Εντάξει, οι περισσότεροι φαν των Μπιτλς το έχουν εμπεδώσει: το «Lucy in the sky with» δεν περιγράφει ένα «ταξίδι» με LSD. Ο τίτλος, επέμενε ο Τζον Λένον, ήταν εμπνευσμένος από μια ζωγραφιά του γιου του, Τζούλιαν, όπου ο μικρός είχε απεικονίσει μια συμμαθήτρια του απ' το νηπιαγωγείο, «τη Λούσι, στον ουρανό με διαμάντια». Μια φράση που οδήγησε τον τροβαδούρο σ' ένα ονειρικό τραγούδι, επηρεασμένο κι από την αγάπη του για τον σουρεαλισμό, τα λεκτικά παιχνίδια και τα έργα του Λιούις Κάρολ.

Τα υπόλοιπα τραγούδια των Μπιτλς, όμως, πώς ακριβώς γράφτηκαν; Οι απαντήσεις απλώνονται σ' ένα λεύκωμα με τον παιγνιώδη τίτλο «A hard day’s write» του μουσικού συντάκτη Στιβ Τέρνερ (εκδ. «Bell», μετ. Σ. Κωνσταντέα). Διαβάζοντας το, διαπιστώνουμε πως ούτε το «Yellow submarine» παρέπεμπε στα «κίτρινα υποβρύχια», όπως αποκαλούνταν οι ναρκωτικές κάψουλες Νεμπουτάλ. Το μόνο φαγώσιμο υποβρύχιο που γνώριζε ο Μακάρτνεϊ ήταν, όπως έλεγε, ένα γλυκό που είχε δοκιμάσει στην Ελλάδα! Αυτό το τραγούδι είχε όντως ως πρώτους αποδέκτες τα παιδιά. Κι όποιος αναρωτιέται πώς η φωνή του Πολ στο «Oh, darling» βγήκε τόσο τραχιά, ήταν επειδή το προβάριζε ασταμάτητα μέχρι να το ηχογραφήσει, ώστε «ν' ακούγομαι σαν να το 'λεγα σε συναυλίες όλη τη βδομάδα»!

Πριν απ' τους Μπιτλς, τονίζει ο Τέρνερ, τα ροκ 'ν' ρολ τραγούδια αναφέρονταν αποκλειστικά στον έρωτα, τη μόδα και την εφηβεία. Οι Λένον και Μακάρτνεϊ επέκτειναν τη θεματολογία του είδους, διδάχτηκαν από τον Ντίλαν, τον Στοκχάουζεν και τον Ραβί Σανκάρ και διαμόρφωναν τα τραγούδια τους από τίτλους εφημερίδων, αποσπάσματα συνομιλιών, τηλεοπτικές διαφημίσεις, θρησκευτικά φυλλάδια μέχρι και αφίσες τσίρκου, σχολιάζοντας τόσο τους εαυτούς τους όσο και ακανθώδη πολιτικο-οικο-νομικά ζητήματα.

Επιφανειακά, το «I’ m a loser» είναι ένα ακόμη τραγούδι για έναν χαμένο έρωτα. Στην πραγματικότητα, μαθαίνουμε, αποτελεί την πρώτη απόπειρα του Λένον να ξεμπροστιάσει τα βαθύτερα συναισθήματα του, ξεφεύγοντας από τις ποπ συμβάσεις. Το «Back in the USSR», που εν μέσω ψυχρού πολέμου και Βιετνάμ τόσο πολύ θορύβησε τους συντηρητικούς των ΗΠΑ, δεν ήταν παρά μια παρωδία του υπερπατριωτικού σινγκλ του Τσακ Μπέρι «Back in the USA ». Ενώ και το «Revolution» δεν ήταν το τραγούδι ενός καθαρόαιμου επαναστάτη αλλά κάποιου που τον πίεζαν οι επαναστάτες να δηλώσει την πίστη του σ' αυτούς. Όπως δήλωνε ο Λένον, όχι μόνο το '68 αλλά και το '80, «εμένα λογαριάστε με απ' έξω, αν πρόκειται για βία. Μη με περιμένετε στα οδοφράγματα, εκτός κι αν είναι από λουλούδια».

Στο «Stawberry fields for ever», ο τόπος που διάλεξε ο Λένον για να δηλώσει πόσο ξένος ένιωθε ανάμεσα στον υπόλοιπο κόσμο, ήταν το δάσος γύρω απ' το ομώνυμο ορφανοτροφείο κοντά στο πατρικό του, όπου τρύπωνε παιδί, σαν να εισέβαλλε σ' ένα μυστικό βασίλειο. Τη φράση «Ob-la-di, ob-la-da», που οδήγησε στο πρώτο δείγμα λευκής σκα μουσικής, την πρωτάκουσε ο Μακάρτνεϊ από έναν νιγηριανό μουσικό, τον Τζίμι Σκοτ, χωρίς ποτέ να μάθει το νόημα της. Κι αν ο Σκοτ ζήτησε, χωρίς να λάβει, απ' το τραγούδι ποσοστά, ο γκουρού της ψυχεδέλειας Τίμοθι Λίρι πολύ εκνευρίστηκε μόλις άκουσε, στη φυλακή, από το ραδιόφωνο το «Come together» που θεωρούσε «δικό» του. Το είχε παραγγείλει στους Μπιτλς σαν μουσικό σλόγκαν της εκλογικής του εκστρατείας όταν διεκδικούσε τη θέση του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας από τον Ρόναλντ Ρίγκαν. Συνελήφθη όμως για κατοχή μαριχουάνας κι έκπληκτος διαπίστωσε ότι το σλόγκαν «του» περιλαμβανόταν στο «Abbey road». «Το να γνωρίζεις τι ενέπνευσε τέτοια τραγούδια», γράφει ο Τέρνερ, «δεν τα καθιστά καλύτερα ή χειρότερα. Το να μαθαίνουμε όμως τις ιστορίες τους είναι σχεδόν σαν ν' ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας».

Σταυρούλα Παπασπύρου
spapa@enet.gr
& 7 (Περιοδικό της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας)
Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2006
Λίστα όλων των άρθρων