Φύλλα Εργασίας - Μια προσπάθεια για ένα διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας των Μαθηματικών στη Μέση Εκπαίδευση
Όλα τα φύλλα εργασίας του ιστότοπου έχουν διδαχθεί σε τάξη, στο 4ο Γυμνάσιο Νέας Φιλαδέλφειας, όπου διδάσκω τα δύο τελευταία έτη. Όλα επίσης ολοκληρώνονται μέσα σε μια διδακτική ώρα. Μόλις πέρυσι άρχισα δοκιμαστικά τη διδασκαλία με αυτά. Αφορμή αποτέλεσαν κάποια φύλλα που περιέχονται στο βιβλίο του εκπαιδευτικού (που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του παιδαγωγικού ινστιτούτου). Βρήκα ότι η διδασκαλία με τη χρήση αυτών των φύλλων είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και έκτοτε έχω κατασκευάσει ένα μεγάλο αριθμό, τα περισσότερα από τα οποία περιέχονται στον παρόντα δικτυακό τόπο. Μια πρώτη αναλυτική παρουσίαση της άποψής μου για τα φύλλα εργασίας περιλαμβάνεται στο:
Κουλούρης, Α. Φύλλα Εργασίας για τα Μαθηματικά της Β΄ Γυμνασίου 27ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας με Διεθνή Συμμετοχή. Χαλκίδα, 2010.
Συμπληρωματικά θα προσέθετα ότι κατά τη διδασκαλία των περισσοτέρων δε χρειάζεται ο διδάσκων να απευθυνθεί στην τάξη συνολικά για να διευκρινίσει ή να εξηγήσει κάτι. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να εργαστούν ανά θρανίο, ή σε μικρές ομάδες και ο εκπαιδευτικός απαντά σε τυχόν ερωτήσεις τους απευθυνόμενος ατομικά στο μαθητή ή στην ομάδα και όχι σε όλη την τάξη. Οι μαθητές εργάζονται με τον δικό τους ρυθμό, συζητούν μεταξύ τους και κατά κανόνα συμμετέχουν σε μεγαλύτερο βαθμό στο μάθημα, ειδικά οι αδύνατοι ή αδιάφοροι μαθητές. Συνήθως διαμορφώνεται ένα πολύ ζωντανό κλίμα κατά το οποίο οι μαθητές συνεργάζονται μεταξύ τους ανά ομάδες. Για να απευθυνθεί ο διδάσκοντας σε όλη την τάξη θα πρέπει να φωνάξει δυνατά και να διακόψει τη συνεργασία. Είναι πολύ αποτελεσματικότερο να απαντά σε όποιον μαθητή ή ομάδα διατυπώσει κάποια ερώτηση. Αν όλοι οι μαθητές διατυπώσουν την ίδια απορία σε σχέση με κάποια συγκεκριμένη ερώτηση του φύλλου εργασίας τότε ο διδάσκων θα απαντήσει σε όλη την τάξη αντί σε καθένα ξεχωριστά. Αυτό σημαίνει όμως ότι η συγκεκριμένη ερώτηση χρειάζεται διευκρίνηση και ο διδάσκων θα ήταν καλό να διορθώσει το φύλλο, ώστε κατά την επόμενη διδασκαλία να γίνει σαφέστερο αυτό που ζητείται.
Πιστεύω ακόμη ότι ένα φύλλο εργασίας οφείλει να είναι όσο το δυνατό απλούστερο και ευκολότερο, ώστε να μπορεί να το διαπραγματευτεί ακόμη και ο πιο αδύνατος και αποθαρρυμένος μαθητής. Η όλη προσπάθειά μου είναι να γίνουν τα φύλλα όσο ευκολότερα γίνεται, ταυτόχρονα όμως να διαπραγματεύονται με όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένο τρόπο την καινούργια έννοια, στην κατανόηση της οποίας στοχεύει η συγκεκριμένη διδασκαλία. Η προσφορά τους έτσι είναι μεγαλύτερη στους αδύνατους μαθητές.
Αυτό δε σημαίνει κάθε διδακτική ώρα οι μαθητές θα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας. Το ίδιο και η διδασκαλία των μαθηματικών με τη χρήση νέων τεχνολογιών αφορά φυσικά μόνο ένα μέρος του συνόλου της διδασκαλίας. Οι διδακτικές αυτές ώρες εμπλουτίζουν και προσφέρουν επιπροσθέτως στις υπόλοιπες διδασκαλίες που λαμβάνουν χώρα κατά τον μοντέρνο (ή παραδοσιακό) τρόπο στα σχολεία μας.
Τα φύλλα εργασίας είναι ανεβασμένα όλα σε Microsoft Word, για να μπορέσει οποιοσδήποτε θελήσει να τα διδάξει, να τα τροποποιήσει εύκολα, σύμφωνα με την προσωπική του άποψη. Σε περίπτωση που κάποιος συνάδελφος διδάξει κάποιο από αυτά θα εκτιμούσα πολύ να επικοινωνήσει μαζί μου και να μου πει τη γνώμη του, ακόμη κι αν δεν είναι θετική. Επίσης είναι επιθυμητό τα φύλλα αυτά να βελτιωθούν και να ανέβουν σε μια νέα εκδοχή. Εξάλλου ένα γραπτό κείμενο δεν είναι ποτέ δυνατό να αποτελέσει μια τελεσίδικη λύση για τη διδασκαλία, για όλους τους εκπαιδευτικούς και όλες τις τάξεις. Οποιαδήποτε βελτίωση ή προσαρμογή είναι ευπρόσδεκτη.
Προς το παρόν δεν έχω ανεβάσει φύλλα εργασίας που να αφορούν στην ύλη του Λυκείου, παρότι έχω κατασκευάσει ένα μικρό αριθμό και έχω ιδέες για πολύ περισσότερα. Επειδή όμως δεν τα έχω διδάξει σε τάξη επιφυλάσσομαι να τα δημοσιοποιήσω την επόμενη σχολική χρονιά, όπου ελπίζω να διδάξω σε λύκειο.
Ο δικτυακός τόπος επίσης είναι στη διάθεση οποιουδήποτε συναδέλφου επιθυμεί να δημοσιεύσει κάθε τι σχετικό με το περιεχόμενό του. Είναι προφανές ότι θα αναφέρεται το όνομα του συναδέλφου στη δημοσίευση.
Ελπίζω αυτός ο ιστότοπος να προσφέρει τη δυνατότητα ενός γόνιμου διαλόγου στην κατεύθυνση της βελτίωσης της διδασκαλίας των μαθηματικών.
Ανδρέας Κουλούρης
Φεβρουάριος 2011