Γνωρίζετε τι είναι τα podcast; Tα podcast είναι ψηφιακά αρχεία, τα οποία έχουν διάρκεια στον χρόνο, και δεν απαιτούν εξοπλισμό μεγάλο σε κόστος. Τα podcast μπορούν να δημιουργηθούν από όποιον διαθέτει μικρόφωνο, λογισμικό ηχογράφησης και σύνδεση στο internet. Υπάρχουν επίσης πολλά podcast τα οποία έχουνε δημιουργηθεί από οργανισμούς όπως το BBC και την Deutsche Welle.
Τρόπος μετάδοσης των podcast.Ο ενδιαφερόμενος ηχογραφεί τις εκπομπές του και τις ανεβάζει στο Ίντερνετ(συνήθως σε μορφή MP3 ή M4A) — στο διαδικτυακό εξυπηρετητή του ή σε ένα διαδικτυακό αρχείο όπως το Internet Archive — απ’ όπου οι χρήστες μπορούν να το κατεβάσουν και να το ακούσουν όποτε θέλουν. Για να γίνεται αυτόματα η μετάδοση των podcast συνήθως χρησιμοποιούνται blogs(για αυτό και τα podcast ορισμένες φορές ονομάζονται «audioblogs»(«ακουστικά blogs»),στα οποία υπάρχουν άρθρα με συνδέσμους με το αρχείο ήχου. Πρακτικά θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε podcast για να καταγράψουμε ένα μάθημά μας σε ηχητική μορφή, να δημιοργήσουμε μαζί με τα παιδιά μια εκπομπή είτε σχετική με το μάθημά μας είτε με τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Αγωγής. Η όλη διαδικασία εκτός από την αυτονόητη κατάκτηση πληροφορικών δεξιοτήτων μπορεί να αποδειχθεί προκλητική και ευχάριστη ζωντανεύοντας την καθημερινή διδακτική πράξη.
Αν θεωρήσετε πως αξίζει να ασχοληθείτε, προσέξτε το βίντεο που ακολουθεί:

«Τα πρότυπα είναι εδώ, δεν είναι εκεί, τα πρότυπα των εκπαιδευτικών είναι στην τάξη» όχι στους συναδέλφους μας που διαμαρτύρονταν εκείνη τη στιγμή πίσω από την Υπουργό μας, για το αυτονόητο σε οποιαδήποτε ευνομούμενη χώρα, την πληρωμή της εργασίας τους. Λόγια της υπουργού Παιδείας που απεκάλυψαν πολλά…
Το συμβάν, ίσως το είδατε στους δέκτες σας, έγινε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης βράβευσης του Υπουργείου σε καινοτόμους εκπαιδευτικούς που έκαναν «τις ιδέες τους πράξη». Αισθάνθηκα πολύ άσχημα, γιατί είχαμε και εμείς ως σχολείο πιστέψει πως άξιζε να ενημερώσουμε το Υπουργείο, αλλά και όσους ενδιαφέρονταν για τις δικές μας ιδέες που τα τελευταία χρόνια κάναμε μαζί με τους μαθητές μας πράξη στην περιοχή μας, την Πολίχνη. Παρά τις ενστάσεις που υπήρχαν για έναν θεσμό που φαινόταν να αποθεώνει την ατομική προσπάθεια σε βάρος της συλλογικής, τον ανταγωνισμό σε βάρος της συνεργασίας, αλλά και έδειχνε να εμπλουτίζεται με ένα ιδεολογικό περίβλημα που μας πήγαινε πολύ μακριά από την αθώα και εποικοδομητική βράβευση άξιων συναδέλφων, αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε.
Φυσικά και δεν επιλέχθηκε η δική μας πρόταση, που περιελάμβανε μια ομάδα συνεργαζομένων εκπαιδευτικών με παιδιά που παρεμβαίνουν στην τοπική κοινωνία με τις ιδέες, τις πράξεις και τη συμμετοχή τους. Που προέβαλαν σε διεθνή forum το όραμα ενός άλλου σχολείου, μιας άλλης ποιότητας ζωής. Όταν είδα τις σκηνές στην τηλεόραση και άκουσα έκπληκτος την Υπουργό μας να μιλά για πρότυπα, μηδενίζοντας τους ανθρώπους που αγωνίζονταν για την επιβίωσή τους ντράπηκα για τη συμμετοχή μας, ντράπηκα που έδωσα σ’ αυτούς τους ανθρώπους τη δυνατότητα να απαξιώσουν όχι μόνο τό έργο του σχολείου μας αλλά πολύ περισσότερο να προβάλλουν τα ιδεολογήματά τους για ένα σχολείο και έναν εκπαιδευτικό μακριά απο την κοινωνία και τα πραγματικά πολιτικά με την αριστοτελική έννοια του όρου προβλήματα που αφοσιώνεται σε επιφανειακά, επιδερμικά project νέων τεχνολογιών, δημιουργίας για παράδειγμα ηλεκτρονικής σκακιέρας.
Την ίδια στιγμή που το εκπαιδευτικό τοπίο παγωμένο επί δεκαετίες από την ελλιπή χρηματοδότηση, τις συνεχείς «μεταρρυθμιστικές αλλαγές», τη συντηρητική επέλαση της νεοφασίζουσας τάσης ισοπέδωσης των πάντων στα κελεύσματα της παντοδύναμης αγοράς, παραγάγει συνεχώς εικόνες container για παιδικές ψυχές και οράματα, το Υπουργείο μας με μια Υπουργό τόσο μακριά από την πραγματικότητα όσο και οι προκάτοχοί της έχει το θράσος να μιλά για πρότυπα διαιρώντας τους εκπαιδευτικούς σε καλούς και κακούς. Σε υποταγμένους που στοιχίζονται για να απολαύσουν ένα συγκαταβατικό κτύπημα στον ώμο, ένα κάλπικο μπράβο, μια επέλαση σε βαρυφορτωμένα μπουφέ εδεσμάτων και ιδεολογημάτων από τη μια και σε συναδέλφους που ακόμη έχουν τη δύναμη να φωνάζουν και να διεκδικούν εν ονόματι όλων εκείνων που αδυνατούν ή φοβούνται να το κάνουν.
Τα πρότυπα κ. Διαμαντοπούλου, Υπουργέ Παιδείας και Δια βίου Αμάθειας δεν είναι αυτά που προωθείτε. Πράγματι είναι οι μαχόμενοι συνάδελφοι της τάξης που σε κάθε εσχατιά της χώρα μας προσφέρουν όλα όσα ποτέ εσείς και οι όμοιοί σας δε προσφέρατε ποτέ. Γιατί δεν έχετε. Την αγάπη και τον ανιδιοτελή αγώνα για μια καλύτερη παιδεία, ένα καλύτερο μέλλον.
Με αυτούς τους ανθρώπους πορευόμαστε και θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε, αγωνιζόμενοι για τα παιδιά και το μέλλον τους. Σας χαρίζουμε τα «πρότυπά» σας και σας επιστρέφουμε τις ύβρεις σας απέναντι σε συναδέλφους που αντίθετα με σας δίνουν από το υστέρημά τους καθημερινά χωρίς οπλοφορούντες σωματοφύλακες, χωρίς πολυτελή αυτοκίνητα, χωρίς τη λάμψη ανούσιων, στημένων τελετών βράβευσης της κομπορρημοσύνης σας.

( μια παρουσίαση των δημοσιογραφικών καταγραφών της εκδήλωσης)

Ο ορισμός του web 3.0 έχει δοθεί από τον Sir Timothy John «Tim» Berners-Lee ως εξης:

«I have a dream for the Web [in which computers] become capable of analyzing all the data on the Web ? the content, links, and transactions between people and computers. A ?Semantic Web?, which should make this possible, has yet to emerge, but when it does, the day-to-day mechanisms of trade, bureaucracy and our daily lives will be handled by machines talking to machines. The ?intelligent agents? people have touted for ages will finally materialize.»
Berners-Lee, Tim; Fischetti, Mark (1999). Weaving the Web. HarperSanFrancisco. chapter 12. ISBN 9780062515872.

Μιλαέι για τον σημασιολογικό ιστό και αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφορά σε σχέση με το παρελθόν. Περιγράφει έναν κόσμο στον οποίο το διαδίκτυο θα έχει τη δυνατότητα ανάλυσης όλων των δεδομένων που υπάρχουν σ’ αυτό. Με κατάληξη οι περισσότερες υποθέσεις μας να διεκπεραιώνονται από τις διαμεσολαβούσες μηχανές. Αυτό το όραμα κινητοποίησε αρκετούς επιστήμονες που με το έργο τους άρχισαν να δίνουν σάρκα και οστά στο web 3.0.

Προσέξτε στον πίνακα που ακολουθεί τι αλλάζει στο διαδίκτυο, το ηλεκτρονικό εμπόριο και τη διαφήμιση από το web 1.0 στο web 3.0:

Μια αρκετά κατατοπιστική παρουσίαση για το web 2.0 τη στιγμή που ήδη βρισκόμαστε στην επικράτεια του web 3.0. Αν οι λέξεις σας φαίνονται μυστήριες ή άγνωστες μην αγχώνεστε. Τα πράγματα όπως θα δείτε έιναι περισσότερο απλά απ’ ότι φαίνονται σε πρώτη ανάγνωση.

Rethink είναι η λέξη κλειδί στο τέλος και πραγματικά αξίζει τον κόπο να σκεφτούμε πώς αλλάζει, άλλαξε τη ζωή μας ως τώρα η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μας προσέφερε το web 2.0: 1. Στη θέση του μοναχικού κατόχου μιας ιστοσελίδας, όπως ξεκινήσαμε πριν κάποια χρόνια φτάσαμε στην κοινωνική δικτύωση των myspace, facebook, και των ιστολογίων 2. Στη θέση του διαδικτύου ως χώρου απόθεσης και συνακόλουθα αναζήτησης πληροφοριών φτάσαμε στις διαδικτυακές υπηρεσίες από τα ηλεκτρονικά εισιτήρια σε αεροπορικές πτήσεις μέχρι αναζήτηση χαρτών, διευθύνσεων, στα goole maps, earth, virtual earth. 3. Αρχίσαμε να αξιοποιούμε το λογισμικό ως υπηρεσία μέσα από τις εφαρμογές γραφείου του google αλλά και άλλαων εταιρειών και να οργανώνουμε ή να συμμετέχουμε σε συνεργατικά σχέδια με ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο.
Φυσικά όλα αυτά έχουν τον αντίκτυπό τους στον εκπαιδευτικό χώρο και πρέπει να συζητήσουμε για τη γονιμότερη παιδαγωγική αξιοποίησή τους στο σχολείο.

Έντάξει δε θα διαφωνήσω. Η εισαγωγή των netbook στην Α Γυμνασίου έστω και χωρίς πρόγραμμα, έστω και χωρίς επιμόρφωση, έστω και χωρίς τις κατάλληλες υποδομές, έστω και σε ένα παρωχημένο πλαίσιο αποτελεί παρόλα αυτά ένα βήμα προς τα εμπρός. Αναρωτιέμαι όμως πώς θα αξιοποιηθούν στην τρέχουσα συγκυρία, με όλα τα προβλήματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Ας δούμε τις πιθανές επιλογές:
1. Ο εκπαιδευτικός καλή τη πίστει έχει ετοιμάσει μια ωραία παρουσίαση με κείμενο, ήχους, εικόνες βίντεο, την προβάλλει και οι λίγο ή πολύ εντυπωσιαμένοι μαθητές του κρατούν σημειώσεις ή στην καλύτερη περίπτωση συζητούν τις απορίες τους.
2. Ο εκπαιδευτικός έχει ετοιμάσει ένα σχέδιο μαθήματος το οποίο περιλαμβάνει την παραπάνω παρουσίαση, αλλά ταυτόχρονα αξιοποιεί το σχολικό βιβλίο και προσφέρει στους μαθητές ασκήσεις εφαρμογής με βάση το θέμα του μαθήματός του.
3. Ο εκπαιδευτικός έχει οργανώσει σχέδιο μαθήματος με συγκεκριμένους και πραγματοποιήσιμους σε σχέση με το χρόνο στόχους με δομημένες δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τη θέση ενός προβλήματος, την αναζήτηση δεδομένων από αρχείο ή το διαδίκτυο, τη σύνθεση και την παρουσίαση των συμπερασμάτων των παιδιών. Αξιοποιεί ταυτόχρονα κάπoια από τα υπάρχοντα εκπαιδευτικά λογισμικά για επίδειξη ενότητας ή άντληση πληροφοριών.
4. Ο εκπαιδευτικός δομεί το μάθημά του εξ’ αρχής με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής στάσης των παιδιών απέναντι στο γνωστικό υλικό, αλλά και την ίδια την τεχνολογία με την οποία προσφέρεται. Το βιβλίο είναι παλιότερη μορφή τεχνολογίας, οι υπολογιστές νεότερη, αλλά όλες οι μορφές εξυπηρετούν πάντα συγκεκριμένες στοχεύσεις και προωθούν έναν κυρίαρχο ,διαφορετικό πιθανόν ανάλογα με τις ιστορικές εποχές, λόγο. Με ομαδικοσυνεργατική διδασκαλία, συνεργάτης και όχι αυθεντία δομεί μαζί με τους μαθητές του το λόγο της τάξης του επιτυγχάνοντας στόχους σε πολλαπλά επίπεδα. Ταυτόχρονα αξιοποιεί κριτικά τα υπάρχοντα, συμπεριφοριστικά, ως επί το πλείστον, λογισμικά όπως προσφέρεται ανάλογα με το μάθημα κάθε φορά.
Τι από τα παραπάνω μπορεί να γίνει με την συγκεκριμένη εισαγωγή των netbook; Μόνο η πρώτη και πιθανόν ανάλογα με τις συνθήκες η δεύτερη. Έτσι κι αλλιώς βέβαια και οι δύο αυτές επιλογές υπήρχαν και χωρίς την ύπαρξη των netbook χωρίς να διαθέτουν κάποια μεγαλύτερη παιδαγωγική αξία από τη μεταφορά γνώσεων που η αυθεντία του δασκάλου ή του σχολικού βιβλίου προσφέρει με την επιφανειακή χρήση της τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει πως σε καθαρά παιδαγωγικό επίπεδο δεν προσθέτουμε κάτι καινούργιο, δεν ανανεώνουμε ουσιαστικά την εκπαιδευτική διαδικασία, τυπικά μόνο χρησιμοποιούμε, πολλές φορές αποσπασματικά ή περιστασιακά τις νέες τεχνολογίες για να κατορθώσουμε παρωχημένους στόχους.
Η τρίτη και τέταρτη επιλογή πλησιάζει περισσότερο σε μια πραγματικά γόνιμη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών διευρύνοντας την έννοια και το περιεχόμενου του επιδιωκόμενου γραμματισμου προσεγγίζοντας καλύτερα τις προκλήσεις και τις ανάγκες που θέτει το μέλλον που ήδη έχει ερθει. Η κριτική μάλιστα διάσταση αποτελεί, πρέπει να αποτελεί σημαντικό και ακρογωνιαίο λίθο του καθημερινού μαθήματος, αν επιθυμούμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία υπεύθυνων, σκεπτόμενων, ενεργών πολιτών στη θέση των παθητικών παπαγάλων παλαιότερων εποχών.
Υπάρχει η δυνατότητα να επιτευχθεί αυτό με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στο Γυμνάσιο; Δύσκολο έως αδύνατο, γι’αυτό κατά τη γνώμη μου οι ελλιπώς επιμορφωμένοι συνάδελφοί μου με τους λίγους καλά καταρτισμένους θα περιοριστούν στις λιγότερες δημιουργικές επιλογές, αναμένοντας ένα μέλλον που λογικά δεν πρέπει να αργήσει.