ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ , 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2009

Περιβαλλοντικός και Φυσιολατρικός Σύλλογος Περιστερίου

Αγαπητές φίλες και φίλοι, εκ μέρους του Περιβαλλοντικού και Φυσιολατρικού Συλλόγου Περιστερίου, σας καλωσορίζω στην πόλη μας, στα πλαίσια των εργασιών της σημερινής Ημερίδας, που έχει θέμα «Κλιματική Αλλαγή ? Περιβάλλον - Μετανάστευση» .

Το 2008 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα μου, «Γυναίκες χωρίς πρόσωπο», στο οποίο αναφερόμουν σε τέσσερις μετανάστριες, οι οποίες είχαν παγιδευτεί στο κύκλωμα του Trafficking, στην προσπάθειες τους να δραπετεύσουν από πολεμικές συγκρούσεις ή από τα κοινωνικά αδιέξοδα στις χώρες τους.

Ένας από τους λόγους που ασχολήθηκα με το γράψιμο του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν η προσπάθεια μου να κατανοήσω την καθημερινότητα αυτών των γυναικών-προσφύγων, καθημερινότητα την οποία η στεγνή δημοσιογραφική γλώσσα των άρθρων του τύπου ή των αστυνομικών δελτίων δεν επαρκεί να την περιγράψει.

Δεν έχει σημασία αν το πέτυχα ή όχι. Σημασία έχει να έχουμε στο μυαλό μας, ότι, πίσω από τους αριθμούς και τις στατιστικές, πίσω από τις ειδήσεις για τους μετανάστες, υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχουν γυναίκες και παιδιά που πεινούν, άντρες που παγιδεύονται στα δίχτυα του υποκόσμου, ή μιας ανελέητης και σκληρής κοινωνίας, και υφίστανται ανηλεή εκμετάλλευση, (ας θυμηθούμε π.χ. τους φραουλοπαραγωγούς της Πελοποννήσου).

Περιδιαβάζοντας το διαδίκτυο, βρήκα μια ομιλία του σημερινού ΥΦΥΠΕΞ, κ. Σπ. Κουβέλη, που περιέγραφε τις εντυπώσεις του από μια επίσκεψη στον καταυλισμό προσφύγων της Πάτρας, που με βαρβαρότητα ξηλώθηκε εν μια νυκτί, από τις διμοιρίες των ΜΑΤ. Σας μεταφέρω μερικά σύντομα αποσπάσματα:

«Είχα περπατήσει μέσα στον καταυλισμό. Αυτόν που ξηλώθηκε τις προάλλες από την αστυνομία και τα ΜΑΤ, (πολύ ΜΑΤ κάνει τελευταίως στην Ελλάδα, ε;), και τις μπουλντόζες. Είχα μιλήσει, όσο γινόταν, με μερικούς από αυτούς και είχα δει τον τρόπο που προσπαθούσαν να επιβιώσουν, στοιβαγμένοι κατά δεκάδες μέσα σε παράγκες από χαρτόνι και πλαστικό, μέσα στη μεγάλη αλάνα ανάμεσα στο λιμάνι, τα παραλιακά καφενεία και τη μαρίνα της Πάτρας. Μια απίστευτη παραφωνία στη μεσοαστική αισθητική της πόλης, μια προσβολή στον καθωσπρεπισμό του νεοελληνικού ημιυπαίθριου, του αυτοσχέδιου πάρκινγκ, της επέκτασης της καφετέριας στο πεζοδρόμιο. Μια αυθαιρεσία που δεν θέλουμε ανάμεσα στις αυθαιρεσίες που θέλουμε. Το παράνομο των ξένων ανάμεσα στο παράνομο των δικών μας.

Τους είδα να φτιάχνουν τσάι -μας κάλεσαν να κάτσουμε μαζί τους- να πλένουν ρούχα μέσα σε αυτοσχέδιες σκάφες-μπιτόνια, κάποιον να κουρεύει κάποιον άλλο πάνω σε ένα κασόνι, να μαγειρεύουν κάτι όχι και τόσο ορεκτικά πράγματα πάνω σε αυτοσχέδια μαγκάλια που έκαιγαν ξύλα, πλαστικά, σκουπίδια. Θυμάμαι ακόμα πολύ έντονα τη μυρωδιά καμένου πλαστικού διάχυτη παντού, από τις φωτιές τους, καπνός που σχεδόν έκανε τα μάτια να δακρύζουν.

Θυμήθηκα κάποιο βράδυ που μου έλεγε ο πατέρας μου, που γεννήθηκε στο Αντίρριο, πως όταν έφταναν πιτσιρικάδες με τις ψαρόβαρκες απέναντι, ανάμεσα στο Ρίο και την Πάτρα, άκουγαν τα βράδια τους πρόσφυγες από τη Μικρασιατική Καταστροφή που έπαιζαν ούτι και τραγουδούσαν. Σχεδόν στο ίδιο σημείο, ογδόντα χρόνια παλιότερα. Πλήρης αμνησία.

Θυμήθηκα που μερικούς μήνες νωρίτερα είχα βρεθεί σε ένα παραμεθόριο νησί και είχα ακούσει δυο ντόπιους να λένε ότι βγήκε πάλι ένα καράβι με καμιά εβδομηνταριά κομμάτια, όπως έλεγαν. Είδα τα «κομμάτια» το βράδυ που έφευγα με το καράβι. Κυρίως έφηβοι, νέες γυναίκες και μωρά, προωθούνταν στην Αθήνα για να μπουν στον ατελείωτο κύκλο της λαθρομετανάστευσης. Αισθάνθηκα ντροπή. ??.

Όπως κάνουν και με τα σκουπίδια τους, οι κάτοικοι θέλου ν να απαλλαγούν, να τους στείλουν κάπου αλλού. Άλλωστε κι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι τίποτε άλλο από τα σκουπίδια της σύγχρονης αναπτυξιακής διαδικασίας, τα παραπροϊόντα της εξασφάλισης στρατηγικών αποθεμάτων ενέργειας, και αφού δεν μας έκαναν τη χάρη να τα τινάξουν στον τόπο τους, κάπου πρέπει να πάνε, αλλά δεν τους θέλει κανείς?»

Αναρωτιέμαι πως σχετίζονται τα παραπάνω ανθρώπινα και ευγενικά συναισθήματα του ανθρώπου Σπ. Κουβέλη, με το δόγμα της «μηδενικής ανοχής» που εξήγγειλε προεκλογικά ο σημερινός πρωθυπουργός.

Τι σημαίνει άραγε αυτό το δόγμα; Τι σημαίνει μηδενική ανοχή και επαναπροώθηση στις χώρες προέλευσης τους, των γυναικών και των παιδιών, ακόμη των εφήβων που φτάνουν στη χώρα μας;

Αγνοούν μήπως τι είδους συνθήκες επικρατούν στην Καμπότζη, στις χώρες της Αφρικής, στις φαβέλες των μεγαλουπόλεων της Ν. Αμερικής. Αγνοούν τα χιλιάδες παιδιά που γυμνά ψάχνουν τα σκουπίδια, για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν την καθημερινή τους επιβίωση. Τα κορίτσια που οι ίδιες οι οικογένειες τους τα πωλούν, μια που πιστεύουν ότι μόνο έτσι θα μπορέσουν να επιβιώσουν;

Οι Ευρωπαίοι συζητούν να περιφράξουν τις υψηλού επιπέδου διαβίωσης χώρες τους, και να κρατήσουν τους κολασμένους της γης μακριά, με συνοριοφύλακες, με λιμενικό, με συνθήκες Σέγκεν.

Πόσο οικτρά απατώνται!

Κανένα τοίχος στα σύνορα με το Μεξικό δεν πρόκειται να σώσει τις ΗΠΑ. Κανένα σώμα συνοριοφυλάκων δεν πρόκειται να απωθήσει τους απελπισμένους να κατακλύσουν με τη δύναμη μιας πλημμυρίδας τις προηγμένες χώρες. Και την Ελλάδα. Κανένα δόγμα «μηδενικής ανοχής», δεν θα λύσει το πρόβλημα.

Όλα αυτά αποδεικνύουν ένα μόνο γεγονός. Ότι οι ηγέτες του κόσμου, που θα συνεδριάσουν μεθαύριο στην Κοπεγχάγη, θεωρούν το πρόβλημα της μετανάστευσης σαν ένα συνηθισμένο φαινόμενο, όπως αυτά που υπήρξαν στο παρελθόν από την Ευρώπη στην Αμερική, ή από τον καθυστερημένο ευρωπαϊκό Νότο, στο αναπτυσσόμενο με γοργούς ρυθμούς, Ευρωπαϊκό Βορρά.

Αλλοίμονο δεν είναι έτσι.

Οι επιστήμονες μιλούν για ακραία φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής, που επέρχεται με επιταχυνόμενους ρυθμούς. Δεν μιλάμε εδώ για θύματα ακραίων καιρικών φαινομένων. Ο καιρός δολοφονεί ανθρώπους καθημερινά από την αυγή της ιστορίας. Σεισμοί, πλημμύρες, ξηρασίες, επιδημίες.

Όμως εδώ πρόκειται για κάτι που δεν είναι δυνατόν να συλλάβει η φαντασία μας. Η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών θα επαναπροσδιορίσεις τις καλλιέργειες, την αλιεία και την οικονομία. Θα μεταβάλλει την έκταση των κρατών. Θα αλλάξει την επάρκεια σε τροφές αλλά και τις διατροφικές μας συνήθειες. Σε τελευταία ανάλυση θα μεταμορφώσει τον πολιτισμό μας.

Είναι κάτι που υπερβαίνει τις όποιες κοντόθωρες πολιτικές και τα όποια εθνικά συμφέροντα. Μόνο μια διαφορετική αντιμετώπιση με διεθνή συντονισμό, που θα ρυθμίσει την κοινωνικο-οικονομική δομή σε δικαιότερη κατεύθυνση, μπορεί να δώσει μια λύση.

Όλα τα άλλα αποτελούν δυστυχώς ουτοπίες.

Θα με ρωτήσετε: υπάρχει ελπίδα να γίνει αυτό σ? ένα τόσο κατακερματισμένο κόσμο, σε μια τόσο ανηλεή κοινωνία; Θα σας απαντήσω θετικά. Ναι, υπάρχει ελπίδα. Ίσως μέσα στην απελπισία. Όσο τα γεγονότα θα αποκαλύπτουν την έκταση του φαινομένου, όσο θα αποδεικνύεται το αδιέξοδο των κοντόθωρων πρακτικών, τόσο οι πιέσεις για μια διεθνή δίκαιη αντιμετώπιση, θα αποκαλύπτονται σαν αναγκαίες.

Στο μεταξύ, ας φερθούμε με ανθρωπιά στους αδελφούς μας που ξεριζώθηκαν απ? τις πατρίδες τους, ας οικοδομήσουμε την πολυπολιτισμική κοινωνία, ας εγκαταλείψουμε τα δόγματα μηδενικής ανοχής, ας μη χτίζουμε τείχη, ας μην απομονώνουμε τους ανθρώπους.

Ξέρετε, όλα είναι θέμα οπτικής.

Η Alison Hawthorne Derning για να υπογραμμίσει τη χρονικότητα της ύπαρξης μας γράφει:

?Ας αναλογιστούμε πόσες χιλιετηρίδες έχουν περάσει από την εποχή που οι πρόγονοι μας μετοίκησαν από την Αφρική. Τότε υπήρχαν τρία ή τέσσερα είδη ανθρωπιδών που ζούσαν ταυτόχρονα. Ο Homo erectus υπήρξε ο πρώτος αποικιστής, που ξεκίνησε απ? την Ιάβα περίπου 1,8 εκ. χρόνια πριν, σύμφωνα με τον εξελικτικό βιολόγο Φραγκίσκο Αγιάλα. Οι σύγχρονοι άνθρωποι δεν είμαστε απόγονοι αυτών των αρχαίων αποικιστών. Η διασπορά του Homo Sapiens από την Αφρική στην Ασία πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα, ξεκινώντας 100.000 χρόνια πριν από σήμερα. Ο Homo floresiensis (flores man, παρατσούκλι Hobbit), φαίνεται ότι έζησε σε μια μακρόχρονη και ειρηνική περίοδο στα νησιά Flores, μέχρι περίπου 10.000 χρόνια πριν από σήμερα. Αποτελούσε ένα διαφορετικό κλάδο από όσους προαναφέραμε, στο δέντρο της ζωής των προγόνων μας. Τα παραπάνω μας οδηγούν να συμπεράνουμε ότι στην ιστορία που είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία και την ύπαρξή μας υπήρχαν πολλές αφετηρίες, πολλές διαδρομές, πολλές αποτυχίες και μόνο το είδος μας σαν επιβιώσαντες.

Όμως συζητώντας για το παρελθόν σε ένα τόσο ευρύ χρονικό πλαίσιο, τίθεται αυτόματα το ερώτημα τι θα συμβεί σε ένα συμμετρικά μακρινό μέλλον. Τι θα συμβεί αν κατορθώσουμε να ξεπεράσουμε την σημερινή κρίση; Σε ποιους δρόμους είναι πιθανόν να μας οδηγήσει η ευφυΐα μας, στην κατεύθυνση του επόμενου εξελικτικού βήματος; Ένα βήμα που θα οδηγήσει την προωθητική δύναμη του ανθρώπινου πολιτισμού σε χαρακτηριστικά όπως η αυτοσυγκράτηση και η αλληλοβοήθεια, στην κατεύθυνση της απόκτησης γνώσης μάλλον παρά σκουπιδιών, μέσα από την υλοποίηση ενός project διαρκείας 10.000 ετών, για την αποκατάσταση του πλανήτη σε μια κατάσταση όσο το δυνατόν πλησιέστερη σε αυτήν της Εδέμ; ? Θα ήθελα αυτό το όνειρο να έχει τις ίδιες πιθανότητες να συμβεί με την εφιαλτική απειλή που βρίσκεται μπροστά μας. Θα ήθελα, σε 10.000 χρόνια από σήμερα, να βρεθεί κάποιος που να πει για μας: «Τι συγκλονιστικό κουράγιο είχαν, τι θαυμάσιο πνεύμα, τι ψυχικά αποθέματα, πόσο έξυπνοι και εφευρετικοί υπήρξαν, και προφανώς, πόσο βαθιά αγαπούσαν τη Γη!» (Alison Hawthorne Deming)

Αγαπητές φίλες και φίλοι εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της σημερινής μας Ημερίδας. Σας ευχαριστώ.

Δημήτρης Κούνδουρος

Πρόεδρος του Δ.Σ.