Ο σκοπός της συγκεκριμένης ιστοσελίδας είναι:
- Να γνωρίσετε τα κύρια μέρη ενός ηφαιστείου.
- Να ερμηνεύσετε τον τρόπο δημιουργίας των ηφαιστείων.
- Να κατανοήσετε τις έννοιες ατόλη, καλδέρα και ηφαιστειακό τόξο.
- Να γνωρίσετε τα ελληνικά ενεργά ηφαίστεια.
- Να δοκιμάσετε τις γνώσεις που αποκτήσατε.
Το φαινόμενο της ηφαιστειότητας
Η λειτουργία των ηφαιστείων εξάπτει τη φαντασία και την περιέργεια των ανθρώπων. Οι άνθρωποι συνήθιζουν να ζουν κοντά σε ηφαίστεια, καθώς τα εδάφη γύρω από αυτά είναι πολύ γόνιμα. Βέβαια σε περίοδο λειτουργίας τους, συχνά καταστρέφονται οι περουσίες τους και απειλείται και η ίδια τους η ζωή.
Στην Ελλάδα, εξαιτίας των γεωλογικών συνθηκών που επικρατούν, έχουμε το πλεονέκτημα να είμαστε μία ηφαιστειογενής χώρα.
Τα μέρη του ηφαιστείου
Αν και το κάθε ηφαίστειο είναι ξεχωρστό, μπορούμε να πούμε ότι στα ηφαίστεια διακρίνονται τα παρακάτω μέρη.
1. Μαγματικός θάλαμος | 6. Φλέβα τροφοδοσίας | 11. Παρασιτικός κώνος |
2. Υπόβαθρο | 7. Παλαιότερα στρώματα τέφρας | 12. Ρεύματα λάβας |
3. Κεντρικός αγωγός | 8. Πλευρά του ηφαιστείου | 13. Πλευρικός πόρος |
4. Βάση του ηφαιστείου | 9. Παλαιότερα ρεύματα λάβας | 14. Κεντρικός κρατήρας |
5. Παρείσακτη κοίτη | 10. Κεντρικός πόρος | 15. Σύννεφο στάχτης |
Αν και κάθε ηφαίστειο είναι ξεχωριστό γενικά διακρίνουμε 3 είδη ηφαιστείων:
- Τα σρωματοηφαίστεια που έχουν ομαλές πλευρές στα χαμηλά, απότομες πλευρές στα ψηλά και κυρτό σχήμα.
- Τα ασπιδόμορφα ηφαίστεια που έχουν πολύ ομαλές πλευρές και κυρτό σχήμα.
- Τα ηφαίστεια κώνοι σκωριών με ευθείες και απότομες πλευρές και μεγάλο κρατήρα κορυφής.
Η δημιουργία των ηφαιστείων
Η δημιουργία των ηφαιστείων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών. Υπάρχουν δύο μηχανισμοί για τη δημιουργία των ηφαιστείων και συγκεκριμένα η σύγκλιση και η απομάκρυνση των λιθοσφαιρικών πλακών.
Υπάρχει και μία τρίτη περίπτωση, όπου δημιουργούνται ηφαίστεια σε περιοχές που δε σχετίζονται άμεσα με την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.Φαίνεται ότι σε κάποιες περιοχές της γης, το μάγμα καταφέρνει και βρίσκει δίοδο για την επιφάνειά της. Οι περιοχές αυτές ονομάζονται ηφαιστειακά θερμά σημεία (hot spot). Για παράδειγμα ο σχηματισμός του νησιού της Χαβάης οφείλεται σε μία τέτοια περίπτωση. Όταν αυτά τα ηφαίστεια σταματούν να λειτουργούν δημιουργούνται στη θέση τους οι ατόλες.