Η διακυβέρνηση και διοίκηση του Λουδοβίκου 14ου (1643 - 1715)

Η Άννα η Αυστριακή διάλεξε για πρωθυπουργό ένα δημιούργημα του Ρισελιέ: τον καρδινάλιο Τζούλιο Μαζαρίνο (Μαζαρίνος). Επεδίωξε κι αυτός τους ίδιους σκοπούς με τον προκάτοχό του και κατόρθωσε, ως το 1661 που πέθανε, να αφήσει στο νέο βασιλιά το βασίλειό του πιο ισχυρό παρά ποτέ.

 

Cardinal Mazarin

Η εξέγερση της Σφενδόνης
Παρά την αυξανόμενη αίγλη της Γαλλίας στο εξωτερικό, χάρη στους επιτυχείς πολέμους, στο εσωτερικό ο Μαζαρίνος είχε να αντιμετωπίσει πολλούς εχθρούς. Οι δυσβάστακτοι φόροι που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση των πολεμικών δαπανών οδήγησαν στις δύο εξεγέρσεις της Σφενδόνης (Fronde). H πρώτη εξέγερση έγινε στο Παρίσι το 1648 και κράτησε έναν χρόνο. Αιτία ήταν ότι το Δικαστήριο (Parlement) του Παρισιού αρνιόταν να εγκρίνει τους νέους φόρους που ήθελε να επιβάλει ο Μαζαρίνος, και αυτός το παρέκαμψε. H δεύτερη εξέγερση, η λεγομένη των Πριγκίπων, είχε αιτία τη δυσαρέσκεια των μεγαλοευγενών για τα χαμένα τους προνόμια λόγω της πολιτικής την οποία είχε ξεκινήσει ο Ρισελιέ και τη συνέχισε με συνέπεια ο Μαζαρίνος. Οι ευγενείς της επαρχίας συσπειρώθηκαν και πολεμούσαν τον Μαζαρίνο επί τέσσερα χρόνια (1649-1653). Το 1651 ο Μαζαρίνος για να σωθεί κατέφυγε στην Ολλανδία. Από κει ξαναγύρισε σε τρία χρόνια στη Γαλλία. Τελικά ο Μαζαρίνος βγήκε νικητής και από τις δύο φάσεις της Σφενδόνης ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τον θεσμό της απόλυτης μοναρχίας και την κεντρική εξουσία.

 

Η εξέγερση της Σφενδόνης - Μάχες κάτω από τα τείχη της Βαστίλλης - 1652

 

Μετά τον θάνατο του Μαζαρίνου ο Λουδοβίκος ΙΔ' κράτησε τα πρωθυπουργικά καθήκοντα για τον εαυτό του. Άρχιζε η προσωπική του βασιλεία.

 LOUIS XIV - 1661

Η περίφημη φράση που του αποδίδεται "L'état c'est moi", το κράτος είμαι εγώ, μπορεί να μην αποδίδει ακριβώς τα λόγια του αλλά εκφράζει σαφέστατα την αντίληψη που είχε για την εξουσία του. Το έμβλημά του ήταν ο ήλιος, γι'αυτό και ονομάστηκε "le Roi Soleil", ο Βασιλιάς-Ήλιος.

 

 Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1666, Πίνακας του Σαρλ λε Μπρεν

 

Την διαχείριση των οικονομικών την ανέθεσε στον ικανότατο Κολμπέρ, τον ανώτερο υπουργό του, και η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή οικονομικά χώρα τής Ευρώπης. Ο Κολμπέρ ήταν οπαδός τού μερκαντιλισμού και άσκησε μονοπώλιο. Δεν επέτρεπε τα προϊόντα από το εξωτερικό να εισέλθουν στις γαλλικές αγορές, ενώ ταυτοχρόνως εξασφάλισε διαθέσιμες αγορές για την πώληση γαλλικών προϊόντων στις αποικίες, δηλαδή στον Καναδά, στην Ινδονησία και στην Αφρική. Την ίδια εποχή η Γαλλία διέθετε έναν από τους ισχυρότερους στόλους τού κόσμου καθώς και η αναδιοργάνωση τού βασιλικού ναυτικού ανατέθηκε στον Κολμπέρ. Εκατοντάδες νέα πλοία κατασκευάστηκαν και νέα λιμάνια χτίστηκαν. 

 

Πλοία της εποχής

 

Ο Κολμπέρ πήρε τα ακόλουθα μέτρα:

• Δημιούργησε μεγάλες βιοτεχνίες οι οποίες ανήκαν στο κράτος και ελάττωναν κατά πολύ τις εισαγωγές, πράγμα πολύ βασικό στον μερκαντιλισμό. Συγκέντρωσε τους καλύτερους εργάτες και τεχνίτες της Ευρώπης να δουλέψουν στην Γαλλία για να παραχθούν προϊόντα με την καλύτερη δυνατή ποιότητα και έτσι πιο εύκολα να πωληθούν.

• Για να διευκολύνει το εμπόριο βελτίωσε τις υποδομές φτιάχνοντας καλύτερους δρόμους και σημαντικά λιμάνια. Ανέπτυξε τον εμπορικό στόλο για να πουλάει τα αγαθά, και τον Βασιλικό στόλο για να προστατεύει τον εμπορικό από τυχόν επιθέσεις.

• Χρηματοδότησε και δημιούργησε πολλές νέες αποικίες καθώς και εταιρείες εμπορίου, όπως η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών

 

Ο Λουδοβίκος 14ος με τον Κολμπέρ επισκέπτονται το εργοστάσιο χαλιών και ταπισερί Gobelins

 Πολιτιστική ανάπτυξη

Κατά το 17ο αιώνα, σημειώθηκε στη Γαλλία πολύ μεγάλη ανάπτυξη στις τέχνες, τη ζωγραφική, την γλυπτική, την αρχιτεκτονική, τη μουσική και στις επιστήμες. Παράλληλα αξιοσημείωτη πρόοδο σημείωσαν τα γαλλικά γράμματα και το θέατρο, ενώ τα γαλλικά έγιναν η γλώσσα του υψηλού πνεύματος και της υψηλής μόρφωσης στην Ευρώπη. 
Μολιέρος, Λαφοντέν, Ρακίνας, Καρτέσιος και Κορνήλιος είναι μερικές από τις εξέχουσες προσωπικότητες του "Χρυσού" 17ου αιώνα.  Το 1680 δημιουργείται η "Γαλλική Κωμωδία" (Comédie Française).

 

La Comédie Française

 

Ο Λουδοβίκος ίδρυσε το 1663 την Βασιλική Ακαδημία των Γραμμάτων, το 1664 την Ακαδημία Γλυπτικής και Ζωγραφικής, το 1666 την Βασιλική Ακαδημία Επιστημών και τέλος το 1671 την Βασιλική Ακαδημία της Αρχιτεκτονικής.

 

Οι μεγάλοι συγγραφείς του 17ου αιώνα

 

 Ο Λουδοβίκος ΙΔ' υποδέχεται τον Μέγα Δούκα της Σαξονίας Άουγκουστ Γ' στο Ανάκτορο του Φονταινεμπλώ το 1714

 

Επιπλέον κατά τη διάρκεια της βασιλείας του χτίστηκαν και δημιουργήθηκαν πολλά κτίρια και πλατείες στο Παρίσι καθώς και διάφορα άλλα έργα, όπως το Κανάλι του Μιντί, το 1681, που ενώνει τον Ατλαντικό Ωκεανό με την Μεσόγειο, και περνάει μέσα από την Τουλούζη.

 

Η κατασκευή του καναλιού του Midi θεωρήθηκε κατά τον 17ο αιώνα ως το πιο μεγάλο έργο της εποχής. Ακόμη και σήμερα παραμένει αξιοθαύμαστο ως επίτευγμα της μηχανικής και αποτελεί τον πλέον δημοφιλή υδάτινο δρόμο της Ευρώπης για τους τουρίστες.

 

Τον Νοέμβριο του 1682 ο Λουδοβίκος θέτει το έκτοτε διάσημο κολέγιο που φέρει το όνομά του "Lycée Louis-le-Grand" υπό την προστασία του. Το 1702 στο Παρίσι δημιουργείται αστυνομικό σώμα ενώ τίθεται σε λειτουργία ο δημόσιος φωτισμός.

 

Βερσαλλίες - Το Σιντριβάνι του Απόλλωνα, που απεικονίζει τον αρχαίο Έλληνα θεό να αναδύεται από το νερό πάνω στο άρμα του που το κινούν τέσσερα άλογα.

 

 Οι Βερσαλλίες

Οι Βερσαλλίες, το πολυτελές ανάκτορο του Λουδοβίκου ΙΔ', αλλά και των επόμενων Γάλλων βασιλέων έγινε επίσημα το 1682 η έδρα του βασιλιά και της βασιλικής αυλής. Είναι το πιο μεγάλο και το πιο πολυτελές παλάτι στην Ευρώπη, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής που χτίστηκε αποκλειστικά από τον Λουδοβίκο ΙΔ'. Στις Βερσαλλίες τα πάντα είναι από χρυσό, μάρμαρο και κρύσταλλο ενώ δεσπόζουν εξαίσιες τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Ο πλούτος και η δύναμη προσωποποιούνται στις Βερσαλλίες, το κέντρο της βασιλείας και της απολυταρχίας. Εκτιμάται πως κόστισε μέχρι το τέλος της μοναρχίας περί τα 2 δισεκατομμύρια (σε σημερινή τιμή). 

Ο Λουδοβίκος είχε στη διάθεσή του 4.000 υπηρέτες, η συνολική επιφάνεια αυτού του ανακτόρου φτάνει τα 70.000 τετραγωνικά μέτρα, με 700 δωμάτια, 2.513 παράθυρα, 67 εσωτερικές σκάλες από πρώτης διαλογής μάρμαρο, και 483 καθρέφτες. Τεράστιοι κήποι απλώνονται έξω από τις Βερσαλλίες με έκταση 800 εκταρίων, σιντριβάνια, κανάλια, πάρκα, η Βασιλική Όπερα και η Βασιλική Εκκλησία. Η καθημερινή ζωή στην αυλή των Βερσαλλιών αποτελούνταν από φαντασμαγορικές δεξιώσεις, χορούς, γιορτές και πολυτελή γεύματα. 5.000 ευγενείς έμεναν γύρω από τις Βερσαλλίες.

Υποδοχή του Δόγη της Γένοβας - 1685

Το κέντρο των Βερσαλλιών ήταν η Αίθουσα των Κατόπτρων (Galerie des Glaces), μια αίθουσα μήκους 75 μέτρων με χιλιάδες κρύσταλλα και εκατοντάδες χρυσά κεριά που φώτιζαν τις πανάκριβες δεξιώσεις, καθώς και τοιχογραφίες. (περισσότερα...)

 

Ο Λουδοβίκος ΙΔ το 1711 μαζί με τους κληρονόμους του θρόνου

 

 Οι πόλεμοι

Ο Λουδοβίκος επιδίωκε συνεχώς να αυξήσει την δύναμη της Γαλλίας και ταυτόχρονα να μειώσει την δύναμη και την πολιτική ισχύ των άλλων κρατών της Ευρώπης Τα μισά χρονιά της βασιλείας του τα πέρασε σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή στρατιωτικά χώρα, με πάνω από 300.000 στρατιώτες διαθέσιμους στην υπηρεσία του μεγάλου μονάρχη.
Χωρίς να είναι όλοι οι πόλεμοί του επιτυχείς, απαιτούσαν τεράστια έξοδα. Για να καλυφτούν τα έξοδα αυτά επιβλήθηκαν βαρείς φόροι στο γαλλικό λαό αλλά και στους ευγενείς. 

 

Πίνακας του Charles Philippe Larivière

 

Θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις

Το 1685 κατάργησε το Διάταγμα της Νάντης, που καθιέρωνε θρησκευτική ελευθερία για τους Ουγενότους, τους Διαμαρτυρομένους δηλ. της Γαλλίας, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τη χώρα πολλοί από αυτούς.
Επιχείρησε έτσι να ενοποιήσει τη Γαλλία και θρησκευτικά, και πράγματι, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οι προτεστάντες στην Γαλλία αποτελούσαν μια πολύ μικρή μειονότητα. Επίσης όλοι σχεδόν οι ευγενείς της βασιλικής αυλής αναγκάζονταν να είναι καθολικοί, αλλιώς έχαναν τους τίτλους ευγενείας τους. Το βασίλειο της Γαλλίας χαρακτηριζόταν την περίοδο βασιλείας του Βασιλιά-ήλιου ως "ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος" ("un roi, une foi, une loi").

 

Η Μαρία Θηρεσία, σύζυγος του Λουδοβίκου ΙΔ' με τον γιο τους, πίνακας του Πιερ Μινιάρ (1661)

 

 

Η προσωπική του ζωή

Ο Λουδοβίκος είχε πολλές μαιτρέσες, οι πιο γνωστές είναι η Μαντάμ ντε Μοντεσπάν (Madame de Montespan), η Μαντάμ ντε Μεντνόν (Madame de Maintenon), την οποία παντρεύτηκε κρυφά το 1684 μετά τον θάνατο της πρώτης συζύγου του Μαρίας Θηρεσίας της Ισπανίας, η Λουίζ ντε λα Βαλιέρ (Louise de la Valliere). Συνολικά είχε 17 παιδιά, τα 6 νόμιμα από την σύζυγο του Μαρία Θηρεσία. Από τα νόμιμα παιδιά του επέζησε μόνο το μεγαλύτερο, ο Λουδοβίκος ο μέγας δελφίνος, δηλαδή ο διάδοχος, ενώ τα υπόλοιπα πέθαναν σε βρεφική ηλικία.

 

Racine lisan Athalie devant Louis IV et madame de Maintenon

 

 

Το τέλος της βασιλείας του

Τελικά όταν το Σεπτεμβρίου του 1715 ο βασιλιάς πέθανε στις Βερσαλλίες, σε ηλικία 77 χρόνων, η βασιλεία του ήταν η μακρότερη στην ιστορία της Ευρώπης. Παρόλο που άφησε τη Γαλλία σε δεινή οικονομική κατάσταση, η βασιλεία του αποτέλεσε σταθμό στη γαλλική ιστορία, λόγω του κύρους που απέκτησε η Γαλλία στον ευρωπαϊκό χώρο. 
Σπουδαίοι συγγραφείς, ζωγράφοι και αρχιτέκτονες υποστηρίχθηκαν από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, και γι'αυτό μπορεί να θεωρηθεί επάξια ως ένας από τους μεγαλύτερους μαικήνες της τέχνης και του πολιτισμού στην ιστορία της Ευρώπης. Ο γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο ζενίθ του κατά τη βασιλεία του, και ο γαλλικός πολιτισμός απέκτησε τέτοιο κύρος, ώστε τους επόμενους αιώνες η γαλλική γλώσσα ομιλείτο από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας. 
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ σημάδεψε ανεξίτηλα όλον τον 17ο αιώνα, και γι'αυτό ο αιώνας αυτός ονομάζεται συχνά Μεγάλος Αιώνας (Grand Siècle), ή Αιώνας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, και θεωρείται ανάλογος του χρυσού αιώνα του Περικλή της αρχαίας Αθήνας.

 

Ο Λουδοβίκος και η οικογένειά του ζωγραφισμένοι σαν θεοί. Πίνακας του Jean Nocret.

 

Πηγή πληροφοριών

http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_France
http://www.livepedia.gr/
http://www.aerologio.gr/
http://web.cortland.edu/flteach/civ/histoi/histoi.htm
http://ebooks.edu.gr/
http://paradosiakos.blogspot.gr/
Εγκυκλοπαίδειες Δομή και Πάπυρος LaRousse-Britanica
Ανρέ Μωρουά - Η ιστορία της Γαλλίας, εκδ. Όμηρος
E. Burns Ευρωπαϊκή Ιστορία, εκδ. Παρατηρητής