Ο ρυθμός baroque στην τέχνη ήταν ο νέος εκφραστικός τρόπος που επινοείται στη Ρώμη, ως έκφραση της Αντιμεταρρύθμισης, στα τέλη του 16ου αι. και κυριάρχησε στο πρώτο μισό του 17ου αι. σε χώρες της Ευρώπης, όπου ο καθολικισμός ήταν αρκετά έως πολύ ισχυρός (Ισπανία, Βέλγιο, Γερμανία, Αυστρία κ.α.), καθώς και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής (αποικίες των Ισπανών). Σε χώρες με έντονο το προτεσταντικό κίνημα, όπως η Ολλανδία και η Αγγλία, δεν μπόρεσε να επικρατήσει.

    Ήταν μια τέχνη που εξυπηρέτησε την παπική εξουσία να επιβληθεί, oμοίως τη βασιλική εξουσία, αλλά και την καθολική αστική τάξη (που στη Γαλλία στηρίζει τη βασιλική εξουσία) να εκφράσει τους πνευματικούς και κοινωνικούς πόθους της.

       ***   Αν η τέχνη της Αναγέννησης απευθυνόταν, κυρίως, στη λογική,

    η τέχνη του baroque απευθυνόταν στο συναίσθημα: εντυπωσιάζει τα πλήθη και δημιουργεί το αίσθημα του δέους για τον πλούτο της διακόσμησης κάθε χώρου και το μέγεθος, για την υπερβολή και την πολυτέλεια.

•   Στην αρχιτεκτονική: ναοί, δημόσια οικοδομήματα, δημόσιοι χώροι (πλατείες, κήποι κτλ), ιδιωτικοί πύργοι, εσωτερικοί διάκοσμοι, δίνουν την εντύπωση του άπιαστου, του εξωπραγματικού, του πέρα από τις ανθρώπινες δυνάμεις, άρα του θεϊκού και της παντοδυναμίας του Θεού, της εκκλησιαστικής (παπικής) εξουσίας, όπως και κάθε εξουσίας (: πολιτικής) ...

****************************************

•    Η γλυπτική, κυρίως υπηρετεί την αρχιτεκτονική, ως βοηθητικό στοιχείο της για τη διακόσμηση των οικοδομημάτων.

Δείτε παρακάτω την πρόσοψη καθολικού ναού και των ανακτόρων των Γάλλων βασιλιάδων στις Βερσαλλίες και τους εντυπωσιακούς κήπους των Βερσαλλιών:

• τι συναισθήματα σας δημιουργούνται στη θέα των ανωτέρω και των δύο επόμενων δημιουργημάτων;

*  εσωτερικό αιθουσών ανακτόρων σε ρυθμό baroque:        

Δείτε τις επόμενες φωτογραφίες από το εσωτερικό ναών καθολικών του ίδιου ρυθμού:

παρατηρήστε τον πλούτο της διακόσμησης στην οροφή:   

Δείτε σκηνή θεάτρου μπαρόκ:

• έχετε τα ίδια συναισθήματα που δοκιμάσατε και πριν;

το πλήθος των διακοσμητικών στοιχείων φτάνει στην υπερβολή, ώστε βαραίνει, τελικά, το οικοδόμημα και κουράζεται το μάτι του θεατή· συμφωνείτε;

           Από τους αρχιτέκτονες   και γλύπτες της εποχής, στην Ιταλία ξεχωρίζει ο Bernini (*).

(*) αρχιτεκτονικό έργο του είναι η τεραστίων διαστάσεων κιονοστοιχία της πλατείας του Αγ. Πέτρου στο Βατικανό:

    Στη ζωγραφική του baroque είναι φανερή μια ένταση, μια αγωνία και μια βιαιότητα, που εκφράζουν μια δύναμη και αγώνα ... με αβέβαιο αποτέλεσμα ... · πάθος και έξαρση μέχρι θεατρινισμού ...

• Η ζωγραφική ήταν η κορυφαία έκφραση της τέχνης το 17ο αιώνα.

    Δύο είναι οι κύριες σχολές, η ιταλική και η φλαμανδική, ενώ μεγάλα δημιουργήματα έχει και η ισπανική ζωγραφική.

    __________ Στην Ιταλία, κύριος εκπρόσωπος της τέχνης του baroque, με τάσεις ρεαλισμού, αναδεικνύεται ο Caravaggio.

____________ Οι Φλαμανδοί : Η ζωγραφική στις Κάτω Χώρες (Φλαμανδία - Βέλγιο) κυριαρχείται από τη φυσιογνωμία του   Rubens,

ενώ στην Ολλανδία που είναι χώρα διαμαρτυρομένων αναπτύχθηκε πιο ιδιότυπη ζωγραφική. Οι Ολλανδοί εγκαταλείποντας τα θρησκευτικά και μυθολογικά θέματα στρέφονται στην απεικόνιση της φύσης και της καθημερινής ζωής. Μεγάλοι Ολλανδοί ζωγράφοι του 17ου αιώνα είναι ο Rembrandt, ο Van Dyck

        ________________Στην Ισπανία σημαντικοί ζωγράφοι ο Murillo και ο  Velazquez

    επιστροφή: Σελίδες ιστορίας

Χαλούλος Παναγιώτης

22/08/2023