ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ & ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

ΠΛΗΡΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ

Κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου στο Γυμνάσιο στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας: Εναλλακτικές διδακτικές προτάσεις

 

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για έννοιες όπως δημιουργικότητα, κατανόηση, πρόσληψη, αλλά και διακειμενικότητα, πολυτροπικότητα και ερμηνεία. Έννοιες που προέρχονται από τις θεωρίες μάθησης, την κειμενογλωσσολογία, την ανάλυση της ομιλίας, τη θεωρία της λογοτεχνίας και που έχουν άμεση σχέση με τις διεργασίες πρόσληψης ενός κειμένου προφορικού (ακρόαση) ή γραπτού (ανάγνωση). Για όλες όμως τις παραπάνω διεργασίες χρειάζεται η ενεργός συμμετοχή του ακροατή/αναγνώστη.

Ωστόσο, παρά την αδιαφιλονίκητη σπουδαιότητα, αν όχι προτεραιότητα, του προφορικού λόγου ένα από τα αξιοπερίεργα της ελληνικής σχολικής εκπαίδευσης αποτελεί το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να μη διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα σε προφορικά και γραπτά κείμενα. Το γλωσσικό μάθημα για πολλά χρόνια είχε σχεδόν ταυτιστεί με την παραγωγή και την κατανόηση του γραπτού λόγου. Συνακόλουθα, η μονομερής έμφαση μέσα στην τάξη στο γραπτό λόγο σε βάρος του προφορικού, και όχι σε αλληλεπίδραση με αυτόν, δημιούργησε μια λανθασμένη εντύπωση για τη γλώσσα. Επιπλέον, στέρησε κατά πολύ από τους μαθητές την επίγνωση της χρησιμοποιούμενης γλώσσας και την εξοικείωσή τους με στρατηγικές αξιοποίησής της σε διάφορα καταστασιακά περιβάλλοντα στην εφηβική και τη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους.

Παράλληλα, την ώρα που για την εκμάθηση μιας δεύτερης ή ξένης γλώσσας η εξάσκηση στην παραγωγή και την κατανόηση προφορικού λόγου σε διάφορα περικείμενα είναι βασικό διδακτικό προαπαιτούμενο, στη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας αυτή η παράμετρος αφήνεται στο περιβάλλον του μαθητή. Ακόμη κι ένα σχολείο που θέλει ένα γλωσσικό μάθημα προσανατολισμένο στο γραπτό κείμενο θα ήταν αναγκασμένο να περάσει πρώτα από τον προφορικό λόγο, όπως ακριβώς κάνει και η ίδια η γλώσσα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Ηλιοπούλου, Κ. & Μαυρίδου, Α. (2017). Κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου στο Γυμνάσιο στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας: Εναλλακτικές διδακτικές προτάσεις. Φιλόλογος, τ. 167, σ. 47 – 62.

[ ISSN: 1107-5392 ]