Την άλλη μέρα ξανάρθαν οι στο παλάτι. Οι έστρωσαν τα τραπέζια κι εκείνοι πάλι άρχισαν να τρώνε και να πίνουν. Τότε η Αθηνά έβαλε στο νου της Πηνελόπης να φέρει το τόξο του Οδυσσέα και τα του και δώδεκα , που είχαν μια στην κορφή. Ο Εύμαιος, ο , τα έστησε στη σειρά και η Πηνελόπη είπε: «Ακούστε με, μνηστήρες! Όποιος μπορέσει να λυγίσει αυτού του τόξου τη και να ρίξει ένα βέλος, που θα περάσει μέσα από τις τρύπες , αυτός θα γίνει μου».

Άρχισαν τότε όλοι οι μνηστήρες, ο ένας μετά τον άλλο, να δοκιμάζουν, μα κανείς δε τα κατάφερε. Ζήτησε τότε κι ο Οδυσσέας να δοκιμάσει. Η Πηνελόπη έφυγε κι η αμέσως έδωσε στον Οδυσσέα την πρώτη του μορφή. Εκείνος άρπαξε το κι έριξε ένα βέλος, που πέρασε σαν αστραπή ανάμεσα απ' τις τρύπες όλων των τσεκουριών. Τότε οι μνηστήρες κατάλαβαν ποιος ήταν και . Αμέσως ο Εύμαιος και η Ευρύκλεια έκλεισαν όλες τις κι ο Οδυσσέας άρχισε να σημαδεύει τους μνηστήρες που προσπαθούσαν να σωθούν. Δίπλα του ο έριχνε κι εκείνος με το τόξο. Τους όλους και η Ευρύκλεια πήγε στην να της πει πως ήρθε ο Οδυσσέας. Εκείνη δεν την πίστεψε. Όταν όμως βεβαιώθηκε πως ο ξένος ήταν ο Οδυσσέας, τον κι έκλαψαν κι οι δυο από χαρά.

Την άλλη μέρα το πρωί ο Οδυσσέας πήγε να δει τον πατέρα του, το γέρο , που ζούσε μόνος στα του. Πικραμένος ο γέροντας χρόνια περίμενε το γιο του να . Κι όταν τον είδε μπροστά του ζωντανό τον αγκάλιασε κι έκλαψε πολλή ώρα. Οι όμως των μνηστήρων πήγαν οπλισμένοι στο παλάτι να βρουν τον Οδυσσέα κι αφού δεν τον βρήκαν εκεί, πήγαν στο κτήμα του . Πήραν τότε ο Οδυσσέας κι ο Τηλέμαχος τα τους κι ετοιμάστηκαν για . Ήρθε όμως η Αθηνά απ' τον , στάθηκε ανάμεσα τους και τους είπε: «Σταματήστε τον και γίνετε όλοι ». Τότε όλοι άφησαν τα όπλα τους κι ορκίστηκαν στον Οδυσσέα. Ο Οδυσσέας έζησε από τότε ευτυχισμένος και πολλά χρόνια στην αγαπημένη του πατρίδα, την Ιθάκη.