Στρατηγικό Πλαίσιο για την ΕΕΚ

Όραμα και στρατηγικές κατευθύνσεις

Η ελληνική οικονομία

Α τάξη ΕΠΑΛ

Β τάξη ΕΠΑΛ

Γ τάξη ΕΠΑΛ

Μαθητεία - Σύνδεση με την κοινωνία και την εργασία

Δράσεις για τον Kοινωνικό ρόλο των ΕΠΑΛ

Προγράμματα σπουδών - Επιμόρφωση

Εργαστηριακές υποδομές 

Το κυριότερο μέρος του Στρατηγικού Πλαισίου επικεντρώνεται στην αναβάθμιση του ΕΠΑΛ μέσα από τη βελτίωση της ελκυστικότητάς του για τους μαθητές και της ανταποδοτικότητάς του για τους αποφοίτους και την κοινωνία. Κατά τη γνώμη μας, βασικός παράγοντας για την επιτυχία των θετικών σημείων της στρατηγικής αυτής είναι η ενεργός συμμετοχή των εκπαιδευτικών στην εξειδίκευσή της σε κάθε σχολείο ή ακόμη και της διόρθωσής της όπου αυτή αποδειχθεί ανεπαρκής ή εσφαλμένη. Η συνολική λογική με την οποία προτείνουμε να αξιοποιηθεί η παραπάνω πρόκληση περιγράφεται στο σχετικό άρθρο μας Επαγγελματικός και Κοινωνικός ρόλος ΕΠΑΛ - Γιατί και πως να ενισχυθούν

 Ωστόσο, για να ενημερωθούμε ως μηχανολόγοι εκπαιδευτικοί σχετικά με  τις δυνατότητες αξιοποίησης των προτεινόμενων δράσεων, κρίναμε σκόπιμο να επικεντρωθούμε σε σημαντικά σημεία της στρατηγικής.

Όσον αφορά στις γενικότερες κατευθύνσεις (σελ. 3), αναφέρεται στην ανάγκη η ΕΕΚ να ανταποκριθεί καλύτερα στον επαγγελματικό της ρόλο, όχι με την απλή προσαρμογή στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς, αλλά στην κατεύθυνση, στο μέτρο του δυνατού, της παρέμβασης για τη βελτίωσή τους.

Επιπλέον, προβάλλεται ως προϋπόθεση η ανταπόκριση της ΕΕΚ στον κοινωνικό της ρόλο, «καθώς έχει ως στόχο να καταστήσει εφικτή την ενεργό, δημιουργική συμμετοχή όλων των μαθητών/εκπαιδευόμενων στην εκπαιδευτική διαδικασία και να δημιουργήσει ένα ελκυστικό εκπαιδευτικό περιβάλλον που να ανταποκρίνεται στις υψηλές απαιτήσεις της ΕΕΚ».

Το όραμα και οι στρατηγικές κατευθύνσεις που παρουσιάζονται στη σελίδα 6 αναφέρουν:

Αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της ΕΕΚ.

Βασικοί στόχοι αυτού του άξονα είναι η καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η ενίσχυση των βασικών ικανοτήτων των μαθητών και σπουδαστών στην ΕΕΚ, η παροχή ίσων ευκαιριών ανάπτυξης και εξέλιξης σε όλους τους νέους, η μείωση του ποσοστού μαθητικής διαρροής και η υιοθέτηση ασφαλούς και ρεαλιστικού οράματος για καθηγητές – μαθητές, ώστε να επιτρέπει την ενεργό συμμετοχή τους στην αναβάθμιση της ΕΕΚ. Η συμμετοχή αυτή θα ενθαρρύνεται μέσα από τις ευκαιρίες συλλογικής και ατομικής βελτίωσης για τους συμμετέχοντες, κυρίως για τους εκπαιδευτικούς / εκπαιδευτές αλλά και για τους μαθητές / μαθητευόμενους.

Αναβάθμιση του εργασιακού ρόλου της ΕΕΚ. Βασικοί στόχοι του δεύτερου άξονα είναι η προετοιμασία μαθητών/μαθητευομένων με επαγγελματική συνείδηση και οριζόντιες δεξιότητες, στους οποίους θα μπορούν να στηριχθούν οι Ελληνικές επιχειρήσεις και οργανισμοί, η προσαρμογή στις ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, η άμβλυνση και όχι η αναπαραγωγή των αδυναμιών που παρατηρούνται στο μοντέλο παραγωγικής ανάπτυξης και η εξασφάλιση σε όλους τους μαθητές ικανών προσόντων για αξιοπρεπή αρχική εργασιακή ένταξη.

Σύνδεση της ΕΕΚ με το συνολικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας. Βασικοί στόχοι του τελευταίου άξονα είναι η τεχνολογική και οργανωτική αναβάθμιση επιχειρήσεων/ οργανισμών, η εξειδίκευση σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, η αύξηση της απασχόλησης, η ενίσχυση της νησιωτικότητας και τέλος ο προσανατολισμός των γνώσεων σε ολοκληρωμένους τομείς για αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας.

 Η ανάλυση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ελληνικής οικονομίας (σελίδα 33) θεωρείται  σημαντική καθώς, όπως αναφέρεται: «Για να ανταποκριθεί το Επαγγελματικό Σχολείο στην προετοιμασία των μαθητών για την εργασία απαιτείται να εντοπιστούν οι ανάγκες της οικονομίας σε εργατικό δυναμικό όχι «όπως είναι», αλλά σε μια δυναμική βελτίωσης του παραγωγικού μοντέλου, κυρίως με τον εντοπισμό των βασικών ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και κυρίως των αδυναμιών του». Σαν σημαντικά χαρακτηριστικά εντοπίζονται ο μεγάλος αριθμός μικρών επιχειρήσεων, ο μεγάλος αριθμός  δυσπρόσιτων περιοχών και νησιών, η χαμηλή τεχνολογική και οργανωσιακή ετοιμότητα επιχειρήσεων και οργανισμών, το χαμηλό επίπεδο εκπαιδευμένου προσωπικού μέσης στάθμης, η χαμηλή ζήτηση προσωπικού υψηλών προσόντων και η δραματική έλλειψη δια βίου μάθησης και ενδοεπιχειρησιακής επιμόρφωσης.

Οι δυναμικοί κλάδοι της Ελληνικής οικονομίας αναφέρονται στη σελίδα 48

Οι βασικές κατευθύνσεις αλλαγών  αναφέρονται στη σελίδα 58

Οι συγκεκριμένες αλλαγές που προβλέπονται είναι οι εξής:

Α΄ τάξη ΕΠΑΛ. Γίνεται αναφορά στις αλλαγές που έχουν ήδη εξειδικευτεί μέσα από το ωρολόγιο πρόγραμμα της Α΄τάξης και ειδικότερα στους τέσσερις τρόπους που προσφέρονται στους μαθητές για διερεύνηση των ειδικοτήτων και στην εξειδικευμένη υποστήριξη όλων των νεοεισερχόμενων μαθητών ώστε να μπορέσουν να κάνουν «μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ», αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που προσφέρει η επαγγελματική εκπαίδευση..

Βασικές προκλήσεις:

-          Να δοθεί ουσιαστικό περιεχόμενο στα διερευνητικά μαθήματα της Α΄τάξης (Εισαγωγή στη Μηχανολογία,  Έρευνα στην Τεχνολογία, Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων, ΣΕΠ)    ώστε οι μαθητές να μπορούν να διερευνήσουν με ελκυστικό τρόπο και επιτυχώς τις μηχανολογικές ειδικότητες. Για το σκοπό αυτό είναι αναγκαίο να προταθούν κατάλληλες δραστηριότητες και  έργα (project) και να αναμορφωθεί το μάθημα Εισαγωγή στη Μηχανολογία.

-          Να αξιοποιηθούν οι κατευθύνσεις για ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου του ΕΠΑΛ και να υπάρξει συστηματική και συλλογική δράση σε επίπεδο σχολείου για αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και ακόλουθα για  υποστήριξη όλων των μαθητών της Α΄ τάξης (βλέπε παρακάτω)

Β τάξη ΕΠΑΛ  

Η ενοποίηση των ειδικοτήτων σε επίπεδο μηχανολογικού τομέα δημιουργεί προβλήματα αλλά και προκλήσεις προσέλκυσης του ενδιαφέροντος των μαθητών για αποδοτικότερη διδασκαλία.

Βασικές προκλήσεις:

-          Η εξειδίκευση του βασικού μαθήματος Θερμοδυναμικής με την αξιοποίηση του εργαστηριακού μέρους, για την παραστατικότερη κατανόηση του μαθήματος μέσα από τις εφαρμογές.

-          Η προσαρμογή των υπόλοιπων μαθημάτων, κυρίως Μηχανολογικών κατασκευών και Σχεδιασμού και Περιγραφής Στοιχείων Μηχανών με πλέον ενδιαφέρουσες εργαστηριακές ασκήσεις - Σχέδια και με αξιοποίηση των συστημάτων αυτοκινήτου αλλά και βασικών πρακτικών θεμάτων  των υπολοίπων ειδικοτήτων

Γ τάξη ΕΠΑΛ  

Βασική πρόκληση για τη Γ τάξη είναι η  επιτυχής ολοκλήρωση των αλλαγών που ξεκίνησαν στους Μηχανολόγων από πέρυσι, με κατάλληλη προσαρμογή των εργαστηριακών ασκήσεων.

Μαθητεία – Διασύνδεση με τοπική κοινωνία

Για τη μαθητεία, όπως περιγράφεται στη σελίδα 66 και αναλύεται διεξοδικότερα στη σελίδα 87, προβλέπεται ότι «η προτεινόμενη μορφή μαθητείας θα περιλαμβάνει αυξημένο ρόλο της εκπαιδευτικής δομής, παράλληλη εκπόνηση εξειδικευμένων ή διαθεματικών projects από μαθητές, ενεργό συμμετοχή εκπαιδευτικών/ εκπαιδευτών, οι οποίοι θα έχουν πολλαπλό ρόλο (να μάθουν οι ίδιοι το εργασιακό – επιχειρηματικό περιβάλλον, να καθοδηγήσουν μαθητές σε projects, να συμβουλέψουν τις επιχειρήσεις και να δράσουν ως πολλαπλασιαστές στους άλλους εκπαιδευτικούς/ εκπαιδευτές της ΕΕΚ των γνώσεων και των εμπειριών που θα αποκομίσουν από τις επιχειρήσεις).

Βασικές προκλήσεις

-          Η επικοινωνία και συνεργασία με κοινωνικούς, εργασιακούς και κλαδικούς φορείς σχετικούς με τους Μηχανολόγους άμεσα (πχ συνεργεία οχημάτων, ψυκτικοί, βιοτεχνίες – βιομηχανίες κλπ) ή έμμεσα (πχ ξενοδοχεία – συντηρητές εγκαταστάσεων, αγροτικές μηχανολογικές εγκαταστάσεις κλπ ) για την υποστήριξη εξασφάλισης θέσεων μαθητείας

-          Η περιγραφή κατάλληλων προγραμμάτων για τη μαθητεία των αποφοίτων μηχανολογικών ειδικοτήτων

-          Η περιγραφή κατάλληλων ενδεικτικών  έργων – Projects τα οποία θα προτείνονται στους εργοδότες για να τα εκπονούν οι μαθητές στο πλαίσιο της μαθητείας τους και θα εξασφαλίζουν αμοιβαίο όφελος.

-          Περιγραφή – εξειδίκευση  ανταποδοτικών έμμεσων κινήτρων  για τις επιχειρήσεις που προσφέρουν θέσεις μαθητείας για μηχανολόγους ,  τις οποίες θα μπορούν να προσφέρουν τα ΕΠΑΛ ώστε να καταστεί ελκυστική η μαθητεία – βλέπε αναλυτικά σελίδα 94 και σελίδα 137

-          Συνεργασίες με άλλες χώρες οι οποίες διοργανώνουν  προγράμματα μαθητείας και αντιμετωπίζουν ανάλογες προκλήσεις με την Ελλάδα. Βλέπε ενδεικτικές περιπτώσεις στη σελίδα 97 και στη σελίδα 133

-          Ενίσχυση της διασύνδεσης με την αγορά εργασίας και την τοπική κοινωνία, στη βάση της παιδαγωγικής διάστασης και της επαγγελματικής προετοιμασίας βλέπε σελίδα 98

-   Διερεύνηση δυνατοτήτων σύστασης επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας από τους αποφοίτους με σκοπό να δραστηριοποιηθούν σε αντικείμενα τα οποία δεν καλύπτονται από την παραδοσιακή οικονομία αλλά και να κάνουν μαθητεία κατά το πρότυπο της Φινλανδίας "Apprentiship in your own business"

Δράσεις για τον Κοινωνικό ρόλο των ΕΠΑΛ – Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ

Αναλυτική περιγραφή του Κοινωνικού ρόλου των ΕΠΑΛ και των δράσεων για την ανάδειξη και ανάπτυξή του περιγράφονται στη σελίδα 80, αναγνωρίζοντας την πραγματικότητα που συνίσταται στο  ότι «Η Επαγγελματική Εκπαίδευση, σε όλο το εύρος της, διαδραματίζει άτυπα έναν σημαντικό κοινωνικό ρόλο. Δίνει «χώρο» σε «αδυνατούντες» μαθητές ή ακόμη, προσφέρει δυνατότητες επανένταξής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, με διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και αξιολόγησης της γνώσης».

Μεταξύ των δράσεων αναφέρονται η θέσπιση αντισταθμιστικών μέτρων για τους μαθητές, η υποστήριξη του σχολείου από υφιστάμενες και νέες δομές ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, η ανάπτυξη εξωστρέφειας του σχολείου, η ολοκληρωμένη υποστήριξη των μαθητών μέσα από παιδαγωγικές μεθόδους και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η δημιουργία υλικού εναλλακτικής προσέγγισης και αξιολόγησης της γνώσης, η ανάπτυξη περιβάλλοντος και κινήτρων συνεργασίας με αξιοποίηση των παιδαγωγικών συνεδριάσεων, των συμβουλίων τμήματος, των επιτροπών ειδικοτήτων και μορφών δικτύωσης  (πχ κοινότητες γνώσης) και εν τέλει με δράσεις υποστήριξης της έννοιας του σχολείου, όπως πολιτιστικές εκδηλώσεις, ημέρες καριέρας , εκδηλώσεις για γονείς  κλπ. Για την ανάπτυξη του προγράμματος προβλέπεται πιλοτική εφαρμογή.   

Βασικές  προκλήσεις:

-          Η εξειδίκευση των αναγκών κάθε σχολείου

-          Η καταλληλότερη επιλογή μορφών συλλογικής παρέμβασης, συμβατών με τις συνθήκες κάθε σχολείου

-          Η καταγραφή και αξιοποίηση υφιστάμενων δομών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης του σχολείου και η προσπάθεια για δημιουργία δικτύου σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο . Αξιοποιήστε τα άρθρα:  Οδηγός Υπηρεσιών Συμβουλευτικής, Ψυχολογικής και Κοινωνικής Υποστήριξης και Δράσεις φορέων κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού