ΣΗΜΕΙΟΝ

 

Ο σύγχρονος λόγος της Θεολογίας

(Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό ΤΑΛΑΝΤΟ)

 

του Νικολάου Παύλου

Θεολόγου

 

Στο έργο του «Eις τας Eπιγραφάς των Ψαλμών» ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, μιλώντας για το έργο του Δαβίδ,  τονίζει πως ο υμνωδός της Παλαιάς Διαθήκης κατάφερε να κάνει τη θεολογία εύληπτη και κτήμα των πολλών. Γράφει χαρακτηριστικά πως «την κατ’ αρετήν πολιτείαν την τε των μυστηρίων αινιγματώδη διδασκαλίαν και την απόρρητόν τε και κεκρυμμένην δυσεφίκτοις θεωρήμασι θεολογίαν ούτως εύληπτον τε και γλυκείαν εποίησεν, ως μη μόνον τέλειοις ανδράσι τοις ήδη κεκαθαρμένοις τα της ψυχής αισθητήρια την διδασκαλίαν ταύτην σπουδάζεσθαι, αλλά και της γυναικωνίτιδος ίδιον γενέσθαι κτήμα και νηπίοις ως τι των αθυρμάτων ηδονήν φέρειν και τοις παρηλικεστέροις αντί βακτηρίας τε και αναπαύσεως γίνεσθαι» (5,29-30).

                Η Θεολογία λοιπόν, που είναι και ανθρώπινη δραστηριότητα, εκτός από λόγος των Πατέρων και των Διδασκάλων της Εκκλησίας για το Θεό, έχει καθήκον να απευθύνεται σε όλους, και να κάνει γνωστές τις διδασκαλίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σωτηρία, και αφορούν τους χριστιανούς όλων των εποχών,. Με αυτό τον τρόπο εκπληρώνει την αποστολή της, και το σωτηριολογικό σκοπό της.

Φυσικά, δε χρειάζεται να τονιστεί πως το μέσον της θεολογίας είναι ο λόγος. Αυτόν χρησιμοποιεί, τόσο στην προφορική όσο και στη γραπτή του μορφή, ως εργαλείο της, και με αυτόν απευθύνεται στους ανθρώπους, για να μπορέσει να τους διδάξει τις θεόπνευστες αλήθειες, που είναι απαραίτητες για τη σωτηρία.

Ο προβληματισμός έχει να κάνει με το είδος του λόγου, που θα χρησιμοποιήσει σήμερα η θεολογία, ώστε να μπορέσει να μιλήσει στην καρδιά του σύγχρονου ανθρώπου. Πιστεύουμε ότι εδώ ασφαλής πυξίδα είναι το αποστολικό λόγιο «τοις πάσιν γέγονα τα πάντα, ίνα πάντως τινάς σώσω. Πάντα δε ποιώ δια το ευαγγέλιον, ίνα συγκοινωνός αυτού γένωμαι» (Α΄ Κορ. 9,22-23) .

Αυτό σημαίνει ότι ο θεολογικός λόγος, οφείλει να συνδιαλέγεται με τον σημερινό άνθρωπο, και να αφουγκράζεται τις ανησυχίες του και τα προβλήματά του. Παράλληλα, να φροντίζει να συμμερίζεται τις αγωνίες του, και να έχει την ευχέρεια να προτείνει λύσεις, χωρίς βεβαίως να παρεκκλίνει ή να κάνει υποχωρήσεις σε θέματα πίστης, κάτι που είναι ολοκληρωτικά ανεπίτρεπτο. Επίσης να παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, που είναι ραγδαίες στην εποχή μας, και να δίνει πάντα τη μαρτυρία της χριστιανικής αλήθειας, φανερώνοντας έτσι ότι το μήνυμα της εκκλησίας μας, είναι πάντα επίκαιρο και ανακαινιστικό. Τέλος αξίζει ο λόγος της θεολογίας να είναι απλός και κατανοητός, γιατί η σωτηρία είναι μία υπόθεση που αφορά τους πάντες.

Είναι απαραίτητο ο θεολογικός λόγος να χρησιμοποιεί και τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, για να πλησιάσει τον άνθρωπο. Είναι γνωστό ότι η πληροφορία είναι το βασικότερο προϊόν της μετανεωτερικότητας. Ο πλανήτης μας έχει, καλώς ή κακώς, μετατραπεί σε ένα τεράστιο «πλανητικό χωριό», στο οποίο η είδηση διαχέεται με ασύλληπτη ταχύτητα, και δεν αφορά πλέον συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, αλλά όλη την ανθρωπότητα. Επομένως τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, όπως για παράδειγμα το διαδίκτυο, θα βοηθούν το σύγχρονο άνθρωπο να γνωρίσει τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, και να μπορέσει έτσι να σωθεί.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν αυτό το σύντομο σημείωμα, να τονιστεί για μία ακόμη φορά,  πως είναι καλό ο θεολογικός λόγος να είναι σύγχρονος και δυναμικός, ώστε έτσι να μπορεί να κάνει εύληπτο και κατανοητό από όλους το μήνυμα της Εκκλησίας, που όλοι το έχουμε ανάγκη και το χρειαζόμαστε.