ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ & ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
ΠΛΗΡΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ
Διαθεματική διδασκαλία και εναλλακτική αξιολόγηση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Θεωρητικό πλαίσιο και διδακτική παρέμβαση.
[ 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος με θέμα: Λογοτεχνία και Παιδεία | Ιωάννινα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων | 04 – 06 Νοεμβρίου 2016 ]
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πολλά έχουν αλλάξει στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πρόσληψη και επιτέλεση της Λογοτεχνίας από την δεκαετία του 1970 και έπειτα. Πλέον η Λογοτεχνία αποτιμάται ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας ευρύτερης γλωσσικής, κοινωνικής, ιστορικής και πολιτισμικής πραγματικότητας. Αυτή η διαφοροποίηση που προέκυψε και αποκρυσταλλώθηκε στις σύγχρονες παιδαγωγικές, μαθησιακές και λογοτεχνικές θεωρίες επέδρασε αποφασιστικά στον σχεδιασμό και την στοχοθεσία των σύγχρονων αναλυτικών προγραμμάτων. Πολλές από αυτές τις σύγχρονες παιδαγωγικές πρακτικές, που αποτελούν τον κανόνα στα περισσότερα δυτικά εκπαιδευτικά συστήματα, μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζουν να εφαρμόζονται στην Ελλάδα. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στην ανάγκη προσαρμογής όχι μόνο της διδακτικής πρακτικής, αλλά και της αξιολογικής διαδικασίας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτιμώνται ευκρινέστερα οι γνώσεις και δεξιότητες που προκύπτουν για τους μαθητές μέσα από την αναμόρφωση της εκπαιδευτικής πράξης.
Στην παρούσα εισήγηση, παρουσιάζονται τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα μιας τέτοιας καινοτόμας διδακτικής παρέμβασης, σύμφωνης με το ανωτέρω πλαίσιο, που επιχειρείται στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά το σχολικό έτος 2016 – 17, και οι θεωρητικοί άξονες πάνω στους οποίους βασίστηκε ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της. Πιο συγκεκριμένα, διερευνώνται οι δυνατότητες αλληλεπίδρασης και συμπληρωματικής διδακτικής προσέγγισης των γνωστικών αντικειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Παράλληλα με αυτή την εναλλακτική διαθεματική διδακτική προσέγγιση διερευνάται και εφαρμόζεται από την εισηγήτρια μια νέα αξιολογική κατεύθυνση που δεν αποβλέπει μόνο στην αποτίμηση των γνώσεων του μαθητή, αλλά και στη συνεκτίμηση των ικανοτήτων του σε αυθεντικές καταστάσεις επικοινωνίας. Αυτό που προκύπτει ως συμπέρασμα από την μέχρι στιγμής εφαρμογή της διδακτικής παρέμβασης είναι ότι η εναλλακτική διαθεματική διδακτική, καθώς και η εναλλακτική αξιολόγηση της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας λειτουργούν διαλεκτικά και εντέλει αναδραστικά σε βελτιωτικές πρακτικές για τον εκπαιδευτικό και ενσυνείδητες γνώσεις για το μαθητή και στα δύο γνωστικά αντικείμενα.
Η εκλεκτική συγγένεια των συγγραφικών με τις γλωσσικές δραστηριότητες μπορεί να αποβεί ωφέλιμη για τους μαθητές, στο μέτρο που οι οπτικές γωνίες της διδασκαλίας της Γλώσσας από τη μια και της Λογοτεχνίας από την άλλη παραμένουν διακριτές (Νικολαΐδου κ.ά., 2015). Σύμφωνα μάλιστα με τον Todorov, η Λογοτεχνία, ως η «τέχνη των λέξεων», εξαρτάται από την γλωσσική πράξη ως βασικό υλικό παραγωγής, έκφρασης και ερμηνείας (Todorov, 1977). Οφείλουμε επομένως να αναγνωρίσουμε την αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση των λογοτεχνικών κειμένων με το εκάστοτε γλωσσικό και επικοινωνιακό πλαίσιο πραγμάτωσής τους και τον τρόπο που αυτό το πλαίσιο επηρεάζει την αναγνωστική υποδοχή του λογοτεχνικού λόγου.
Όπως εύλογα προκύπτει από τα προαναφερθέντα η φύση της δομής ενός λογοτεχνικού κειμένου βρίσκεται σε ευθεία συνάρτηση με τη μορφή και περιεχόμενό του. Επιπρόσθετα, όπως υποστηρίζει ο Π. Πολίτης, η γλωσσική και η µη γλωσσική ύλη της λογοτεχνίας δεν διαφέρει από την ύλη των άλλων ειδών λόγου. Ορμώμενη από το ανωτέρω θεωρητικό πλαίσιο και λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στον χώρο της διδακτικής και αξιολογικής προσέγγισης της Λογοτεχνίας η διδακτική παρέμβαση που παρουσιάζεται ακολούθως επιχειρεί τον συγκερασμό τους, συνδυάζοντας την ανάπτυξη της γλωσσολογικής σκέψης και τον αντίκτυπό της στην διδακτική της Λογοτεχνίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Μαυρίδου, Α. (2018). Διαθεματική διδασκαλία και εναλλακτική αξιολόγηση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Θεωρητικό πλαίσιο και διδακτική παρέμβαση. Στο Κ. Μαλαφάντης (επίμ.). Πρακτικά του 10ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος με θέμα: Λογοτεχνία και Παιδεία, σ. 1386 – 1399. Ιωάννινα, 04 – 06 Νοεμβρίου 2016.
[ ISBN: 978-618-5059-76-7 ]