Μίτωση

Κάθε μιτωτική διαίρεση είναι μια συνεχής διαδικασία κατά την οποία τα στάδια διαδέχονται το ένα το άλλο.

 

Για καθαρά εκπαιδευτικούς λόγους η μίτωση χωρίζεται σε 4 στάδια:

πρόφαση, μετάφαση, ανάφαση και τελόφαση

 

 

 

 

Η μίτωση θεωρείται το επιστέγασμα όλων των διαδικασιών που γίνονται κατά τη μεσόφαση.  Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τα θυγατρικά κύτταρα διατηρούν το ίδιο γενετικό υλικό και τις ίδιες γενετικές πληροφορίες με το κύτταρο από το οποίο προέρχονται.  Κατά τη μίτωση σταματά η σύνθεση RNA ενώ μειώνεται η τιμή της πρωτεϊνικής σύνθεσης. Πρέπει να τονιστεί ότι η μίτωση είναι ένα δυναμικό και συνεχές φαινόμενο κατά το οποίο το ένα στάδιο διαδέχεται το άλλο, χωρίς να υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ τους.  Με βάση πάντως τις μορφολογικές αλλαγές, η μίτωση διακρίνεται στα εξής στάδια:

 
 

Πρόφαση

Το πρώτο στάδιο της μίτωσης, η πρόφαση, αρχίζει με τη συμπύκνωση των επιμηκυμένων νηματίων χρωματίνης και τη μετατροπή τους σε μιτωτικά χρωμοσώματα.

 
 

(Αυτή η συμπύκνωση ολοκληρώνεται κυρίως χάρη σε μια διαδικασία περιέλιξης που μετατρέπει τα χρωμοσώματα σε βραχύτερα και παχύτερα. Το χρωμοσωμικό υλικό πακετάρεται επομένως με τέτοιο τρόπο ώστε μπορεί να διανεμηθεί με ακρίβεια στα θυγατρικά χρωμοσώματα. Κάθε χρωμόσωμα αποτελείται από ένα πανομοιότυπο ζευγάρι υπομονάδων που ονομάζονται αδελφές χρωματίδες. Κάθε χρωματίδα περιέχει μια συμπυκνωμένη περιοχή που ονομάζεται κεντρομερίδιο. Οι αδελφές χρωματίδες ενώνονται με τη βοήθεια των κεντρομεριδίων τους. Κατά την πρόφαση ο πυρηνίσκος συρρικνώνεται και συνήθως εξαφανίζεται.

 
 

Κατά το τέλος της πρόφασης η πυρηνική μεμβράνη διαλύεται και κάθε χρωματίδα συνδέεται με το κεντρομερίδιο της πάνω σε κάποιο νημάτιο της ατράκτου. Τα χρωμοσώματα κινούνται προς τον ισημερινό του κυττάρου και τοποθετούνται σε σειρά .

 
 

Μετάφαση

Η περίοδος κατά την οποία τα χρωμοσώματα βρίσκονται στον ισημερινό του κυττάρου ονομάζεται μετάφαση. Η μιτωτική άτρακτος που έχει πλέον ολοκληρώθει, αποτελείται από πολυάριθμους μικροσωληνίσκους οι οποίοι εκτείνονται από τους δύο πόλους ως τον ισημερινό του κυττάρου. Στη μετάφαση κάθε κεντρομερίδιο αδελφής χρωματίδας ενώνεται με αντίθετο πόλο του κυττάρου μέσω αντίστοιχου μικροσωληνίσκου. Κατά τη φάση αυτή, κάθε χρωματίδα βρίσκεται σε πλήρη συμπύκνωση. Επειδή τα χρωμοσώματα εμφανίζονται τώρα περισσότερο καθαρά και ευδιάκριτα από οποιοδήποτε άλλο στάδιο της κυτταρικής διαίρεσης, μπορούμε στο στάδιο αυτό με κατάλληλες τεχνικές, να τα φωτογραφίσουμε και να τα μελετήσουμε για να διαπιστώσουμε κάποια ενδεχόμενη χρωμοσωμική ανωμαλία.

 
 

Ανάφαση 

Η ανάφαση αρχίζει όταν απελευθερωθούν οι δυνάμεις που συγκρατούν τις δύο αδελφές χρωματίδες μεταξύ τους. Από δω και στο εξής με τον όρο χρωματίδα θα αναφερόμαστε σε ένα ανεξάρτητο χρωμόσωμα.

 
 

Τα διαχωρισμένα χρωμοσώματα μετακινούνται αργά αργά προς τους αντίστοιχους πόλους. Τα κεντρομερίδια των χρωμοσωμάτων είναι ακόμη συνδεδεμένα με τα νημάτια της ατράκτου τα οποία και τα παρασύρουν στην πορεία τους. Η ανάφαση τελειώνει με τη μετακίνηση όλων των χρωμοσωμάτων στους πόλους..

 
 

Τελόφαση

Το τελικό στάδιο της μίτωσης, η τελόφαση χαρακτηρίζεται από την επιστροφή του κυττάρου στις συνθήκες της μεσόφασης.

 
 

Τα χρωμοσώματα αποσυμπιέζονται και δημιουργείται μια νέα πυρηνική μεμβράνη γύρω από κάδε ομάδα χρωμοσωμάτων. Η κατασκευή της πυρηνικής αυτής μεμβράνης εξασφαλίζεται τουλάχιστον σ' ένα μεγάλο τμήμα της από ανακύκλωση λιπιδίων κι άλλων συστατικών προερχομένων από την παλιά πυρηνική μεμβράνη.

 
 
 

Η πυρηνική άτρακτος διαλύεται και επανεμφανίζονται οι πυρηνίσκοι.