WEB Quest:

Οι θαλάσσιες χελώνες Καρέττα Καρέττα και οι φώκιες Monachus - Monachus της Μεσογείου.

Αμαλία Τριανταφύλλου, 424Μ/2008034

Αντιγόνη Βελλοπούλου , 424Μ/2008002

  Εισαγωγή | Αποστολή – Ζήτημα | Διαδικασία - Πηγές | Αξιολόγηση | Συμπεράσματα

Εισαγωγή

Αν αγαπάτε τη θάλασσα, τη Μεσογειακή φώκια και τη χελώνα Καρέτα – Καρέτα, είστε στο κατάλληλο μέρος. Στις ενότητες αυτού του WebQuest θα βρείτε δραστηριότητες και πληροφορίες χρήσιμες, αλλά θα σας παροτρύνουμε να βρείτε και εσείς δικές  σας, έτσι ώστε να γνωρίσετε περισσότερα για το περιβάλλον.

Η Φώκια Monachus-Monachus

Όλα ξεκίνησαν πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια! Ή κάπου εκεί γύρω. Τότε εμφανίστηκαν οι πρώτες φώκιες, στις βόρειες θάλασσες. Από ‘κει ταξίδεψαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης και έφτιαξαν τα διαφορετικά είδη φώκιας που γνωρίζουμε σήμερα. Ανάμεσά τους και η φώκια της Μεσογείου, η διάσημη Μονάχους μονάχους!

Οι πρόγονοι της φώκιας ήταν στεριανοί και είχαν τέσσερα πόδια, τρίχωμα και ουρά! Η τροφή, όμως, στη στεριά φαίνεται πως δεν ήταν αρκετή. Έτσι, τα πρωτόγονα εκείνα ζώα, που θύμιζαν κάτι από αρκούδα (;), σκύλο (;) ή ασβό (;), στράφηκαν στο νερό. Στην αρχή ψάρευαν άτσαλα στα ρηχά. Με τον καιρό, όμως, εξελίχθηκαν σε εξαίρετους κολυμβητές. Τα πόδια τους μετατράπηκαν σε πτερύγια και οι βουτιές τους φτάνουν πολλά μέτρα βάθος. Μια Μεσογειακή φώκια βουτάει πάνω από 150 μέτρα!

Το λατινικό όνομα της Μεσογειακής φώκιας Μονάχους μονάχους -γράφεται Monachus monachus- προέρχεται από τη λέξη «μοναχός», δηλαδή καλόγερος, γιατί οι δίπλες στο λαιμό της θυμίζουν τις πτυχές από τα ράσα των μοναχών. Είναι, βλέπετε, παχουλό ζώο. Μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 250- 300 κιλά βάρος. Και τα 3 μέτρα μήκος.  

Οι θηλυκές Μεσογειακές φώκιες γεννούν ένα μικρό κάθε χρόνο. Τα μωρά γεννιούνται μαύρα με ένα λευκό σημάδι στην κοιλιά αλλά μετά από δυο μήνες αλλάζουν χρώμα και γίνονται γκρι ή μπεζ, σαν τις ενήλικες φώκιες.

Η χελώνα Καρέττα - Καρέττα

Στη Μεσόγειο Θάλασσα, η χελώνα Kαρέττα καρέττα αποτελεί το πιο σύνηθες είδος ωοτοκούσας χελώνας. Στην Ελλάδα ωοτοκούν πάνω από 2.000 χελώνες, που αποτελεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό στη Μεσόγειο.  Η παραλία Σεκάνια στο νησί της Ζακύνθου έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε φωλιές παγκοσμίως.  Πρόσφατες έρευνες έχουν υποδείξει σημαντικό αριθμό φωλιών σε χώρες όπως η Τουρκία και η Λιβύη.

Η Kαρέττα καρέττα είναι το μοναδικό είδος το οποίο μπορεί με επιτυχία να ωοτοκήσει εκτός τροπικής ζώνης, με την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του νερού είναι πάνω από 20 βαθμούς Κελσίου.  Η Καρέτα καρέττα έχει πάρει το αγγλικό της όνομα (Loggerhead) από το σχετικά μεγάλο κεφάλι της, το οποίο υποστηρίζει τα δυνατά σαγόνια της και της δίνει τη δυνατότητα να τρέφεται με ζώα ή φυτά που έχουν σκληρό κέλυφος, όπως μεγάλα σε μέγεθος θαλάσσια γαστερόποδα μαλάκια (ή αλλιώς σαλιγκάρια) και κοχύλια.

Το επάνω μέρος στο καβούκι των ενήλικων χελωνών Καρέττα καρέττα έχει ελαφρώς σχήμα καρδιάς σε καστανοκόκκινο χρώμα, ενώ το κάτω μέρος του καβουκιού τους έχει συνήθως ένα υποκίτρινο χρώμα.  Ο λαιμός και τα πτερύγια έχουν συνήθως ένα καστανοκόκκινο χρώμα στο επάνω μέρος και ένα μέτριο κίτρινο προς υποκίτρινο χρώμα.

Η ηλικία της ενηλικίωσης δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά έρευνες σε είδη υπό αιχμαλωσία την προσδιορίζουν μεταξύ των 6 και 20 ετών.  Στοιχεία που έχουν ληφθεί από την φυσική κατάσταση υποδεικνύουν πως η ενηλικίωση είναι κάπου μεταξύ του 12ου έως του 30ου έτους.  Η κύρια διαφορά ίσως οφείλεται στο διαφορετικό γεωγραφικό πλάτος και στην τροφή.

Οι  χελώνες Καρέττα καρέττα ζουν σε τρία διαφορετικά οικοσυστήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.  Τη χερσαία ζώνη, την πελαγική ζώνη και τη νηριτική ζώνη (που βρίσκεται κοντά στην ακτή). Οι χελώνες αυτές ωοτοκούν σε παραλίες ωκεανών και προτιμούν γενικότερα παραλίες με υψηλή ενέργεια, σχετικά στενές σε μήκος, απότομα κεκλιμένες και με τραχιά άμμο.

Στη Μεσόγειο θάλασσα η Καρέττα  καρέττα περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου.  Οι κύριες περιοχές ωοτοκίας εμφανίζονται στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Τουρκία.  Εντούτοις, μικροί αριθμοί φωλιών του είδους έχουν καταγραφεί και σε χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Λιβύη, τη Συρία και την Τυνησία. Σύμφωνα με καταγραφές στην Κύπρο, την Ελλάδα, τοΙσραήλ, την Τυνησία και την Τουρκία, ο αριθμός φωλιών του είδους, ετησίως, κυμαίνεται από 3.300 σε 7.000 φωλιές κάθε σεζόν

Αποστολή – Ζήτημα

1. Είστε  φωτογράφοι και θέλετε  να διοργανώσετε μια έκθεση φωτογραφίας με θέμα:

«Θαλάσσια απειλούμενα είδη».

    

Αναζητήστε τις φωτογραφίες.

2. Ερωτήσεις γνώσεων:

a)      Σε ποιες ελληνικές περιοχές συναντάμε θαλάσσιες χελώνες;

b)      Από τι απειλούνται οι μεσογειακές φώκιες;

c)       Πώς ήταν οι πρόγονοι της φώκιας  και από πού προήλθε το όνομά τους;

 

 

3. Διαβάζω, σκέφτομαι και γράφω…

Αν βρεις μια τραυματισμένη θαλάσσια χελώνα…

4. Με νου και φαντασία…

Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες αναφορικά με τις χελώνες καρέττα καρέττα  και τις φώκιες μονάχους - μονάχους, αναζητήστε τες και φτιάξτε και εσείς μια δική σας και με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού σας  δημοσιεύστε το στη σχολική σας εφημερίδα.

5. Μικροί δημοσιογράφοι.

Είστε ένας μικρός δημοσιογράφος ο οποίος καλείται να πάρει συνέντευξη  από μια χελώνα καρέττα καρέττα που ζει σε ελληνικές περιοχές. Η συνέντευξη θα δημοσιευτεί στην τοπική εφημερίδα. 

 

6. Αναπαραγωγή

Για να δείτε πώς αναπαράγεται η καρέττα - καρέττα μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα:

http://www.zakynthos.gr/greek/perivalon/index.htm

Εμφανίζεται στο κάτω μέρος της σελίδας ένα μικρό βίντεο. Κάντε αριστερό κλικ στη λέξη Video και θα δείτε ένα φοβερό βίντεο από την ωοτοκία της θαλάσσιας χελώνας στις νότιες παραλίες της Ζακύνθου, τη γέννηση των μικρών και την επιστροφή τους πίσω στη θάλασσα. Περιγράψτε τις εντυπώσεις σας από αυτό το video.

Διαδικασία - Πηγές

Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στον παγκόσμιο ιστό.

Με προσοχή και επιμέλεια ανατρέξτε στα επίσημα οικολογικά sites και ανακτήστε περισσότερες πληροφορίες για τις χελώνες και τις φώκιες αν δυσκολεύεστε ζητήστε την βοήθεια του δασκάλου σας ή και των γωνιών σας.

www.mom.gr    www.wwf.gr     www.archelon.gr

Ανατρέξτε στην βιβλιοθήκη του σχολείου σας για την εύρεση σχετικών άρθρων σε εγκυκλοπαίδειες, περιοδικά αλλά και εφημερίδες.

Αναζητήστε περιπτώσεις ανευρέσεις τραυματισμένων χελωνών και φωκιών οι οποίες περιθάλφθηκαν από τις οικολογικές οργανώσεις που ασχολούνται. Ανατρέξτε και πάλι στο διαδίκτυο μέσα στο σχολικό εργαστήριο.

Πηγές

1. www.mom.gr
2. www.wwf.gr
3. www.archelon.gr
4. http://www.monachoulis.gr/Sxoleio.asp?ITMID=187
5. http://www.medasset.gr/cms/index.php
6. http://www.explorecrete.com/greek/caretta-gr.html

Αξιολόγηση

Αξιολόγηση δραστηριοτήτων

Η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί με το σύνολο των εκθέσεων των ομάδων που συμμετέχουν στην εργασία και με την μέθοδο της ανταλλαγής γραπτών των ομάδων. Τέλος ο βαθμός προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα:

Όνομα Ομάδας	Βαθμός Άλλης Ομάδας	Βαθμός Ίδιας Ομάδας
Μέλος 1
Μέλος 2
Μέλος 3
…
Μέλος Ν
Σύνολο
Βαθμός Δασκάλου
Σύνολο

Αξιολόγηση ενεργητικότητας

Η απόδοση της συνεργατικότητας στο ζήτημα που θέτει αυτό το Web Quest αξιολογείται από τον παρακάτω πίνακα:

Συμπεράσματα

Οι μαθητές μετά την ολοκλήρωση αυτού του Web Quest θα πρέπει :

1. Να γνωρίζουν τα ζώα που απειλούνται να εξαφανιστούν από την Ελλάδα.
2. Να ανακαλύψουν τις συνθήκες ζωής τους και τα μέρη στα οποία σήμερα ζουν και αναπαράγονται.
3. Να εντοπίζουν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
4. Να ευαισθητοποιηθούν και να ευαισθητοποιήσουν τη σχολική κοινότητα ερχόμενοι σε επαφή με διάφορους φορείς και οργανισμούς για την προστασία των ειδών αυτών. Η συμμετοχή τους σε δραστηριότητες μέσα και έξω από τη σχολική κοινότητα είναι απαραίτητη και καθιστά τη μάθηση πιο ενδιαφέρουσα.