ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΠΡΙΝΤΕΖΗ ΑΝΝΑ

 

3ο ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

 

  1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

 

1.1        Τίτλος διδακτικού σεναρίου

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

1.2        Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Στο διδακτικό αυτό σενάριο εμπλέκονται οι εξής γνωστικές περιοχές: Μελέτη Περιβάλλοντος, Ευέλικτη Ζώνη 

1.3    Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται

Το διδακτικό σενάριο σχεδιάστηκε ώστε να εφαρμοστεί στη Β’ τάξη του Δημοτικού.

1.4    Συμβατότητα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ ΚΑΙ Α.Π.Σ

Το θέμα του συγκεκριμένου διδακτικού σεναρίου εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ενότητας 9 του σχολικού εγχειριδίου της Μελέτης Περιβάλλοντος της Β΄ Δημοτικού με γενικό τίτλο «ΤΟ ΝΕΡΟ», που χωρίζεται σε τρία επιμέρους υποκεφάλαια: 9.1: «Νερό παντού», 9.2: «Ο κύκλος του νερού», 9.3: «Το νερό στην καθημερινή μας ζωή» (ΥΠΕΠΘ, 2006α).

Η ενότητα αυτή  περιλαμβάνεται στην κεντρική ενότητα – άξονα του ΑΠΣ, με τίτλο: φυσικό περιβάλλον (ΥΠΕΠΘ, 2003, σελ. 4041), ενώ από άποψη γνωστικού περιεχομένου εντάσσεται κατά κύριο λόγο στο πεδίο του κλάδου των Φυσικών Επιστημών (το νερό ως στοιχείο του φυσικού κόσμου και του ανθρώπινου οργανισμού, οι μεταβολές του στις διάφορές του μορφές). Παράλληλα όμως, η σημασία του νερού για τον άνθρωπο, την καθημερινή ζωή και τον πολιτισμό κάνει απαραίτητη και τη μελέτη της αλληλεπίδρασης ανθρώπου – περιβάλλοντος, έτσι ώστε στην ενότητα να εμπλέκονται και τέτοια στοιχεία. Στην εν λόγω ενότητα εμπλέκονται, λοιπόν, βασικές έννοιες της διαθεματικής προσέγγισης (π.χ. μεταβολή, αλληλεπίδραση), ενώ το θέμα αυτής της ενότητας αποτελεί ένα από τα προτεινόμενα στο ΔΕΠΠΣ διαθεματικά σχέδια εργασίας, το οποίο μπορούν οι μαθητές να επεξεργαστούν, αν όχι κατά τις διδακτικές ώρες του  μαθήματος  στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης.

Πέρα από τη διαθεματικότητα και την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, που αποτελούν βασικά στοιχεία της φιλοσοφίας και των αρχών της των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών (Π.Ι., 2011),  το παρόν σενάριο πραγματεύεται και ζητήματα αειφορίας, προστασίας περιβάλλοντος, στα οποία δίνουν επίσης έμφαση τα νέα προγράμματα. (Βασάλα, 2011. Π.Ι., 2011, σελ. 14).  

 

1.5      Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Θα αξιοποιηθούν κατά κύριο λόγο οι ώρες της Ευέλικτης Ζώνης, σε μια προσπάθεια οι δραστηριότητες να συμβαδίζουν και να λειτουργούν συμπληρωματικά με τη διδασκαλία των αντίστοιχων υποθεμάτων του μαθήματος της Μελέτης Περιβάλλοντος.

Η διδασκαλία θα βασιστεί κατά κύριο λόγο στην εργασία σε ζευγάρια ή  σε μικρές ομάδες 2-3 ατόμων), ενώ λόγω της μικρής ηλικίας των μαθητών, σημαντικός θα είναι κι ο καθοδηγητικός ρόλος του δασκάλου.

 

Γνωστικά Προαπαιτούμενα

Α) Ως προς τη χρήση Η/Υ

Οι μαθητές χρειάζεται να είναι σε ένα βαθμό εξοικειωμένοι με τη χρήση του Η/Υ, να κατέχουν, δηλαδή βασικές δεξιότητες, όπως: χειρισμό ποντικιού – πληκτρολογίου, αποθήκευση αρχείων, περιήγηση σε διαδίκτυο κ.τ.λ., ενώ όσον αφορά τη χρήση ορισμένων λογισμικών (π.χ. Inspiration, Revelation Natural Art), με τα οποία ενδέχεται να μην είναι ακόμη αρκετά εξοικειωμένα, θα υπάρχει κατάλληλη καθοδήγηση από το δάσκαλο).

Β) Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

Η φυσική εξοικείωση των παιδιών (κάθε ηλικίας) με το στοιχείο του νερού προσφέρει την προαπαιτούμενη βιωματική γνώση και εμπειρία, η αξιοποίηση και τυχόν αναδόμηση της οποίας θα βοηθήσει στην κατάκτηση της αντίστοιχης επιστημονικής.

Επιπλέον, η ύλη του αμέσως προηγούμενου κεφαλαίου (κεφ. 8: ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΟΥ), παρέχει γνώση για τις μορφές του υδάτινου φυσικού περιβάλλοντος.

 

      Απαιτούμενη Υλικοτεχνική Υποδομή

Θα χρειαστεί εργαστήριο πληροφορικής επανδρωμένο με επαρκή αριθμό Η/Υ, ανάλογα με το πλήθος των μαθητών της τάξης (στη δική μας περίπτωση 14 μαθητές), έτσι ώστε να αντιστοιχεί 1 μηχάνημα σε 2-3 μαθητές ή εναλλακτικά αντίστοιχοι σε φορητοί Η/Υ, έτσι ώστε οι δραστηριότητες να γίνουν μέσα στη διδακτική αίθουσα.

Επιπλέον, θα χρειαστούν:

ü Σύνδεση με το διαδίκτυο

ü Πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο (π.χ. Internet explorer)

ü Εκπαιδευτικά λογισμικά:

v  Λογισμικό ζωγραφικής (REVELATION NATURAL ART)

v  Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (INSPIRATION)

v  HOTPOTATOES

ü  Εκτυπωτής

 

1.6   Διδακτικοί Στόχοι           

Οι στόχοι του συγκεκριμένου σεναρίου σε επίπεδο γνώσεων και στάσεων, συμφωνούν σε σημαντικό βαθμό με τους στόχους που αναφέρονται στα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ (ΥΠΕΠΘ, 2003, σελ. 4041, 4053) και στο βιβλίο του δασκάλου (ΥΠΕΠΘ, 2006β, σελ. 65-66) για την εν λόγω ενότητα. Τίθενται όμως και στόχοι που αφορούν στη χρήση των ΤΠΕ και τη μαθησιακή διαδικασία γενικότερα.

Ορισμένοι, λοιπόν από τους στόχους του σεναρίου, όπως μπορούν να ομαδοποιηθούν σε επιμέρους κατηγορίες, είναι οι ακόλουθοι:

 

Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

Α1 Γνώσεις

Οι μαθητές…

Ø  Να περιγράψουν τον κύκλο του νερού στη φύση (νερό, υδρατμοί, σύννεφα, βροχή, χιόνι, πάγος) και τις συνδέουν με τη μεταβολή της φυσικής κατάστασης του νερού

Ø  Να μάθουν για το ταξίδι του νερού από το υδραγωγείο, στη βρύση, στο βιολογικό καθαρισμό, στη θάλασσα

Ø  Να μάθουν και να χρησιμοποιούν σωστά λεξιλόγιο σε σχέση με το νερό (το βιβλίο του δασκάλου αναφέρει συγκεκριμένο κατάλογο σχετικών λέξεων: αλμυρό, γλυκό νερό, κύκλος νερού, εξάτμιση,  υδρατμός, υδραγωγείο, ύδρευση, αποχέτευση, βιολογικός καθαρισμός)

Α2 Στάσεις

Οι μαθητές…

Ø  Να ευαισθητοποιηθούν για την ορθολογική χρήση του πόσιμου νερού και την προστασία των υδάτων

Β. Ως προς τη χρήση του Η/Υ

Οι μαθητές…

Ø  Να εξοικειωθούν με τα διάφορα προγράμματα και λογισμικά

Ø  Να εξασκηθούν στην αναζήτηση και αξιοποίηση της πληροφορίας μέσω του διαδικτύου

Γ. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

Οι μαθητές…

Ø  Να αναπτύξουν οι μαθητές συνεργατικό πνεύμα και αντίστοιχες δεξιότητες (εργασίας σε ομάδες, επικοινωνίας)

Ø  Να εκφραστούν δημιουργικά

Ø  Να εξασκηθούν σε διαδικασίες ανακάλυψης της γνώσης

 

1.7  Εκτιμώμενη διάρκεια

Η εκτιμώμενη διάρκεια του σεναρίου είναι  7 διδακτικές ώρες περίπου.

 

2.      ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Θεωρητική προσέγγιση

Ο σχεδιασμός του διδακτικού σεναρίου δε βασίζεται αποκλειστικά σε μία θεωρία της μάθησης, αλλά συνάδει με βασικές αρχές από διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις, όπως:

α) Μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών: Σύμφωνα με τους θεωρητικούς αυτής της προσέγγισης, ο νους αποτελεί περίπλοκο και σύνθετο σύστημα, όπου η μάθηση επιτυγχάνεται μέσα από μια σειρά γνωστικές διεργασίες: από την εισροή της πληροφορίας μέχρι την εξαγωγή ενός μαθησιακού αποτελέσματος (απάντηση, παραγωγή έργου, συμπεριφορά) (Κολιάδης, 2002, σελ. 149. Ράπτης & Ράπτη, 2004, σελ. 134). Με βάση αυτό το μοντέλο, ο τρόπος που παρουσιάζεται και οργανώνεται το προς μάθηση υλικό αποτελεί παράγοντα που ευνοεί ή όχι τη διαδικασία μάθησης (προσοχή, αντίληψη, μνήμη). Έτσι, στρατηγικές οργάνωσης των πληροφοριών όπως σχεδιαγράμματα, νοητικοί χάρτες κ.τ.λ. διευκολύνουν την κατανόηση και μάθηση (Κολιάδης, 2002, σελ. 462-467), ενώ η εικονιστική αναπαράσταση, συνιστά βασικό τρόπο κωδικοποίησης, ιδιαίτερα στη σχολική ηλικία (Κολιάδης, 2002, σελ. 323). Επιπλέον, η ενεργητική συμμετοχή του μαθητή προτείνεται ως βασική διδακτική αρχή για την ενίσχυση της μνήμης (Κολιάδης, 2002, σελ. 429). Η εφαρμογή, λοιπόν, στο σενάριο αυτό, δραστηριοτήτων που  επιτρέπουν την εμπλοκή του μαθητή στην πρόσκτηση της γνώσης και χρήση, λογισμικών οπτικοποίησης και νοητικής χαρτογράφησης, συνάδουν με τις αρχές του εν λόγω μοντέλου μάθησης.

β) εποικοδομιστικές θεωρίες: Η σημασία της συμμετοχής του μαθητή, που ήδη προαναφέρθηκε στο παραπάνω θεωρητικό μοντέλο για τη μάθηση, αποτελεί βασική παραδοχή του εποικοδομισμού, που σε όλες του τις παραλλαγές, θεωρεί τη μάθηση ως διαδικασία ενεργού οικοδόμησης-κατασκευής σε αντιδιαστολή με τη έξωθεν μεταβίβαση, χωρίς τη συμμετοχή εσωτερικών διεργασιών του υποκειμένου, που υποστηρίζει ο συμπεριφορισμός (Ράπτης & Ράπτη, 2004, σελ. 84-85). Στο βαθμό που το σενάριο αυτό δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να αναζητήσουν μόνα τους πληροφορίες και να οικοδομήσουν μόνα τους τη γνώση με βάση την προϋπάρχουσα εμπειρία τους, συνάδει με το θεωρητικό υπόβαθρο των προσεγγίσεων αυτής της κατηγορίας.

γ) κοινωνικο-πολιτιστική θεωρία: Αναφέρουμε ξεχωριστά τη θεωρία αυτή, που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο του εποικοδομισμού, λόγω της σημασίας που δίνει στον κοινωνικό παράγοντα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη θεωρία αυτή, που έχει βασικό εκπρόσωπο το Vygotsky, το άτομο κατασκευάζει την προσωπική του γνώση μέσα σε ένα πολιτισμικό και επικοινωνιακό περιβάλλον (Δαγδιλέλης & Παπαδόπουλος, 2011, σελ. 30. Η κοινωνική αυτή αλληλεπίδραση είναι εμφανής στο διδακτικό αυτό σενάριο, τόσο σε διαμαθητικό επίπεδο, εφόσον η υλοποίηση των δραστηριοτήτων γίνεται σε ζευγάρια ή σε μικρές ομάδες, όσο και σε επίπεδο μαθητών – δασκάλου, εφόσον ο δεύτερος υποστηρίζει τη μαθησιακή διαδικασία, παρέχοντας την απαραίτητη καθοδήγηση και ανατροφοδότηση. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, παρέχεται η ευκαιρία αξιοποίησης της «ζώνης επικείμενης ανάπτυξης», έννοιας που εισήγαγε ο Vygotsky.

 

Μεθοδολογική Προσέγγιση

Σε συμφωνία με την τελευταία κυρίως από τις προαναφερθείσες θεωρίες, αλλά και με τις αρχές του Νέου Σχολείου (Π.Ι, 2011α, σελ. 7. Χατζηδήμου, 2011, σελ. 31), βρίσκεται το μοντέλο της ομαδοσυνεργατικής μάθησης (Δαγδιλέλης & Παπαδόπουλος, 2011, σελ. 37), στο οποίο θα βασιστεί η υλοποίηση του διδακτικού αυτού σεναρίου. Πέρα, λοιπόν, από τα πρακτικά ζητήματα (π.χ. διαθεσιμότητα Η/Υ), η επιλογή αυτής της προσέγγισης, περιορίζει τον ανταγωνισμό και καλύπτει βασικούς στόχους της διδασκαλίας: καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων (π.χ. συνεργασία, επικοινωνία).

 

2.1 Διδακτική Προσέγγιση με ΤΠΕ

2.2 Το προτεινόμενο σενάριο

Θα χρησιμοποιηθούν:

 

Δραστηριότητες – Φύλλα εργασίας

 

1η Δραστηριότητα:

(1 διδακτική ώρα)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Τα παιδιά με την καθοδήγηση του δασκάλου ασχολούνται με  τρεις  προσομοιώσεις που θα βρουν στις σχετικές ιστοσελίδες.

Συγκεκριμένα:

Α) Η πρώτη προσομοίωση αφορά στις διαδικασίες μεταβολής του νερού στις διάφορες μορφές του (νερό – υδρατμός – πάγος) που βρίσκεται ελεύθερα διαθέσιμη στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα:

http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips  

Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές εφαρμογές: Α1: τη διαδικασία της εξάτμισης και υγροποίησης σε ένα δοχείο με νερό, Α2: τη διαδικασία λιωσίματος του πάγου.

 

Με τη βοήθειά μας τα παιδιά μπαίνουν στην ιστοσελίδα και βλέπουν στην οθόνη το παρακάτω:

Ακολουθούν τις οδηγίες:

Ø  Επιλέξτε (Κάντε κλικ) στην οθόνη με την ένδειξη

(Θα οδηγηθούν στο παρακάτω περιβάλλον)

 

Ø  Επιλέξτε (Κάντε κλικ) στο ….  

(Θα οδηγηθούν στο παρακάτω περιβάλλον)

 

 

Στη συνέχεια, δίνουμε τις απαραίτητες οδηγίες στα παιδιά (π.χ. να πατήσουν το κόκκινο κουμπί, να ανοίξουν το καπάκι…), καλώντας τα να ανασύρουν τις εμπειρίες τους για το φαινόμενο από παρόμοια διαδικασία στην κουζίνα του σπιτιού. Χρησιμοποιώντας διερευνητικές ερωτήσεις, αξιοποιούμε αυτές τους τις εμπειρίες, ώστε να εξηγήσουμε με απλά λόγια τι συμβαίνει στο νερό του δοχείου λόγω της θερμότητας (εξάτμιση), τι είναι αυτό που δημιουργείται (υδρατμός) και πού πάει μετά (φεύγει αν ανοίξουμε το καπάκι, αλλά υγροποιείται πάλι αν έρθει σε επαφή με το εσωτερικό του).

 

(Συνεχίζουμε με τη δεύτερη εφαρμογή)

Ø  Επιλέξτε (Κάντε κλικ) στο …   

           

           (Θα οδηγηθούν στο παρακάτω περιβάλλον)

 

 

 

 

Δίνουμε και πάλι τις απαραίτητες οδηγίες στα παιδιά (π.χ. να πατήσουν το κόκκινο κουμπί), καλώντας τα να ανασύρουν τις εμπειρίες τους για το λιώσιμο του πάγου από την καθημερινή τους ζωή. (Δε θα ασχοληθούμε βέβαια εδώ με συγκεκριμένες θερμοκρασίες)

Η εποπτεία αυτών των απλών πειραμάτων, θα βοηθήσει, στη συνέχεια, ώστε να γίνει σύνδεση και παραλληλισμός της διαδικασίας αυτής με τον κύκλο του νερού στη φύση.

Β) Περνώντας στη δεύτερη προσομοίωση (διαθέσιμη στο http://users.sch.gr//nikbalki/epim_kse/Edusoft_files/edusoft_files/Programs_files/Scenarios/WaterCycle/WaterCycle.swf), που αποτελεί περισσότερο μια παρουσίαση με κίνηση, χωρίς δυνατότητα διαδραστικότητας, τα παιδιά παρακολουθούν τη διαδικασία του κύκλου του νερού.

(Παραθέτουμε φάσεις της παρουσίασης)

  

 

 

        

 

Η παρακολούθηση συνοδεύεται κι εδώ με ερωτήσεις του δασκάλου, με στόχο να συνδέσουν οι μαθητές όσα βλέπουν με την πρότερη προσφερθείσα γνώση και να κάνουν τις απαραίτητες αντιστοιχίσεις:

Ø  Σε ποια μέρη της φύσης υπάρχει μαζεμένο νερό, όπως στο δοχείο στο πείραμα;

Ø  Ποιο στοιχείο της φύσης παίζει το ρόλο του «κουμπιού» που ζεσταίνει το νερό;

Ø  Τι στοιχείο δημιουργείται στη φύση αντίστοιχο με τους υδρατμούς του δοχείου;

Ø  Τι συμβαίνει μετά στη φύση, όπως όταν κρυώνουν οι υδρατμοί που ακουμπούν στο καπάκι;

 

Γ) Η τελευταία προσομοίωση αποτελεί εφαρμογή του προγράμματος GCOMPRIS.

Οι μαθητές ανοίγουν το πρόγραμμα, ακολουθώντας τις οδηγλιες

Ø  Επιλέξτε (Κάντε διπλό κλικ) το εικονίδιο  στην επιφάνεια εργασίας                       

 

(Οδηγούνται στο εξής περιβάλλον …)

 

 

Ø  Επιλέξτε το εξής εικονίδιο:  (Δραστηριότητες βιωματικής εμπειρίας)

Ø  και στη συνέχεια το …   (Μάθε για τον Κύκλο του νερού)

 

 

Τα παιδιά οδηγούνται σε ένα διαδραστικό περιβάλλον, όπου με παιγνιώδη τρόπο (ο  Tux θέλει να κάνει μπάνιο) και με τη βοήθεια ηχητικών οδηγιών, επιλέγοντας τα κατάλληλα στοιχεία (π.χ. ήλιο, σύννεφο, υδραγωγείο…), συνθέτουν τη διαδικασία, όχι αυτή τη φορά μόνο του κύκλου του νερού στη φύση, αλλά και του ταξιδιού του προς τα σπίτια και την επιστροφή του στη φύση (σύστημα ύδρευσης – αποχέτευσης – βιολογικού καθαρισμού)

 

 

Εφόσον, λοιπόν, τα παιδιά πειραματιστούν με το παιχνίδι αυτό, ο δάσκαλος με τη χρήση βοηθητικών ερωτήσεων, ενθαρρύνει τα παιδιά να περιγράψουν προφορικά το ταξίδι αυτό ενσωματώνοντας και τις γνώσεις που αποκόμισαν από τις προηγούμενες προσομοιώσεις, ενώ αυτός τους δίνει τις επιπλέον πληροφορίες (π.χ. για το υδραγωγείο, το βιολογικό καθαρισμό κ.τ.λ.)

 

Σημείωση: Η προσομοίωση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και άλλο μεταγενέστερο στάδιο του σεναρίου, ως δραστηριότητα εμπέδωσης - αξιολόγησης

 

2η Δραστηριότητα: Εννοιολογικός χάρτης για τον κύκλο του νερού

(1 διδακτική ώρα)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Έχοντας οι μαθητές παρακολουθήσει στην προσομοίωση τον κύκλο του νερού στη φύση και έχοντας συζητήσει σχετικά στην τάξη, καλούνται να συμπληρώσουν έναν ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη που θα αναπαριστά τον κύκλο του νερού. Η δραστηριότητα θα γίνει στο περιβάλλον του λογισμικού Inspiration. Αποφασίσαμε ο χάρτης να είναι ημιδομημένος, λαμβάνοντας υπόψη τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα των μαθητών, που ίσως θα δυσκολεύονταν να «χτίσουν» ένα χάρτη από την αρχή. Θα εργαστούν σε μικρές ομάδες, ακολουθώντας τις οδηγίες του ακόλουθου φύλλου εργασίας, πάντα με την καθοδήγηση του δασκάλου:

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ø  Ανοίξτε το πρόγραμμα Inspiration, που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας.

Ø  Πηγαίνετε στο File, βρείτε το αρχείο με την ονομασία «ΝΕΡΟ» και ανοίξτε το.

Ø  Θα βρείτε το παρακάτω σχεδιάγραμμα:

 

 

Ø  Συμπληρώστε τις σωστές λέξεις στους κύκλους, ώστε να περιγραφεί το ταξίδι (ο κύκλος) του νερού στη φύση.

 

 

Ø  Προσθέσετε κατάλληλες εικόνες δίπλα στους κύκλους. Θα τις βρείτε στην μπάρα    που βρίσκεται στα αριστερά της οθόνης. Σχετικές εικόνες βρίσκονται στις παρακάτω επιλογές: Geography àLandforms και Science à Weather

                               

                                                                                                                       

 

 

 

 

3η Δραστηριότητα: Επίσκεψη στην ιστοσελίδα της ΕΥΔΑΠ

(3 διδακτικές ώρες)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Δίνουμε στα παιδιά το εξής φύλλο εργασίας

 

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

 

Ø  Ανοίξτε τον Internet Explorer

Ø  Μπείτε στην ιστοσελίδα http://www.eydap.gr à Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ   

        à ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗà Ο ΣΤΑΓΟΝΟΥΛΗΣ

Ø  Μελετήστε τις σελίδες 6, 7, 8, 9, 11, 35

Ø  Κάνετε τις παρακάτω εργασίες:

                                       

ΕΡΓΑΣΙΑ 1

Συμπληρώστε  με μια πρόταση, δίπλα στην κάθε εικόνα

Το νερό είναι απαραίτητο στη ζωή μας και χρησιμεύει με πολλούς τρόπους:

 

 

Α)

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:  

 

Β)

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:  

 

 

Γ)

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:  

Δ)) Δ

 

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:  

 

Ε)

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:  

 

 

Επεξήγηση με παραλληλόγραμμο:   ΣΤ)

 

 

ΕΡΓΑΣΙΑ 2

 

Ποια είναι τα δύο βασικά λάθη που κάνουμε οι άνθρωποι σχετικά με το νερό;

 

                                       

1.      Το  σ_ _ _ _ _ _ _ _                            2.  Το  ρ _ _ _ _ _ _ _ _ _

 

 

 

 

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2

 

Ø  Ανοίξτε τον Internet Explorer

Ø  Μπείτε στην ιστοσελίδα http://www.eydap.gr à Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ  

 à ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗà ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ à ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

 

Ø  Πατήστε Εκτέλεση

Θα εμφανιστεί το εξής:

 

 

Ø  Κάντε κλικ στο πράσινο κουμπί για να αρχίσει το παιχνίδι

Θα εμφανιστεί το εξής:

 

Ø  Ακολουθήσε τις οδηγίες…

(Τα παιδιά εδώ πρέπει να «αντικαταστήσουν» τις εικόνες που δείχνουν σπατάλη με τις αντίστοιχες που δείχνουν οικονομία νερού)

 

 

4η Δραστηριότητα: Δημιουργική-εικαστική έκφραση

(1 διδακτική ώρα)

 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Τα παιδιά καλούνται να φτιάξουν μια αφίσα με κάποιο από τα δύο θέματα:

Α) Οικονομία του νερού

Β) Προστασία του υδάτινου φυσικού περιβάλλοντος

 

Με τη βοήθειά μας, ανοίγουν το πρόγραμμα: REVELATION NATURAL ART

 

(Ανάλογα με το βαθμό εξοικείωσης των παιδιών με το λογισμικό, μπορούμε να δώσουμε συνοδευτικό φύλλο  με κάποιες οδηγίες)

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ

Ø  Ανοίξτε το πρόγραμμα REVELATION NATURAL ART

Ø  Θα εμφανιστεί στην οθόνη το εξής:

 

Ø  Χρησιμοποιήστε γραμμές, σχήματα και στάμπες που θα βρείτε στην μπάρα στο επάνω μέρος

 

 

Ø  Επιλέγοντας το σύμβολο της στάμπας, θα εμφανιστούν σο δεξί μέρος οι επιλογές θεμάτων

   … από όπου μπορείτε να διαλέξετε το θέμα που θέλετε.

π.χ.

 

Ø  Μεταφέρετε την εικόνα που θέλετε στη ζωγραφιά σας, κάνοντας κλικ επάνω της

 

Ø  Στα αριστερά της οθόνης, θα βρείτε τις επιλογές χρωμάτων

 

 

 

 

 

 

5η Δραστηριότητα: Ασκήσεις στο HOTPOTATOES

(1 διδακτική ώρα)

 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, οι μαθητές θα ανοίξουν τα παρακάτω αρχεία, που περιλαμβάνουν ασκήσεις εμπέδωσης – αξιολόγησης πάνω σε όλη τη διδακτική αυτή ενότητα.

Α)  Σταυρόλεξο

 

 

Β) Συμπλήρωση κενών

 

2.3  Επέκταση –Αξιολόγηση

Επέκταση

Το θέμα «Το νερό» είναι ιδιαίτερα ευρύ και δίνει την ευκαιρία για το σχεδιασμό ποικίλων δραστηριοτήτων με ή χωρίς τη χρήση των ΤΠΕ. Παραθέτουμε ορισμένες ιδέες επέκτασης:

ü  Σύνδεση με το γλωσσικό μάθημα, όπου τα παιδιά μπορούν να συνθέσουν γραπτό κείμενο, όπου να διηγούνται το ταξίδι της σταγόνας (σε πρώτο ή τρίτο πρόσωπο) ή να αναπτύξουν κάποιο θέμα οικολογικής ευαισθητοποίησης (π.χ. «Μια μέρα χωρίς νερό στην πόλη μας») (η χρήση του λογισμικού επεξεργαστή κειμένου WORD, μπορεί να αξιοποιηθεί γι’ αυτή τη δραστηριότητα)

ü  Σύνδεση με άλλες ενότητες της Μελέτης Περιβάλλοντος (π.χ. ζώα – φυτά): τα παιδιά μπορούν να ασχοληθούν σε ομάδες με διαφορετικούς υδροβιότοπους (θάλασσα, λίμνη, ποτάμι) και να φτιάξουν μια σχετική εικόνα σε λογισμικό σχεδίασης (TUXPAINT/REVELATION NATURAL ART) ή εννοιολογικό χάρτη, με πρόγραμμα εννοιολογικής χαρτογράφησης (INSPIRATION ή KIDSPIRATION)

ü  Παρόλο που τα λογισμικά προσομοίωσης και η ιστοσελίδα της ΕΥΔΑΠ προσέφεραν με παραστατικό τρόπο πολλές από τις ζητούμενες πληροφορίες, θα μπορούσε εναλλακτικά να χρησιμοποιηθεί προβολή παρουσίασης (POWER-POINT) με σχετικά θέματα, όπως: «Πώς φτάνει το πόσιμο νερό στο σπίτι μας» ή με κανόνες για την εξοικονόμηση νερού, που υπάρχουν διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ http://www.schools.ac.cy

 

Αξιολόγηση

Όσον αφορά τους γνωστικούς στόχους, δραστηριότητες που εμπεριέχονται στο σενάριο, αξιοποιούνται κάλλιστα και στη διαδικασία της αξιολόγησης (π.χ. συμπλήρωση ημιδομημένου εννοιολογικού χάρτη στο INSPIRATION, ασκήσεις στο HOTPOTATOES). Οπωσδήποτε, διάφορες εργασίες (στο τετράδιο εργασιών κυρίως) της αντίστοιχης ενότητας του μαθήματος της Μελέτης Περιβάλλοντος, θα βοηθήσουν επίσης το δάσκαλο να αξιολογήσει το βαθμό κατανόησης και αφομοίωσης της γνώσης.

Σχετικά με τους στόχους που αφορούν την καλλιέργεια στάσεων, σχετικά με τη χρήση του, την προστασία κ.τ.λ., η αξιολόγηση δεν μπορεί να γίνει άμεσα, αλλά μακροπρόθεσμα, μέσα από την παρατήρηση σχετικών συμπεριφορών (π.χ. συνετή χρήση νερού στις βρύσες του σχολείου κ.τ.λ.)

Όσον αφορά στους στόχους που αφορούν στη χρήση των ΤΠΕ, ο βαθμός επίτευξής τους θα εκτιμηθεί τόσο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας όσο και σε μελλοντική χρήση των σχετικών λογισμικών.

Για την ίδια τη μαθησιακή διαδικασία, κατά τη διάρκεια υλοποίησης του διδακτικού σεναρίου μπορεί να εκτιμηθεί σε κάποιο βαθμό κατά πόσο η συνεργατική μεθοδολογική προσέγγιση εφαρμόστηκε επιτυχώς: αν δηλαδή οι μαθητές συνεργάστηκαν αρμονικά κ.τ.λ., ενώ τα οφέλη θα αξιολογηθούν και μακροπρόθεσμα, στη διαμόρφωση του συνολικότερου κλίματος της τάξης, τη μείωση του ανταγωνισμού και το βαθμό ενίσχυσης κοινωνικών δεξιοτήτων (π.χ. επικοινωνία) ιδιαίτερα σε μαθητές με ελλείμματα στους σχετικούς τομείς.

Με δεδομένο επίσης το γεγονός ότι η ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι για τον ίδιο τον εκπαιδευτικό ένα νέο σχετικό εγχείρημα, ιδιαίτερα σημαντική είναι και για τον ίδιο, η ανατροφοδότηση, μέσα από μια συνολική αποτίμηση του διδακτικού σεναρίου και του τρόπου υλοποίησής του. Θα μπορούσε, λοιπόν, να συμπεριληφθεί στην όλη διαδικασία αξιολόγησης και ένα είδος αυτοαξιολόγησης. Ορισμένα σημεία προβληματισμού στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να είναι τα εξής:

v  Ο ίδιος ο εκπαιδευτικός είχε την απαραίτητη κατάρτιση στη χρήση των νέων τεχνολογιών, ώστε να μπορεί επαρκώς να παίξει τον υποστηρικτικό του ρόλο;

v  Η επιλογή των συγκεκριμένων λογισμικών ήταν η κατάλληλη με βάση την ηλικία των συγκεκριμένων μαθητών (όχι πολύ απαιτητικά, αλλά όχι και πολύ απλά);

v  Ελήφθησαν υπόψη τυχόν ιδιαιτερότητες των μαθητών της τάξης; (π.χ. μαθησιακές δυσκολίες, γλωσσικές διαφορές…)

v  Ο προγραμματισμός από άποψη χρόνου ήταν εν γένει επιτυχής; (μήπως ο προσδοκώμενος χρόνος είχε σημαντική απόκλιση από τον πραγματικό;)

v  Η σύνθεση και ο αριθμός των μελών των ομάδων ήταν λειτουργικά;

v  Θα επέλεγε να εφαρμόσει ξανά το διδακτικό αυτό σενάριο σε άλλη χρονική στιγμή σε αντίστοιχη τάξη; Τι αλλαγές πιθανόν θα έκανε;

 

 

3.      Βιβλιογραφία

Βασάλα, Π. (2001). Περιβαλλοντική εκπαίδευση και σχολικά περιβαλλοντικά προγράμματα. Στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης. Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό. Τόμος Α: Γενικό Μέρος, σελ 98-108. Αθήνα: Π.Ι.

Δαγδιλέλης, Β. & Παπαδόπουλος, Ι. (2011): Επιμορφωτικό Υλικό για την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, Τεύχος 1: Γενικό Μέρος (Β΄ Έκδοση). Πάτρα:  ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ – ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΕΑ.ΙΤΥ-ΤΕΚ)

Κολιάδης, Ε. (2002). Γνωστική Ψυχολογία, Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη. Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Κόμης, Β., Αργυρίου, Μ., Γιαννούτσου, Ν., Γουμενάκης, Ι., Δαπόντες, Μ., Θεοδωρακάκου, Μ., Κυριακίδη, Μ-Ε., Μισιρλή, Α., Παπαδημητρίου, Ι., Σκουντζής, Γ., Τζαβάρα, Α., Τσίτσος, Β., Φραγκάκη, Μ., Φράγκου, Σ. (2001): Επιμορφωτικό Υλικό για την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, Τεύχος 2α: Κλάδος ΠΕ70 (Β΄ Έκδοση). Πάτρα: ΕΑ.ΙΤΥ-ΤΕΚ.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης. Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό. Τόμος Α: Γενικό Μέρος. Αθήνα: Π.Ι.

Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2002). Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας. Τόμος Α΄. Αθήνα: Αρ. Ράπτης.

ΥΠ.Ε.Π.Θ. (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση. ΤΟΜΟΣ Α΄

ΥΠ.Ε.Π.Θ. (2006)α. Μελέτη Περιβάλλοντος, Β΄Δημοτικού. Αθήνα: ΟΕΔΒ

ΥΠ.Ε.Π.Θ. (2006)β. Μελέτη Περιβάλλοντος, Β΄Δημοτικού, Βιβλίο για το δάσκαλο. Αθήνα: ΟΕΔΒ

Χατζηδήμου, Δ. (2011). Εναλλακτικές Μορφές, Τεχνικές και Μέθοδοι Διδασκαλίας και Μάθησης. Στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης. Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό. Τόμος Α: Γενικό Μέρος. (σελ. 26-41). Αθήνα: Π.Ι.

 

 

 

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ:

http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips  

http://users.sch.gr//nikbalki/epim_kse/Edusoft_files/edusoft_files/Programs_files/Scenarios/WaterCycle/WaterCycle.swf

http://www.eydap.gr

http://www.schools.ac.cy