατανόηση τς φηβείας τήν ποία περνον καί θά δώσουν νόημα (σωστό λάθος, περισσότερο λιγώτερο διωτικό) στή νέα κατάσταση...
Καθώς ο
ψυχοσωματικές λλαγές τους εναι γρήγορες ο φηβοι δέν προλαβαίνουν νά ξοικειωθον τόσο μέ τήν εκόνα το σώματός τους σο καί μέ τήν προσωπικότητά τους. Τό ποτέλεσμα εναι τι νοιώθουν κτεθειμένοι στά μάτια τν λλων καί μάλιστα σέ βαθμό ντροπιαστικό. Τό καθρέφτισμά τους σέ σους τούς περιβάλλουν τούς πιστρέφει μιά εκόνα τήν ποία δυνατον νά γνωρίζουν καί νά λέγξουν· «πς μέ βλέπουν ο συμμαθητές, τά κορίτσια ( γόρια, ντίστοιχα), ο γνωστοι στόν δρόμο κτλ.; Μέ θεωρον χαζό ξυπνο; Υγι περίεργο;» κ.ο.κ...
᾿Επειδή ασθάνονται πώς στερον σέ σύγκριση μέ ,τι θά θελαν γιά τόν αυτό τους, νομίζουν τι καί ο λλοι τό γνωρίζουν ατό· στήν πραγματικότητα νοιώθουν διαφανες, νομίζουν πώς ο λλοι μπορον νά δον μέσα τους πράγματα πού δέν θά κτιμοσαν καθόλου, γι’ ατό καί υοθετον συμπεριφορές (πειράγματα, σκληρότητα, θόρυβο) μέ τίς ποες νομίζουν τι προστατεύονται καί καλύπτονται.
Ο κόσμος πού ξίζει γι᾿ ατούς εναι τν συνομηλίκων καί χι τν μεγάλων...
Σίγουρα
κτιμ τή γνώμη κάποιων μεγάλων (τν γονέων του συμπεριλαμβανομένων) λλά γνώμη ατή το χρειάζεται γιά νά πάει μπροστά· γνώμη τν συνομηλίκων το χρειάζεται γιά νά σταθ στά πόδια του. Καί δεύτερη το εναι προφανς παραίτητη προϋπόθεση γιά νά μπορέσει νά προχωρήσει.
Α
τές ο διαίτερες εαισθησίες τν φήβων νισχύονται πό να διάζον χαρακτηριστικό στόν τρόπο μέ τόν ποο ντιλαμβάνονται τόν αυτό τους μέσα στόν κόσμο. Δομον τόν λεγόμενο προσωπικό μθο ποος τούς κάνει νά πιστεύουν τι ζον κάτι τό μοναδικό, τι κανείς δέν μπορε νά τούς καταλάβει, τι ατά πού περνον δέν τά χει ζήσει λλος· πεποιθήσεις πού αξάνουν τήν δύνη καί τή ντροπή. Μπροστά σέ ατές τίς ραγδαες καί πρωτόγνωρες λλαγές ο φηβοι δοκιμάζονται πό δύο εδν μφιβολίες· μήπως εναι ψυχικά ρρωστοι καί μήπως εναι κακοί.
Ενα συνηθισμένο ρώτημα πού πευθύνουν σέ εδικούς καί κληρικούς εναι· «σς τά χει πε λλος ατά;» «συμβαίνουν καί σέ λλους;» Μέ τίς ψυχικές μεταπτώσεις στό πόγειό τους ναρωτιονται «ν εναι στά καλά τους», γι’ ατό καί ο περισσότεροι ποφεύγουν νά συμβουλευθον ψυχολόγο ψυχίατρο μήπως καί πιβεβαιώσει ατή τή φρικτή ποψία. ᾿Από τήν λλη, νάδυση σεξουαλικν καί πιθετικν νορμήσεων τούς δημιουργε νοχή καί ντροπή, ξωθώντας τους τελικά νά νομίσουν πώς εναι κακοί χαρακτρες διεστραμμένοι. Τελικά, λα τά παραπάνω δύσκολα συναισθήματα καταλήγουν στόν ψυχικό πόνο τς φηβείας...
Ο τρόπος σκέψης ναπτύσσεται τσι στε νά καταστήσει πίκεντρο τόν φηβο καί τά συναισθήματά του. Ατό δέν γίνεται γιά νά διεκδικήσει φέλη γωιστικς φύσης, λλά γιά ναπτυξιακούς λόγους. Χρειάζεται νά περάσει πό ατό τό στάδιο περβολς προκειμένου νά συγκροτήσει τήν ταυτότητά του ς ξεχωριστή πό τήν ταυτότητα τν λλων. Μεγαλώνοντας, πό τό δεύτερο μισό τς φηβείας καί ξς, μαθαίνουν πώς πάρχουν κοινά νθρώπινα χαρακτηριστικά καί μπειρίες, μειώνοντας τσι τόν προσωπικό μθο, τήν ασθηση δύνης καί ντροπς πού τόν συνοδεύει, λλά καί τίς
περίσκεπτες συμπεριφορές.

ΚΟΡΥΦΗ

Η εφηβεία αρχίζει στα... 9 Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η δρ Μάρσια Χέρμαν-Γκίντενς εργαζόταν στην Παιδιατρική Κλινική του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Ντιουκ, στη Βόρειο Καρολίνα, όταν πρόσεξε ένα παράδοξο φαινόμενο: ολοένα περισσότερα κοριτσάκια ηλικίας 8 ή 9 ετών, τα οποία επισκέπτονταν την κλινική, εμφάνιζαν τρίχες στα γεννητικά όργανα και στήθος. Εκείνη την εποχή, το «ιατρικώς ορθόν» ήταν να μπαίνουν τα κορίτσια στην ήβη μετά τα 11 τους χρόνια, αλλά αυτό που έβλεπε η δρ Χέρμαν-Γκίντενς δεν ταίριαζε με αυτή την άποψη. Άρχισε να συλλέγει στοιχεία και τελικά το 1997, σε συνεργασία με την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία (ΑΑΡ), δημοσίευσε μελέτη σε 17.000 κορίτσια που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η μέση ηλικία έναρξης της ήβης ήταν πια τα 9,9 χρόνια. Όταν δημοσιεύθηκε η μελέτη, έγινε χαμός. Ούτε καν η ίδια η ερευνήτρια, η οποία σήμερα είναι επίκουρη καθηγήτρια Υγείας Μητέρας & Παιδιού στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι τα κορίτσια άρχιζαν από τόσο μικρή ηλικία να ωριμάζουν σεξουαλικά.
«Πρόωρη πριν από τα 6-8 χρόνια» Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και πλέον ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα αγόρια. Σύμφωνα με νεώτερα στοιχεία της ΑΑΡ, που αφορούν μελέτη σε 4.100 αγόρια, και αυτά μπαίνουν πλέον νωρίτερα στην εφηβεία: στα 10 τους χρόνια. Ιδιαίτερα ενδιαφέρονται είναι και τα ευρήματα γερμανών επιστημόνων για τη διαχρονική τάση στην ηλικία της ήβης. Το 1860 η μέση ηλικία έναρξής της στα κορίτσια ήταν τα 16,6 χρόνια, αλλά το 1920 ήταν τα 14,6 χρόνια, το 1950 τα 13,1 χρόνια, το 1980 τα 12,5 χρόνια και πλέον τα 9,9 χρόνια. Ανάλογη μείωση παρατηρείται και στα αγόρια, αν και όλ’ αυτά συμβαίνουν με ένα έτος καθυστέρηση. Από την πλευρά του, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της Βρετανίας ορίζει πλέον την ήβη ως πρόωρη μόνο όταν η εμφάνιση στήθους ή τριχοφυΐας στα γεννητικά όργανα των κοριτσιών «αρχίζει πριν από την ηλικία των 6-8 ετών». Όσον αφορά τη χώρα μας, οι μελέτες για το θέμα δεν είναι πολλές. Ωστόσο, τουλάχιστον για τα κορίτσια δείχνουν πως όντως η μέση ηλικία έναρξης της ήβης μειώνεται σταθερά (είναι πλέον γύρω στα 10,1 χρόνια), ενώ στα αγόρια τα εμφανή χαρακτηριστικά της ήβης αρχίζουν να παρουσιάζονται σε ηλικία 10,9 έως 11,3 ετών, σύμφωνα με μελέτη της Γ’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών που δημοσιεύθηκε το 2011.

Οι αιτίες Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Γιατί μεγαλώνουν ολοένα νωρίτερα τα παιδιά; Οριστικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν υπάρχουν, γράφει η βρετανική εφημερίδα «Guardian». Η γενική αίσθηση είναι πως παίζουν ρόλο οι βελτιώσεις στην υγεία των κατοίκων της Δύσης που άρχισαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Το θέμα είναι πως η μείωση στην ηλικία έναρξης της ήβης είναι σταθερή όλο αυτό τον καιρό: ελαττώνεται κατά 4-5 μήνες ανά δεκαετία. Έτσι, πολλοί ειδικοί υποψιάζονται πως συμβάλλοντα ρόλο διαδραματίζουν και άλλα θέματα – λ.χ. η εξάπλωση της παχυσαρκίας, η οποία πιστεύεται ότι προκαλεί αύξηση στα επίπεδα των οιστρογόνων στα κορίτσια, με αποτέλεσμα πρόωρη εμφάνιση του στήθους. Ωστόσο, αυτό δεν είναι βέβαιο, διότι πρόωρη εφηβεία έχουν και τα αδύνατα παιδιά, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε προ διετίας στην επιθεώρηση «Pediatrics». Άλλοι παράγοντες που έχουν προταθεί είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με την πολλή ζάχαρη και λίπη και την λιγοστή άσκηση, ή πάλι περιβαλλοντικά αίτια όπως η έκθεση σε χημικά που διαταράσσουν το ενδοκρινικό (ορμονικό) σύστημα των παιδιών. Ήδη η εξάπλωση των βιομηχανικών και φαρμακευτικών ρύπων έχουν συσχετισθεί με διατάραξη της φυσιολογικής σεξουαλικής ανάπτυξης των ψαριών και των ζώων, οπότε αρκετοί επιστήμονες εικάζουν πως το ίδιο συμβαίνει και στους ανθρώπους. Εντούτοις, ούτε αυτό έχει τεκμηριωθεί.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς Αντιμέτωποι με αυτό το φαινόμενο, οι περισσότεροι γονείς δεν συνειδητοποιούν ότι τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία και επιδεικνύουν ενδιαφέρον για το σεξ δύο ολόκληρα χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι οι ίδιοι στα νιάτα τους. Ούτε ξέρουν ότι είναι ορατό το ενδεχόμενο να ξυπνήσουν ένα πρωί και να διαπιστώσουν ότι έχει «σπάσει» η φωνή του 10χρονου ή 11χρονου γιου τους, αντί να αρχίσει να γίνεται πιο ανδρική μετά τα 14 του χρόνια. Και όμως αυτό μπορεί κάλλιστα να συμβεί: μελέτη του Πανεπιστημίου Edge Hill, στο Λάνκασιρ, έδειξε ότι η φωνή των σημερινών αγοριών μπορεί να αρχίσει να αλλάζει χροιά ακόμα και από τα 9 τους χρόνια. Όλ’ αυτά σημαίνουν πως οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο από ποτέ να καταλάβουν τα παιδιά τους σε αυτό το κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξής τους. «Δε νομίζω ότι οι γονείς είναι έτοιμοι να δουν τα παιδιά τους να μπαίνουν στην εφηβεία στην Ε’ Δημοτικού. Ωστόσο, αυτόείναιπλέονέναορατόενδεχόμενο. Και αν στα κορίτσι θα το δουν πιο εύκολα βλέποντας το στήθος τους να μεγαλώνει, στα αγόρια θα πρέπει να έχουν το νου τους για διακυμάνσεις στη συμπεριφορά ή στην ψυχική διάθεση», λέει η δρ Ντίνα Παναγιωτοπούλου, παιδοενδοκρινολόγος στο Νοσοκομείο Παίδων της Βρετανικής Κολομβίας, στον Καναδά.

Η αυξανόμενη επιθετικότητα, εξηγεί, σε ένα 9χρονο ή 10χρονο αγόρι, είναι μία πολύ πιθανή ένδειξη ότι έχει αρχίσει να μπαίνει στην εφηβεία. Ωστόσο, οι γονείς πρέπει να ξέρουν ότι ειδικά με τα αγόρια η συζήτηση μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη, διότι «μπορεί να είναι ψηλά και να μοιάζουν μεγάλα, αλλά από ψυχολογικής πλευράς δύσκολα θα είναι έτοιμα να χειριστούν ό,τι ακούσουν», προσθέτει. Η καλύτερη συμβουλή για τους γονείς, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι να μιλήσουν στα παιδιά για την εφηβεία και τις αλλαγές που επιφέρει, πριν αυτή συμβεί.
«Η καλύτερη ηλικία για τέτοιου είδους συζητήσεις είναι στα 6 ή 7 χρόνια, όταν τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν, αλλά ταυτοχρόνως δεν θα αισθανθούν περίεργα», λέει ο κλινικός παιδοψυχολόγος δρ Άντονι Γουλφ, από το Λονδίνο. Η συμβουλή του προς τους γονείς είναι να κάνουν βραχείες συζητήσεις με τα παιδιά τους, εξηγώντας με απλά λόγια τις αλλαγές που πρέπει να περιμένουν στο σώμα τους τα επόμενα χρόνια.
Όσον αφορά το σεξ, η καλύτερη συμβουλή παραμένει «περιμένετε να ρωτήσει πρώτα το παιδί» - αλλά με το Ίντερνετ σχεδόν σε όλα τα σπίτια και τα κινητά, αυτό μάλλον είναι πιο εύκολο να το λες, παρά να το κάνεις…

 

ΚΟΡΥΦΗ

Πρώιμη εφηβεία: φταίει το περιβάλλον;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα μικρά παιδιά, συνήθως κορίτσια, εμφανίζουν σημάδια πρόωρης ανάπτυξης. Η κατάσταση που εξελίσσεται σε μάστιγα, καλείται πρώιμη εφηβεία και ίσως τελικά να οφείλεται στο περιβάλλον.

Λέγοντας ότι τα σημερινά παιδιά αναγκάζονται να μεγαλώσουν γρήγορα σε έναν κόσμο, που αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολος, μπορεί να θεωρηθεί κάτι περισσότερο από κλισέ.

Πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά φτάνουν στην εφηβεία σε μικρές ηλικίες και οι επιστήμονες αρχίζουν να διαβλέπουν σχέσεις ανάμεσα σε αυτή την τάση και άλλες κοινωνικές παρεκκλίσεις, όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος και ο καθιστικός τρόπος ζωής.

Σε μια αναφορά του 2007 από το κέντρο Breast CancerFund, με τίτλο “The Falling Age of Puberty in U.S. Girls: What We Know, What We Need to Know,” η οικολόγος Sandra Steingraber επισημαίνει ότι τα τελευταία 30 χρόνια η ευρεία πρόσβαση στους υπολογιστές και τις τηλεοράσεις έχει οδηγήσει σε ένα όλο και πιο νωχελικό τρόπο ζωής.

Τα δραστήρια παιδιά παράγουν περισσότερη μελατονίνη, μια φυσική ορμόνη που έχει το ρόλο του βιολογικού ρολογιού στον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει το λόγο για τον οποίο τα παιδιά που κάνουν καθιστική ζωή μπαίνουν συντομότερα στην εφηβεία. Το ανθρώπινο σώμα θεωρεί ότι η μειωμένη παραγωγή μελατονίνης αποτελεί ένδειξη έναρξης της εφηβείας.

«Η μελατονίνη αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την εφηβεία. Όσο περισσότερη μελατονίνη παράγεται τόσο περισσότερο καθυστερεί η έναρξη της εφηβείας,» σχολιάζει η Steingraber.

Βέβαια, ο καθιστικός τρόπος ζωής συνδέεται και με την παιδική παχυσαρκία, μια κατάσταση η οποία συνήθως διαιωνίζεται μαζί με πολλά άλλα προβλήματα υγείας έως και την ενηλικίωση.

Μια πρόσφατη έρευνα, National Health and Nutrition Examination Survey, αποκάλυψε ότι κατά το 2001 και 2004, το 17,5% των παιδιών από ηλικίες 6 έως 11 ήταν υπέρβαρα, μια θεαματική αύξηση για τις τρείς τελευταίες δεκαετίες.

Μια μελέτη από την μη – κερδοσκοπική ObesitySociety κατέληξε πρόσφατα σε ένα ελαφρώς υψηλότερο νούμερο, 20%, με τα υψηλότερα ποσοστά να αναλογούν σε παιδιά από την Ισπανία και την Αμερική.

Η παχυσαρκία δρα οπωσδήποτε ως καταλυτικός παράγοντας στην αποκαλούμενη πρώιμη εφηβεία, όμως τα χημικά θεωρείται ότι παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

Σύμφωνα με τον Erin Barnes, μια μελέτη η οποία συγκρίνει τον σωματικό δείκτη κοριτσιών από Δανία και Αμερική, έδειξε ότι η μια ομάδα έφτασε στην εφηβεία ένα χρόνο νωρίτερα σε σχέση με την άλλη, παρότι το σωματικό βάρος τους κυμαινόταν στα ίδια επίπεδα.

Μια νέα μελέτη έδειξε επίσης ότι τα πλούσια κορίτσια από την Νότια Αφρική φτάνουν στην εφηβεία ένα χρόνο αργότερα σε σχέση με Αφροαμερικάνες συνομήλικες τους.

«Πολλοί ερευνητές», γράφει ο Barnes, «μελετούν τη σχέση ανάμεσα στους χημικούς ρυπαντές όπως PCBs (πολυχλωριωμένα διφαινύλία) και την πρόωρη ανάπτυξη.»

Ορισμένοι πιστεύουν ότι η υπεροχή των συνθετικών χημικών στις αναπτυγμένες χώρες σχετίζεται με την ανάπτυξη ενδοκρινικών κυττάρων και στην ουσία «εξαπατά» το σώμα των παιδιών, οδηγώντας σε μια πρόωρη εφηβεία.

Επίσης, η πρόωρη εφηβεία στα κορίτσια έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του στήθους, όπως και με υψηλά ποσοστά κατάχρησης ουσιών, χρήσης βίας, ανεπιθύμητων εγκυμοσύνων, προβλήματα στο σχολείο και θέματα ψυχικής υγείας.

«Η σύμπτυξη της χρονικής διάρκειας της παιδικής ηλικίας σηματοδοτεί την μείωση του χρόνου πριν από την ολοκλήρωση του σχηματισμού του ανθρώπινου εγκεφάλου,» σχολιάζει η Steingraber.

«Εφόσον συμβεί, ο εγκέφαλος δεν επιτρέπει πολύπλοκες διαδικασίες μάθησης.» Τέλος προσθέτει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να χτίσει τις συνδέσεις που χρησιμοποιούνται για την μάθηση μιας γλώσσας, το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου ή την οδήγηση ενός ποδηλάτου πριν γεμίσει με τις σεξουαλικές ορμόνες που έρχονται με την εφηβεία.

 

 

Γιατί οι συγκρουσιακές σχέσεις των εφήβων με τους γονείς είναι υγιείς ! Της Πόπης Γιαλυράκη
Όλοι στην ηλικία των 14-18 περίπουχρονών παρουσιάζουμε μεγάλες αλλαγές, τόσο στο σώμα μας, όσο και στις νοητικές μας ικανότητες, αλλά και στην ψυχολογία μας.

Ο έφηβος από το στάδιο κατοχής και διευθέτησης της ζωής του από τους γονείς, περνά στο στάδιο της προσωπικής επιλογής.Η μετάβαση στην εφηβεία συνεπάγεται για το παιδί μια απώλεια. Αυτή η απώλεια τον κάνει να νιώθει θλίψη και συχνά λύπη και κατάθλιψη.

Oέφηβος στην μεταβατική αυτή περίοδο της ζωής του, νιώθει έντονη ανασφάλεια.Δεν είναι πλέον ούτε παιδί, αλλά ούτε και ενήλικας. Αφιερώνει πολύ χρόνο για να γνωρίσει αυτόν τον «νέο» εαυτό και αυτή λοιπόν η υπεραπασχόληση οδηγεί στον «ναρκισσισμό» της εφηβικής ηλικίας.

Η υπεραπασχόληση αυτή οδηγεί πολλές φορές και στην «απόσυρση» του εφήβου. Κλείνεται στον εαυτό του για να τον ψάξει και να τον γνωρίσει καλύτερα.

Αίσθηση της κυριαρχίας

Ο έφηβος αναπτύσσεται σεξουαλικά, βιοσωματικά, νοητικά και αποκτά την αίσθηση της κυριαρχίας.Ο έφηβος νιώθει μεγάλος και δυνατός. Οι ικανότητες αυτές που διαθέτει, μεγαλοποιούνται γιατί δεν έχουν ακόμα δοκιμαστεί. Μέχρι τότε δεν είχε πραγματικές εμπειρίες από την εργασία, την κοινωνική και σεξουαλική ζωή και αυτό του δίνει μία αίσθηση παντοδυναμίας.

Περιφρόνηση

Τα αισθήματα αυτά της παντοδυναμίας για τον εαυτό, ωθούν τον έφηβο να νιώθει περιφρόνηση για τους γονείς και τους άλλους ενήλικες.Είναι η περίοδος που όλες οι αξίες και οι συμπεριφορές των γονέων και των σημαντικών άλλων, πχ. δασκάλων, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Αυτή η απόρριψη και η αμφισβήτηση των γονέων δεν πρέπει να μας ανησυχεί και να μας στεναχωρεί. Είναι απαραίτητο να συμβεί, έστω εν μέρει, γιατί με αυτό τον τρόπο, ο έφηβος θα μπορέσει να διαμορφώσει τις δικές του αρχές και αξίες.

Ο έφηβος δεν υπακούει πλέον σε κανόνες, ούτε παραδέχεται την εξουσία του γονέα. Με το να συγκρούεται ο έφηβος με τους γονείς και να μειώνει τη δύναμή τους, ενισχύει έτσι η δική του δύναμη.Οι συγκρουσιακές σχέσεις των εφήβων με τους γονείς τους, όσο και αν μας φαίνεται παράξενο, δείχνουν υγιή ανάπτυξη.Όποια και αν είναι η συμπεριφορά των γονιών σε αυτή την ηλικία, γίνονται ο στόχος των παιδιών τους .

Η αλλαγή των σχέσεων

Αυτό που ζητούν οι έφηβοι, δεν είναι η κατάργηση ή η αποδυνάμωση των σχέσεων με τους γονείς, αλλά η αλλαγή τους. Από σχετικές έρευνες διαπιστώνεται ότι οι έφηβοι διαφωνούν με τους γονείς τους σε δευτερεύοντα θέματα, ενώ για σοβαρά θέματα που αφορούν την ζωή τους και το μέλλον τους, συμβουλεύονται τους γονείς τους και πειθαρχούν στις απόψεις τους.

Ο ρόλος των γονιών στην εφηβείαδιαφοροποιείται.Επειδή το παιδί σε αυτό το στάδιο έχει ανάγκη από όρια, είναι σημαντικό οι γονείς να διαμορφώσουν σαφή όρια, να έχουν σταθερές αρχές, να καθοδηγούν τον έφηβο και να του ασκούν έλεγχο. Βεβαίως, είναι απαραίτητη σε αυτό το στάδιο η διαπραγμάτευση των δικαιωμάτωντων εφήβων και όχι η άσκηση εξουσίας σε αυτούς.

Η κατανόηση των γονέων

Είναι πολύ βασικό οι γονείς να καταλάβουν ότι όταν οι έφηβοι αντιδρούν ή επιτίθενται, δεν σημαίνει ότι απευθύνονται στον γονέα-πρόσωπο αλλά στον γονέα-ρόλο.Οι γονείς αντιπροσωπεύουν την εξουσία, που παρότι την χτυπούν, την έχουν απόλυτη ανάγκη για να συνειδητοποιήσουν τα όρια τους.

Αλλαγή ταυτότητας

Ο έφηβος αλλάζει ταυτότητα. Αυτή η νέα του ταυτότητα θακαθοδηγεί στο εξής τις επιλογές της ζωής του. Η διαμόρφωση της ταυτότητας του ατόμου συνεχίζεται εφόρου ζωής. Η ανάπτυξη αυτών των χαρακτηριστικών της ταυτότητας γίνεται σε διαφορετική ηλικία για το κάθε άτομο και για διαφορετικές ομάδες ατόμων.

ΚΟΡΥΦΗ

 

 Οι ευτυχισμένοι έφηβοι

 

Οι ευτυχισμένοι έφηβοι έχουν ένα Σχέδιο Ζωής. Έχουν στόχους, οράματα για τα οποία αγωνίζονται. Οι στόχοι τους είναι κίνητρα ζωής ενώ τους ενισχύουν και τις ψυχικές τους αντοχές.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι μαθητές έχουν ένα κυρίαρχο σχέδιο αλλά πολλούς εναλλακτικούς στόχους. Για παράδειγμα έχουν μία Σχολή  πρώτης επιλογής αλλά και εναλλακτικά σχέδια για πιθανόν ατυχείς στιγμές.

 

·        Ο ευτυχισμένος έφηβος φροντίζει τη σωματική και την ψυχική του υγεία. Είναι τα οχήματα για να πετύχει στη ζωή.

 

·        Ο υγιής έφηβος φροντίζει να καλλιεργεί το πνεύμα του έχει πνευματικές αναζητήσεις, αξίες, πίστη, ιδανικά. Αποφεύγει όμως τους φανατισμούς και τις ακρότητες.

 

·        «Το να μιλάς ελευθερώνει», αντιπροσωπεύει τους υγιείς εφήβους που μιλάνε με συνομηλίκους για τα προβλήματά τους αλλά τα εμπιστεύονται και σε σημαντικούς ενήλικες. Οι ενήλικες αυτοί μπορεί να είναι οι γονείς ή οι καθηγητές ή ένα συγγενικό πρόσωπο.

 

·        Δεν ντρέπονται οι ευτυχισμένοι έφηβοι να απευθυνθούν για συμβουλευτική βοήθεια σε φορείς αρωγής (συμβουλευτικούς σταθμούς, ψυχολόγους κ.ά.) όταν διαπιστώσουν ότι δεν μπορούν μόνοι τους να βγουν από κάποια αδιέξοδα.

 

·         Οι ευτυχισμένοι έφηβοι διασκεδάζουν, παίζουν κυρίως όμως ψυχαγωγούνται. Μαθαίνουν να μετατρέπουν σε παιχνίδι όλα όσα κάνουν.

 

·        Προτιμούν τις ποιοτικές και ήπιες απολαύσεις και αποφεύγουν τα επικίνδυνα (γρήγορη οδήγηση, βία, παραβατικότητα) και τους κάθε είδους εθισμούς (κάπνισμα, ποτό, ουσίες,  κ.ά.)

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι χρησιμοποιούν τον Η/Υ, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το διαδίκτυο, την τηλεόραση αλλά δεν είναι «κολλημένοι με αυτά. Προτιμούν δημιουργικούς τρόπους ψυχαγωγίας αλλά και την επαφή με τη φύση.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι κάνουν καλή παρέα και έχουν φίλους. Μοιράζονται μαζί τους στιγμές χαράς, διασκέδασης αλλά και τις κοινές τους ανησυχίες και «ανοίγονται» για τα θέματα που τους απασχολούν.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι γυμνάζονται καθημερινά αλλά χωρίς θυμό και ανταγωνιστικότητα.

 

·        Φροντίζουν να τρέφονται σωστά και υγιεινά χωρίς ακρότητες (αυστηρή δίαιτα ή αδηφαγία).

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι ερωτεύονται και φλερτάρουν υπεύθυνα.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι μετατρέπουν τις αποτυχίες, τις ανησυχίες και την ντροπή τους σε πρωτοβουλίες υπεύθυνες γι’ αυτούς και τους άλλους.

 

·        Οι υγιείς έφηβοι υπερασπίζονται τον εαυτό τους και δεν αφήνουν τους άλλους να τους κακοποιούν λεκτικά ή σωματικά.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι εργάζονται ή μελετούν με πρόγραμμα και χωρίς ακρότητες. Επειδή δεν κάνουν πάντα αυτό που τους αρέσει φροντίζουν να τους αρέσει αυτό που κάνουν.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι κάνουν υπομονή σε περιπτώσεις διαζυγίου ή διενέξεων των γονέων τους. Μετέχουν σύμφωνα με τις δυνάμεις τους στα προβλήματα της οικογένειας. Δεν κάνουν τους ψυχολόγους ή τους δικαστές των γονέων τους. Τους αγαπούν και τους δύο για αυτό που είναι.

 

·        Οι ευτυχισμένοι έφηβοι κατανοούν τους γονείς τους (π.χ. ότι περνούν την κρίση της μέσης ηλικίας, ότι κουράζονται κ.α.)  διορθώνουν τα λάθη τους στο βιβλίο της ζωής και προχωρούν. 

 

Τα πολλά μικρά μυστικά της ευτυχίας

 

ΚΟΡΥΦΗ

Οι έφηβοι μπαίνουν στο μικροσκόπιο ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Επιστήμονες αποκρυπτογραφούν μυστήρια της συμπεριφοράς των νέων

Συναρπάζει τη Γαλλία νέο βιβλίο όπου νευροβιολόγοι αποκρυπτογραφούν την επανάσταση που συμβαίνει μέσα στο σώμα και στο μυαλό των εφήβων

Μια επιστημονική ματιά στα μυστήρια της εφηβείας ρίχνει η Ναταλί Λεβισάλ στο νέο βιβλίο της με τίτλο «Ο έφηβος (και ο μπονόμπο): Δοκίμιο για μια δύσκολη ηλικία». Μέσα από επιστημονικές εργασίες, κυρίως νευροβιολόγων, μάς καθοδηγεί να παρατηρήσουμε το ανθρώπινο ον σε... οξεία φάση εφηβείας, δείχνοντας πως δεν υπάρχει τίποτε πιο συναρπαστικό από τη φυσιολογική και βιολογική επανάσταση που συμβαίνει μέσα στο σώμα και στο μυαλό του παιδιού μας. «Πρόκειται για την πραγμάτωση του ανθρώπινου προγραμματισμού, για την είσοδο του Ηomo sapiens στο προσκήνιο της ζωής», γράφει η Λεβισάλ στο βιβλίο της [«L΄ ado (et le bonobo): Εssai sur un ge impossible», Εκδ. Ηachette Littιratures].
«ΤΑ ΝΕΑ» αναδημοσιεύουν σήμερα αποσπάσματα του βιβλίου.
Η ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΙΝΑΙ, ΑΡΑΓΕ, ΜΙΑ ΕΠΙΝΟΗΣΗ;
ΕΧΕΙ την τάση να κοιμάται και να ξυπνάει (υπερβολικά) αργά, να βυθίζεται σε οτιδήποτε μοιάζει με πολυθρόνα, να κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών, να θέλει ένα σκούτερ αμέσως και να περνάει χωρίς προφανή αιτία από την απάθεια στην ευφορία ή στην κακή διάθεση. Σίγουρα το αναγνωρίσατε, είναι ένα νεαρό ανθρώπινο ον σε οξεία φάση εφηβείας.
(...) Η εφηβεία είναι, άραγε, ένα παγκόσμιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης, παρόν σε κάθε τόπο και χρόνο από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος;
Το ερώτημα είναι σημαντικότερο παρά ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας επειδή ουδέποτε άλλοτε τα αγόρια και τα κορίτσια έφταναν τόσο νωρίς στη σεξουαλική ωριμότητα. Και επίσης ουδέποτε έμπαιναν τόσο αργά στον κόσμο των ενηλίκων. Σήμερα η εφηβεία διαρκεί δέκα χρόνια γεμάτα και αυτό εγείρει ζητήματα.
ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ;
2 Η ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗείναι αυτή που επιτρέπει σ΄ έναν άνθρωπο να αισθανθεί και να συμμεριστεί τη διάθεση, τη συγκίνηση, το συναίσθημα του άλλου, να μπει στη θέση του. Η ενσυναίσθηση ωριμάζει στην αρχή της ενηλικίωσης (...) Οι νέοι ηλικίας κάτω των 14 ετών κάνουν πολλά λάθη όταν πρέπει να αναγνωρίσουν ένα συναίσθημα στη φωτογραφία ενός προσώπου. Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί οι έφηβοι κάνουν τόσο συχνά λάθος σχετικά με τη φύση συναισθηματικών σημάτων, βλέπουν θυμό και εχθρότητα- «Ο δάσκαλος με αντιπαθεί!»- εκεί όπου δεν υπάρχουν. Όμως ισχύει και το αντίθετο. Συχνά εντυπωσιαζόμαστε διαπιστώνοντας σε ποιο σημείο τα παιδιά και οι νεαροί έφηβοι μπορεί να είναι τυφλοί σε σημάδια εχθρότητας ή ενόχλησης που είναι ολοφάνερα στους ενηλίκους.
ΓΙΑΤΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΩΣ ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ (Ή ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ);
ΞΑΦΝΙΚΑ, ένα χαρούμενο παιδί που σηκωνόταν γεμάτο ενέργεια στις 7 το πρωί, ακόμη και στις διακοπές, μεταμορφώνεται σε ζόμπι ικανό να βρίσκεται σε λήθαργο ώς τις 2 το μεσημέρι και ανίκανο να κοιμηθεί πριν από τη 1 τα ξημερώματα (...). Η αναστάτωση όσον αφορά τον ύπνο είναι μια εγγενής αλλαγή της εφηβείας. Και δεν έχει καμιά σχέση με κατάχρηση βιντεοπαιχνιδιών ή με μια αδυναμία χαρακτήρα που μεταβιβάσθηκε από κάποιον από τους γονείς. Τουλάχιστον όχι μόνο μ΄ αυτά. (...) Στη διάρκεια της εφηβείας, το βιολογικό ρολόι καθιστά αδύνατον το να κοιμηθεί το άτομο στις 21.00, στις 22.00, ακόμη και στις 23.00 ή τα μεσάνυχτα. Είτε οι αιτίες αυτής της αναστάτωσης του ύπνου είναι ορμονικές είτε νευρολογικές, ψυχολογικές ή κοινωνικές, το αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα είναι ότι στις 7.15 το πρωί της Δευτέρας, όταν χτυπάει το ξυπνητήρι, ένας μαθητής Λυκείου αισθάνεται σαν να έχει ξυπνήσει στη μέση της νύχτας, τουλάχιστον δύο ώρες πριν το σώμα του να είναι έτοιμο να ξυπνήσει (...).
ΜΑ ΤΙ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΚΑΛΑ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΤΟΥΣ;
ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ να ορίσουμε την εφηβεία ως την περίοδο της ζωής κατά την οποία ερχόμαστε συνειδητά αντιμέτωποι με κινδύνους οι οποίοι δεν είναι οι σχετικά περιορισμένοι κίνδυνοι του παιδιού. Ούτε οι υπολογισμένοι κίνδυνοι του ενηλίκου. Πρόκειται για καταστάσεις αυξημένης επικινδυνότητας. Πώς μπορεί να υπάρχει τόση ανωριμότητα στη συμπεριφορά κάποιου του οποίου ο εγκέφαλος ωριμάζει; Εκτός αν στην πραγματικότητα δεν ωριμάζει. Πριν από μερικά χρόνια, βιολόγοι ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος για να κάνει «επανεκκίνηση» στην εφηβεία και ότι εκείνη είναι η στιγμή κατά την οποία «ενημερώνονται» δύο συστήματα, αυτά που συμμετέχουν στα συναισθήματα και στην παρακίνηση (...) Η μικρή αδυναμία της περιοχής που οργανώνει και προβλέπει, έχει ως άμεση συνέπεια ένα κορίτσι 14 ετών να είναι πεπεισμένο ότι μπορεί να κάνει τα μαθήματά του, να βγει με τους φίλους του και να συγυρίσει το δωμάτιό του μέσα στην ίδια βραδιά.

 

ΚΟΡΥΦΗ

 

ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΜΙΛΑΝΕ: ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ Η ΜΑΜΑ, ΝΕΥΡΑ Ο ΜΠΑΜΠΑΣ, ΠΙΟ ΞΕΡΟ ΤΟ ΨΩΜΙ

Στην Κρίση των παιδιών

Από τον παιδικό σταθμό, εφτά χρόνια τώρα, κάθε πρωί έξω από την πόρτα του σπιτιού του τον περίμενε η συνοδός. Αγουροξυπνημένος καθώς ήταν έπαιρνε τον υπνάκο του στο λεωφορείο και μετά στην τάξη, χαλαρά και άνετα ξεκινούσε το μάθημα. Κιθάρα από τα οχτώ, αγγλικά από τα δέκα, όλα στο σπίτι, ο ένας πίσω από τον άλλο μπαινόβγαιναν οι καθηγητές. Μια ντουλάπα παιχνίδια, δυο - τρεις υπολογιστές, ταξίδια κάθε Χριστούγεννα για σκι, με την παρέα του σχολείου σε αυστριακο- ελβετικό θέρετρο. Κάθε καλοκαίρι διακοπές σε νησί, κοσμοπολίτικο. Μαμάδες, γκουβερνάντες και παιδιά. Από εφέτος ο Δημήτρης, μαθητής της ΣΤ' Δημοτικού, πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο στο Γαλάτσι. Το ίδιο και η αδερφή του η Θάλεια, δύο χρόνια μικρότερη. Ο πατέρας του χωρίς δουλειά από τον Μάιο, στα πενήντα δύο του απολύθηκε έπειτα από είκοσι πέντε χρόνια, μεγαλοστέλεχος σε φαρμακευτική εταιρεία. Τα τρία αυτοκίνητα έγιναν ένα, πηγαίνει με αυτό στο νηπιαγωγείο όπου εργάζεται στην Καλλιθέα η μαμά τους. Αλλος προϋπολογισμός, στα τεφτέρια της οικογένειας τα δεδομένα άλλαξαν. Στα σχολεία εκπαιδευτικοί και σχολικοί σύμβουλοι βλέπουν πως τα παιδιά δεν είναι έξω από το πρόβλημα, αλλά στην καρδιά του, αφού τα οικονομικά μέτρα αφορούν τη ζωή τους.

Τι λένε τα παιδιά Η ανησυχία για το αύριο, οι αγωνίες των γονιών, ο βομβαρδισμός των ειδήσεων «καταστροφής» σε απ' ευθείας μετάδοση με το χρηματιστήριο των spreads. Ακόμα και όταν η οικογένειά τους δεν πλήττεται ευθέως οικονομικά, τα παιδιά νιώθουν άγχος, ανασφάλεια και φόβο για το μέλλον, επηρεαζόμενα από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί. «Στην οικογένειά μας ελαττώσαμε πολλά πράγματα», γράφει σε ένα «Σκέφτομαι και Γράφω» του ο Δημήτρης. «Αγοράζουμε τα απαραίτητα, παίρνουμε φθηνά προϊόντα. Εχουμε τις περσινές τσάντες. Ακούμε όσα λένε στην τηλεόραση και στενοχωριόμαστε. Στο φροντιστήριο στα αγγλικά συζητάμε ό,τι ακούμε στην τηλεόραση. Στενοχωριέμαι πολύ. Αν δεν βρει εδώ δουλειά ο μπαμπάς θα ψάξει στο εξωτερικό».

Καβγάδες στην οικογένεια «Μόνο με γεγονότα μπορείς να την προσδιορίσεις την οικονομική κρίση γιατί αν μπλεχτείς με λέξεις και ονόματα την έβαψες», αποφαίνεται η Βίκη, μαθήτρια της ΣΤ' τάξης στον Χολαργό. «Ξέρετε πώς την καταλαβαίνω εγώ; Η μαμά έπιασε δεύτερη δουλειά, του μπαμπά τού κόψανε λεφτά, και της γιαγιάς τη σύνταξη επειδή ξεπερνούσε 20 ευρώ το όριο. Δεν μου αρέσει η οικονομική κρίση, δεν θέλω να πεινάσουμε, θέλω να γίνουμε όπως πριν». «Μου την έχει δώσει στα νεύρα η οικονομική κρίση», γράφει ο Θωμάς, εκτάκι από τον Χολαργό. «Ο μπαμπάς έρχεται από τη δουλειά νευριασμένος λόγω του ότι οι πελάτες δεν μας πληρώνουν και άμα δεν μας πληρώνουν δεν μπορούμε να ζήσουμε. Αναγκάζεται να κλείνει ραντεβού όλη τη μέρα και δεν τον βλέπω καθόλου. Οταν έρχεται το βράδυ μαλώνει με τη μαμά. Ευτυχώς ή δυστυχώς η μαμά δεν έχει δουλειά και κάθεται μαζί μου». «Φοβάμαι, δεν θα ήθελα να φύγω από την Ελλάδα και να πάω στη Σερβία», σημειώνει στην έκθεσή της η Αναστασία, εκτάκι σε σχολείο του Χολαργού. «Η μαμά δεν δουλεύει, του μπαμπά δεν του δίνουν τα λεφτά που πρέπει και έτσι δεν μπορούμε να πληρώσουμε το δάνειο και τους λογαριασμούς. Νιώθω ένα φόβο για να μη μείνουμε στον δρόμο». Μαθήτρια Γ' Δημοτικού στο Περιστέρι, η Νεκταλένια γράφει: «Οι άνθρωποι απολύονται από τις δουλειές τους. Στο τέλος θα αρρωστήσουμε. Μαζεύω λεφτά στον κουμπαρά μου. Οσο πιο πολλά τόσο το καλύτερο».

Οι εκπαιδευτικοί κοντά τους Εκπαιδευτικοί που ζουν από κοντά τον αντίκτυπο της κρίσης στον μαθητικό πληθυσμό σημειώνουν πως τα παιδιά οσφραίνονται, αντιλαμβάνονται, ανάλογα με το οικογενειακό περιβάλλον όπου μεγαλώνουν, τη δεινή κατάσταση, επεξεργάζονται τις συζητήσεις για την πορεία της οικονομίας και την πίεση του οικογενειακού προϋπολογισμού. Πώς εισπράττουν την κρίση; Αλλο δεν πήρε φέτος καινούργια τσάντα, άλλο βρίσκει πιο ξερό το ψωμί στο τραπέζι, άλλο στο χαρτζιλίκι που περιορίστηκε, άλλο ακούσε πως το μπαλέτο ή το πιάνο θα σταματήσουν φέτος. «Οι γονείς μου μερικές φορές τσακώνονται για τα λεφτά», υπογραμμίζει ο δωδεκάχρονος Διονύσης από τον Χολαργό. «Δεν μας φτάνουν. Απορώ πώς τη βγάζουμε με το ενοίκιο. Μέρα παρά μέρα ζητάω χαρτζιλίκι. Η μαμά μου ψάχνει για μόνιμη δουλειά, ευτυχώς κρατάει ένα παιδάκι». Οι γονείς και οι δάσκαλοι πρέπει να κάνουν ειλικρινή διάλογο με τα παιδιά για τις οικονομικές συνθήκες ανάλογα με την ηλικία τους και τις απορίες που εκφράζουν. «Οι γονείς μου μου είπαν να μην τους λέω συνέχεια να μού παίρνουν πράγματα, κούκλες, τετράδια, ρούχα, γιατί θα μείνουμε χωρίς λεφτά. Δεν θα έχουμε ούτε για να φάμε», σημειώνει η Μαρία της Γ'Δημοτικού σε σχολείο του Περιστερίου.

Τι λένε οι ψυχολόγοι Αυτό που τονίζουν οι ψυχολόγοι είναι πως πρέπει να λέμε την αλήθεια χωρίς να τα τρομοκρατούμε και να καταλήγουμε σε κάποια μηνύματα αισιοδοξίας διότι τα παιδιά απογοητεύονται πιο εύκολα. «Η μαμά μου», γράφει η δωδεκάχρονη Αργυρώ, «ξέρει ένα φίλο του μπαμπά που δουλεύει στο υπουργείο Οικονομικών. Κάθε φορά τον ρωτά πώς είναι η κατάσταση της χώρας. Κάθε βράδυ κάνω την προσευχή μου και εύχομαι να μην πτωχεύσουμε. Δεν θέλω να χάσουν ο μπαμπάς και η μαμά τις δουλειές τους». «Η λύπη έγινε απόγνωση και οι ιστορίες που ακούς από τους άλλους σε βυθίζουν ακόμη πιο πολύ στην ανησυχία», γράφει ο Γιώργος, εκτάκι από τον Χολαργό. «Και εάν ο μπαμπάς και η μαμά απολυθούν; Και εάν μείνουμε χωρίς χρήματα; θα ξαναγυρίσουμε στην Κατοχή; Δεν θέλω να μείνω άστεγος και να ψάχνω στα σκουπίδια όπως αυτός ο κύριος που είδα στον δρόμο». Της Ειρήνης ο μπαμπάς εδώ και κάμποσα χρόνια είναι χωρίς δουλειά. «Αναγκαστήκαμε να πουλήσουμε το σπίτι μας για να πάρουμε λίγα χρήματα για να ξεχρεώσουμε τις τράπεζες. Κάποιοι άνθρωποι φεύγουν για άλλες χώρες γιατί η Ελλάδα δεν έχει κάτι να τους προσφέρει». Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι γονείς που προσφεύγουν σε σχολικούς ψυχολόγους για βοήθεια. «Οχι ακρότητες και υπερβολές», συμβουλεύουν οι ειδικοί. «Τα παιδιά να επανατοποθετηθούν όσον αφορά τις προτεραιότητές τους. Να μας εκφράζουν τους φόβους, την οργή και την ανησυχία τους για το αβέβαιο μέλλον, ελέγχοντας όμως τη δική μας απογοήτευση. Ας αποφύγουμε την ανεξέλεγκτη χρήση του Διαδικτύου και μην το ξεχνάμε, ας ανατρέξουμε σε άλλες ιστορικές εποχές με δυσκολότερα και πιο σύνθετα προβλήματα.

Η παρουσία των γονιών κοντά στα παιδιά είναι πιο ουσιαστική από το ακριβότερο παιχνίδι. «Η αδελφή μου θέλει να πάρει κούκλες», σημειώνει η Θεοδώρα, μαθήτρια Γ' Δημοτικού. «Εγώ δεν θέλω, ούτε κούκλες ούτε πολλά πράγματα, θέλω μόνο αγάπη για τα Χριστούγεννα».

Υγεία & Χρήμα

ΚΟΡΥΦΗ

Έφηβοι από medlook

 

Έφηβοι  άρθρα που δημοσιεύθηκαν μετά την 27/8/2010 από medlook

186 συνολικά άρθρα

Βλάβες στο συκώτι παιδιών από υπερβολικό βάρος σώματος και παχυσαρκία: Λιπώδες ήπαρ
27-08-2010

Πονοκέφαλος, υπερβολικό βάρος σώματος, κάπνισμα και καθιστική ζωή
25-08-2010

Η κατάθλιψη στα παιδιά και στους έφηβους: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
24-08-2010

Αϋπνία: Πώς επηρεάζει τη συναισθηματική σας κατάσταση;
19-08-2010

Οι μαστοί και η διαφορά στο μέγεθος τους: Ασυμμετρία μαστών
14-08-2010

Η διαδικασία της μάθησης από τις εμπειρίες για περισσότερες επιτυχίες
09-08-2010

Η κατάθλιψη στους έφηβους: Αιτίες και συμπτώματα
01-08-2010

Ναργιλές: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
27-07-2010

Η κούραση και η νύστα όταν οδηγάτε αυτοκίνητο ή άλλο όχημα
30-06-2010

Ποιες μέθοδοι υπάρχουν για να δυναμώνετε τη μνήμη σας και να μαθαίνετε καλύτερα;
08-05-2010

Μικρά παιδιά που κοιτάζουν πολύ τηλεόραση έχουν μακροχρόνια χαμηλότερους βαθμούς στο σχολείο και πιο πολλά προβλήματα υγείας
05-05-2010

Εκφοβισμός, εκβιασμός, απειλητική συμπεριφορά, επιθετική παρενόχληση και κακοποίηση παιδιών ή εφήβων με χρήση του διαδικτύου ή κινητού τηλεφώνου
30-04-2010

Κίνδυνος για την ακοή και κώφωση σε παιδιά και νέους λόγω κακής χρήσης ατομικών συσκευών ακρόασης μουσικής
23-04-2010

Η δίαιτα πολύ πλούσια σε πρωτεΐνες και αμινοξέα: Ποια η επίδραση της στους νεφρούς και στο συκώτι και πόσο ασφαλής είναι;
31-03-2010

Η χρήση των αναβολικών από τους νέους: Κίνδυνοι και συμπτώματα
13-02-2010

Κούραση και σύνδρομο εργασιακής εξάντλησης των γονιών: Ευθύνεται για σχολική εξάντληση στα παιδιά τους
25-01-2010

Συμπληρώματα πρωτεϊνών και πολυβιταμινών: Προβλήματα στους αθλητές και κακή χρήση
19-01-2010

Εφηβεία: Κορίτσια και ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στην εφηβική ηλικία
11-01-2010

Ακμή: Κατανοείστε καλύτερα τι συμβαίνει για να την αντιμετωπίζετε καλύτερα
06-01-2010

Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά σας να παίρνουν σωστές αποφάσεις
04-01-2010

Κατάθλιψη και αυτοκτονία στους έφηβους: Ο ύπνος και ο προστατευτικός του ρόλος
03-01-2010

Νέοι και ναρκωτικά: Σημεία και συμπτώματα που δείχνουν ότι ένας έφηβος ή ένα παιδί παίρνει ναρκωτικά
08-12-2009

Ο ναργιλές και το τσιγάρο: Οι καπνιστές εισπνέουν τις ίδιες τοξικές ουσίες αλλά ο ναργιλές είναι ακόμη πιο επικίνδυνος
07-12-2009

Προβλήματα μαστού στους άνδρες: Γυναικομαστία, ορμόνες, καρκίνος μαστού, θηλή μαραθωνοδρόμου και καρκίνος προστάτη
02-12-2009

Η πίεση στα παιδιά: Από πότε πρέπει να την ελέγχετε συστηματικά;
07-11-2009

Συγκρούσεις με παιδιά εφηβικής ηλικίας: Τι πρέπει να κάνετε;
02-11-2009

Η νέα γρίπη Η1Ν1 (γρίπη των χοίρων) είναι πιο επικίνδυνη στους νέους και οι επιπλοκές συμβαίνουν γρήγορα
17-10-2009

Τι πρέπει οι γονείς να γνωρίζουν για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο;
05-10-2009

Πώς οι γονείς μπορούν να βοηθούν τα παιδιά τους να κάνουν την κατ' οίκον εργασία τους;
25-09-2009

Ο εκφοβισμός και η επιθετική παρενόχληση παιδιού στο σχολείο από άλλα παιδιά
12-09-2009

Οι νέοι φοιτητές που φεύγουν από το οικογενειακό σπίτι για σπουδές και τα συναισθήματα των γονιών
08-09-2009

Στέρηση ύπνου στα παιδιά: Συνέπειες για όλη τη ζωή
15-08-2009

Χλαμύδια στους άνδρες: Τεστ για άμεση διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη της μετάδοσης στις γυναίκες
31-07-2009

Οικονομική επιτυχία των νέων: Ο ρόλος των γονιών τους και του σχολείου
27-07-2009

Αυξητική ορμόνη σε εισπνεόμενη μορφή σε παιδιά και έφηβους
05-07-2009

Όγκος μαστού σε έφηβη: Χρειάζεται πράγματι βιοψία και πότε αυτή πρέπει να γίνεται;
26-06-2009

Πέτρες στους νεφρούς σε παιδιά, το καλοκαίρι και η πρόληψη με νερό, χυμό πορτοκαλιού και λεμονάδα
24-06-2009

Αυξημένη τριχοφυΐα σε νέες γυναίκες, ορμόνες και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
30-05-2009

Φοβίες, αγοραφοβία, κοινωνική φοβία και κλειστοφοβία: Συμπτώματα και αντιμετώπιση
25-05-2009

Ναργιλές: Χειρότερος από κάπνισμα τσιγάρου, δημιουργεί μεγαλύτερους κίνδυνους για καρδία, καρκίνο και επιπλέον αιτία για φυματίωση, έλκος στο στομάχι και πνευμονία
22-05-2009

Η κατάθλιψη και άλλα ψυχιατρικά προβλήματα του πατέρα: Επηρεάζουν την ψυχική και κοινωνική εξέλιξη των παιδιών του
17-05-2009

Ημικρανία στα παιδιά και στους έφηβους: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
07-05-2009

Ο διαβήτης τύπου 1: Τα συμπτώματα, οι επιπλοκές και η υπογλυκαιμία
13-04-2009

Η κατάθλιψη των γονιών: Πώς και πόσο επηρεάζει τα παιδιά;
30-03-2009

Αντισυλληπτικά για επείγουσα χρήση: Το χάπι της επόμενης μέρας και το ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ) για αντισύλληψη έκτακτης ανάγκης
24-03-2009

Δυσλεξία: Σημεία, γονίδια, δυσκολίες και χαρίσματα των ασθενών
04-03-2009

Οι πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες στα παιδιά
04-02-2009

Κινητά τηλέφωνα: Επικίνδυνα για παιδιά που περπατούν, μιλούν σε αυτά και διασταυρώνουν δρόμους
29-01-2009

Ποιος είναι ο τέλειος γονιός;
20-01-2009

Ναρκωτικό έκσταση: Προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο ακόμη και όταν λαμβάνεται για πρώτη φορά σε χαμηλές δόσεις
15-01-2009

Πρόληψη οδικών δυστυχημάτων με νέους οδηγούς: Ευθύνες των γονιών
08-01-2009

Ατυχήματα σε παιδιά: Απαιτείται περισσότερη ενημέρωση, διαπαιδαγώγηση και αυστηρότερη εφαρμογή μέτρων πρόληψης
31-12-2008

Η καλή επικοινωνία των γονιών με τα παιδιά τους
15-12-2008

Η σχιζοφρένεια στα παιδιά και στους έφηβους: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
06-12-2008

Πρόωρη έναρξη του σεξ σε έφηβους, οι κίνδυνοι και η αντιμετώπιση
24-11-2008

Αρτηρίες παχύσαρκων παιδιών: Έχουν τις ίδιες βλάβες όπως οι αρτηρίες των 45χρονων ενηλίκων
16-11-2008

Οι έφηβοι: Γιατί δεν θέλουν να κοιμούνται, οι κίνδυνοι και τι πρέπει να γίνεται
09-11-2008

Μολύνσεις στα παιδιά: Γιατί είναι συχνές και τι πρέπει να γίνεται;
03-11-2008

Πώς επηρεάζει και διαμορφώνει τη συμπεριφορά των ανθρώπων αυτά που βλέπουν στην τηλεόραση;
24-09-2008

Ψηλή πίεση σε έφηβους και ενήλικες που δεν κοιμούνται αρκετά
23-09-2008

Κάνναβις, μαριχουάνα, χασίς και ο κίνδυνος ψύχωσης σε νέους
20-09-2008

Τα παιδιά μετά το διαζύγιο: Η επίδραση της νέας τους οικογένειας στην εξέλιξη τους
28-08-2008

Ακμή: Ποιος ο ρόλος της διατροφής;
03-08-2008

Το ασβέστιο, τα οστά των παιδιών και η πρόληψη της οστεοπόρωσης
01-08-2008

Διαζύγιο: Τα αισθήματα των παιδιών και συμβουλές προστασίας τους
14-07-2008

Τι πρέπει να κάνετε αν νομίζετε ότι το παιδί σας παίρνει ναρκωτικά
08-07-2008

Ο πατέρας και τα παιδιά του: Η καλλιέργεια των σχέσεων μεταξύ τους
20-06-2008

Μηνιγγίτιδα, εμβόλιο, παιδιά και μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου C
07-06-2008

Νέοι, έφηβοι, αλκοόλ, ναρκωτικά και σεξ
11-05-2008

Αυτοκτονία και κατάθλιψη στους έφηβους
26-02-2008

Σεξουαλική αγωγή εφήβων: Ποιες οι επιδράσεις της;
19-01-2008

Η ακμή στους ενήλικες, ορμόνες, κοσμητικά προϊόντα και κληρονομικότητα
19-12-2007

Ειδική έκδοση: Παιδιά, παχυσαρκία, διαβήτης, καρδία και καρκίνος: Τι πρέπει να ξέρετε
29-11-2007

Μυκητίαση των νυχιών στα παιδιά: Γιατί συχνά, η διάγνωση δεν γίνεται;
20-11-2007

Ειδική έκδοση - αφιέρωμα: Σχολική τσάντα και κατ' οίκον εργασία
04-10-2007

Ψηλή χοληστερόλη λόγω κληρονομικότητας: Ανάγκη για έγκαιρη ανίχνευση και πρόληψη από την παιδική ηλικία
15-09-2007

Το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών σε παιδιά και έφηβους
14-09-2007

Γιατί η τηλεόραση μειώνει τις ικανότητες συγκέντρωσης και μάθησης των παιδιών και εφήβων;
09-09-2007

Το λίπος στην κοιλιά και η στένωση των στεφανιαίων αρτηριών της καρδίας σε νέους ανθρώπους
01-09-2007

Ψηλή πίεση σε παιδιά και έφηβους: Επικίνδυνος εχθρός που παραμένει χωρίς διάγνωση και θεραπεία
23-08-2007

Το φαγητό της οικογένειας, τα παιδιά, οι γονείς και η τηλεόραση
20-08-2007

Οι νέοι κινδυνεύουν από κώφωση λόγω δυνατής μουσικής στις νυχτερινές εξόδους
02-07-2007

Έφηβοι: Φοβούνται περισσότερο την τύφλωση λόγω καπνίσματος
02-04-2007

Χλαμύδια: Επαναλαμβανόμενες μολύνσεις σε νέες γυναίκες
16-03-2007

Γονείς προσέξετε: Η στέρηση ύπνου προκαλεί παχυσαρκία στα παιδιά
12-02-2007

Ο ρόλος του πατέρα στην πρόληψη της εφηβικής εγκληματικότητας
09-02-2007

Εθισμός στα ναρκωτικά: Μέθοδοι θεραπείας
08-01-2007

Διακοπές Χριστουγέννων: Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά να ξεπεράσουν τις δυσκολίες;
13-12-2006

Πότε πρέπει να αρχίζει η πρόληψη της οστεοπόρωσης;
09-12-2006

Βίαια βιντεοπαιχνίδια: Πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά εφήβων;
04-12-2006

Ημικρανία, πονοκέφαλος, έφηβοι και παιδιά
26-11-2006

Οι πόνοι λόγω ανάπτυξης: Τι είναι ακριβώς;
16-11-2006

Η τηλεόραση: Πώς επηρεάζει τους βαθμούς των παιδιών στο σχολείο;
11-10-2006

Ποιοι γνωρίζουν καλύτερα τα παιδιά, οι δάσκαλοι ή οι γονείς τους;
28-09-2006

Απώλεια βάρους: Δίαιτα, φάρμακα, συμπεριφορά και έφηβοι
29-08-2006

AIDS: Φορείς του ιού HIV και μείωση αριθμού νέων θυμάτων
16-08-2006

Έφηβοι, πληροφόρηση και σεξουαλική αγωγή
13-08-2006

Η ζήλια μεταξύ αδελφιών: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
11-08-2006

Η γυναικομαστία: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
30-07-2006

Οι κίνδυνοι της ψηλής χοληστερόλης στα παιδιά
29-07-2006

Γιατί αγαπούμε τη μουσική που ακούαμε όταν ήμασταν νέοι;
22-07-2006

Αυτοκτονία στους νέους: Πρόληψη
05-07-2006

Γονείς: Η νικοτίνη είναι μια σοβαρή απειλή για τα παιδιά σας
17-06-2006

Έρπης γεννητικών οργάνων: Πρόληψη με αναλύσεις και πληροφόρηση;
11-06-2006

Ακμή: Θεραπεία με αντιβιοτικά και τοπικά φάρμακα
23-05-2006

Η χρήση υπολογιστή, μπορεί να βλάπτει τα μάτια σας;
19-05-2006

Σκολίωση: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
30-04-2006

Κάπνισμα στους έφηβους: Πως μπορούν οι γονείς να το αποτρέψουν;
09-03-2006

Οι καβγάδες των γονιών και η επίδραση τους στα παιδιά
22-02-2006

Η βία, οι έφηβοι και οι γονείς
15-02-2006

Φιλιά και μηνιγγίτιδα
11-02-2006

Παιδικός καρκίνος και λευχαιμία: Σημεία και συμπτώματα
26-12-2005

Γονείς: Φροντίζετε να δείχνετε την αγάπη σας προς τα παιδιά σας;
07-11-2005

Πως θα γίνετε καλύτεροι φίλοι με τα παιδιά σας εφηβικής ηλικίας
30-09-2005

Η αυτοεκτίμηση, το στρες και οι έφηβοι
25-09-2005

Ακουστικά κεφαλής: Προκαλούν απώλεια ακοής
13-09-2005

Νευρική ανορεξία: Που οφείλεται;
11-09-2005

Πως θα μιλάτε στα παιδιά σας για τραγικά γεγονότα
09-09-2005

Ειδική έκδοση: ' Επιστροφή στο σχολείο '
09-09-2005

Η ορθή χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή από παιδιά και έφηβους
24-08-2005

Πως θα καταπολεμήσετε την ψηλή χοληστερόλη στα παιδιά σας;
14-08-2005

Πρόωρη απώλεια δοντιών λόγω καπνίσματος
21-07-2005

Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών: Μακροχρόνιες επιπλοκές
20-05-2005

Οι γυναίκες, ο εγκέφαλος και το αλκοόλ
18-05-2005

Τα παιδιά, η βία στην τηλεόραση και τα παιγνίδια υπολογιστών
19-02-2005

Ποιες είναι οι αιτίες ξαφνικού θανάτου σε νέους;
04-01-2005

Τι μπορείτε να κάνετε για τα παιδιά σας για το νέο έτος;
01-01-2005

Φαγητά παιδιών και κίνδυνος για λευχαιμία
17-12-2004

Αύξηση περιστατικών καρκίνου σε παιδιά και έφηβους
11-12-2004

Κοκίτης: Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος;
27-10-2004

Έφηβοι και σεξουαλικού τύπου περιεχόμενο στην τηλεόραση
17-09-2004

Οι πόνοι στην πλάτη των παιδιών και η σχολική τσάντα
12-09-2004

Ο ρόλος του πατέρα στην απόδοση του παιδιού στο σχολείο
07-09-2004

Επιστροφή στο σχολείο: Σημεία που πρέπει να προσέξετε
23-08-2004

Ντόπινγκ και αναβολικές ουσίες: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
15-08-2004

Παιδιά και τηλεόραση: Κίνδυνοι για την υγεία
28-07-2004

Διακοπές, τουρισμός και κίνδυνοι λόγω σεξ
26-07-2004

Εθισμός στα ναρκωτικά: Τι πρέπει να ξέρετε
13-07-2004

Τα μάτια, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, η τηλεόραση και η μυωπία
09-07-2004

Δείκτης νοημοσύνης και έλλειψη σιδήρου
11-05-2004

Καρκίνος στους έφηβους: Γιατί αυξάνεται και δεν υπάρχει πρόοδος;
30-04-2004

Πόσο ύπνο χρειάζεστε πραγματικά;
27-04-2004

Η αγάπη του πατέρα και η επιρροή της στα παιδιά
08-04-2004

Η τηλεόραση προκαλεί ελλειμματική προσοχή και συγκέντρωση στα παιδιά
06-04-2004

Ψηλή πίεση στα παιδιά: Απειλή για το μέλλον τους
22-03-2004

Η εγκυμοσύνη και το σεξ στην εφηβεία
15-03-2004

Τα δόντια, τα αναψυκτικά, η διάβρωση και οι έφηβοι
13-03-2004

Σεξ, νέοι και ασθένειες
07-03-2004

Η επιρροή των διαφημίσεων στα παιδιά
26-02-2004

Η πορνογραφία, οι ανθρώπινες σχέσεις και τα παιδιά
17-01-2004

Αδέλφια παιδιών με χρόνιο νόσημα: Ποια φροντίδα χρειάζονται;
22-11-2003

Πόσο κινδυνεύουν τα παιδιά σας από το διαβήτη;
19-11-2003

Το στρες στους έφηβους: Αλλοιώνει τον εγκέφαλο, μειώνει τη μνήμη
11-11-2003

Ακμή: Νέα θεραπεία με λέιζερ
25-10-2003

Κοκαΐνη και κρακ: Αυτά που πρέπει να ξέρετε
16-10-2003

AIDS: Απειλή για παγκόσμια καταστροφή
12-10-2003

Πως αντιδρούν παιδιά που έχουν γονιό με καρκίνο;
22-08-2003

Έφηβοι: Γιατί πρέπει να τρωνε με την οικογένεια;
14-08-2003

Η ακμή και η καταπολέμηση της από το πράσινο τσάι
30-03-2003

Τα κινητά τηλέφωνα στους έφηβους και βλάβες στον εγκέφαλο
06-02-2003

Η συχνότητα της αϋπνίας στα παιδιά και οι βασικές αιτίες
14-11-2002

Απαγόρευση της ασπιρίνης σε παιδιά και έφηβους κάτω των 19 ετών
24-10-2002

Διαζύγιο: Πρόληψη των προβλημάτων στα παιδιά
21-10-2002

Επιθετικότητα και εγκληματικότητα σε παιδιά λόγω τηλεόρασης
24-09-2002

Γονείς προσέξτε: Δυναμώστε τα οστά των παιδιών σας
16-09-2002

Το σύνδρομο του μετατραυματικού στρες στα παιδιά και στους έφηβους
14-09-2002

Η επιρροή των γονιών στη σεξουαλική ζωή των παιδιών τους
01-09-2002

Η τηλεόραση και τα προβλήματα ύπνου στα παιδιά
14-06-2002

Ο ρόλος της μητέρας και τα ναρκωτικά στους έφηβους
13-05-2002

Προσοχή από το AIDS: Νέα επιδημία λόγω αδιαφορίας των εφήβων
08-05-2002

Οι έφηβοι, ο ύπνος, η συμπεριφορά και η σχολική απόδοση
05-05-2002

Βία στη τηλεόραση και επιθετική συμπεριφορά σε έφηβους και ενήλικες
29-03-2002

Προσέξτε τα παιδιά σας
07-01-2002

Οι έφηβοι, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά
31-12-2001

Ναρκωτικό Έκσταση: Αυξάνεται ανησυχητικά η χρήση του μεταξύ των εφήβων
13-11-2001

Γονείς: Προσέχετε τι βλέπουν τα παιδιά σας.
07-11-2001

Τα παιδιά και οι έφηβοι με χρόνιες ασθένειες.
23-10-2001

Η αυτοκτονία στους έφηβους.
01-10-2001

Το παιδί με κατάθλιψη.
23-08-2001

Οι πόνοι της περιόδου σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας.
21-08-2001

Τα παιδιά και οι ειδήσεις στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
21-06-2001

Τα παιδιά σας στην εφηβική ηλικία μπορεί να υποφέρουν από το στρες και πρέπει να τα βοηθάτε.
27-05-2001

Πώς να μιλάτε στα παιδιά σας για θέματα που αφορούν το σεξ.
20-05-2001

Τα παιδιά, οι έφηβοι και το AIDS
12-05-2001

Η παχυσαρκία στα παιδιά και στους έφηβους
05-05-2001

Εκστρατεία πρόληψης και καταπολέμησης χρήσης ναρκωτικών από έφηβους.
02-02-2001

ΚΟΡΥΦΗ

Τα ατίθασα εφηβικά μυαλά

Αυθόρμητοι, αντισυμβατικοί, διαρκώς έτοιμοι να μπλέξουν στους πιο απίστευτους μπελάδες· με τέτοιους αρνητικούς χαρακτηρισμούς περιγράφουν συνήθως οι ενήλικοι την «ανώριμη» συμπεριφορά των εφήβων.

Πέρα όμως από αυτή την κοινότοπη γονεϊκή γκρίνια, η οποία επιβαρύνεται και ενισχύεται από απλοϊκές ηλικιακές προκαταλήψεις, θα άξιζε ίσως να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο οι πρόσφατες μελέτες των νεανικών εγκεφάλων επιχειρούν στις μέρες μας να διαφωτίσουν -και ενδεχομένως να «εξηγήσουν»- τη φαινομενικά επιπόλαιη, ανεύθυνη και ενοχλητικά αντισυμβατική συμπεριφορά των ατόμων που βρίσκονται στην εφηβική ηλικία.

Η συνήθης στάση των ενηλίκων απέναντι στους εφήβους παραμένει αμετάβλητη εδώ και αιώνες: με περισσή ευκολία τούς ψέγουν και τους καταδικάζουν επειδή έχουν την τάση να μπλέκουν σε μπελάδες που, σύμφωνα με τους ενηλίκους, θα «μπορούσαν» κάλλιστα ή θα «όφειλαν» να αποφεύγουν. Είναι όμως η ανευθυνότητα ή η επιπολαιότητα, που συχνά επικαλούνται γονείς και δάσκαλοι, μια επαρκής, ή έστω ικανοποιητική, εξήγηση της εφηβικής παραβατικής συμπεριφοράς;

Πλήθος κοινωνιολογικών, ψυχολογικών και ψυχαναλυτικών μελετών έχουν κατά καιρούς δοκιμάσει, χωρίς επιτυχία, να εξηγήσουν και να αιτιολογήσουν την αντικοινωνική συμπεριφορά πολλών νέων. Ωστόσο, όπως υποδεικνύουν ορισμένες πρόσφατες νευροψυχολογικές έρευνες, η συνήθης αντισυμβατική συμπεριφορά των εφήβων ίσως θα μπορούσε να γίνει περισσότερο κατανοητή, και ενδεχομένως να εξηγηθεί, αν επικεντρώναμε το ενδιαφέρον μας όχι αποκλειστικά σε εξωγενείς παράγοντες, όπως η κοινωνία, η οικογένεια ή το σχολείο, αλλά και σε ενδογενή βιολογικά αίτια, όπως είναι η ανάπτυξη και οι ιδιαιτερότητες της λειτουργίας των νεανικών εγκεφάλων καθώς πασχίζουν να προσαρμοστούν σε ένα άγνωστο και εν πολλοίς εχθρικό κοινωνικό περιβάλλον!

Πάντως, θα έπρεπε να είναι απολύτως σαφές σε γονείς και εκπαιδευτικούς ότι η κατανόηση των δυνατοτήτων και των ορίων που εμφανίζει ο ανθρώπινος εγκέφαλος στις διάφορες φάσεις της ανάπτυξής του -από την παιδική ηλικία μέχρι την ωριμότητα- είναι ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας, αφού από αυτήν εξαρτώνται τόσο η εκπαιδευτική πολιτική που επιλέγουμε όσο και τα κριτήρια αξιολόγησης των νεαρών ατόμων.

Εγκέφαλοι ή ωρολογιακές βόμβες;

Παραδόξως, ενώ όλοι πρόθυμα συμφωνούν ότι η εφηβική ηλικία είναι μια ιδιαίτερα κρίσιμη και αποφασιστική περίοδος για τη διανοητική και την ψυχολογική ανάπτυξη ενός ατόμου, οι έρευνες για τις εγκεφαλικές και νοητικές ιδιομορφίες των εφήβων είναι ελάχιστες σε σύγκριση με ανάλογες έρευνες σε μικρά παιδιά και ενηλίκους.

Από πρόσφατες μελέτες, ωστόσο, προκύπτει ότι, παρά τις φαινομενικές τους ομοιότητες, ο εγκέφαλος ενός εφήβου δεν έχει τις ίδιες ικανότητες και ανάγκες με τον εγκέφαλο ενός ενηλίκου. Για παράδειγμα, από τις αξιόλογες έρευνες της Beatriz Luna, η οποία διευθύνει το εργαστήριο νευρογνωσιακής ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ στις ΗΠΑ, προκύπτει ότι η λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου των εφήβων διαφέρει σημαντικά από αυτήν των ενηλίκων. Το τμήμα αυτό του εγκεφάλου μας εμπλέκεται στενά στη συνειδητή βουλητική συμπεριφορά.

Από τις σχετικές μελέτες της δόκτορος Luna προέκυψε ότι οι έφηβοι καταφεύγουν στη χρήση του προμετωπιαίου φλοιού πολύ περισσότερο και πολύ συχνότερα από ό,τι οι ενήλικοι. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα οπτικοκινητικών ικανοτήτων στο οποίο συμμετείχαν έφηβοι και ενήλικοι, διαπίστωσε ότι στους εφήβους η χρήση του προμετωπιαίου φλοιού για την επίλυση ενός προβλήματος ήταν η ίδια με αυτή των ενηλίκων όταν αντιμετώπιζαν πολύ δυσκολότερα προβλήματα.

Οι εγκεφαλικές διεργασίες που ενέχονται στον γνωστικό έλεγχο της συμπεριφοράς δεν έχουν ωριμάσει επαρκώς στον εφηβικό εγκέφαλο, με αποτέλεσμα σε έντονα αγχογόνους καταστάσεις ή κάτω από συνθήκες υψηλής πίεσης, όπως καβγάδες, συγκρούσεις με τους γονείς, με συμμαθητές -αλλά και με όργανα της τάξης σε γήπεδα ή διαδηλώσεις- οι έφηβοι να αντιδρούν με απρόβλεπτα έντονο και ασυνήθιστα βίαιο τρόπο: κάτω από συνθήκες στρες ο εγκέφαλός τους αντιδρά σαν ωρολογιακή βόμβα.

Με άλλα λόγια, από σχετικές μελέτες προκύπτει σαφώς μια άλλη εικόνα της περίπλοκης διαδικασίας ανάπτυξης και ολοκλήρωσης των εγκεφαλικών λειτουργιών κατά την περίοδο της εφηβείας. Ισως η αυθόρμητη, αλλά καθόλου αναίτια ή αδικαιολόγητη, τάση των εφήβων «να μπλέκουν σε μπελάδες» να σχετίζεται περισσότερο από όσο πιστεύαμε κατά το παρελθόν με ενδογενείς νευροψυχολογικούς παράγοντες. Πράγματι, μέσω της μαγνητικής τομογραφίας κατάφεραν να επαληθεύσουν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου των εφήβων που εμπλέκονται στην ικανότητα ελέγχου και στη λήψη συνειδητών αποφάσεων σχετικά με τις υποσυνείδητες ορμές ωριμάζουν σταδιακά (βάσει των εμπειριών). Η διαδικασία αυτή φαίνεται πως ολοκληρώνεται μόνο μετά το εικοστό έτος της ηλικίας ενός ανθρώπου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στο μυαλό των εφήβων συντελούνται μεγάλες αλλαγές που συνδέονται στενά με την παγίωση ορισμένων νευρωνικών κυκλωμάτων, τα οποία παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην εκδήλωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Από έρευνες στο Ινστιτούτο Νευροεπιστημών του University College του Λονδίνου προκύπτει ότι ο προμετωπιαίος φλοιός στους εφήβους χρησιμοποιείται με τρόπο λιγότερο αποτελεσματικό απ' ό,τι στους ενηλίκους, ενώ είναι υπερδραστήρια μια κατώτερη περιοχή που εμπλέκεται άμεσα στην αντίληψη των όσων συμβαίνουν. Και επειδή ο προμετωπιαίος φλοιός πρωταγωνιστεί στη λήψη αποφάσεων, κάποιοι ειδικοί συμπεραίνουν ότι για έναν έφηβο η λήψη των σωστών αποφάσεων και η αξιολόγηση των κινδύνων είναι πιο σύνθετες διεργασίες από ό,τι για έναν ενήλικο. Εξάλλου, οι έφηβοι τείνουν να υπερεκτιμούν τα πλεονεκτήματα μιας δυνητικά επικίνδυνης ενέργειάς τους και ταυτόχρονα να υποτιμούν τις αρνητικές συνέπειές της.

Αρκετοί επιστήμονες όμως, κυρίως κοινωνιολόγοι και ανθρωπολόγοι, υποστηρίζουν ότι η νευροβιολογία δεν είναι ικανή να εξηγήσει την εφηβική ανυπακοή και εξέγερση. Για παράδειγμα, ένας επιφανής κοινωνικός ψυχολόγος, ο Robert Epstein, υποστηρίζει ότι οι μελέτες του εγκεφάλου των εφήβων επικεντρώνονται αποκλειστικά σε εφήβους των δυτικών ανεπτυγμένων χωρών. Από τη μελέτη, αντίθετα, της συμπεριφοράς των εφήβων στις αναπτυσσόμενες χώρες προκύπτει ότι η συμπεριφορά τους δεν είναι τόσο ατίθαση ή απαξιωτική όσο των συνομηλίκων τους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Στη Δύση η απείθαρχη ή παραβατική συμπεριφορά των εφήβων θεωρείται καταστροφική για τα άτομα αλλά και για το κοινωνικό σύνολο. «Το να ενοχοποιείται ο εγκέφαλος για κάθε αρνητική συμπεριφορά είναι λάθος, γιατί το περιβάλλον είναι αυτό που διαμορφώνει τον εγκέφαλο», υποστηρίζει ο Epstein. Το δίλημμα «φύση ή πολιτισμός» είναι σήμερα ολοφάνερα αδιέξοδο: οι άνθρωποι ούτε μαριονέτες των εγκεφάλων τους είναι ούτε πλάθονται από τις πρόσκαιρες και ευμετάβλητες κοινωνικές δυνάμεις. Το στοίχημα για την επιστημονική έρευνα του εικοστού πρώτου αιώνα είναι να αποκαλύψει τη μέση οδό, όπου οι βιολογικοί μας εγκέφαλοι διαμορφώνουν και με τη σειρά τους διαμορφώνονται από την ιστορική-κοινωνική πραγματικότητα που δημιουργούν. *

 

ΚΟΡΥΦΗ

Έφηβοι - Λιγότερος ύπνος, περισσότερα κιλά

Οι έφηβοι που κοιμούνται λιγότερο από οκτώ ώρες τη νύχτα, παχαίνουν πιο εύκολα, καθώς τρώνε περισσότερες τροφές με λιπαρά και πιο πολλά σνακ, σε σχέση με όσους κοιμούνται περισσότερες από οκτώ ώρες το βράδυ, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη, υπό την δρα Σούζαν Ρεντλάιν του νοσοκομείου Μπρίγκαμ και του Ιατρικού κέντρου Μπεθ Ίσραελ της Βοστώνης, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Sleep» (Ύπνος), σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, διαπίστωσε ότι ο λιγοστός ύπνος μπορεί να επιφέρει χρόνιες αλλαγές στη διατροφή των νέων, αυξάνοντας,
μεταξύ άλλων, τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών παθήσεων και της παχυσαρκίας, ειδικά όσον αφορά τα κορίτσια, καθώς -για λόγους που οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα κατανοήσει- τα αγόρια δεν φαίνεται να χαλάνε εξίσου τη διατροφή τους, εξαιτίας του ανεπαρκούς ύπνου.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ο λίγος ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πάχους, όμως η νέα έρευνα δείχνει από πού προέρχονται οι πρόσθετες θερμίδες. Η αύξηση της κατανάλωσης λιπαρών φαγητών, τα οποία έχουν πολλές θερμίδες, καθώς και η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού, που αποτελούν παρεπόμενο
του μικρής διάρκειας ύπνου, οδηγούν σε συσσώρευση λίπους στο σώμα των νέων.
Οι ερευνητές μελέτησαν 240 νέους ηλικίας 16 έως 19 ετών, που για ένα χρονικό διάστημα φορούσαν στον ύπνο τους μια ειδική συσκευή περασμένη στον καρπό του χεριού τους, ενώ παράλληλα καταγραφόταν η ημερήσια λήψη θερμίδων από τη διατροφή τους.
Η μελέτη βρήκε ότι όσοι νέοι κοιμούνταν λιγότερο από οκτώ ώρες το βράδυ, κατανάλωναν κατά μέσο όρο 2,2% περισσότερες θερμίδες από λίπη και 3% λιγότερες θερμίδες από υδρογονάνθρακες, σε σχέση με τους νέους που κοιμούνταν περισσότερες από οκτώ ώρες.
Πάντως, σύμφωνα με τους ερευνητές, ο κίνδυνος για την υγεία μπορεί σχετικά εύκολα να μειωθεί, καθώς κάθε πρόσθετη ώρα ύπνου μειώνει κατά 21% τις πιθανότητες ο νέος να φάει ένα σνακ με πολλά λιπαρά.
Μόνο ένα στους τρεις νέους (ποσοστό 34%), που συμμετείχαν στην έρευνα, κοιμούνταν πάνω από οκτώ ώρες κατά μέσο όρο τις νύχτες, ενώ η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Ύπνου εκτιμά ότι οι έφηβοι χρειάζονται τουλάχιστον εννέα ώρες βραδινού ύπνου, για να νιώθουν την άλλη μέρα ξεκούραστοι και σε εγρήγορση.
Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση:
http://www.journalsleep.org/ViewAbstract.aspx?pid=27900
 

Ποιος έκλεψε μία ώρα από τον ύπνο των παιδιών;

 

ΚΟΡΥΦΗ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΠΑΙΔΙ

ΠΟΣΟ ΥΠΝΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ;

Αφήστε τα παιδιά να παίξουν περισσότερο ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΗΣ

 

Τα µαθήµατα πληθαίνουν, οι εξετάσεις θυµίζουν µαραθώνιο. Και δεν λείπουν οι γονείς που κόβουν από τα παιδιά τους τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι ειδικοί όµως διαφωνούν
Η ώρα είναι 7.30 το βράδυ και ο 13χρονος Ιάσονας έχει µόλις τελειώσει την προπόνησή του στο βόλεϊ µε τον σύλλογο Α.Ε. Γκράβας στο κλειστό γυµναστήριο που βρίσκεται στα όρια Γαλατσίου - Πατησίων. «Αν έµενε σπίτι, τι θα έκανε; Ή θα ήταν στον υπολογιστή ή στην τηλεόραση. ∆εν είναι λοιπόν καλύτερα που βρίσκεται εδώ για να αθληθεί καιναξεδώσει;», λέει στα «ΝΕΑ» ο πατέρας τουΓιάννης Χρήστου καθώς τον περιµένειγια να γυρίσουν σπίτι. Ο Γιάννης Χρήστου όχι µόνο δεν εµπόδισε τα δύο του παιδιά να ασχολούνται µε δραστηριότητες εκτός των σχολικών µαθηµάτων, αλλά τα ενθάρρυνε και τα διευκόλυνε. Ενδεικτικό είναι ότι έψαξε αρκετά για να βρει σπίτι κοντά στις αθλητικές εγκαταστάσεις, µε στόχο η κόρη του αλλά καιο γιος του να έχουν άνετη πρόσβαση σ’ αυτές στον ελεύθερό τους χρόνο.
Η κόρη του κ. Χρήστου είναι σήµερα φοιτήτρια, αλλάη παιδική και εφηβική της ηλικία δεν ήταν σπίτι - σχολείο, σχολείο - σπίτι. «Σε µικρή ηλικία την πήγαινα µπαλέτο. Αργότερα αποφάσισε ότι δεν ήθελε να συνεχίσει και ξεκίνησε κολυµβητήριο». Στη συνέχεια ασχολήθηκε µε το βόλεϊ στον σύλλογο Α.Ε. Γκράβας που έφτιαξαν οι κάτοικοι της περιοχής – ανάµεσά τους και ο Γιάννης Χρήστου –, µε στόχο να δώσουν διέξοδο στα παιδιά τους. Με παρόµοιες αθλητικές δραστηριότητες ασχολείται στον ελεύθερό του χρόνο και ο Ιάσονας. Ο πατέρας του Ιάσονα είναι της άποψης πως οι γονείς δεν πρέπει να είναι αυστηροί και να απαιτούν από τα παιδιά απόλυτη αφοσίωση στα µαθήµατα και τα φροντιστήρια. Αντίθετα, θεωρεί πως πρέπει να ωθούν τα παιδιά να καταπιάνονται µε εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως είναι ο αθλητισµός, οι τέχνες, το παιχνίδι. «Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει ελεύθερο χρόνο. Εµείς ως εργαζόµενοι λέµε κάποια στιγµή “θέλω άδεια για να ξεκουραστώ”. ∆εν χρειάζονται λοιπόν και τα παιδιά λίγο αποφόρτιση από το διάβασµα;», λέει. Το µοντέλο διαπαιδαγώγησης που έχει επιλέξει για τα παιδιά του ο Γιάννης Χρήστου ακολουθεί η συντριπτική πλειονότητα των γονέωνστην Ελλάδα. Αυτό τονίζουν γονείς, εκπαιδευτικοί καιειδικοί.
Τουλάχιστον µέχρι τη Β΄ Λυκείου οι περισσότεροι γονείς επιλέγουν για τα παιδιά τους τον συνδυασµό µαθηµάτων - παιχνιδιού - χόµπι. Αυτό το µήνυµα στέλνουν στους υπόλοιπους γονείς: «Αφήστε τα παιδιά να παίξουν». Υπάρχει ωστόσο µια µικρή µερίδα γονιών που απαιτούν από τα παιδιά τους να είναιπροσηλωµένα µόνο στα µαθήµατά τους. Μάλιστα, τους ζητούν και υψηλές επιδόσεις στο σχολείο και ταυτόχρονα δεν τους επιτρέπουν να έχουν άλλες ασχολίες και ελεύθερο χρόνο. Με την πρακτική τους όµως δεν συµφωνούν οι ειδικοί: προειδοποιούν πως η υπερβολική αυστηρότητα των γονέων εγκυµονεί σοβαρούς κινδύνους για τα παιδιά.
Για όσους αναρωτιούνται πάντως µήπως η... χαλαρότητα που δείχνουν κάποιοι γονείς έχει ως αποτέλεσµα τα παιδιά να παραµελούν τα µαθήµατά τους και να στερούνται γνώσεων, οι γονείς - υπέρµαχοι του «φιλελεύθερου» µοντέλου διαπαιδαγώγησης λένε ότι αυτό δεν συµβαίνει όταν υπάρχει µέτρο και όρια. Ο Γιάννης Χρήστου προσθέτει, µε την εµπειρία τόσο του εκπαιδευτικού – διδάσκει σε επαγγελµατικό λύκειο – όσο και του γονιού – είναι και πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων στο 40ό Γυµνάσιο Αθηνών –, πως ο ιδανικός τρόπος για να αντιµετωπίζουν οι γονείς τα παιδιά από το δηµοτικό έως την εφηβεία και τις λυκειακές τάξεις είναι κάπου στη µέση: ούτεδηλαδή να είναι υπερβολικά χαλαροί ούτε υπερβολικά αυστηροί. Απαραίτητο θεωρεί τονελεύθερο χρόνο για τα παιδιά και ο ∆ιονύσης Μπουγονικολός. Η κόρη του ασχολείται µε το βόλεϊ στον ελεύθερό της χρόνο. «Παλαιότερα έκανε καράτε για οκτώ χρόνια αλλά και µαθήµατα µουσικής. Η ίδια ταέχει επιλέξει», λέει. Οπως προσθέτει, σίγουρα προέχουν τα µαθήµατα, αλλά «θέλω να ασχολείται µε τον αθλητισµό. Κι αυτό διότι της προσφέρει υγεία, φυσική κατάσταση. Και βέβαια τα παιδιά µαθαίνουν την οµαδικότητα». Με την άποψη του ∆ιονύση Μπουγονικολού συµφωνεί και ο Ανδρέας Θεολόγου που είναι πρόεδρος της Ενωσης Γονέων και Κηδεµόνων στο 5ο ∆ιαµέρισµα της Αθήνας. «Οχι µόνο επιτρέπω στον γιο µου, µαθητή της Α΄ Γυµνασίου, να έχει ελεύθερο χρόνο και εξωσχολικές δραστηριότητες, τον ενθαρρύνω κιόλας. Ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Πρέπει να εκτονώνεται. Αλλιώς πού θα εκτονώνεται; Σ’ εµένα...», λέει χαριτολογώντας. Οπως συµπληρώνει, «τα παιδιά πρέπει να έχουν χρόνο και για παιχνίδι. Γι’ αυτό θα πρέπει τα σχολεία να µένουν ανοιχτά και τα Σαββατοκύριακα ώστε να προσφέρονται δραστηριότητες στα παιδιά».
Λιγότερος ο ελεύθερος χρόνος στο λύκειο
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΕΡΙ∆Α των γονέων, οι οποίοι είναι ανεκτικοί απέναντι στα παιδιά τους και τους επιτρέπουν ποικίλες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο, «µεταµορφώνονται» προς το αυστηρότερο όταν εκείνα φθάσουν στις τελευταίες τάξεις του λυκείου. Αυτό συµβαίνει διότι τότε τα παιδιά προετοιµάζονται για τις Πανελλαδικές και έχουν πιο φορτωµένο πρόγραµµα. Μοιραία οι γονείς τα πιέζουν περισσότερο να ασχοληθούν µε τα µαθήµατά τους παρά µε εξωσχολικές δραστηριότητες. «Υπάρχουν γονείς που όταν τα παιδιά πάνε στο λύκειο λένε “κοµµένος ο αθλητισµός”. Πιστεύουν πώς µία ώρα προπόνηση ή ένας αγώνας την εβδοµάδα θα κάνει κακό στα παιδιά και στα µαθήµατά τους, ενώ δεν είναι έτσι», λέει ο Γιάννης Χρήστου.
Ενδεικτικά είναι και τα αποτελέσµατα έρευνας που πραγµατοποίησε για την ποιότητα της ζωής µαθητών και εφήβων στην Αθήνα πριν από 3 χρόνια το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως µόλις 3 στα 10 παιδιά στο λύκειο ασχολούνται εκτός σχολείου µε κάποιο σπορ. Ακόµη µικρότερα είναι τα ποσοστά των παιδιών που παρακολουθούν µαθήµατα χορού και µουσικής. Αντίθετα οι µαθητές γυµνασίου ασχολούνται εκτός σχολείου µε κάποιο άθληµα σε ποσοστό 44,5%. Η υπερβολική αυστηρότητα των γονέων εγκυµονεί σοβαρούς κινδύνους σε παιδιά και εφήβους, λέει ο ψυχίατρος - ψυχολόγος και πρόεδρος της Εταιρείας Ψυχολογικής Ψυχιατρικής Ενηλίκου και Παιδιού Ιωάννης Κούρος. Οπως σηµειώνει, όταν οι γονείς έχουν πολύ αυστηρές επιδιώξεις και απαιτήσεις από τα παιδιά και ταυτόχρονα επιβάλλουν άτεγκτη πειθαρχία γι’ αυτές τις επιδιώξεις υπάρχει κίνδυνος αυτά να εκδηλώσουν σοβαρές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. «Κάποια παιδιά δεν αντέχουν. Είναι πιθανόν να παρουσιάσουν ψυχώσεις, επιθετική συµπεριφορά, διαστροφική δόµηση προσωπικότητας». Ο ψυχίατρος προσθέτει πως εάν οι γονείς πιέζουν και αποφασίζουν τι επάγγελµα θα ακολουθήσουν τα παιδιά τους, επίσης θα τα βλάψουν. «Θα γίνουν άτοµα που θα έχουν συνέχεια ένα “ανικανοποίητο”». Γι’ αυτό ο Ιωάννης Κούρος συµβουλεύει τους γονείς να επιδιώκουν η προσπάθεια απόκτησης γνώσεων και όποιων επαγγελµατικών δεξιοτήτων να συνοδεύεται από µία φυσιολογική καθηµερινότητα. Με τις παρέες, τα πάρτι, τη διασκέδαση και την κοινωνικότητα.
«∆εν επιτρέπω παιχνίδι ή τηλεόραση» «Πολλοί αναρωτιούνται πώς οι κινέζοι γονείς καταφέρνουν να µεγαλώνουν παιδιά που σηµειώνουν επιτυχίες (...). Πώς πρωτοπορούν στη µουσική. Θα σας πω εγώ διότι το έκανα µε τα παιδιά µου», περιγράφει στην εφηµερίδα «Wall Street Journal» η κινεζικής καταγωγής πανεπιστηµιακός Εϊµι Τσούα, µητέρα δύο κοριτσιών, που έγινε διάσηµη για το βιβλίο µε συµβουλές προς γονείς «Battle hymn of the Tiger Mother» («Υµνος µάχης της Μητέρας Τίγρης»). ∆εν επιτρέπει στις κόρες της: Να δουν τηλεόραση ή να παίξουν παιχνίδια στον υπολογιστή. Να παίξουν σε ένα θεατρικό του σχολείου. Να µην είναι πρώτες στα µαθήµατα. Οπως τονίζει, οι κινέζες µητέρες περνούν 10 φορές περισσότερο χρόνο µαζί µε τα παιδιά τους για τη µελέτη τους σε σύγκριση µε τις µητέρες του δυτικού κόσµου.

 

Τα παιδία παίζει... από την αρχαιότητα ως σήμερα
 

ΚΟΡΥΦΗ

Το παιδί μας κι εμείς V Τα παιδία......παίζει - Όσο κι αν οι γονείς το θεωρούν χάσιμο χρόνου, το παιχνίδι για το παιδί είναι βιολογική ανάγκη, που αν την καταπνίξουμε, υποσκάπτουμε την ομαλή εξέλιξη του. Το παιχνίδι είναι πολύ σημαντικό για τη ζωή του παιδιού και του προσφέρει αρκετές σωματικές και συναισθηματικές εμπειρίες.

Μάθε µωρό µου γράµµατα Ο δρόµος για τα µεγάλα αµερικανικά πανεπιστήµια αρχίζει από την προνηπιακή εκπαίδευση  Η Ιζι Σάπφερ µελετάει εδώ και έναν χρόνο για να πετύχει τον στόχο. Πρέπει να βρεθεί στο κορυφαίο 3% της πυραµίδας – στην κορυφή µεταξύ των υπερπροικισµένων µαθητών για τους οποίους ανοίγουν διάπλατα οι πόρτες των σχολείων της ελίτ. Οµως η Ιζι δεν έχει ακόµη κλείσει τα τρία. Οταν ήταν µόλις δύο ετών, οι νεοϋορκέζοι γονείς της την έγραψαν στο Πρόγραµµα Προσχολικού Εµπλουτισµού Junior Kumon – µια ιαπωνικής προέλευσης αλυσίδα ιδιωτικών σχολείων στραµµένων προς µια νέα αγορά: την προνηπιακή εκπαίδευση. Ο στόχος είναι να µεταµορφωθούν τα παιδιά σε µικρούς Αϊνστάιν που θα τα καταφέρουν στις εισαγωγικές για τα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία ώστε στη συνέχεια να είναι ευκολότερο να στοχεύσουν στο Χάρβαρντ, το Στάνφορντ, τα µεγάλα πανεπιστήµια της ελίτ. Το θέµα προβλήθηκε στην πρώτη σελίδα των «Νιου Γιορκ Τάιµς».

 

ΚΟΡΥΦΗ

ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πώς θα ξεπεράσουν τα πιτσιρίκια φόβο και ανασφάλεια

Η πρώτη μέρα στο σχολείο, κυρίως για τα παιδιά που θα πάνε πρώτη δημοτικού, είναι μια ημέρα στην οποία θα βρεθούν σε έναν ολοκαίνουργιο κόσμο μακριά από την ασφάλεια που παρέχουν η μητέρα και ο πατέρας.

Η πρώτη μέρα στο σχολείο, κυρίως για τα παιδιά που θα πάνε πρώτη δημοτικού, είναι μια ημέρα στην οποία θα βρεθούν σε έναν ολοκαίνουργιο κόσμο μακριά από την ασφάλεια που παρέχουν η μητέρα και ο πατέρας. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που κάνουν οι γονείς για να τα προετοιμάσουν, λίγες μέρες πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς τα περισσότερα πιτσιρίκια είναι κακόκεφα, φοβούνται να αποχωριστούν έστω και για λίγο τα αγαπημένα τους πρόσωπα και ανησυχούν ότι θα βρεθούν σε ένα εχθρικό περιβάλλον στο οποίο δεν θα μπορέσουν να κάνουν καινούργιους φίλους. Αντίστοιχα, και οι γονείς βρίσκονται σε ένα παράξενο σταυροδρόμι. Από τη μια πλευρά ξέρουν πολύ καλά ότι τα παιδιά, η συντριπτική πλειονότητα τουλάχιστον, θα προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και θα κάνουν το πρώτο μεγάλο βήμα στη ζωή τους, ενώ από την άλλη φοβούνται να τα αποχωριστούν έστω και για λίγες ώρες.

Οι γονείς αναγνωρίζουν όλα τα συναισθήματα του παιδιού που πρέπει να πάει για πρώτη φορά στο σχολείο. Αλλωστε, και οι ίδιοι ήταν κάποτε εξάχρονα παιδιά και θυμούνται πολύ καλά πώς αισθάνονταν όταν πήγαν στην πρώτη δημοτικού. Οι γονείς στη διάρκεια της ζωής τους έχουν βιώσει πολλές «πρώτες φορές» είτε σε άλλες εκπαιδευτικές βαθμίδες είτε στον χώρο εργασίας. Είναι, λοιπόν, στο χέρι τους να καθοδηγήσουν τα παιδιά για να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να πάνε με χαμόγελο στο σχολείο. Οι ειδικοί, ωστόσο, προτείνουν κάποιες πρακτικές που σίγουρα θα βοηθήσουν σε αυτή την προσπάθεια.

Να του τονίσει τα θετικά
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνουν είναι να πάρουν το παιδί από το χέρι και να επισκεφθούν το σχολείο λίγες μέρες πριν από τον αγιασμό. Ακόμα κι αν δεν καταφέρουν να μπουν μέσα, είναι χρήσιμο για το παιδί να ξέρει έστω και λίγο πώς είναι ο χώρος στον οποίο θα περάσει τους επόμενους εννέα μήνες της σχολικής χρονιάς.

Τις τελευταίες μέρες πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς ο γονιός θα πρέπει να μιλήσει στο παιδί για τις δικές του εμπειρίες, αλλά και τον φόβο που αισθάνθηκε και ο ίδιος πριν από χρόνια. Θα είναι καλό να του πει για τους πρώτους του φίλους και για τα μαθήματα διαβεβαιώνοντάς το ότι θα είναι δίπλα του για να βοηθάει όταν χρειάζεται.

Την πρώτη ημέρα της σχολικής χρονιάς ο γονιός θα πρέπει να συνοδεύσει το παιδί του και να μείνει λίγη ώρα στο προαύλιο. Το παιδί θα αισθανθεί ασφάλεια στα πρώτα λεπτά επαφής με το νέο του περιβάλλον. Χρειάζεται προσοχή όμως γιατί ο γονιός δεν πρέπει να μείνει πολλή ώρα στο σχολείο ούτε να μπαίνει κάθε μέρα στο προαύλιο, για να δώσει θάρρος στο παιδί να το κάνει μόνο του.

Επίσης, ο γονιός θα πρέπει να εξηγήσει αναλυτικά στο παιδί πώς είναι το σχολείο και να το προετοιμάσει για το τι θα αντιμετωπίσει. Θα πρέπει να επικεντρωθεί στα θετικά όπως είναι οι εκδρομές, οι καινούργιοι φίλοι, το παιχνίδι στα διαλείμματα και οι νέες γνώσεις που θα αποκτήσει. Θα πρέπει επίσης να του δώσει συμβουλές για το πώς θα προσεγγίσει τη δασκάλα και τα άλλα παιδιά.

Σε κάθε περίπτωση ο γονιός θα πρέπει να καταπολεμήσει τους δικούς του φόβους και το άγχος. Αν το παιδί εισπράξει την ανησυχία του γονιού θα συμπεράνει ότι οι φόβοι του είναι δικαιολογημένοι και θα δυσκολευτεί να τους αντιμετωπίσει.

Επιπλέον, ο γονιός δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να επιπλήξει ή να τιμωρήσει το παιδί που φοβάται. Θα το κάνει να κλειστεί στον εαυτό του για να μην απογοητεύσει τον γονιό.

Αντίθετα, θα πρέπει να επιβραβεύει το παιδί επειδή προσπαθεί να καταπολεμήσει τον φόβο του και να το ενθαρρύνει να συνεχίσει. 

Το άγχος των γονιών για την πρώτη μέρα στο σχολείο και 10 χρήσιμες συμβουλές για να το αντιμετωπίσετε  Κατερίνα Νανοπούλου

Σε λίγες ημέρες ξεκινάει επίσημα η νέα σχολική χρονιά και χιλιάδες παιδιά θα περάσουν για πρώτη φορά κάτω από την πόρτα του σχολείου. Κι ενώ συνήθως ο φακός εστιάζει στα συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά γι' αυτή τη στιγμή, και το πώς θα προετοιμαστούν κατάλληλα για μια ομαλή μετάβαση, το άγχος και οι ανησυχίες των γονέων έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Έτσι, μιλήσαμε μα την Αμάντα Μπικάκη, Παιδοψυχολόγο, η οποία μας έδωσε 10 χρήσιμες συμβουλές για να διαχειριστούν οι γονείς την πρώτη ημέρα του σχολείου.

1. Πριν την επίσημη έναρξη, επισκεφθείτε το σχολείο μαζί με το παιδί σας. Ακολουθήστε τη διαδρομή που θα κάνει κάθε μέρα, συζητήστε με τους δασκάλους για τις δραστηριότητες και αφήστε το να παίξει για λίγο στο χώρο του σχολείου.

2. Προετοιμάστε ψυχολογικά τον εαυτό σας- όχι μόνο το παιδί σας- και όταν έρθει η μέρα δείξτε όσο πιο χαλαροί και αισιόδοξοι μπορείτε. Εάν έχετε άσχημες εμπειρίες από την πρώτη σας μέρα στο σχολείο, καλό θα ήταν να μην τις μεταφέρετε στο παιδί.

3. Ξυπνήστε νωρίς και δώστε στον εαυτό σας και στο παιδί σας ικανοποιητικό χρόνο για να προετοιμαστείτε αλλά και να
αντιμετωπίσετε τυχόν δυσκολίες. Αν ξεκινήσετε από το σπίτι αγχωμένοι, αυτό θα επεκταθεί και στις υπόλοιπες δραστηριότητες της ημέρας.

4. Αποφύγετε να δώσετε στο παιδί σας συσκευασίες φαγητού που δεν μπορεί να ανοίξει μόνο του ή να του βάλετε φαγητά που δεν έχει ξαναδοκιμάσει για κολατσιό. Πιθανόν να βρεθεί σε δύσκολή θέση και να συνδέσει το ξεκίνημα του σχολείου με αρνητικές εμπειρίες.

5. Εμπιστευθείτε την εκπαιδευτικό και κάντε την σύμμαχό σας. Η εμπειρία της μπορεί να αποβεί χρήσιμη σε διάφορες καταστάσεις και οι υποδείξεις τους είναι καλοπροαίρετες. Επίσης μην ξεχνάτε να αδειάζετε κάθε μέρα την τσάντα του μικρού σας, τα σημειώματα ή το τετράδιο επικοινωνίας είναι ο εδραιωμένος τρόπος επαφής εκπαιδευτικού- γονέα. Η καλή συνεργασία δεν μπορεί παρά να ωφελήσει το παιδί.

6. Αποφύγετε να συζητάτε με το παιδί πόσο πολύ θα σας λείψει. Με αυτό τον τρόπο του μεταφέρετε ένα δικό σας προβληματισμό και εντείνετε ακόμη περισσότερο τους δικούς του. Αντιθέτως δώστε του χώρου να τους εκφράσει και προσπαθήστε να βρείτε από κοινού λύσεις για τις καταστάσεις που ανησυχεί.

7. Μία μέρα πριν το σχολείο, ακολουθήστε ευχάριστες δραστηριότητες ώστε το παιδί να έχει θετική διάθεση. Στο τέλος της ημέρας διαλέξτε μαζί τα ρούχα για την επομένη και βάλτε το νωρίς για ύπνο. Το επόμενο πρωί ετοιμάστε από κοινού την τσάντα του.

8. Κατά την άφιξή σας δώστε στο παιδί σας λίγο χρόνο και συζητήστε με τη δασκάλα τυχόν απορίες. Ωστόσο μην παρατείνετε κατά πολύ τη διαμονή σας και κάντε ξεκάθαρη και σύντομη την αναχώρησή σας μετά το αντίο. Μπορεί το παιδί σας να είναι ταραγμένο, είναι όμως πολύ πιο χρήσιμο να αφιερώσει το χρόνο του πριν τον πρωινό κύκλο συναναστρεφόμενο με άλλα παιδιά, από το να κλαίει παρακαλώντας σας να μείνετε λίγο παραπάνω.

9. Μετά την απομάκρυνσή σας, πάρτε λίγο χρόνο να χαλαρώσετε και να αποφορτιστείτε από την ένταση της στιγμής. Οι έντονες αντιδράσεις κατά τους πρώτους αποχωρισμούς είναι αναμενόμενες και δεν υποδηλώνουν κάτι για την «ποιότητά» σας ως γονέας. Συζητήστε με άλλους παρευρισκόμενους γονείς και εκμεταλλευτείτε τη στιγμή για να κάνετε νέες γνωριμίες που θα βοηθήσουν στην κοινωνικοποίηση του παιδιού σας κι εκτός σχολείου.

10. Τέλος, παραλάβετε εσείς το παιδί στο σχόλασμα αν είναι εφικτό. Υποδεχτείτε το με χαρά για το νέο του ξεκίνημα και όχι με αγωνία για το πώς πέρασε. Το συναίσθημα που το μεταφέρετε έχει σημασία για το πώς θα φιλτράρει το παιδί αυτές τις πρώτες του εμπειρίες. Αποφύγετε τη γενική ερώτηση «πώς πέρασες/ τι κάνατε σήμερα», κι εστιάστε σε επιμέρους δραστηριότητες, όπως «με τι/ ποιον έπαιξες στο διάλειμμα;», «ζωγράφισες με μαρκαδόρο/ πινέλο κτλ;», «τι παραμύθι διαβάσατε;» κ.α.

 

 

ΠΟΛΛΟΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Να μάθουν από πολύ μικρά να προστατεύουν τον εαυτό τους

Τα μάτια τους τέσσερα πρέπει να έχουν οι γονείς κατά τη μεταφορά των παιδιών στο σχολείο.

Τα μάτια τους τέσσερα πρέπει να έχουν οι γονείς κατά τη μεταφορά των παιδιών στο σχολείο. Πολλά παιδικά ατυχήματα συμβαίνουν καθ΄ οδόν ή στον χώρο του σχολείου, σημειώνουν οι ειδικοί του Σωματείου Αντιμετώπισης Παιδικού Τραύματος. Τα μικρά παιδιά -εξηγούν- είναι από τη φύση τους γεμάτα περιέργεια και δεν έχουν αναπτυγμένη την αίσθηση του κινδύνου.

Γι' αυτό είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στα ατυχήματα. Μεγαλώνοντας, αναπτύσσουν μεν την αίσθηση του κινδύνου, επηρεάζονται όμως και από άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη επίδειξης, η αντίδραση στους νόμους και στις συμβουλές των ενηλίκων και η γοητεία της περιπέτειας, με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να κινδυνεύουν από ατυχήματα.

Κανόνες
Είναι σημαντικό να μάθουν από μικρή ηλικία να προστατεύουν τον εαυτό τους και να μην τον θέτουν σε κίνδυνο. Από την προσχολική ηλικία, περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους σε χώρους εκπαίδευσης (παιδικοί σταθμοί, σχολεία), με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό των παιδικών ατυχημάτων, να συμβαίνει εκεί καθώς και κατά τη μεταφορά των παιδιών προς και από τους χώρους αυτούς. Από την ηλικία αυτή πρέπει να τους μάθουμε τη σωστή οδική συμπεριφορά. Πρέπει, όμως, να έχουμε υπόψη μας ότι τα παιδιά κάτω των 8 ετών δεν έχουν την απαιτούμενη ωριμότητα για να χρησιμοποιήσουν πάντα όσα έχουν μάθει.

Για τον λόγο αυτό, πρέπει να συνοδεύονται από ενήλικες, από και προς το σχολείο ή τη στάση του σχολικού λεωφορείου. Κρατάμε πάντα τα μικρά παιδιά από το χέρι και τα έχουμε από τη μέσα πλευρά του πεζοδρομίου.
Τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας, γι' αυτό πρέπει να τους δίνουμε το καλό παράδειγμα, ακολουθώντας οι ίδιοι τους κανόνες της σωστής οδικής συμπεριφοράς. Προσοχή στην υπερπροστασία, καθώς μπορεί εύκολα να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Τσάντες
Προσέξτε το υλικό κατασκευής τους

Προσέξτε από τι υλικό είναι κατασκευασμένες οι σχολικές τσάντες και αποφύγετε το PVC, το οποίο «ενοχοποιείται» για καρκινογενέσεις και διαταραχές του συστήματος αναπαραγωγής.

Προτιμήστε πολυεστερικές ή νάιλον τσάντες και φυσικά όσες είναι φτιαγμένες από ύφασμα ή δέρμα.
Αποφύγετε, επίσης, δοχεία νερού, τα οποία είναι κατασκευασμένα από πολυκαρμπονικό πλαστικό. Το εν λόγω υλικό ενδέχεται να περιέχει το χημικό PBA, το οποίο συνδέεται με διάφορες μορφές καρκίνου. Επιλέξτε δοχεία νερού κατασκευασμένα από μέταλλο ή γυαλί. Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε πλαστικά δοχεία, επιλέξτε αριθμό ανακύκλωσης 1, 2, 4 και 5 (αναγράφεται κάτω από το δοχείο) και αποφύγετε τα 3, 6 και 7.
Τα παιδιά δεν πρέπει να μασούν τα μολύβια και τα στυλό. Προτιμήστε μολύβια, χρωματιστά μολύβια και κραγιόν που είναι κατασκευασμένα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τις ΗΠΑ και στον Καναδά.

Επιλέξτε μαρκαδόρους χωρίς άρωμα ώστε να αποφύγετε την έκθεση του παιδιού σας σε φθαλικά.

Υπνος
Από 8 έως 11 ώρες για καλύτερη σχολική απόδοση

Καλές επιδόσεις στο σχολείο εξασφαλίζει ένας σωστός ύπνος, διάρκειας τουλάχιστον εννέα ωρών.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε ομάδα επιστημόνων, μελετώντας 142 παιδιά, ηλικίας 6 έως 7 ετών από διάφορα σχολεία. Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι απαιτήσεις των γονέων δημιουργούν στα παιδιά ένα ασφυκτικό πλαίσιο υποχρεώσεων.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υιοθετούν -ακόμη και στον ύπνο- παρόμοιες συνήθειες με τους ενηλίκους. Συγκεκριμένα, κοιμούνται -κατά μέσον όρο- οκτώ ώρες την ημέρα, τα περισσότερα επιστρέφουν στο σπίτι τους μετά τις 9 το βράδυ, ενώ αρκετές φορές την εβδομάδα κοιμούνται μετά τις 11 το βράδυ.

Ο συγκεκριμένος ρυθμός ζωής έχει επιπτώσεις και στις σχολικές τους επιδόσεις, καθώς οι ερευνητές βρήκαν ότι τα παιδιά που κοιμούνται από 8 έως 9 ώρες έχουν πιο χαμηλές επιδόσεις από εκείνα που κοιμούνται από 9 έως 11 ώρες.

Ανάλογα αποτελέσματα έδειξε και μια άλλη μελέτη, σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου. Από αυτή προέκυψε ότι οι μαθητές 12 έως 16 ετών χρειάζονται οκτώ ώρες ύπνου την ημέρα.

Το 60% των νέων κάτω των 18 ετών δηλώνουν ότι νιώθουν κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της μέρας και το 15% ότι έχει τύχει να αποκοιμηθούν στο σχολείο!

Πάντα στο πίσω κάθισμα και δεμένα με τη ζώνη ασφαλείας

Στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και δεμένα με τη ζώνη ασφαλείας πρέπει να κάθονται τα παιδιά.

Σύμφωνα με τους ειδικούς του Σωματείου Πρόληψης Παιδικού Τραύματος, οι αντιπροσωπείες αυτοκινήτων και τα καταστήματα με αξεσουάρ αυτοκινήτων μπορούν να προτείνουν το σωστό κάθισμα ή τη ζώνη ασφαλείας για κάθε παιδί, ανάλογα με το ύψος και το βάρος του.

Καλό είναι να μάθουμε τα παιδιά να μπαίνουν και να βγαίνουν από το αυτοκίνητο, πάντοτε από

την πλευρά του πεζοδρομίου. Είναι σημαντικό

να τους εξηγήσουμε ότι δεν θα πρέπει να βγάζουν το κεφάλι τους έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου, καθώς ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχήματος είναι μεγάλος.

Στην περίπτωση που τα παιδιά πηγαίνουν με σχολικό λεωφορείο, πρέπει να τους εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους πρέπει να φοράνε τη ζώνη ασφαλείας και να προσέχουν πολύ την ώρα που μπαίνουν και βγαίνουν από το λεωφορείο.

Αν πηγαίνουν στο σχολείο με ποδήλατο ή μοτοποδήλατο, πρέπει να γνωρίζουν ότι, εφόσον βγαίνουν στον δρόμο με το δίκυκλό τους, έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τα άλλα οχήματα.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να φορούν πάντα κράνος και τον απαραίτητο εξοπλισμό, κατάλληλα προσαρμοσμένο στο σωματότυπό τους, καθώς και να γνωρίζουν καλά και να ακολουθούν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας.

Τα δίκυκλα να είναι σε καλή κατάσταση και σωστά εξοπλισμένα με καθρέφτες και φώτα,

ώστε να φαίνονται τις βραδινές ώρες. Για να κυκλοφορήσουν στον δρόμο με μοτοποδήλατο, πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους και να έχουν προμηθευτεί τη νόμιμη άδεια.

Οι μαθητές που πηγαίνουν στο σχολείο με τα πόδια πρέπει να φορούν ανοιχτόχρωμα ρούχα ή ρούχα με ένθετο ανακλαστικό υλικό, για να διακρίνονται από τους διερχόμενους οδηγούς, ειδικότερα το βράδυ. 

 

ΚΟΡΥΦΗ

50 μαθήματα ζωής που δεν διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία

Οι τίτλοι των κεφαλαίων από το βιβλίο του Charles J. Sykes, “50 μαθήματα ζωής που δεν διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία”.
1.- Η ζωή δεν είναι δίκαιη. Πάρτε το απόφαση.

2.- Ο αληθινός κόσμος δεν νοιάζεται τόσο πολύ όσο το σχολείο σας για την αυτοεκτίμησή σας. Περιμένει από εσάς να αποδείξετε την αξία σας πρώτα και μετά να νιώσετε καλά με τον εαυτό σας.

3.- Συγγνώμη αλλά δεν πρόκειται να κερδίσετε εξήντα χιλιάδες ευρώ το χρόνο αμέσως μόλις αποφοιτήσετε από το λύκειο. Και δεν σας περιμένει μία θέση αντιπροέδρου ή το αμάξι της εταιρείας. Μπορεί ακόμη και να χρειαστεί να φορέσετε μία στολή που δεν θα έχει καμία επώνυμη υπογραφή.

4.- “Δεν δικαιούστε εκ των προτέρων…”

5.- Άσχετα με το τι λέει ο μπαμπάς σας, δεν είστε πριγκίπισσα…

6.- Όχι, δεν μπορείτε να γίνετε όλα όσα ονειρεύεστε…

7.- Αν πιστεύετε ότι ο δάσκαλός σας είναι ζόρικος, περιμένετε μέχρι να αποκτήσετε έναν εργοδότη. Δεν θα διαθέτει μεγάλη υπομονή κι έτσι θα τείνει να είναι λίγο πιο ευέξαπτος. Όταν θα τα θαλασσώσετε, δεν πρόκειται να σας ρωτήσει πώς νιώθετε γι’ αυτό.

8.- Ο αφαλός σας δεν παρουσιάζει και τόσο μεγάλο ενδιαφέρον. Μην περνάτε ολόκληρη τη ζωή σας ομφαλοσκοπώντας.

9.- Το σχολείο σας μπορεί να έχει ξεμπερδέψει με νικητές και χαμένους. Η ζωή όμως όχι.

10.- Στην πραγματικότητα η ζωή μοιάζει με ένα παιχνίδι “μήλα” πολύ περισσότερο από όσο νομίζει ο δάσκαλος της γυμναστικής.

11.- Μετά από την αποφοίτησή σας, δεν θα έχετε να ανταγωνιστείτε με αντιπάλους που ανατράφηκαν σαν τα μαμμόθρεφτα της παιδικής χαράς.

12.- Η ταπείνωση είναι μέρος της ζωής. Πάρτε το απόφαση.

13.- Δεν πρόκειται να πάτε στο NBA, γι’ αυτό μη στήνεστε στο παράθυρο και μην παίρνετε πόζα.

14.- Το να κυκλοφορείτε ημίγυμνη δεν σας δίνει καμία δύναμη.

15.- Η εργασία σε φαστφουντάδικο, με χαμηλό μισθό, δεν είναι προσβλητική για την αξιοπρέπειά σας. Οι παππούδες σας είχαν μια διαφορετική λέξη για την εργασία αυτού του είδους. Την ονόμαζαν “ευκαιρία”.

16.- Οι γονείς σας και ο μικρός σας αδερφός δεν σας ρεζιλεύουν όσο νομίζετε. Αυτό που πραγματικά σας κάνει ρεζίλι είναι η αχαριστία, η αγένεια και η κατήφεια.

17.- Οι γονείς σας δεν ήταν και πριν γεννηθείτε τόσο βαρετοί όσο είναι τώρα. Έγιναν έτσι πασχίζοντας να πληρώσουν τους λογαριασμούς σας, να σας πηγαίνουν από το ένα μέρος στο άλλο, να αποταμιεύουν για τις σπουδές σας, να καθαρίζουν το δωμάτιό σας και να σας ακούν προσεκτικά όταν τους αναλύετε πόσο πολύ ιδεαλιστές είστε.

18.- Η αληθινή ζωή δεν χωρίζεται σε φοιτητικά εξάμηνα. Και δεν θα έχετε όλη την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών στη διάθεσή σας.

19.- Δεν φταίνε οι γονείς σας. Αν τα θαλασσώσατε, η ευθύνη είναι όλη δική σας.

20.- Το κάπνισμα δεν σας κάνει να δείχνετε άνετοι… Σας κάνει περισσότερο να μοιάζετε αποβλακωμένοι.

21.- Σας πρόσβαλαν; Και λοιπόν; Όχι, αλήθεια, και λοιπόν;

22.- Δεν ανήκετε στα θύματα. Γι’ αυτό πάψτε να κλαψουρίζετε.

23.- Κάποια μέρα θα πρέπει να ωριμάσετε και τελικά να φύγετε από το σπίτι των γονιών σας.

24.- Η κοπέλα του Μπάτμαν έχει δίκιο: “Δεν έχει σημασία με τι ικανότητες είσαι προικισμένος, αν αυτές δεν βγουν ποτέ στην επιφάνεια”.

25.- Ο αριθμός π δεν ενδιαφέρεται για το τι πιστεύετε.

26.- Η πυξίδα της ηθικής δεν προσαρμόζεται στις επιθυμίες σας.

27.- Τα γεννητικά σας όργανα δεν φτιάχτηκαν για να αναλάβουν τη λειτουργία της σκέψης και της λήψης αποφάσεων στη θέση του μυαλού σας.

28.- Κάποιος μπορεί να παρακολουθεί…

29.- Μάθετε να τα βγάζετε πέρα με την υποκρισία.

30.- Μηδέν ανοχή = Μηδέν κοινή λογική.

31.- Οι γυμνοί άνθρωποι δείχνουν διαφορετικοί στην αληθινή ζωή.

32.- Η τηλεόραση δεν είναι η πραγματική ζωή.

33.- Να είστε ευγενικοί με τους σπασίκλες. Μπορεί να καταλήξετε να δουλεύετε γι’ αυτούς. Όλοι θα μπορούσαμε.

34.- Οι νικητές έχουν μια φιλοσοφία ζωής. Το ίδιο και οι χαμένοι.

35.- Αν η κοιλιά σας μοιάζει με φουσκωμένο μπαλόνι, δεν είναι επειδή ο McDonald σας ανάγκασε να φάτε όλα εκείνα τα χάμπουργκερ. Αν καπνίζετε, δεν φταίει ο Joe Camel.

36.- Δεν είστε αθάνατος.

37.- Το ότι είστε “συνδεδεμένοι” στο internet, δεν σημαίνει και πως δεν έχετε άγνοια.

38.- Όταν έρχεστε σε επαφή με τους ανθρώπους, να τους κοιτάτε στα μάτια…

39.- Οι ήρωες των ασπρόμαυρων ταινιών δεν ήταν ασπρόμαυροι στην πραγματική ζωή. Και όχι, ο κόσμος δεν άρχισε όταν γεννηθήκατε.

40.- Αγνοήστε την πανάκριβη καμπάνια του συστήματος που στοχεύει στο να κάνει το μυαλό σας… πουρέ και μάθετε να σκέφτεστε καθαρά και λογικά.

41.- Δεν είστε ούτε ο πρώτος ούτε ο μόνος που περνά όλα αυτά που τώρα περνάτε.

42.- Αλλάξτε τα λάδια.

43.- Μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να θλίβεται από την επιτυχία των άλλων.

44.- Οι συνάδερφοί σας δεν είναι απαραιτήτως και φίλοι σας, και οι φίλοι σας δεν είναι η οικογένειά σας.

45.- Οι μεγάλοι ξεχνούν πόσο τρομακτικό είναι να βρίσκεται κάποιος στην ηλικία σας. Θυμηθείτε απλώς: είναι κι αυτό κάτι που θα περάσει.

46.- Μην ξεχνάτε το ινδικό χοιρίδιο στο υπόγειο.

47.- Δεν είστε τέλειος κι ούτε έχετε την υποχρέωση να είστε.

48.- Αφηγηθείτε στον εαυτό σας την ιστορία της ζωής σας. Δώστε στη ζωή σας το νόημα που εσείς θέλετε.

49.- Μην ξεχνάτε να λέτε “ευχαριστώ”.

50.- Απολαύστε το όσο ακόμη μπορείτε.

 

11 κανόνες ζωής που δεν έμαθαν και δεν θα μάθουν τα παιδιά στο σχολείο

 

Ο Bill Gates σε μια πρόσφατη ομιλία του σε ένα γυμνάσιο, μίλησε για 11 κανόνες ζωής που δεν έμαθαν και δεν θα μάθουν στο σχολείο. Μιλάει για το πως οι «προοδευτικοί» δάσκαλοι δημιούργησαν μια γενιά χωρίς αίσθηση της πραγματικότητας και πως αυτή αντίληψη προετοιμάζει τα παιδιά να αποτύχουν στον πραγματικό κόσμο.

Κανόνας1: Η ζωή δεν είναι...δίκαιη - συνήθισέ το!

Κανόνας 2: Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για την αυτό-εκτίμησή σου. Περιμένει πρώτα να επιτύχεις εσύ ο ίδιος κάτι ΠΡΙΝ αισθανθείς καλά με τον εαυτό σου.

Κανόνας 3: Δεν θα κερδίσεις 60.000 ευρώ το χρόνο τελειώνοντας το σχολείο. Δεν πρόκειται να γίνεις αντιπρόεδρος με δωρεάν αυτοκίνητο και κινητό τηλέφωνο μέχρι να τα κερδίσεις και τα δύο.

Κανόνας 4: Εάν νομίζεις ότι ο καθηγητής σου είναι σκληρός, περίμενε μέχρι να δεις το αφεντικό.

Κανόνας 5: Το γύρισμα των μπιφτεκιών δεν σου μειώνει την αξιοπρέπεια. Οι παππούδες σου είχαν μια διαφορετική λέξη για αυτή την εργασία: την έλεγαν ευκαιρία.

Κανόνας 6: Εάν τα μουσκέψεις, ΔΕΝ ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΟΥ. Γι' αυτό μην κλαψουρίζεις για τα δικά σου λάθη, αλλά μάθε από αυτά.

Κανόνας 7: Πριν γεννηθείς, οι γονείς σου δεν ήταν τόσο βαρετοί όσο είναι σήμερα. Έγιναν έτσι πληρώνοντας τους λογαρισμούς σου, καθαρίζοντας τα ρούχα σου και ακούγοντάς σε να λες πόσο «cool» είσαι. Πριν λοιπόν σώσεις τα δάση από τα παράσιτα της γενιάς των γονιών σου, προσπάθησε να καθαρίσεις τη ντουλάπα στο δωμάτιό σου.

Κανόνας 8: Το σχολείο μπορεί να έχει βρει τον τρόπο να εξαλείψει τις διαφορές μεταξύ κερδισμένων και χαμένων, αλλά η ζωή ΟΧΙ. Μερικά σχολεία έχουν απορρίψει τις αρνητικές βαθμολογίες και θα σου δώσουν όσες ευκαιρίες θέλεις για να βρεις τη σωστή απάντηση. Αυτή η κατάσταση δεν μοιάζει ούτε στο ελάχιστο με την πραγματική ζωή.

Κανόνας9: Η ζωή δεν είναι χωρισμένη σε εξάμηνα. Δεν υπάρχουν ολόκληρα καλοκαίρια διακοπών και πολύ λίγοι υπάλληλοι είναι διατεθειμένοι να σε βοηθήσουν να «βρεις» τον εαυτό σου. Αυτό μπορείς να το κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου.

Κανόνας 10: Η τηλεόραση ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η πραγματική ζωή. Στη πραγματική ζωή οι άνθρωποι είναι στις δουλείες τους και όχι στα μπαρ και στα καφενεία.

Κανόνας 11: Να είσαι ευγενικός με τους σπασίκλες. Στο τέλος μάλλον θα καταλήξεις να δουλεύεις για έναν από αυτούς.

 

http://www.youtube.com/watch?v=YYOy9P54yk4&feature=related

 

ΚΟΡΥΦΗ

Συμβουλές "Ζωής"                           Τάδε έφη Γκέιτς

Γονείς ,είναι λάθος να διαβάζετε τα παιδιά σας  Δημήτρης Τσιριγώτης .Φυσικός

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που ταλανίζουν το πολύπαθο χώρο της εκπαίδευσης είναι και η στάση των γονέων όσον αφορά τη προετοιμασία των παιδιών (διάβασμα) για το σχολείο. Το φαινόμενο αυτό όσο περνάνε τα χρόνια τείνει να γίνει πιο έντονο.

Ο γονέας λοιπόν είναι η πρώτη μορφή παραπαιδείας στην οποία συνηθίζει ένα παιδί και φυσικά ένας από τους βασικότερους λόγους που αργότερα ,όταν ο γονέας αδυνατεί πλέον να στηρίξει μαθησιακά το παιδί ,έρχεται σαν φυσικό επακόλουθο το φροντιστήριο ή το ιδιαίτερο μάθημα.>>>.
Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που κάνουν έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις .
Καταρχάς έχουμε ακύρωση του εκπαιδευτικού έργου του δασκάλου ή του καθηγητή. Τα παιδιά αντί να σκέφτονται « πρέπει να προσέξω στο μάθημα γιατί εδώ είναι το μόνο μέρος για να μάθω» επαναπαύονταν στην ιδέα ότι στο σπίτι τα περιμένει το μεσημέρι η μαμά ή ο μπαμπάς για να τους τα πούνε καλύτερα. Έτσι τελικά φτάνουμε σε αυτό τον εκφυλισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επικρατεί σήμερα όπου τα παιδιά διδάσκονται στο σπίτι και εξετάζονται στο σχολείο.
Από την άλλη μεριά δημιουργείται στον εκπαιδευτικό μια εικονική πραγματικότητα της τάξης όπου όλοι σχεδόν οι μαθητές ¨τραβάνε¨ ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει ένα σύστημα ¨βαριάς βιομηχανίας¨ από πίσω από γονείς που αφιερώνουν ατελείωτες ώρες για να έχουν τα παιδιά τους σε αυτό το επίπεδο. Έτσι ό εκπαιδευτικός ξεγελιέται από την γενική εικόνα της τάξης του και ανεβάζει κι άλλο το πήχη. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου οι αδυναμίες του κάθε μαθητή δεν φτάνουν ποτέ στον εκπαιδευτικό αλλά μπαλώνονται όπως-όπως από τον γονέα.
Επίσης πολλοί γονείς μπαίνουν και στον πειρασμό να διαβάσουν τα παιδιά και στο παρακάτω μάθημα χαλώντας ένα από τα βασικότερα κίνητρα μάθησης : το στοιχείο της έκπληξης για το καινούργιο. Μετά μάλιστα αναρωτιούνται γιατί το παιδί τους βαριέται κατά την παράδοση.
Οι γονείς αυτοί έχουν εντάξει στην καθημερινότητά τους το διάβασμα του παιδιού τους, αφού διαβάσουν πρώτα οι ίδιοι χρησιμοποιώντας και τα σχολικά βοηθήματα που κυκλοφορούν(τα οποία ,όχι τυχαία , απευθύνονται σε αυτούς παρά στα ίδια τα παιδιά) .Φυσικό επακόλουθο ,υποκαθιστώντας τον εκπαιδευτικό του σχολείου ,είναι να συγκρίνονται με αυτόν και να καταφεύγουν συνήθως σε επικριτικά σχόλια για την επάρκεια του και μάλιστα μπροστά στο παιδί τους , ¨πυροβολώντας¨ το παιδαγωγικό πρότυπο από κοντινή απόσταση. Σε ακραίες μάλιστα περιπτώσεις απαιτούν από τον εκπαιδευτικό αυτόν να προσαρμοστεί ¨στο δικό τους τρόπο¨ και στη δική τους νοοτροπία για το διδασκαλία του μαθήματος. Και φυσικά ένας γονέας που έχει καταναλώσει τόσο χρόνο ,κόπο και συναίσθημα σε μια τέτοια επένδυση περιμένει και την ανάλογη ανταμοιβή, οπότε γίνεται ιδιαίτερα σκληρός όταν αυτή για κάποιους λόγους δεν αποδίδει. Τότε αφού μοιράσει ευθύνες ( στον εκπαιδευτικό και στο παιδί του) καταλήγει να ανεβάσει στροφές στην εκπαίδευση του παιδιού οδηγώντας το ,πολλές φορές, στην εξάντληση και στην απέχθεια για μάθηση.
Η μητέρα ή ο πατέρας παίζοντας το ρόλο του εκπαιδευτικού καταργεί ,έστω και προσωρινά ,τον ουσιαστικό του ρόλο , του γονιού. Έτσι γίνεται άσκοπη κατανάλωση χρόνου και ενέργειας που θα μπορούσαν να αφιερωθούν στην ανάπτυξη της σχέσης γονέας –παιδί .Υπάρχουν πολλοί γονείς όπου ολόκληρη η σχέση τους με το παιδί εξαντλείται στην κατ’ οίκον εκπαίδευσή του .Οπότε η σχέση αυτή δεν καλλιεργείται σωστά και δεν ωριμάζει. Ο απογαλακτισμός του παιδιού εμποδίζεται με αυτόν τον τρόπο. Και αν ο γονέας βάζει σα προτεραιότητα την πραγματική και ολοκληρωμένη καλλιέργεια του παιδιού του θα μπορούσε να συζητήσει μαζί του , να παίξει και απλά να περάσει καλά μαζί του. Να κάνουν κάτι μαζί και να το μοιραστούν ξεφεύγοντας από το στερεότυπο του εκπαιδευτή – εκπαιδευόμενου.
Το αξιοπερίεργο της υπόθεσης είναι το εξής: Πως γίνεται και όλοι σχεδόν οι γονείς να φτάνουν σε τέτοιο γνωστικό επίπεδο που να μπορούν να διαβάσουν τα παιδιά τους και μάλιστα και σε μαθήματα που είναι πολύ απαιτητικά όπως τα μαθηματικά ,η φυσική και τα αρχαία; Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα η γύμνια του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Όταν κυριαρχούν η αποστήθιση και οι φροντιστηριακού τύπου αυτοματισμοί τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο ακόμα και για έναν ανειδίκευτο γονέα αφού παπαγαλίσει το μάθημα και με τη χρήση ενός σχολικού βοηθήματος να ζητήσει και από το παιδί του να τον μιμηθεί. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι αν είχαμε διαφορετικά αναλυτικά προγράμματα όπου η μάθηση θα στηριζότανε στην κριτική σκέψη τότε ο γονέας δεν θα μπορούσε εύκολα να υποκαταστήσει τον εκπαιδευτικό. Είναι ,λοιπόν, άκρως επιτακτικό στα αναλυτικά προγράμματα να υπάρχει συμμετοχή κυρίως των μάχιμων εκπαιδευτικών ¨που μπαίνουν σε τάξη ¨ και που γνωρίζουν καλύτερα τα εκπαιδευτικά θέματα και όχι μόνο των γραφειοκρατών που απέχουν από την παιδαγωγική πραγματικότητα.
Έχοντας μιλήσει με πολλά παιδιά που τα διαβάζουν οι γονείς τους (συνήθως η μητέρα ) καταλήγουμε στα εξής συμπεράσματα:1) τα παιδιά το θεωρούν αναγκαίο κακό. Νιώθουν ότι χωρίς το διάβασμα των γονέων δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα μαθήματα του σχολείου.2) Δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να διαβάσουν μόνα τους.3)Νιώθουν πολύ μεγάλη πίεση από το γονέα την ώρα που τα διαβάζει και μάλιστα διακατέχονται από πολύ αρνητικά συναισθήματα για κείνον την ώρα αυτή.4)δεν έχουν αναπτύξει αρκετά τη κριτική σκέψη και έχουν συνηθίσει να μαθαίνουν με τη χρήση της αποστήθισης και της μίμησης.5)Έχουν βραχυπρόθεσμη μνήμη στα όσα μαθαίνουν από τους γονείς τους 6)παραπονιούνται ότι οι γονείς ¨θέλουν και το και¨ για να είναι ευχαριστημένοι.7)βαριούνται το μάθημα στην τάξη και δεν έχουν και σε ιδιαίτερη εκτίμηση τους εκπαιδευτικούς του σχολείου τους.8)τρέμουν στην ιδέα μιας πιθανής σχολικής αποτυχίας τους κυρίως λόγω της απόρριψης που θα βίωναν από τους γονείς τους.9)δεν το βλέπουν ως ένδειξη φροντίδας των γονέων απέναντι τους .10)το βασικό κίνητρο τους για να είναι καλοί μαθητές είναι ¨για να μη φωνάζουν οι γονείς τους¨.
Αυτό που δεν συνειδητοποιούν οι γονείς είναι ότι δημιουργούν μια εξάρτηση στο παιδί τους και ουσιαστικά το μαθαίνουν να περπατάει υποβασταζόμενο από εκείνους. Έτσι αυτό έχει αρνητικές συνέπειες στο να μάθει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις .Στα παιδιά αυτά υπάρχει συνήθως ένα έλλειμμα αυτοπεποίθησης και αυτενέργειας και νιώθουν ότι καταρρέουν στη παραμικρή σχολική ή μη αποτυχία. Η σωστή διαχείριση μιας ενδεχόμενης μελλοντικής αποτυχίας μαθαίνεται στο σχολείο κανονικά. Προϋποθέτει όμως ότι στο παιδί έχει επιτραπεί να αποτύχει μερικές φορές. Οι γονείς που δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο στο παιδί τους και καταρρέουν οι ίδιοι όταν συμβαίνει ας γνωρίζουν ότι παίζουν με τη φωτιά. Είναι πολύ επικίνδυνη για τη ψυχική ισορροπία του παιδιού τους η στάση τους αυτή. Καμουφλάροντας συνεχώς τις αδυναμίες των παιδιών τους ,εκείνα ουσιαστικά δεν τις ξεπερνούν ποτέ. Οι γονείς οφείλουν να βάλουν σε δεύτερη μοίρα την κοινωνική καταξίωση και σε πρώτη την ψυχική ισορροπία και ευτυχία του παιδιού τους. Τέλος οφείλουν να δείξουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα παιδιά τους και στους εκπαιδευτικούς. Ίσως τότε να εκπλαγούν από την βελτίωση των επιδόσεων και των δύο.

 

ΚΟΡΥΦΗ

"Είμαι γονιός, πόσο μπορώ ή πρέπει να βοηθάω το παιδί στις ασκήσεις για το σπίτι;" Σοφία Τσιντσικλόγλου Ειδική Παιδαγωγός

Πρέπει οι γονείς να βοηθούν το παιδί με τις σχολικές ασκήσεις; Αν ναι, πόση και τι είδους βοήθεια μπορούν να προσφέρουν; Μια γενική απάντηση είναι όσο το δυνατόν λιγότερο και φυσικά να μην κάνουν τελικά οι ίδιοι τις ασκήσεις των παιδιών τους! Οι εργασίες για το σπίτι πολύ συχνά αποτελούν αιτία άγχους, ακόμα και εντάσεων μέσα στην οικογένεια.

Πόσο λοιπόν μπορεί ή πρέπει ο γονιός να βοηθά το παιδί στις ασκήσεις για το σπίτι;

* Άλλο βοηθώ και άλλο κάνω τις ασκήσεις!

Υπάρχει μια γραμμή- ίσως λεπτή- στο να βοηθάτε το παιδί σας και στο να καταλήγετε τελικά εσείς να κάθεστε στο γραφείο ή να εμφανίζεστε ως λυσσάρι. Το παιδί είναι υπεύθυνο για τις ασκήσεις. Η δική σας υποχρέωση είναι να εξηγήσετε αν κάτι δεν καταλαβαίνει και να βοηθήσετε στην οργάνωση της μελέτης.

* Στόχος η μάθηση και όχι ο βαθμός

Το παιδί σας έχει μια εργασία, την κάνει αλλά εσείς κρίνετε ότι είναι μέτρια. Σκέφτεστε ότι δεν πάρει Α ή δεν θα είναι το καλύτερο γραπτό της τάξης. Έχετε δύο επιλογές, να αφήσετε το παιδί να πάει την εργασία έτσι όπως είναι ή να φτιάξετε εσείς μια καλύτερη! Η σωστή επιλογή είναι η πρώτη. Σημασία έχει το παιδί σας να παρουσιάζει τη δική του δουλειά, να προσπαθεί και μέσα από τα λάθη να μαθαίνει. Σε κάποια άλλη στιγμή μπορείτε να κάνετε μια παρόμοια άσκηση μαζί για να βελτιωθεί.

* Διόρθωση λαθών

Το παιδί ολοκληρώνει μια άσκηση, η μαμά βλέπει ότι έχει κάνει ορθογραφικά λάθη. Τι κάνει; Συνήθως του τα διορθώνει! Είναι σωστό; όχι βέβαια! Ζητάμε από το παιδί πάντα να κάνει έναν έλεγχο αφού ολοκληρώσει την άσκηση. Αν δεν εντοπίσει τα λάθη, τότε τα συζητάμε μαζί, εξηγούμε το κάθε τι και το προτρέπουμε να διορθώσει. Τα λάθη μάλιστα αποτελούν ευκαιρία για μια γρήγορη επανάληψη σε κάποιο γραμματικό φαινόμενο.

* Τα παιδιά έχουν την ευθύνη

Κάποια παιδιά δεν σημειώνουν τις ασκήσεις τους, ξεχνούν να κάνουν τις φωτοτυπίες τους, μάλιστα πολλές φορές και επίτηδες. Τότε η μαμά συνήθως παίρνει τηλέφωνο κάποιο συμμαθητή και μαθαίνει τις υποχρεώσεις του παιδιού. Αυτό μπορεί να συμβεί μία φορά, αλλά αν γίνεται επανειλημμένα το παιδί δεν θα μάθει να σημειώνει από μόνο του. Τι κάνουμε λοιπόν; Βάζουμε το παιδί να παίρνει τηλέφωνο το συμμαθητή του - γρήγορα θα νοιώσει άσχημα αν πρέπει να το κάνει αυτό κάθε μέρα και θα αρχίσει να σημειώνει. Προτρέπουμε για χρήση μπλοκ ή τετραδίου για σημειώσεις των ασκήσεων. Επίσης βοηθούν οι συνδετήρες ή οι σελιδοδείκτες για να ξέρει σε ποια σελίδα βρίσκεται. Βρείτε δηλαδή εσείς τον καλύτερο τρόπο για να βοηθήσετε το παιδί σας να κρατά σημειώσεις για τις εργασίες του.

* Δεν είστε δάσκαλος

Το παιδί σας βαριέται να διαβάσει ένα κείμενο π.χ. στην Ιστορία, οπότε εσείς το διαβάζετε, κάνετε και κανονική παράδοση του μαθήματος και το παιδί απλά ακούει και μαθαίνει. Λάθος! Το παιδί πρέπει να μάθει να διαβάζει ένα κείμενο και να το κατανοεί. Επίσης πρέπει να προσέχει στην παράδοση του μαθήματος στο σχολείο. Αν όμως ξέρει ότι η μαμά θα κάνει τη δασκάλα στο σπίτι, τότε πολύ πιθανό να χαζεύει στην τάξη.

* Αφήστε τα παιδιά να σκεφτούν

"Μαμά πώς γράφεται η λέξη χαρίζω;" Η σωστή απάντηση δεν είναι με "ι", αλλά να αφήσετε το παιδί σας να σκεφτεί το πως και το γιατί. Μπορείτε δηλαδή να επισημάνετε απλά την κατάληξη του ρήματος ώστε το παιδί να θυμηθεί, κάνοντας έτσι και μια μικρή επανάληψη στα ρήματα σε -ιζω επισημαίνοντας και τις εξαιρέσεις τους.

* Μαζί στο γραφείο;

Όχι φυσικά! Δεν πρέπει να κάθεστε μαζί με το παιδί όταν διαβάζει. Είναι μια λάθος τακτική που γρήγορα θα σας κουράσει εσάς και θα δημιουργήσει στο παιδί την ανάγκη να διαβάζει πάντα παρέα με κάποιον. Μπορεί να σας φαίνεται χαριτωμένο στην πρώτη δημοτικού, αλλά αργότερα θα γίνει κουραστικό! Δείξτε από την αρχή στα παιδιά σας πως πρέπει να οργανώνουν την μελέτη τους, να είστε διαθέσιμοι για τυχόν βοήθεια αλλά και για έναν έλεγχο ότι το παιδί σας όντως διαβάζει.

* Κατανόηση και ενθάρρυνση

Αφήστε το παιδί σας να εκφράσει τα παράπονα του όσον αφορά τις ασκήσεις για το σπίτι, αν είναι πολλές. Δείξτε κατανόηση, αλλά τονίστε του ότι είναι η υποχρέωση του και ότι όσο πιο γρήγορα αρχίσει, τόσο πιο σύντομα θα τελειώσει. Το ξέρω ότι πολλές φορές το διάβασμα στο σπίτι είναι πολύ - αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκέφτονται οι εκπαιδευτικοί - και βαρετό- κάτι που επίσης είναι στο χέρι των εκπαιδευτικών να βελτιώσουν και να αλλάξουν. Πολλές φορές όμως η γκρίνια και άρνηση του παιδιού για τις εργασίες του, παίρνει περισσότερο χρόνο ακόμα και από αυτές!

Αν το παιδί σας δυσκολεύεται πολύ στις ασκήσεις, παρουσιάζει συγκεκριμένες δυσκολίες, χρειάζεται πολύ χρόνο για να ολοκληρώσει την μελέτη, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και γενικά σας προβληματίζει κάτι, πρέπει να μιλήσετε με τον εκπαιδευτικό της τάξης του για να πάρετε και τη δική του γνώμη και έπειτα να γίνει αξιολόγηση μαθησιακών δυσκολιών και παρέμβαση ειδικής αγωγής αν χρειάζεται.

Γονείς, μη “λιθοβολείτε” τα παιδιά σας!

Πολλές φορές ως εκπαιδευτικοί έχουμε δει τους μαθητές μας να κλαίνε,να απελπίζονται. Έχουμε δει τους μαθητές μας να μετατρέπονται κυριολεκτικά σε ανθρώπινο ράκος όταν δίνουμε βαθμολογίες γραπτών δοκιμασιών ή τους ελέγχους απόδοσης..Παιδιά κλαίνε,θυμώνουν με τον εαυτό τους ,δεν ξέρουν πως να ξεσπάσουν και μετατρέπονται σε σκιές μέσα στις τάξεις ή γίνονται επιθετικοί προς τον εκπαιδευτικό τους αλλά και προς τους συμμαθητές τους.

Πάντα η ίδια απάντηση όταν τα ρωτάς “τι έχεις “και πάντα με τον ίδιο τρόπο.

“Θα με μαλώσουν ΑΝ ΔΕΝ ΦΕΡΩ καλό βαθμό και αν δεν ανεβάσω το βαθμό μου”ή “Τι θα πω στη μαμά μου ή στο μπαμπά μου?Πώς θα τους πω ότι πήρα 7 ή 17 ή 57%? Φοβάμαι..Πώς να τους το πω?”και εκεί το παιδί ¨σπάει¨ και σαν εκπαιδευτικός έχεις να παλέψεις με τους φόβους αυτού του παιδιού και ταυτόχρονα να το κάνεις να δει τη μοναδικότητά του.

ΓΟΝΕΙΣ αναγνωρίζετε κάπου τον εαυτό σας?Πιστεύετε ότι αυτό το λέει το παιδί σας?Για σκεφτείτε λίγο πιο προσεκτικά.Ναι είστε αρκετοί -μην πω πολλοί-οι γονείς που έχετε προκαλέσει στα παιδιά σας όχι μόνο τα συναισθήματα αλλά και τις αντιδράσεις που προανέφερα.
Ακούμε από πολλούς γονείς την κλασική κουβέντα”Δεν με πειράζει αν φέρει 9 ή 8 η 18 ή 108 .Με ενδιαφέρουν άλλα που θέλω να κατακτήσει” . Μα τότε πως βλέπουμε στα μάτια των παιδιών σας την απόγνωση,το φόβο,τον τρόμο,την κριτική,το πόσο πιεσμένα είναι?Κάτι πάει λάθος.Κάτι δεν λέτε σε εμάς. Γιατί τα παιδιά σας τα βλέπουμε ,τα ζούμε ..
Είστε εσείς που βγαίνετε έξω και καμαρώνετε για τους βαθμούς που πήρε το παιδί σας,για το απουσιολόγιο που του έδωσαν ,για τη σημαία που θα κρατήσει έχοντας το όμως πιέσει τόσο πολύ που το παιδί σας είναι στην τάξη κυριολεκτικά μια μηχανή που σκέφτεται πως θα ικανοποιήσει τους γονείς του και δεν κοιτάει να μάθει για αυτόν.Το δικό σας “θέλω ” προσπαθεί να καλύψει και αν δεν το καταφέρει εσείς σαν γονείς προσφεύγετε στην κακή κριτική.
Είστε εσείς που λέτε πως νοιάζεστε για το καλό του μα όταν δεν μπορεί να κάνει κάτι τα βάζετε με τον εκπαιδευτικό αλλά και με το ίδιο σας το παιδί απαιτώντας από αυτό να μάθει όλα αυτά που και εσείς πιθανόν δεν συγκρατήσατε ποτέ στο σχολείο και δεν θυμάστε και σήμερα παρόλο που σας τα δίδαξαν προχωρώντας μάλιστα ακόμα παραπέρα στο χειρότερο στάδιο .Προχωράτε στο να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά ή να συγκρίνετε τα άλλα παιδιά με το δικό σας

Και το παιδί σας έρχεται στο σχολείο κυνηγώντας το δικό σας “Θέλω”,φοβάται μη σας απογοητεύσει,μην πέσει στα μάτια σας ,μη χάσει το “μπράβο σου παιδί μου”γιατί μάθατε να του το λέτε μόνο κοιτώντας τους βαθμούς του και όχι προσέχοντάς το πχ σε ένα παιχνίδι που ακολουθεί τους κανόνες.
Δεν μπορείτε να καταλάβετε σε τι μετατρέπετε τα παιδιά σας έτσι?Δεν μπορείτε να σκεφτείτε τι ενήλικο δημιουργείτε ..Κάθε νόμισμα έχει 2 όψεις. Έτσι έχουμε και 2 αντιδράσεις παιδιών
Και από τις δύο πλευρές έχουμε παιδιά που τρελαίνονται κυριολεκτικά από τη χαμηλή (για εσάς ) βαθμολογία.
Η μία πλευρά έχει παιδιά που κλαίνε,που ακόμα και αν γνωρίζουν τις αδυναμίες τους εκλιπαρούν κυριολεκτικά για ένα καλύτερο βαθμό και γίνονται ικέτες για να μη χάσουν τη δική σας αγάπη (γιατί του μάθατε πως η αγκαλιά και η αγάπη πάει με το βαθμό στα μαθήματα αλλά και με τις επιτυχίες του) αλλά και επειδή φοβούνται τις φωνές σας ,έχει παιδιά που απομονώνονται από το σύνολο και δεν μιλάνε ειδικά αν δεν έχουν διαβάσει καλά επειδή φοβούνται μην αλλάξει ο βαθμός τους και κρύβονται πίσω από τους συμμαθητές τους του μπροστινού θρανίου,παιδιά που έρχονται στο σχολείο και μας λένε”με τρέλανε κυρία.40 ΑΣΚΗΣΕΙΣ μου έβαλε η μαμά να κάνω ” και σε παρακαλάει να δώσεις 4 παραπάνω εσύ για να γλιτώσει το μαρτύριο των ασκήσεων στο σπίτι,παιδιά που σου λένε”δεν με καταλαβαίνει κυρία ..Εξηγώ πως προσπαθώ αλλά με πιέζει στο σπίτι ΠΟΛΥ.Δεν με καταλαβαίνουν” και εσύ ξέρεις πως πραγματικά προσπαθεί αλλά “δεν το χει” στο βαθμό που οι γονείς περιμένουν και αναρωτιέσαι γιατί δεν βλέπουν τα άλλα που έχει το παιδί τους.
Από την άλλη πλευρά του νομίσματος έχουμε την άλλη αντίδραση. Περιλαμβάνει αυτά που προανέφερα αλλά έχει και άλλα…Είναι οι μαθητές που γράφουν στα τετράδιά τους ή στα θρανία τους “είμαι ηλίθιος”όταν δεν παίρνουν μπράβο σε ένα διαγώνισμα ,που “κλέβουν “στα διαγωνίσματα για να μη σας ακούν να λέτε”τι βαθμό πήρες”.,που αρχίζουν και συμπεριφέρονται εριστικά στους συμμαθητές τους ειδικά σε αυτούς που δεν είναι καλοί μαθητές ,που προκαλούν προβλήματα γιατί μεταφέρουν την πίεση που νιώθουν στο σπίτι στο σχολείο,είναι το παιδί σας που όλη του η ζωή γίνεται το κυνήγι του βαθμού σαν να είναι πράγματι αυτό και προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί (ακόμα και να παραβεί κανόνες)για να το πετύχει..Είναι το παιδί που η αριστεία είναι το φάρμακο για όλα και που αν δεν είναι άριστος είναι “ενα μηδενικό¨”Και αλίμονο αν αυτός ο μαθητής χάσει κάτι..Χάνει τη γη από τα πόδια του..Θεωρεί πως χάνει την κυρίαρχη θέση του.

ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ πλευρές του νομίσματος έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα.Παιδιά σε άσχημη ψυχολογική

κατάσταση.Παιδιά που όλη τους η ζωή είναι οι σχολικοί βαθμοί.Παιδιά που νιώθουν ανεπαρκή,”χαζά””καθυστερημένα” τα ίδια(είναι λέξεις παιδιών ΄που ακούμε σε περιπτώσεις βαθμολογιών)παιδιά που φοβούνται την αντίδραση των γονιών τους επειδή κυριολεκτικά τα ισοπεδώνουν..Και εμείς βλέπουμε τις αντιδράσεις τους τις αναγνωρίζουμε και σε αρκετές περιπτώσεις προχωρούν ακόμα παραπέρα μα εκεί είναι αδύνατο να επέμβουμε μόνοι μας .Πολλές φορές κρίνεται απαραίτητο να παρέμβει ειδικος παιδοψυχολόγος γιατί η “ζημιά ” στην ψυχή του παιδιού είναι πιο μεγάλη και η πληγή του πιο βαθιά αλλά δυστυχώς πολλοί γονείς δεν μας ακούτε όταν σας το προτείνουμε..Και φτάνουμε στην εφηβεία και εκεί είναι που αυτά τα παιδιά στις εξετάσεις για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ αν αποτύχουν θεωρούν πως τελείωσε η ζωή τους και δυστυχώς κάθε χρόνο πολλά από αυτά φτάνουν ακόμα και στο σημείο να κάνουν κακό στον εαυτό τους..

Γονείς μη λιθοβολείτε τα παιδιά σας.Δεν έχουν όλα αυτά που εσείς ονειρεύεστε .Δεν μπορούν να κατέχουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα που εσείς πιστεύετε πως είναι θέμα τακτικής και προγραμματισμού να μάθουν και τα πιέζετε να τα καταφέρουν.Αποδεχτείτε και το 8 και το 15 και το 50 σε ένα μάθημα αν βλέπετε πως το παιδί σας προσπαθεί και δεν τα καταφέρνει. Έχει άλλα τόσα θετικά στοιχεία που θα πρέπει να δείτε. Αγκαλιάστε το παιδί σας για αυτό που είναι και όχι για αυτό που ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ να είναι…

 

ΚΟΡΥΦΗ

ΚΟΡΥΦΗ

Η ιστοσελίδα αυτή είναι  τμήμα του οικοχώρου "Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

 

ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ © 2008-2009 ΒΟΥΛΑ ΒΑΒΑΡΟΥΤΣΟΥ*

                        από 7/4/09   .free counters..free counters.

...

.                                         μετρητής               Επισκεπτών

.....