Θεότητες της μυκηναϊκής εποχής

Θρησκεία

Ύστερη Χαλκοκρατία (1580-1125 π.Χ.)

 

 

 

Στο επίκεντρο της λατρείας βρισκόταν η γυναικεία θεότητα που συνδέθηκε με τη γονιμότητα της γης. Άλλες θεότητες ήταν η Πότνια Θηρών (η θεά που προστατεύει τα ζώα) και ο νεαρός θεός, ενώ στις μορφές με ιερό χαρακτήρα περιλαμβάνονται οι δαίμονες με κεφάλι ζώου και οι οκτώσχημες ασπίδες. Στα κείμενα της Γραμμικής Β΄ γραφής, συχνά, καταγράφονται οι δαπάνες που αφορούν στις θυσίες και στις προσφορές. Οι θεοί αναφέρονται ονομαστικά ως αποδέκτες διαφόρων προσφορών. Η σημασία των κειμένων των πινακίδων έγκειται, κατά κύριο λόγο, στο γεγονός ότι σε αυτά αναφέρονται πολλοί από τους θεούς του αρχαίου ελληνικού πανθέου, όπως ο Δίας, η Ήρα, ο Ποσειδών, η Άρτεμις, ο Ερμής, ο Διόνυσος και ο Απόλλων. Αναφέρονται θεές που έχουν μικρότερη σημασία ή που η λατρεία τους στους ιστορικούς χρόνους σβήνει εντελώς, όπως η Δία και η Ποσιδάεια, η Ιφιμέδεια, η Πέλεια, αλλά και η Ειλειθυία, η θεά των τοκετών που ήταν σημαντική και σε μεταγενέστερες εποχές. Στις πινακίδες αναφέρονται, ακόμη, οι λέξεις θεός, θεοί και πασίθεοι, λέξη με την οποία εννούνται όλοι οι θεοί. Επίσης, καταγράφονται και οι Άνασσαι -οι δύο βασίλισσες- που, ίσως, συσχετίζονται με τη Δήμητρα και την Κόρη.

Οι θεοί λατρεύονται στα ανάκτορα, στα ιερά, στα σπίτια, στους βωμούς. Έχουν ιδιόκτητη περιουσία από κτήματα, κοπάδια ζώων και δούλους, την οποία διαχειρίζονται ιερείς και ιέρειες. Στους θεούς προσφέρονται μέλι, κρασί, δημητριακά, καρυκεύματα, λάδι, μαλλί, τυρί, σφάγια ζώων, υφάσματα, χρυσά αγγεία. Ανάμεσα στις προσφορές αναφέρονται και άνθρωποι οι οποίοι προορίζονταν να υπηρετούν σαι ιερείς και ιέρειες τη θεότητα.

Χρονολογική τοποθέτηση: 1580 π.Χ. - 1125 π.Χ.

Χαρακτηριστικές λέξεις: γραφή, θεοί, θυσία, ιερό, πινακίδα


Χρυσό δαχτυλίδι- σφραγίδα με τελετουργική παράσταση πομπής λεοντοκέφαλων δαιμόνων προς καθιστή γυναικεία θεότητα. Από την Τίρυνθα (15ος αιώνας π.Χ.)


Μυκηναϊκό ειδώλιο από την Ασίνη, γνωστό ως ο «άρχων της Ασίνης» (12ος αιώνας π.Χ.)


Τμήματα τοιχογραφιών που απεικονίζουν θρησκευτικές τελετές, από το Θρησκευτικό Κέντρο των Μυκηνών.


Πλακίδιο με παράσταση πολεμικής θεάς από το Θρησκευτικό Κέντρο των Μυκηνών. 13ος αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.


Η "Μυκηναία". Τοιχογραφία με απεικόνιση μάλλον θεάς από το Θρησκευτικό Κέντρο των Μυκηνών. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.


Πήλινο ειδώλιο θεάς. Από το ιερό στην Κάτω Ακρόπολη της Τίρυνθας (12ος αι. π.Χ.).
Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου