Αρβανίτες

                                      Από την Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αρβανίτες
Συνολικός πληθυσμός:	άγνωστο
Σημαντικοί πληθυσμοί:	Ελλάδα: 1.600.000 (κατ' εκτίμηση) [εκκρεμεί παραπομπή]
Γλώσσα	Αρβανίτικα, Ελληνικά
θρήσκευμα	Χριστιανοί Ορθόδοξοι

Οι Αρβανίτες είναι οι απόγονοι των μεταναστών από το Δεσποτάτο της Ηπείρου (η σημερινή νότια Αλβανία και η βορειοδυτική Ελλάδα) οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε διάφορες ελληνικές περιοχές κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, κυρίως μεταξύ του 13ου αιώνα και του 15ου αιώνα.

Οι Αρβανίτες έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο κατά τη διάρκεια της Eλληνικής Επανάστασης του 1821

Πίνακας περιεχομένων [Απόκρυψη] 1 Δημογραφικά στοιχεία και γλώσσα 2 Αρβανίτικος πολιτισμός και ιστορία 3 Προέλευση και ιστορία του ονόματος 4 Μικρές πληροφορίες 5 Φάρα 6 Αρβανίτικα τραγούδια 7 Μελέτες και βιβλία για τους Αρβανίτες 8 Διάσημοι Αρβανίτες 9 Πηγές 9.1 Εξωτερικοί σύνδεσμοι 9.2 Βιβλιογραφία

 

Δημογραφικά στοιχεία και γλώσσα

Οι Αρβανίτες είναι στην πλειοψηφία τους Χριστιανοί Ορθόδοξοι στο θρήσκευμα. Η γλώσσα τους, τα Αρβανίτικα, έχει κοινή προέλευση με την επίσημη Αλβανική και έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την Ελληνική γλώσσα με την οποία έχει έρθει σε επαφή. Η γλώσσα βρίσκεται σε παρακμή, εν μέρει εξαιτίας της μετακίνησης των Αρβανιτών από τα χωριά τους στις ελληνόφωνες πόλεις και εν μέρει λόγω της μη αναγνώρισής της από το Ελληνικό κράτος: δεν έχει νομική υπόσταση και δε διδάσκεται στα δημόσια σχολεία.

Όπως ο υπόλοιπος ελληνικός πληθυσμός, οι Αρβανίτες εδώ και χρόνια μεταναστεύουν από τα χωριά τους στις μεγάλες πόλεις, και ειδικά στην πρωτεύουσα, την Αθήνα, στην οποία ζούσαν πολλοί Αρβανίτες στις αρχές του 19ου αιώνα, πριν αυτή γίνει πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους.

Σύμφωνα με το Μπίρη (1960), από το 1350 μ.Χ. έως το 1418 μ.Χ., 81.200 Αρβανίτες, μισθοφόροι στρατιώτες και οι οικογένειές τους, εγκαταστάθηκαν σε ελληνικές περιοχές, μετά από προσκλήσεις Βυζαντινών αυτοκρατόρων (Δυναστεία των Παλαιολόγων), των Καταλανών και των Βενετών. Ο τωρινός πληθυσμός των Ελλήνων που έχουν (ολική ή μερική) αρβανίτικη καταγωγή εκτιμάται γύρω στο 1.600.000 (1994) ^{[εκκρεμεί παραπομπή]} , αλλά μόνο 30.000-150.000 Αρβανίτες μιλούν Αρβανίτικα.

 

Αρβανίτικος πολιτισμός και ιστορία

Με τον όρο Αρβανίτες ονομάζονται οι πρώην κάτοικοι της Αλβανίας, οι οποίοι, λόγω των αναστατώσεων στη Βαλκανική, τον 13ο αι. μετακινούνται εκούσια ή ακούσια σε διάφορες άλλες χώρες της περιοχής ενώ πολλοί από αυτούς καταλήγουν σε περιοχές της Ελλάδας. Εδώ γίνονται γνωστοί με το όνομα Αρβανίτες, αφομοιώνονται από τους ντόπιους, και ακόμη πολεμούν μαζί τους εναντίον των Τούρκων.

Διατήρησαν μόνο το γλωσσικό ιδίωμα, το οποίο σταδιακά εξαλείφεται, ενώ πολιτιστικά, κοινωνικά και εθνικά αφομοιώθηκαν πλήρως αποκτώντας όπως και οι Βλάχοι, ελληνική εθνική συνείδηση και αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες.

Η ιστορία των αρβανιτών ή αλβανιτών ξεκινά από την Αλβανία του 13ου αιώνα, όπου ο λαός της περιοχής στον οποίο ανάμεσα βρίσκουμε και κάποιους Έλληνες, βιώνει μεγάλες αλλαγές στο παλαιό σύστημα των φατριών και των ισχυρών δεσμών που αυτές ανέπτυσσαν τους προηγούμενους αιώνες. Είναι πολλές οι πληροφορίες που αντλούνται από τα τραγούδια τους όπου εξαίρεται η φατρία (φάρα) και η ένορκη υπόσχεση (μπέσα) που χαρακτηρίζει αυτές τις κατά βάση γεωργοκτηνοτροφικές κοινότητες.

Όταν δημιουργήθηκε το κράτος της Ηπείρου, ο παλαιός δεσμός που είχαν οι Αλβανοί με την ελληνική αυτοκρατορία επιβεβαιώθηκε, και έτσι, στις στις αρχές του 13ου αιώνα τάχθηκαν με το μέρος της Ηπείρου εναντίον των Σλάβων και των Βενετών. Για τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι Αλβανοί κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων τα οφέλη δεν επέστρεψαν στο λαό αλλά στην αλβανική αριστοκρατία των αρχηγών των φατριών οι οποίοι και έπαιρναν σημαντικούς αυλικούς τίτλους.
Αυτοί οι αριστοκράτες, τοποθετούνταν επικεφαλής πολλών περιοχών, διαβρώνοντας έτσι σταδιακά το παλιό διοικητικό σύστημα. Από παραδοσιακοί πατριαρχικοί αρχηγοί, μεταλλάσσονταν σε άρχοντες, οι οποίοι στις σχέσεις τους με τα μέλη των φατριών δεν είχαν πλέον καμία ισονομία και οι απαιτήσεις τους αψηφούσαν το παλιό εθιμικό δίκαιο.

Το καινούργιο καθεστώς που επέβαλλαν οι άρχοντες αυτοί στη γη, αποστερούσε την περιουσία από τους κατοίκους που συχνά έχαναν και την ελευθερία τους πωλούμενοι ως σκλάβοι.

Προσπαθώντας να ξεφύγουν από την νέα αυτή κατάσταση, υποχρεώθηκαν να αποκτήσουν νομαδικές συνήθειες, βλέποντας ως μοναδική λύση στα προβλήματα που δημιουργούσε η μονοπώληση των αλβανικών εδαφών από τους άρχοντες που γίνονταν όλο και πιο βίαιοι, τη μετανάστευση. Πέρα όμως από τις μεταβολές αυτές που τάραξαν σε βάθος την κοινωνία τους, μία ακόμη αιτία εκπατρισμού αποτελούσε πλέον η οθωμανική εισβολή.

Έτσι, οι Αλβανοί ξεκίνησαν την πορεία τους συντασσόμενοι εκ νέου γύρω από αρχηγούς φατριών που για διαφόρους λόγους δεν είχαν κατορθώσει να μιμηθούν τους νέους γαιοκτήμονες.

Οι πηγές αναφέρουν ότι η διά θαλάσσης μετανάστευση άρχισε δειλά γύρω στο 1280, ενώ οι χερσαίες μεταναστεύσεις πρέπει να τοποθετηθούν στα τέλη του 13ου αι. αφού υπάρχουν αναφορές για παρουσία Αλβανών στη Θεσσαλία γύρω στα 1315.

Από τότε, όλοι οι Αλβανοί που απαντώνται εκτός Αλβανίας παρουσιάζονται ως γνήσιοι νομάδες, και τους συναντούμε από τη Θεσσαλία ως την Αττική και από την Ακαρνανία ως τα νότια της Πελοποννήσου. Ατομικά ή συλλογικά, η αλβανική αυτή μετανάστευση εμφανίζεται ως αντίδραση φυγής σε μία κοινωνική καταπίεση που είχε γίνει αφόρητη, και στην καταστροφή των πλαισίων διαβίωσης έξω από τα οποία ο λαός αισθανόταν αποπροσανατολισμένος.

Οι φατρίες, μαζί με τους αρχηγούς έμειναν πιστές στην Ορθοδοξία, και περιχαρακώθηκαν έτσι μέσα σε παραδόσεις που οι άρχοντες των ακτών αντάλλαξαν με το λατινικό δόγμα.

Η Θεσσαλία υπήρξε η πρώτη ελληνική επαρχία που δέχτηκε τις αλβανικές μεταναστεύσεις και σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ιστορικός Χαλκοκονδύλης, μετά τη Θεσσαλία πήγαν στο εσωτερικό της Μακεδονίας και έφθασαν ως την Καστοριά. Μαζί τους έφεραν και τα προτερήματά τους ως γεωργοί.

Καθώς τα κύματα των μεταναστών δεν έρχονταν πάντα με ειρηνικές διαθέσεις, αρχικά πολλές περιοχές τους δέχτηκαν με δυσπιστία. Κάποιες όμως φάνηκαν να ενθουσιάζονται με την παρουσία τους καθώς ήταν μια σημαντική ευκαιρία να αποκαταστήσουν τις καταπονημένες γαίες με νέο εργατικό δυναμικό.

Από το σύνολο των μεταναστών, όσοι έφτασαν στην Πελοπόννησο και είχαν εγκατασταθεί σε δυσπρόσιτες ορεινές ζώνες, σχημάτιζαν συμπαγείς ομάδες. Καθώς συχνά δεν είχαν ενδοιασμό να τεθούν υπό τις διαταγές ενός έλληνα άρχοντα, που ήταν απευθείας απόγονος της παλαιάς αυτοκρατορικής δυναστείας, μαζί με τους Έλληνες αποτέλεσαν βασική εστία αντίστασης στους Οθωμανούς. Με την υιοθέτηση κοινής στάσης, οι ελληνο-αλβανικές ενώσεις, διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, καθώς οι Αρβανίτες είχαν πλήρως αποδεχθεί τη διπλή καταγωγή τους.

Συμπερασματικά, οι Αρβανίτες υπήρξαν για την Ελλάδα ιδανικός προμηθευτής εργατικού δυναμικού, ενδυνάμωσαν τις τάξεις του τοπικού πληθυσμού και συνέβαλλαν σημαντικά στον αγώνα του εναντίον του μουσουλμάνου αντιπάλου. Έλληνες και Αρβανίτες, κατάφεραν μέσα από αντιπαραθέσεις και συμβιβασμούς, να καταλήξουν σε μια κοινή ζωή, χωρίς να αλλοιωθεί ο κυρίαρχος ελληνικός χαρακτήρας, η αφομοιωτική δύναμη του οποίου μπόρεσε να ενσωματώσει τα μεταναστευτικά αυτά κύματα.

 

Προέλευση και ιστορία του ονόματος

Οι Αρβανίτες πρωτοαναφέρονται – σαν Αρβανίτες από το Άρβανον – στο βιβλίο της Άννας Κομνηνής, "Αλεξιάδα". Το βιβλίο ασχολείται με τις ταραχές στην περιοχή του Άρβανον που προκάλεσαν οι Νορμανδοί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του πατέρα της, Αυτοκράτορα Αλέξιου Α' Κομνηνού (1081-1118). Στην «Ιστορία» (1079-1080 μ.Χ.), ο Βυζαντινός ιστορικός Μιχαήλ Ατταλιάτης ήταν ο πρώτος που ανέφερε τους Αλβανούς ως έχοντες λάβει μέρος σε εξέγερση εναντίον της Κωνσταντινούπολης το 1043 μ.Χ. και τους Αρβανίτες ως υποτελείς του Δούκα του Δυρράχιου.

Ο όρος «Αρβανίτικα» προέρχεται από τη λέξη «Αρβανίται». Η ετυμολογία του ελληνικού επιθέτου «Αρβανίτικα» προέρχεται από τη ρίζα «Αρβανίτ-» του ουσιαστικού «Αρβανίτης», σύμφωνα με το λεξικό του Γιάννη Κουλάκη (ISBN 960-239-135-9).

Σύμφωνα με μια θεωρία η λέξη «Αρβανίτης» έχει κοινή προέλευση με τη λέξη «Αλβανός», με αλλαγή των συμφώνων ρ-λ.

Στους περισσότερους Αρβανίτες δεν αρέσει καθόλου να τους λένε Αλβανούς. Στη δεκαετία του 1990 ο Αλβανός Πρόεδρος Σαλί Μπερίσα (Sali Berisha) περιέγραψε τους Αρβανίτες σαν μια αλβανική μειονότητα στην Ελλάδα, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση των Αρβανιτών στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.

Σύμφωνα με τον Κόλλια, μερικοί Αρβανίτες στο βορειοδυτικό τμήμα της Ηπείρου παραδοσιακά αυτοαποκαλούνται και με την ονομασία «Shqiptár» (σκιπτάρ), χωρίς να επικαλούνται αλβανική εθνική συνείδηση. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται επίσης σε μερικά χωριά της Θράκης, όπου οι Αρβανίτες μετανάστευσαν από τα βουνά της Πίνδου κατά τον 19ο αιώνα. Από την άλλη μεριά αυτή η λέξη είναι παντελώς άγνωστη στο κύριο σώμα των Αρβανιτών της νότιας Ελλάδας. Για την καταγωγή των ελλήνων αρβανιτών υπάρχουν πολλές θεωρίες οι περισσότερες απο τις οποίες δεν είναι και τόσο αξιόπιστες. Η γνώση που έχουμε είναι καθαρά ιστορική και όχι επιστημονική. Οι Αρβανίτες ξεκίνησαν απο την περιοχή του Αρβάνου (σημερινή αλβανία). Η περιοχή της σημερινής αλβανίας είναι η Ιλλυρία κοιτίδα των δωριέων. Οι Ελληνες Αρβανίτες ήθαν στην Ελλάδα πρίν απο την οθωμανική κατάκτηση και για αυτό παρουσιάζουν χαρακτιριστικά τα οποία δεν απαντούνται σε κανέναν άλλο λαό της Ελλάδας(εκτός των σφακιανών) ή της Βαλκανικής χερσονήσου. Οι Ελληνες Αρβανίτες δεν εδέχθησαν την επιρροή της οθωμανικής κυριαρχίας στους λαούς της περιοχής στο ζήτημα της θρησκείας ή των φυλετικών επιμιξιών και κυρίως στο θέμα της κουλτούρας. Η Αρβανίτικη γλώσσα είναι η γλώσσα που μιλιόταν στην περιοχή της ιλλυρίας πρίν την οθωμανική κατάκτηση γι αυτό και διαφέρουν απο τα αλβανικά σε σημαντικό βαθμό. Είναι χαρακτιριστικό ότι οι σημερινοί αλβανοί χαρακτιρίζουν την αρβανίτικη γλώσσα ως αρχαία αλβανικά. Τα ελληνικά αρβανίτικα απο μελέτες που έχουν γίνει περιέχουν πλήθως ομηρικών λέξεων η δε δομή της γλώσσας είναι λιτή και "βαριά". Είναι πολύ πιθανό να πρόκειται για μιά δωρική γλώσσα αρχαικού τύπου. Η κουλτούρα των αρβανιτών περιέχει μιά καθαρά δωρική ιδιοσυστασία. Λαός σκληρός, πολεμοχαρής, λιτός. Η κύρια απασχόλησή τους ήταν η κτηνοτροφία (χαρακτιριστικό δωρικό στοιχείο) και η αγροτιά. Κοινωνία κλειστή μη δεχόμενη επιμιξίες. Οι διάφορες φατρίες είναι μιά ακόμη δωρική μορφή κοινωνικής συγκρότησης. Πάρα πολλά κοινά στοιχεία παρουσιάζουν οι έλληνες αρβανίτες με τους σφακιανούς της κρήτης και απο φυλετικής απόψεως και απο πλευράς κουλτούρας. Είναι γνωστό ότι οι σφακιανοί προέρχονται απο τους δωριείς και κύριο χαρακτιριστικό τους είναι ότι ασχολούνται με την κτηνοτροφία καθώς επίσης το οτι είναι ανυπότακτοι και πολεμοχαρείς όπως και ότι έχουν ενδογαμική τάση. Τα ίδια ακριβώς χαρακτιριστικά παρουσιάζουν οι έλληνες αρβανίτες και ίσως και με πιό έντονο τρόπο. Ακόμα το κύριο μουσικό όργανο της κρήτης είναι η λύρα η οποία προέρχεται απο την λέξη ιλλυρία-λύρα τόπος καταγωγής των ιλλυριών δηλαδή των δωριέων. Ενα ακόμα ενδεικτικό στοιχείο για την στενή συγγενική σχέση των σφακιανών με τους αρβανίτες είναι ότι απαντούνται επίθετα δισύλλαβα. Ειδικά τα επίθετα των σφακιανών διαφέρουν απο τα υπόλοιπα της κρήτης πολλά απ αυτά είναι δισύλλαβα όπως των αρβανιτών. Ακόμα η ύπαρξη των φατριών-οικογενειών στους σφακιανούς είναι ένα ακόμα χαρακτιριστικό κοινό στοιχείο με τους αρβανίτες όπως και η βεντέτα η οποία στους σημερινούς αρβανίτες υπάρχει πολύ λιγότερο αντίθετα στους σφακιανούς έχει διατηρηθεί. Ενα ακόμη χαρακτιριστικό στοιχείο μεταξύ σφακιανών και αρβανιτών είναι ορισμένα ενδυματολογικά στοιχεία θα τα λέγαμε δωρικά. Η χαρακτιριστική μαύρη ενδυμασία των σφακιανών έχει διατηρηθεί ατόφια μέχρι και σήμερα. Στους έλληνες αρβανίτες τα παλαιότερα χρόνια συναντούμε τα χαρακτιριστικά μαύρα σκουφιά χαρακτιριστικό των αρβανιτών της εποχής εκείνης. Απο μία ατόφια μαρτυρία του προπερασμένου αιώνα αναφέρεται ότι τρείς αρβανίτες είχαν πάει σε μία μονή για να γίνουν μοναχοί. Ο ηγούμενος της μονής μόλις τους είδε κατάλαβε αμμέσως ότι ήταν αρβανίτες απο τα χαρακτιριστικά μαύρα σοκουφιά τους.

 

Μικρές πληροφορίες

• Το θηλυκό του «Αρβανίτης» στα ελληνικά είναι «Αρβανίτισσα».
• Μια εκκλησία στη Χίο είναι αφιερωμένη στην «Παναγία την Αρβανίτισσα».
• Οι Αρβανίτες ονομάζουν τον τόπο προέλευσής τους «Αρβανιτιά» (η σημερινή νότια Αλβανία και η βορειοδυτική Ελλάδα). Μερικές φορές ονομάζουν έτσι ολόκληρη την Αλβανία και/ή την Ήπειρο.
• «Αρβανιτιά» είναι επίσης μια εναλλακτική ονομασία της Ακροναυπλίας, της ακρόπολης του Ναυπλίου.
• Οι Αρβανίτες της Ηπείρου ονόμασαν το βόρειο άνεμο «αρβανίτη».
• Ούζο Πλωμαρίου, Ισιδώρου Αρβανίτου, 1894. Το Πλωμάρι είναι μια πόλη της Λέσβου.

 

Φάρα

Η φάρα είναι μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης με βάση την καταγωγή (παρόμοια με τη δυναστεία). Οι Αρβανίτες ήταν οργανωμένοι σε φάρες, κυρίως κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Στην κορυφή της ιεραρχίας ήταν ένας οπλαρχηγός και η φάρα έπαιρνε το όνομά του (π.χ.: η φάρα του Μπότσαρη). Στα αρβανίτικα χωριά η κάθε φάρα έπρεπε να κρατάει γενεαλογικά αρχεία τα οποία διατηρούνται μέχρι σήμερα ως ιστορικά ντοκουμέντα σε τοπικές βιβλιοθήκες. Συνήθως υπήρχαν περισσότερες από μία φάρες σε ένα χωριό, και μερικές φορές οργανώνονταν σε φρατρίες με αντικρουόμενα συμφέροντα. Αυτές οι φρατρίες δε διαρκούσαν πολύ, γιατί κάθε αρχηγός φάρας ήθελε να είναι αρχηγός της φρατρίας και δε δεχόταν να διατάζεται από άλλον.

 

Αρβανίτικα τραγούδια

Παρ’όλο που έχουν σχεδόν πλήρως αφομοιωθεί στην ελληνική κοινωνία, κάποια μεμονωμένα αρβανίτικα πολιτιστικά χαρακτηριστικά μπορούν ακόμη να διακριθούν.

Υπάρχουν 4 μουσικά CD με αρβανίτικα τραγούδια, παρ’όλο που οι στίχοι τους είναι συχνά ελληνικοί. Δεν υπάρχουν μέσα ενημέρωσης στα αρβανίτικα, όμως μερικοί ραδιοσταθμοί μεταδίδουν κατά καιρούς αρβανίτικα τραγούδια. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει προσπάθειες να καταγραφούν τα αρβανίτικα τραγούδια, με πιο πρόσφατη αυτή του Θανάση Μωραΐτη.

Τα αρβανίτικα τραγούδια έχουν ομοιότητες με την Αλβανική και την Ηπειρώτικη μουσική.

 

Μελέτες και βιβλία για τους Αρβανίτες

Κώστας Μπίρης

Ο Μπίρης ήταν λαογράφος και αρχιτέκτονας. Το βιβλίο του «Αρβανίτες, οι Δωριείς του σύγχρονου Ελληνισμού, ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών» (1960) αποτελεί μια σχολαστική μελέτη για τους Αρβανίτες και είναι το έργο στο οποίο αναφέρονται πιο συχνά οι άλλοι επιστήμονες που μελέτησαν τους Αρβανίτες.

Μαρία Μιχαήλ-Δέδε

Η Μαρία Μιχαήλ-Δέδε είναι λογοτέχνις και εθνολόγος. Έχει γράψει δύο βιβλία για τα αρβανίτικα τραγούδια (1978) και το βιβλίο «Οι Έλληνες Αρβανίτες» (1997).

Αριστείδης Κόλλιας

Ο Κόλλιας, δικηγόρος στο επάγγελμα, διεξήγαγε εθνολογικές μελέτες για τους Αρβανίτες. Στο βιβλίο του «Αρβανίτες και η καταγωγή των Ελλήνων» (1983), ο Κόλλιας υποστηρίζει τη θεωρία η οποία ταυτίζει τους αρχαίους Πελασγούς με τους Αρβανίτες. Ο Κόλλιας λέει ότι ο ελληνικός και ο αλβανικός λαός ήταν πιο κοντά στο παρελθόν απ’ότι τους δύο τελευταίους αιώνες και ότι είναι και οι δύο απόγονοι των Πελασγών. Η απόρριψη από μέρους του της Ινδο-Ευρωπαϊκής θεωρίας και η θεωρία του ότι τα αρβανίτικα μοιάζουν πολύ (αν δεν είναι ταυτόσημα) με τα ελληνικά του Ομήρου έχει κατακριθεί, όμως το έργο του για τον αρβανίτικο πολιτισμό είναι γενικά αποδεκτό.

Θανάσης Μωραΐτης

Ο Μωραΐτης δούλεψε για αρκετό καιρό με τον Κόλλια και έκανε εκτεταμένη έρευνα πάνω στην Αρβανίτικη μουσική. Στο βιβλίο του «Αρβανίτικα τραγούδια» καταγράφει περίπου 150 τραγούδια, αναλύει τη μουσική δομή τους, και επίσης έχει κείμενα από γλωσσολόγους και ιστορικούς για την αρβανίτικη ιστορία, τον πολιτισμό και τη γλώσσα.

 

Διάσημοι Αρβανίτες

Επανάσταση του 1821

• Ανδρέας Μιαούλης, ναύαρχος και αργότερα πολιτικός
• Μάρκος Μπότσαρης, αρχηγός των Σουλιωτών, υπερασπιστής του Μεσολογγίου
• Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η μόνη γυναίκα μέλος της Φιλικής Εταιρίας
• Νικόλαος Κριεζιώτης, αρχηγός της ελληνικής επανάστασης στην Εύβοια

Πρόεδροι της Δημοκρατίας

• Παύλος Κουντουριώτης, ναύαρχος και αργότερα πολιτικός
• Θεόδωρος Πάγκαλος, στρατηγός και για λίγο στρατιωτικός δικτάτορας

Πρωθυπουργοί

• Κίτσος Τζαβέλας
• Γεώργιος Κουντουριώτης
• Αντώνιος Κριεζής, υπηρέτησε στο Ελληνικό Ναυτικό στην επανάσταση, αργότερα πολιτικός
• Δημήτριος Βούλγαρης
• Αθανάσιος Μιαούλης
• Διομήδης Κυριάκος
• Θεόδωρος Πάγκαλος
• Αλέξανδρος Κορυζής
• Πέτρος Βούλγαρης
• Αλέξανδρος Διομήδης

Πολιτικοί

• Θεόδωρος Πάγκαλος, πρώην Υπουργός Εξωτερικών, μέλος του ΠΑΣΟΚ

Καλλιτέχνες

• Νίκος Εγγονόπουλος, ζωγράφος και ποιητής

 

Πηγές

 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αρβανίτικος Σύνδεσμος της Ελλάδας
• Οι Αρβανίτες

• Report on the Arvanites by the HHRW

 

Βιβλιογραφία

• "Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού, η ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών", Κώστας Μπίρης, 1η έκδοση, 1960
  • (3η έκδοση, 1998: ISBN 9602040319 )
• "Οι Αρβανίτες και το αρβανίτικο τραγούδι στην Ελλάδα", Γιάννης Γκίκας
• "Αρβανίτες και η καταγωγή των Ελλήνων", Αριστείδης Κόλλιας, 1983
• "Οι Έλληνες Αρβανίτες", Μαρία Μιχαήλ-Δέδε, 1997
• "Ανθολογία Αρβανίτικων τραγουδιών της Ελλάδας", Θανάσης Μωραΐτης, 2002, ISBN 9608597676
• Οι Αλβανοί στην Ελλάδα (13ος -15ος αι.), Ίδρυμα Γουλανδρή, 1991
• Ιστορία των Βαλκανικών Λαών, Παπαδήμας, 1995