[Γέροντα ωκεανέ] Λωτρεαμόν, Μαλντορόρ

Γέροντα ωκεανέ, οι άνθρωποι, παρ’ όλη την αρτιότητα των μεθόδων τους, δεν έχουν πετύχει ακόμη, με τη βοήθεια των ερευνητικών μέσων της επιστήμης, να μετρήσουν το ιλιγγιώδες βάθος των αβύσσων σου. Κάποιες απ' αυτές, οι βυθομέτρες με το μεγαλύτερο μήκος, με το μεγαλύτερο βάρος, τις έχουν αναγνωρίσει ως απροσπέλαστες. Μόνο για τα ψάια... προσιτές, μα όχι και για τους ανθρώπους. Συχνά έχω αναρωτηθεί τι είναι πιο εύκολο να προσπελάσεις: το βάθος του ωκεανού ή της ανθρώπινης καρδιάς το βάθος! Συχνά, με την παλάμη στο μέτωπο, όρθιος πάνω στα καράβια, ενώ η σελήνη λικνιζόταν ανάμεσα στα κατάρτια με τρόπο ακανόνιστο, έμενα ενεός, καθώς άφηνα κατά μέρος όλα τα άλλα, πασχίζοντας να επιλύσω αυτό το δύσκολο πρόβλημα! Ναι, ποιο από τα δύο είναι πιο βαθύ, πιο αδιαπέραστο: ο ωκεανός ή του ανθρώπου η καρδιά; Αν μια πείρα ζωής τριάντα χρόνων μπορεί ως ένα βαθμό να γείρει τη ζυγαριά προς τη μία ή προς την άλλη λύση, επιτραπείτω μοι να πω ότι, παρά το βάθος του, ο ωκεανός, συγκρινόμενος ως προς αυτή του την ιδιότητα, δεν μπορεί να μπει στην ίδια μοίρα με το βάθος της ανθρώπινης καρδιάς. Έχω σχετιστεί με ανθρώπους που υπήρξαν ενάρετοι. Πέθαιναν στα εξήντα τους, και δεν υπήρχε ούτε ένας από τους γύρω τους που να μη σπεύσει να κραυγάσει: «Δεν έκαναν και τίποτε το σπουδαίο πάνω σ' αυτή τη γη - μόνο καλό, δηλαδή αγαθοεργίες που μπορεί να τις κάνει ο οποιοσδήποτε». Ποιος θα μπορέσει ποτέ να καταλάβει γιατί δυο εραστές που μόλις χθες λατρεύονταν με πάθος, από μια λεκτική παρεξήγηση, χωρίζουν, τραβώντας ο ένας για την Ανατολή κι ο άλλος για τη Δύση, με το αγκάθι της έχθρας, της εκδίκησης, του έρωτα και της τύψης, και δεν ξαναβλέπονται ποτέ πια, καθένας τυλιγμένος στη μοναχική περηφάνια του. Πρόκειται για ένα θαύμα που επαναλαμβάνεται καθημερινά, χωρίς και γι' αυτό να χάνει το χαρακτήρα του θαυμαστού. Ποιος θα μπορέσει ποτέ να καταλάβει γιατί το απολαμβάνουμε, όχι μόνο όταν παθαίνουν κάτι κακό γενικά οι όμοιοι μας, αλλά και ειδικά οι φίλοι μας οι πιο αγαπημένοι, ενώ συγχρόνως το ίδιο αυτό γεγονός μας λυπεί; Κι ένα αδιάσειστο παράδειγμα, εν κατακλείδι: ο άνθρωπος λέει υποκριτικά ναι και σκέφτεται όχι. Γι’ αυτό κι οι αγριόχοιροι της ανθρωπότητας έχουνε τόση εμπιστοσύνη ανάμεσα τους, χωρίς να είναι εγωιστές. Η ψυχολογία έχει να κάνει ακόμα πολλές προόδους. Σε χαιρετώ, γέροντα ωκεανέ!

Λωτρεαμόν, Μαλντορόρ (αποσπάσματα)

μετάφραση Στρατής Πασχάλης, εκδ. Νεφέλη, 2011σ. 28-30