Μινωικός πολιτισμός
|
Οι πολιτισμοί
που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα |
Εποχή του Χαλκού |
Κρήτη |
|
|
||
|
Ο παλαιότερος πολιτισμός που μας
είναι γνωστός στην Κρήτη, ο νεολιθικός πολιτισμός, αναπτύσσεται στο νησί γύρω
στο 6000 π.Χ. περίπου. Αρχικά οι άνθρωποι κατοικούσαν σε πρόχειρους
καταυλισμούς ή σπηλιές, που χρησιμοποιούνταν και ως τόποι ταφής. Αργότερα
όμως χτίστηκαν οι πρώτες μόνιμες κατοικίες με πλίνθους και πέτρες και οι
άνθρωποι άρχισαν να ασχολούνται συστηματικά με τη γεωργία, την κτηνοτροφία,
την υφαντική, την κατασκευή κεραμικών και εργαλείων από λίθο. Στις αρχές της πρωτομινωικής
εποχής, το 2900 π.Χ. περίπου, εισάγεται στο νησί ο χαλκός, γεγονός που έχει
ιδιαίτερη σημασία για την ανάπτυξη της έως τότε φτωχής τεχνολογίας. Παράλληλα
αρχίζουν οι πρώτες επαφές των Μινωιτών με τα νησιά του Αιγαίου και την
ηπειρωτική Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Ανατολή, εισάγονται πρώτες ύλες, κυρίως
μέταλλα και πολύτιμα υλικά, και εξάγονται γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα
ή και έργα τέχνης. Στους οργανωμένους πια οικισμούς κατασκευάζονται γερά
σπίτια με πέτρες και πλίνθους, ενώ οι ταφές γίνονται σε τάφους θολωτούς,
λαξευτούς στο φυσικό βράχο ή σε ταφικά περιφράγματα, είναι μάλιστα συνήθως
πλούσια κτερισμένες. Η λατρεία γίνεται σε σπήλαια και οικιακά ιερά. Οι
Μινωίτες παρουσιάζουν αξιόλογες επιδόσεις στην κεραμική, τη μεταλλοτεχνία, τη
λιθοτεχνία, τη σφραγιδογλυφία, την κοσμηματική και την πλαστική. Στις αρχές της 2ης χιλιετίας
π.Χ. χτίζονται στην Κρήτη τα πρώτα ανάκτορα στην Κνωσό, τη Φαιστό, τα Μάλια
και τη Ζάκρο. Η κατασκευή των ανακτόρων, σε έναν αρχιτεκτονικό τύπο μάλιστα
που διατηρείται και στα νέα ανάκτορα, συνδέεται με την ύπαρξη κεντρικής εξουσίας,
καλά οργανωμένου συστήματος διοίκησης, καταμερισμού εργασίας και αυστηρής
ιεραρχίας. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών της διοίκησης, αλλά και της
αυξημένης εμπορικής δραστηριότητας σε όλο το Αιγαίο, αναπτύσσεται το πρώτο
σύστημα γραφής στην Κρήτη, η ιερογλυφική γραφή, που εξελίσσεται αργότερα στη γραμμική ιερογλυφική. Η τέχνη βρίσκεται σε
υψηλό επίπεδο, όπως δείχνουν τα πολύτιμα λίθινα και μεταλλικά
σκεύη, η πολύχρωμη καμαραϊκή κεραμική, τα κοσμήματα, τα ειδώλια και οι σφραγίδες από ημιπολύτιμους λίθους, χρυσό και ελεφαντόδοντο. Η λατρεία ασκείται σε ιερά σπήλαια, ιερά κορυφής και οικιακά ιερά, που βέβαια διαθέτουν
και τα ανάκτορα. Επίσης συνεχίζονται οι ταφές σε
θολωτούς τάφους, ορθογώνια οστεοφυλάκια, ταφικές
λάρνακες (σαρκοφάγους) και ταφικά διαμερίσματα που περικλείονται από περίβολο
και στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι πλούσια κτερισμένα. Τα παλαιά ανάκτορα
καταστρέφονται από το σεισμό του 1700 π.Χ. Ακολουθεί η οικοδόμηση των νέων ανακτόρων το 1600 π.Χ., που υιοθετούν το
βασικό σχέδιο των παλιότερων, σε πιο μνημειώδη κλίμακα και με ορισμένες
αλλαγές. Η αρχιτεκτονική αυτή μορφή με τα πολυώροφα κτίρια, τις μεγάλες
αυλές, τις αίθουσες θρόνου και συμποσίων, τα ιερά, τα εργαστήρια, τις εκτεταμένες αποθήκες και τα αρχεία, τα πολύθυρα και τους
φωταγωγούς, ήταν συνέπεια του θεοκρατικού συγκεντρωτικού συστήματος
διοίκησης, με την αυστηρή ιεραρχία και τις ποικίλες λειτουργίες που
συγκεντρώνονται στα ανακτορικά κέντρα. Για την καλύτερη λειτουργία της
διοίκησης χτίζονται επαύλεις, όπου κατοικούν τοπικοί αξιωματούχοι, υπεύθυνοι
για την οργάνωση των γεωργικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων και τη
συγκέντρωση των προϊόντων. Για τις ανάγκες της διοίκησης χρησιμοποιείται η
ιερογλυφική γραφή και η εξέλιξή της, η Γραμμική Α γραφή. Στο νησί επικρατεί η περίφημη μινωική ειρήνη,
που την εξασφαλίζουν το ισχυρό ναυτικό και η θαλασσοκρατία των Μινωιτών, και αναπτύσσονται
ειρηνικές εμπορικές
σχέσεις με τους λαούς
του Αιγαίου, της Αιγύπτου και της Ανατολής. Πραγματοποιούνται μεγάλης κλίμακας έργα - οδικό δίκτυο, λιμάνια, έργα
ύδρευσης και αποχέτευσης στα ανάκτορα, αλλά και στις πόλεις. Η τέχνη, σε όλες τις μορφές της
(μεταλλουργία, λιθοτεχνία, κεραμική, σφραγιδογλυφία, πλαστική, κοσμηματική),
βρίσκεται σε ύψιστη ακμή. Το 1450 π.Χ. τα περισσότερα
ανάκτορα, επαύλεις και οικισμοί καταστρέφονται, κυρίως από πυρκαγιά.
Ακολουθεί η εποχή της μυκηναϊκής κυριαρχίας, οπότε τα χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού πολιτισμού είναι εμφανή, τόσο
στην καθημερινή ζωή όσο και σε κάθε μορφή τέχνης. Η Κρήτη συμπορεύεται πια με
την υπόλοιπη μυκηναϊκή Ελλάδα. Χρονολογική
τοποθέτηση: 28ος αιώνας
π.Χ. - 1125 π.Χ. Χαρακτηριστικές
λέξεις: ανάκτορο,
εμπόριο, ναυτιλία Ευρετήριο όρων: κτερίσματα |
|
|
|
|
