Αγαπητέ κύριε Κασσέτα,
Είμαι
εκπαιδευτικός ΠΕ11 και μητέρα ενός μαθητή της Β΄ Γυμνασίου. Πριν λίγες ημέρες ο
γιος μου, μου είπε μια απορία που είχε στη φυσική και δεν μπόρεσα να του
απαντήσω. όταν ρώτησε τον καθηγητή του, δεν κατάλαβε την απάντηση. Θα ήθελα
λοιπόν αν έχετε χρόνο, να μας λύσετε αυτή την απορία. Αφορά στην εικόνα 3.28
σελ. 51, στο βιβλίο της Β΄ Γυμνασίου.
Η απορία του γιου μου είναι γιατί η φορά της
τριβής είναι προς την κατεύθυνση της κίνησης του ανθρώπου.
Αγαπητή
κυρία
Είναι
δικαιολογημένη η απορία του γιου σας διότι
η μόνη τριβή την οποία έχει «εσωτερικεύσει»
είναι η δύναμη ΤΡΙΒΗ η οποία εκδηλώνεται όταν δύο σώματα τρίβονται και για τη δύναμη
αυτή έχει καταλάβει ότι «κατευθύνεται αντίθετα προς την ταχύτητα .
Η
δύναμη στο σχήμα δεν έπρεπε να αναφέρεται ως ΤΡΙΒΗ. Είναι ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΡΙΒΗ και δεν
έχει σχέση με την εμπειρία του «κάτι τρίβεται».
Από τη σκοπιά το Φυσικής
το
βιβλίο δεν «κάνει λάθος» διότι αναφέρει στη σελίδα 51 ότι
«Μια
τραχιά επιφάνεια ασκεί σε ένα σώμα που κινείται ( ή τείνει να κινηθεί )
. . . .»
Και
το παράδειγμα με το περπάτημα αναφέρεται στο ΕΝΤΟΣ ΠΑΡΕΝΘΕΣΕΩΣ «τείνει να
κινηθεί»
Από τη σκοπιά, όμως, της
Διδακτικής
είναι
απολύτως ανεπιτυχές το να εμπλέκονται οι μαθητές σε παράδειγμα με στατική τριβή
τη στιγμή που η στατική τριβή είναι δυσπρόσιτο
γνωστικό αντικείμενο ακόμα και για
μαθητές Γ΄ Λυκείου.
Ο άνθρωπος πιέζει το
έδαφος με το πόδι του. Το έδαφος του ασκεί κάθετη αντίδραση και στατική τριβή,
αρκεί να «γαντζωθεί»
στιγμιαία το πόδι του και να μη γλιστράει.
Στη
Φυσική υπάρχουν δύο δυνάμεις με το όνομα ΤΡΙΒΗ.
Η
περισσότερο γνωστή είναι η ΤΡΙΒΗ ολίσθησης η οποία αναφέρεται και ως ΤΡΙΒΗ
(
χωρίς δηλαδή άλλο προσδιορισμό ). Η λιγότερο γνωστή είναι η λεγόμενη ΣΤΑΤΙΚΗ
ΤΡΙΒΗ η οποία κακώς αναφέρεται ως
«ΤΡΙΒΗ»
δεδομένου
ότι δεν έχει σχέση με την εμπειρία του «ότι κάτι τρίβεται»