ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
1
Ο Piaget (1983, 1985) διατυπώνει μέσω αξιωμάτων ότι υπάρχουν νοητικές δομές (mental structures) που αποφασίζουν πώς συλλαμβάνονται τα δεδομένα και η νέα πληροφορία. Αν τα νέα δεδομένα βγάζουν νόημα για την υπάρχουσα νοητική δομή, τότε η νέα πληροφορία ενσωματώνεται μέσα στη δομή (accommodation-συμμόρφωση κατά τον Piaget). Σημειώνουμε ότι, τα νέα δεδομένα δεν πρέπει να ταιριάζουν ακριβώς με την υπάρχουσα νοητική δομή για να ενσωματωθούν σε αυτή. Η διαδικασία της συμμόρφωσης επιτρέπει δευτερεύουσες αλλαγές για να ενσωματώσει τα νέα δεδομένα. Αν τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά από την υπάρχουσα νοητική δομή, τότε δεν βγάζουν νόημα κατά την ενσωμάτωσή τους μέσα στη δομή. Η νέα πληροφορία τότε, είτε αφομοιώνεται (assimilation) είτε μετασχηματίζεται (transformation), έτσι ώστε να ταιριάζει με τη δομή. Ένα συγκεκριμένο άτομο, πιθανώς να απορρίψει μια έννοια που απαιτεί τον καθιερωμένο τρόπο σκέψης. Αν εξαναγκάζεται να κάνει κάτι με τα δεδομένα, τότε θα τα απομνημονεύσει, ακόμη και αν το νόημά τους δεν είναι κατανοητό. Αυτό είναι παρόμοιο με την απομνημόνευση ενός χωρίου μιας ξένης γλώσσας την οποία κάποιος δεν μιλάει. Ένα παράδειγμα του μετασχηματισμού είναι η αντίδραση ενός προσώπου όταν βλέπει ένα ροζ φωτεινό σηματοδότη. Ο καθένας γνωρίζει ότι οι φωτεινοί σηματοδότες είναι κόκκινοι και επομένως, ο ροζ φωτεινός σηματοδότης πιθανώς να εκληφθεί ως κόκκινος, εφόσον οι κόκκινοι σηματοδότες ταιριάζουν στη νοητική δομή κάποιου. Πώς, όμως, κάποιος αναπτύσσεται νοητικά; Η νοητική ανάπτυξη συμβαίνει διότι ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τη φυσική επιθυμία να λειτουργεί σε μια κατάσταση ισορροπίας. Όταν η πληροφορία συλλαμβάνεται από τον εξωτερικό κόσμο, ο οποίος είναι αρκετά μακριά από τη νοητική δομή για να συμμορφωθεί, αλλά δίνει αρκετό νόημα που είναι δύσκολο να απορριφθεί, τότε το πρόσωπο είναι σε μια κατάσταση ανισορροπίας.
Η επιθυμία για ισορροπία είναι ένα πολύ δυνατό κίνητρο είτε για να αλλάξει τη νοητική δομή είτε για να απορρίψει τα δεδομένα. Όταν διαταράσσεται η ισορροπία του ατόμου με το περιβάλλον, τότε αυτό αποκαθιστά την ισορροπία με την αφομοίωση (αλλάζοντας ό,τι αντιλαμβάνεται, έτσι ώστε να ταιριάζει με αυτό που ήδη γνωρίζει) και τη συμμόρφωση (αλλάζοντας ή συνδυάζοντας την υπάρχουσα νοητική δομή ή δημιουργώντας νέα, ώστε να ταιριάζει με αυτό που αντιλήφτηκε). Σε αυτό το πλαίσιο, η μάθηση της νέας γνώσης προκύπτει από μια ανισορροπία και διορθώνεται με τη συμμόρφωση. Η νέα γνωστική δομή, έρχεται να δημιουργήσει νέα γνώση, ώστε να επέλθει πάλι μια νέα ισορροπία. Ο Piaget (1983, 1985) πιστεύει ότι βασιζόμαστε συνεχώς στην συμπληρωματική διαδικασία της αφομοίωσης και της συμμόρφωσης για να προσαρμοστούμε στο περιβάλλον μας. Αρχικά, προσπαθούμε να καταλάβουμε νέες εμπειρίες ή να λύσουμε προβλήματα χρησιμοποιώντας τις τρέχουσες νοητικές δομές μας (αφομοίωση). Όμως, συχνά ανακαλύπτουμε ότι οι υπάρχουσες νοητικές δομές μας δεν είναι αρκετές γι’ αυτό, οπότε μας παρακινούν να αναθεωρήσουμε (μέσω της συμμόρφωσης) κάποιες απόψεις μας, ώστε να ταιριάζουν καλύτερα με την πραγματικότητα.
