Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή με νοοτροπίες σαν αυτές που οδήγησαν στην καταστροφή του περιβάλλοντος

Η καθημερινότητα μας αναλώνεται μέσα από όνειρα και ουτοπίες μιας σταθερότητας που είναι ψεύτικη! Όταν είμαστε νέοι νομίζουμε ότι το σώμα μας θα παραμείνει πάντα ακμαίο και υγιές όσο περνούν τα χρόνια. Ότι το περιβάλλον θα συνεχίσει να είναι φιλικό και ανεκτικό για μας και να συγχωρεί την καταστροφική συμπεριφορά μας.

Ταξιδεύουμε μέσα στο όνειρο μιας ουτοπικής σταθερότητας. Όταν όλα γύρω μας αλλάζουν.

Τα πλάσματα της Φύσης έχουν ασφαλώς ανάγκη τη σταθερότητα? Έστω την σταθερή κυκλική αλλαγή. Των εποχών, του ημερονυχτίου, της βροχερής και της στεγνής περιόδου. Τα μεγάλα δέντρα και τα μικρά φυτά, τα ταπεινά κυνηγημένα και τα άγρια θηρία. Ασφαλώς και ο άνθρωπος κατά την εντολή της μητέρας Φύσης. Αυτή ακριβώς η γραμμένη στο DNA μας «γνώση» της σταθερότητας των μεταβολών αλλά και του επαρκούς χρόνου που μέχρι σήμερα μας διέθετε η Φύση για να προσαρμοστεί η ζωή, μας εμποδίζει να αντιληφθούμε την έκταση αλλά και την ταχύτητα που έρχεται η κλιματική μεταβολή, η υπερθέρμανση του πλανήτη.

Όμως ο ορίζοντας που ανοίγεται μπροστά μας είναι ένας πρωτόγνωρος ορίζοντας? Μας οδηγεί σε καινούργια τοπία, σε νέες ανάγκες, σε καταστάσεις αμφίσημες για τον Homo sapiens sapiens. Στις καινοφανείς αυτές καταστάσεις, εμείς που ζούμε σήμερα, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Εμείς, οι σημερινοί ενήλικες με τη συγκεκριμένη μορφή πολιτισμού, την συγκε κριμένη μορφή οικονομικού και κοινωνικού συστήματος, τη συγκεκριμένη μας συμπεριφορά απέναντι στη Φύση.

Το είδος μας ίσως θα πρέπει να εκλείψει!

Θα πρέπει να «θυσιαστεί» για να μπορέσει η ανθρωπότητα να επιβιώσει. Θα πρέπει να διδάξουμε τα παιδιά μας να προχωρήσουν στην αναγκαία «πατροκτονία». Να τους μάθουμε πως να «θανατώσουν» την εγωιστική και κυνική συμπεριφορά με την οποία αντιμετωπίζουμε τον πλανήτη και τις άλλες μορφές ζωής. Να τους μάθουμε να γίνουν φιλικοί και ανοιχτοί στο νέο και στο διαφορετικό. Να είναι διαθέσιμοι. Να εγκαταλείψουν ένα σύστημα αξιών, που μια φοβική θρησκοληπτική και επιθετική κοινωνία έχει διαμορφώσει? Να αλλάξουν τις διαπροσωπικές σχέσεις, υποβαθμίζοντας το «εγώ», και αντικαθιστώντας το με το «εμείς».

Αυτή είναι η αλήθεια, και παρόλο που δεν μας αρέσει, δεν κερδίζουμε τίποτε με το να υποκρινόμαστε ότι όλα βαίνουν καλώς. Και επειδή η αλήθεια βρίσκεται κατά το Φρόιντ, στην παιδική ηλικία του ανθρώπου και στις βιωματικές του εμπειρίες, εμείς οι ενήλικες έχουμε το καθήκον να διαμορφώσουμε αυτό το νέο είδος των ανθρώπων διδάσκοντας τους από την παιδική ηλικία την ενεργητική συνεργασία μεταξύ τους και με τη Φύση, την άρνηση του καταναλωτικού μοντέλου, την περιφρόνηση εκείνων των πατροπαράδοτων ηθικών αξιών, που οδήγησαν τον άνθρωπο στο να μετεξελιχτεί σε δολοφόνο των άλλων μορφών ζωής και εντέλει του εαυτού τους. Μόνο τότε η ανθρωπότητα θα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα της

κλιματικής μεταβολής? Να υπερβεί τους φόβους και τις υποκειμενικότητες, και να αποδεχτεί την οικουμενική συλλογικότητα του ανθρώπου, σαν τμήμα της βιόσφαιρας.

Αυτή η αλήθεια θα επιτρέψει εκείνες τις επιλογές που θα υπερβούν τις επιμέρους πιθανές αποτυχίες ώστε τελικά ο homo sapiens να επιβιώσει. Που θα επιτρέψει στο καινούργιο αυτό τύπο του ανθρώπου να βιώσει μιας νέας μορφής ευτυχία μέσα απ? την αγάπη, την δημιουργική εργασία, την διαθεσιμότητα, την ευαισθησία. Αυτός ο νέος τύπος ανθρώπου δεν είναι ουτοπία. Είναι δίπλα μας, είναι κοντά μας, είναι τα νέα παιδιά που δουλεύουν εθελοντικά στους καθαρισμούς των παραλιών, στις δενδροφυτεύσεις, στις διεκδικήσεις

πράσινων ελεύθερων χώρων. Γυρνώντας την πλάτη στις κομματικές μαριονέτες και στις σχέσεις εξουσίας-εκμετάλλευσης ενός γερασμένου και υποκριτικού πολιτικού συστήματος, που λειτουργεί σαν προκάλυψη μιας οικονομικής μονοδιάστατης κοινωνικής δομής. Γυρνώντας την πλάτη στα αρνητικά χαρακτηριστικά, που η κοινωνική αυτή δομή διδάσκει. Τη ματαιοδοξία, την φιλαυτία, την επιθετικότητα, την ανταγωνιστικότητα.

Υιοθετώντας μια ευτυχισμένη ζωή διαφορετικής ποιότητας απ? αυτή που εμείς επιδιώκουμε?

Μια ευτυχία που στηρίζεται στην αγάπη, στην επιείκεια, στην κατανόηση,στην συνεργασία.

Αυτός ο νέος τύπος ανθρώπου είναι δίπλα μας.

Είναι η Χριστίνα Λ, που στο Μέγαρο Μουσικής, με τα λερωμένα αθλητικά παπούτσια της πάνω στις βελούδινες πολυθρόνες, παρακολουθούσε τις έντονα μακιγιαρισμένες, καθώς πρέπει κυρίες, να μιλούν για την κλιματική αλλαγή και την σύνοδο της Κοπεγχάγης, ενώ προσπαθούσε να μου εξηγήσει για τα gardening clubs στα οποία είχε δουλέψει στο Λονδίνο μαζί με τους κατοίκους της γειτονιάς της και τους μαθητές του διπλανού δημοτικού σχολείου. Ή, για τις τεχνικές κομποστοποίησης, που εφαρμόζει στο σπίτι της. Για το ότι οι χρηματοδοτήσεις προς τις φτωχές χώρες πρέπει να περάσουν μέσα απ? τον ΟΗΕ και όχι μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Είναι ο Κωστής Χ?, μαθητής της Β Γυμνασίου, που, άρρωστος με πυρετό, προσπαθούσε από το σπίτι του να οργανώσει την επίσκεψη της περιβαλλοντικής ομάδας στην οποία συμμετέχει, στο κέντρο Γαία. Eίναι η Κατερίνα Γ?, μαθήτρια Β Λυκείου, τερματοφύλακας στην γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα της συνοικίας της, που έφυγε από το φροντιστήριο στο οποίο προετοιμάζεται για τις πανελλαδικές εξετάσεις, για να μας μιλήσει για την ανάγκη δενδροφυτεύσεων και προστασίας των ελεύθερων χώρων της γειτονιάς.

Ο νέος τύπος ανθρώπου είναι εδώ!

Όταν εμείς δεν θα υπάρχουμε πλέον, αυτά τα νέα παιδιά, που θα έχουν ενηλικιωθεί μέσα απ? την πατροκτονία των πατροπαράδοτων εγκληματικών αξιών, που διαμόρφωσαν εμάς τους σημερινούς ενήλικες, θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.

Ας είμαστε αισιόδοξοι.

Δ. Κούνδουρος

εκπαιδευτικός-γεωλόγος