ΦΥΣΙΚΗ

             Η φυσική ( από το φύω < φύναι που σημαίνει γένεση, δημιουργία, παραγωγή) μπορεί να ορισθεί ως η επιστήμη της ύλης , της κίνησης και της ενέργειας.

           Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη φύσις είναι το σύνολο των αυτόνομων μεταβλητών πραγμάτων, «που είναι προικισμένα με ουσιώδη ύπαρξη αλλά ανήκουν στον κόσμο της ύλης και της κίνησης», αντικείμενα που έχουν, δηλαδή, «μια ενδογενή ικανότητα εκτέλεσης διαδικασιών».

Την επιστήμη που ασχολείται με αυτά την ονομάζει φυσική ή φυσική φιλοσοφία.

 ΟΔΗΓΙΕΣ  ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ

 ΦΥΣΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Η διδασκαλία του μαθήματος στο γυμνάσιο έχει γνωσιολογικό χαρακτήρα και εστιάζεται σε βασικές έννοιες της Φυσικής.

Οι μαθητές στην καθημερινή ζωή τους έχουν βιώσει εμπειρίες και καταστάσεις που περιέχουν πολλές από τις έννοιες που θα διδαχθούν. Συχνά όμως οι αντιλήψεις των μαθητών έρχονται σε αντίθεση με την επιστημονική περιγραφή.

Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να προκαλεί ερωτήματα, ώστε να εξερευνά τις εναλλακτικές απόψεις των μαθητών και να τους καθοδηγεί στην ανακάλυψη της σωστής εξήγησης των φαινομένων μέσω της ορθής χρήσης των εννοιών. Για το σκοπό αυτό τονίζεται ο θεμελιώδης ρόλος του πειράματος. Το πείραμα αποτελεί τη μεθοδολογία της Φυσικής, ώστε οι μαθητές να αντιλαμβάνονται τη σωστή χρήση των εννοιών για την εξήγηση των φυσικών φαινομένων ενώ ταυτόχρονα ευνοείται και ο διερευνητικός χαρακτήρας του μαθήματος.

Για το σκοπό αυτό οι μαθητές θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με το εργαστήριο, ώστε να χρησιμοποιήσουν τις συσκευές και τα όργανα που διατίθενται. Ιδιαίτερο βάρος πρέπει επίσης να δοθεί στην συνειδητοποίηση από το μαθητή της γνωστικής του πορείας. Η χρήση των νέων τεχνολογιών δίνει τη δυνατότητα για την μοντελοποίηση μη παρατηρήσιμων φυσικών διαδικασιών (ιδιαίτερα στο μικροσκοπικό επίπεδο).

Οι νέες τεχνολογίες δίνουν τη δυνατότητα επίσης και για διαφορετικές συμβολικές αναπαραστάσεις φυσικών μεγεθών που περιγράφουν τα φυσικά φαινόμενα και, συχνά, δεν είναι άμεσα παρατηρήσιμα (π.χ. τα διανύσματα).

Η διδασκαλία της Φυσικής στο γυμνάσιο στοχεύει, επομένως, στα παρακάτω σημεία:
· Να φέρει τον μαθητή σε επαφή με τα θεμελιώδη φυσικά μεγέθη και τις βασικές έννοιες καθώς και στον χειρισμό τους, χρησιμοποιώντας τις μαθηματικές γνώσεις, που γνώρισε σε προηγούμενες τάξεις.

• Να εξοικειώσει σταδιακά το μαθητή με τη μικροσκοπική δομή της ύλης και τις σχέσεις μεταξύ των μικροσκοπικών και μακροσκοπικών ιδιοτήτων και μεγεθών της ύλης.

• Να μπορεί ο μαθητής να ερμηνεύει απλά φυσικά φαινόμενα, χρησιμοποιώντας τόσο την έννοια της δύναμης όσο και την έννοια της ενέργειας και τις ενεργειακές μεταβολές.

• Να εθίσει τον μαθητή να χρησιμοποιεί τη Φυσική, για να ερμηνεύει φαινόμενα της καθημερινότητας και να αντιλαμβάνεται πώς λειτουργούν απλές συσκευές καθημερινής χρήσης.

• Να κατανοήσει ο μαθητής ότι πρέπει να χρησιμοποιεί γνώσεις από την Φυσική, ώστε να στέκεται κριτικά απέναντι σε κοινωνικά προβλήματα, όπως η ρύπανση του περιβάλλοντος, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας, η εξοικονόμηση πόρων κ.λπ.

• Να έλθει ο μαθητής σε πρώτη επαφή με το εργαστήριο, ώστε να αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι το πείραμα αποτελεί την μεθοδολογία της Φυσικής. Με την πειραματική διαδικασία ενεργοποιείται και η συνεργατική μάθηση, ενώ αναδεικνύονται συναφείς δεξιότητες, όπως ο έλεγχος της υπόθεσης και του θεωρητικού μοντέλου, η γενίκευση των συμπερασμάτων κ.λπ.

• Να έλθει ο μαθητής σε πρώτη επαφή με τα διαθέσιμα λογισμικά και μέσα από τις επιλογές των παραμέτρων του λογισμικού να καθοδηγείται στη σωστή χρήση των εννοιών της Φυσικής.

• Να χρησιμοποιηθούν οι Νέες Τεχνολογίες για τη δημιουργία προσομοιώσεων από τον εκπαιδευτικό ή/και τους μαθητές για αυθεντικές / πραγματικές καταστάσεις.

• Να αναπτύσσουν οι μαθητές σταδιακά την ικανότητα της επιστημονικής μεθοδολογίας, της διερεύνησης και επίλυσης προβλημάτων, ώστε να αποκτήσουν μια διά βίου σχέση μάθησης με τη Φυσική.

Η διαθεματική προσέγγιση απαιτείται για να γίνει αντιληπτό η διασύνδεση της Φυσικής με τον πραγματικό κόσμο. Ο σκοπός του προγράμματος είναι να προβληθούν και να διαχυθούν οι έννοιες της διαθεματικότητας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στη γνώση και στη γνωστική δομή του αντικειμένου, αλλά και στις δεξιότητες που απαιτούνται και περιγράφονται στο Δ.Ε.Π.Π.Σ.

  ΦΥΣΙΚΗ ΛΥΚΕΙΟΥ

Στο λύκειο εισάγονται αξιωματικά οι θεωρίες που οι μαθητές γνώρισαν στις προηγούμενες τάξεις.

Η αξιωματική θεμελίωση απαιτεί:

1. Τη χρήση βασικών εννοιών από τα Μαθηματικά που θα πρέπει να εισάγονται στην αρχή μαθήματος από τον εκπαιδευτικό.

2. Την ένταξη των εννοιών που έχουν διδαχθεί στις προηγούμενες τάξεις στο πλαίσιο της αξιωματικής θεμελίωσης της Φυσικής.

3. Τη συνδυαστική προσέγγιση για τη λύση προβλημάτων (π.χ. την κινηματική και ενεργειακή προσέγγιση).
4. Την επίλυση προβλημάτων αντίστοιχων με το σχολικό εγχειρίδιο προεκτείνοντας αυτά, ώστε να συνδυάζουν όσο το δυνατόν περισσότερες γνωστικές δομές του αντικειμένου.
Ειδικότερα, έμφαση πρέπει να δοθεί σε έννοιες που δεν αναφέρονται στη θεωρία αλλά υπάρχουν στα προβλήματα του σχολικού εγχειριδίου (π.χ. ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας κ.λπ.

Ειδικότερα, η διδασκαλία της Φυσικής στο λύκειο επιδιώκει:
· Να φέρει σε πρώτη επαφή το μαθητή με την αξιωματική θεμελίωση της Φυσικής (νόμοι του Νεύτωνα, ηλεκτρομαγνητική θεωρία, θερμοδυναμικά αξιώματα κ.ά.) και να αντιληφθεί ο μαθητής τη διασύνδεση της αξιωματικής θεμελίωσης με τις Φυσικές Θεωρίες και τα φυσικά μεγέθη που γνώρισε στο γυμνάσιο.
· Να αρχίσει ο μαθητής να χρησιμοποιεί, συστηματικότερα από ό,τι στο γυμνάσιο, το μικρόκοσμο για να ερμηνεύει μακροσκοπικά φαινόμενα.

· Να φέρει σε πρώτη επαφή το μαθητή με τις αντιλήψεις, τους νόμους και τις αρχές της νεότερης Φυσικής.

· Να δώσει τη δυνατότητα στο μαθητή να ερμηνεύει συνθετότερα φαινόμενα της καθημερινότητας από αυτά που μπορούσε να ερμηνεύσει με τις γνώσεις που απόκτησε στο γυμνάσιο.

·Να μάθει στο μαθητή την πειραματική διαδικασία.

Για να είναι αποδοτική η διδασκαλία ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει:
· Ποικιλία θεωριών μάθησης.

Επισημαίνεται, βέβαια, ότι δεν υπάρχει θεωρία μάθησης που να είναι πανάκεια. Ανάλογα με το θέμα, το επίπεδο και τις ιδιαιτερότητες των μαθητών και της τάξης μπορεί να αξιοποιηθούν τόσο «παραδοσιακές» όσο και πιο «σύγχρονες» μέθοδοι. Είναι δυνατό κατά περίπτωση να γίνεται συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων μεθόδων μάθησης. Είναι σημαντικό κατά την διδασκαλία να λαμβάνονται υπόψη οι προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών ως βάση για την οικοδόμηση της μάθησης. Στόχος είναι η ενεργός συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης και η μετατροπή των εμπειριών της ζωής τους σε εμπειρία γνώσης, δεξιοτήτων και αξιών. Τις νέες τεχνολογίες και ειδικότερα:

α) Εκπαιδευτικά λογισμικά για την μοντελοποίηση φαινόμενων του μικρόκοσμου αλλά και για την κατανόηση του χαρακτήρα (μονόμετρο, διανυσματικό) και του τρόπου χρήσης ορισμένων φυσικών μεγεθών. Επισημαίνεται ότι εκπαιδευτικό λογισμικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσομοίωση πειραμάτων, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα χρήσης πραγματικών εργαστηριακών διατάξεων ή σε περιπτώσεις που το πείραμα εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των μαθητών.
β) Το διαδίκτυο για να επισκεφτεί εξειδικευμένες πύλες (ΝΑΣΑ,CERN κ.ά.) ή για να αντλήσει πληροφορίες για κάποιο θέμα που πρόκειται να διδάξει.
· Το πείραμα επίδειξης ώστε οι μαθητές να βιώσουν τα φυσικά φαινόμενα.

Η διδασκαλία της Φυσικής μπορεί να βοηθήσει το μαθητή για αποκτήσει και να βελτιώσει κοινωνικές δεξιότητες όπως την ικανότητά του να συνεργάζεται για την αποδοτική παραγωγή κάποιου έργου (εργαστηριακή άσκηση κατά ομάδες), την ικανότητα να παρουσιάζει τα αποτελέσματα της εργασίας του, να διατυπώνει με σαφήνεια τις απόψεις του κ.ά.

     ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

Οι εργαστηριακές ασκήσεις στο γυμνάσιο στοχεύουν στο να μάθει ο μαθητής:

1. να μετράει Φυσικά μεγέθη (Π.Χ. μέτρηση μήκους, θερμοκρασίας κ.α.) και
2. να επαληθεύει ή να ανακαλύπτει Φυσικούς νόμους (νόμοι της κίνησης, νόμος του Ωμ κ.α.).

Οι εργαστηριακές ασκήσεις Στο Λύκειο στοχεύουν να μάθει ο μαθητής

1.  να χρησιμοποιεί τους νόμους της Φυσικής για να μετράει συντελεστές ή τιμές μεγεθών (δεν επαληθεύει το νόμο του Hook, αλλά τον χρησιμοποιεί για να μετρήσει την σταθερά ενός ελατηρίου, δεν επαληθεύει τον νόμο του Ωμ, αλλά τον χρησιμοποιεί για να μετρήσει το θερμικό συντελεστή αντιστάσεως ενός υλικού κ.α.).
2. Για τις μετρήσεις και την καταγραφή των τιμών των φυσικών μεγεθών σε μια εργαστηριακή άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν παραδοσιακά όργανα ή συγχρονικές διατάξεις με αισθητήρες, ιδίως στις περιπτώσεις που οι τιμές των μεγεθών μεταβάλλονται ταχύτατα (φαινόμενα επαγωγής). Τονίζουμε ότι οι εργαστηριακές ασκήσεις συμβάλλουν σημαντικά στην κατανόηση της χρήσης της επιστημονικής μεθοδολογίας.

ΦΥΣΙΚΗ

Α-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Β-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Α-ΛΥΚΕΙΟΥ

Β-ΛΥΚΕΙΟΥ

Γ-ΛΥΚΕΙΟΥ   

Επισκέψεις από τον Φεβρουάριο 2007

1)Περί τα φυσικά

2)Δαίσκω-Διάσκω-Διδάσκω

3) ΤΠΕ β-ΕΠΙΠΕΔΟ

4)ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ-Β1