ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ 

Φυσιογνωμίες που κυκλοφορούν στη μνήμη μας μαζί με νόμους, θεωρήματα, απόψεις, είναι πρωτεικές μορφές, ρευστές εικόνες. Η ανθρώπινη όψη τους γίνεται εννοιολογικό εκτόπλασμα, μια θεωρητική  σηματοποίηση, κάτι αντίστροφο από τη ζωή. Μια παγίδα και για την ίδια την τέχνη, που συχνά βρίσκεται ν αντιγράφει νοήματα. Η τέχνη βέβαια έχει τα όπλα της και η επιφάνεια των προσώπων είναι ένα πεδίο αισθητικών αναζητήσεων. Πόση αλήθεια μπορούν να κατοπτρίσουν οι προσωπογραφίες? Και τελικά τι είναι αληθινό?

Το παιγνίδι της αλήθειας πάει πολύ μακριά. Η Θράκη όμως είναι κοντά. Τόσο κοντά, που αγγίζουμε την ψυχή της, ακούμε το σφυγμό της. Η Θράκη δεν είναι θεώρημα, ούτε τόπος που καταγράφεται με χάρακα  και διαβήτη. Η  ΘΡΑΚΗ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ ΠΟΥ ΓΕΝΝΑ ΖΩΗ.

Τα παιδιά της ζουν μέσα μας και γύρω μας. Είναι πρόσωπα, που συναντάμε κάθε μέρα κάτω από τον ήλιο, χωρίς τεχνητές φωτοσκιάσεις. Αιώνες τώρα συζητάμε μαζί τους. Μας βλέπουν και τους βλέπουμε. Χορεύουμε στα ίδια βήματα. Οι ίδιες χορδές μεθάνε τις καρδιές μας. Στο ίδιο αμόνι ζυμώνουμε το λογισμό. Η ιστορία δεν θα μας τους αποκαλύψει καλύτερα. Δεν χρειάζεται να μας δείξουν ταυτότητα για να τους αναγνωρίσουμε. Πώς να τους ζωγραφίσει κανείς? Έτσι όπως είναι γύρω μας, σήμερα. ( Ανακρέων Καναβάκης)

 

ΟΡΦΕΥΣ

 

Μυθικός ποιητής και αοιδός από τη Θράκη. Η μορφή του είναι φορτισμένη με συμβολικά στοιχεία και με γνωρίσματα ήρωα, θεού και ημίθεου. Γιος του Απόλλωνα και της Μούσας Καλλιόπης ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή, γιος του ποταμού Οίαγρου και της Μενίππης, κόρης του αοιδού Θαμύριδος. Η δύναμη του τραγουδιού του ήταν ανυπέρβλητη. Ημέρωνε άγρια θηρία, κινούσε βράχους και δέντρα. Στην Αργοναυτική εκστρατεία, σταμάτησε τη θαλασσοταραχή, ακινητοποίησε τις Συμπληγάδες, επισκίασε ακόμη και το τραγούδι των Σειρήνων. Η κάθοδός του στον Άδη, για να φέρει πίσω την αγαπημένη του Ευριδίκη, είναι από τους πιο αγαπημένους μύθους της τέχνης από την αρχαιότητα, ως σήμερα.

   
ΑΙΣΩΠΟΣ  

Ο πατέρας των Ελλήνων μυθοποιών, στον οποίο αποδίδονται οι περισσότεροι από τους διδακτικούς μύθους. Κατά τον Ηρακλείδη "Θράξ ην το γένος". Κατά τον Σουίδα, καταγόταν από τη Μεσημβρία της Μεγάλης Θράκης. Οι μύθοι του είναι πασίγνωστοι και αποτελούν υποδείγματα για την παγκόσμια μυθογραφία. Ο ίδιος λέγεται ότι ήταν δούλος αλλά η σοφία του εκτιμήθηκε τόσο, που ο κύριος του - ο σοφός Ιάδμων – των απελευθέρωσε. Η διαύγεια και το χιούμορ του έμειναν παρομοιώδη. Ο σαρκασμός του, για την απληστία των ιερέων των Δελφών, οδήγησε στην καταδίκη του σε θάνατο. Μια ύβρις για την οποία το Μαντείο αναγκάστηκε να επανορθώσει αργότερα.

   
ΜΟΥΣΑΙΟΣ  

Μυθικός αοιδός, μάντης και ιερέας, γιος του Αντιφήμου και της Σελήνης, σύγχρονος του Ορφέα, ή μαθητής του, γεννημένος στη Θράκη. Τον ανάθρεψαν οι Νύμφες, οι Μούσες του παράδωσαν τη λύρα του Ορφέα. Καλλιέργησε τη θρησκευτική ποίηση. Ύμνοι και χρησμοί του κυκλοφορούσαν ήδη από την εποχή των Πεισιστρατιδών. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι πολλοί χρησμοί του περισυλλέχθηκαν από τον Ονομάκριτο. Συνδέθηκε με την Αθήνα, απόκτησε γιο τον Εύμολπο, ίδρυσε τα Ελευσίνια Μυστήρια.

   
ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ  

Φιλόσοφος, ιδρυτής της ατομικής θεωρίας. Ελάχιστα είναι γνωστά για τη ζωή του. Υπήρξε μαθητής του Ζήνωνα του Ελεάτη και συνδέθηκε με τη Θράκη, όντας δάσκαλος του Δημόκριτου. Λέγεται ότι πρώτος υπόθεσε την ύπαρξη των ατόμων, μια θεωρία που συστηματοποίησε κατόπιν ο Δημόκριτος και ανάπτυξαν οι Επικούρειοι και οι Στωικοί. Η "κοσμολογία" του επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο "μονισμό" της Ελεατικής Σχολής και στην "ποιοτική πολυθεσία" του Εμπεδοκλή και του Αναξαγόρα.

   
ΘΑΜΥΡΙΣ  

Στην Ιλιάδα τον αναφέρει ο Όμηρος. Ήταν ένας από τους πιο φημισμένους αοιδούς. Γεννήθηκε στη Θράκη, γιος του Φιλάμμωνος και της νύμφης Αγριόπης. Η τέχνη του στην κιθάρα και στο τραγούδι είχε θεϊκή δύναμη. Ο ίδιος πίστευε ότι κανείς δεν μπορούσε να του αντιπαρατεθεί. Προκάλεσε τις Μούσες σε μουσικό αγώνα, σίγουρος για τη νίκη. Εκείνες ξέσπασαν την οργή τους πάνω του. Τον τύφλωσαν και του αφαίρεσαν το χάρισμα. Δίδαξε τις τελετές στο ιερό των Δελφών.

   
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ  

Γεννήθηκε στα Άβδηρα. Ταξίδευε σαράντα χρόνια διδάσκοντας, έμεινε τελικά στην Αθήνα. Δαιμόνιος νους και ο διασημότερος ανάμεσα στους σοφιστές. Συναρπαστικός ρήτορας αλλά με σοφία και καθαρότητα. "Σοφώτατος" κατά τον Πλάτωνα. Κάποιοι είπαν ότι είχε δάσκαλο τον Δημόκριτο. Αμφισβητίας. Δεν δεχόταν την "εξ αντικειμένου αλήθειαν". H περίφημη ρήση του “Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος…”μετατόπισε το πρόβλημα της γνώσης από το αντικείμενο στο υποκείμενο. Το σύγγραμμά του "Περί θεών" προκάλεσε την καταδίκη του για αθεϊστικές απόψεις. Το άλλο του σύγγραμμα  "Αι αντιλογίαι" έθετε το αξίωμα πως για κάθε τι υπάρχουν δύο απόψεις. Γύρω του συγκέντρωνε το άνθος του Αθηναϊκού πνεύματος. Τον θαύμαζε ο Ευριπίδης. Τον εκτιμούσε ο Περικλής.

   
ΕΥΜΟΛΠΟΣ  

Μυθικός υμνωδός. Γενάρχης του ιερατικού γένους των Ευμπλπιδών. Το όνομά του υπογραμμίζει το θείο του χάρισμα."Ευ μέλπειν" δηλαδή ωραίος ψαλμός. Ένας κύκνος πάντα δίπλά του συμβόλιζε τη μουσική αρμονία που υπηρετούσε. Γιος του Ποσειδώνα και της κόρης του Βορέου Χιόνης. Ιεροφάντης των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Συνέθετε Βακχικά έπη και Διονυσιακές τελετές. Πολέμησε με τους θράκες για την Ελευσίνα εναντίον των Αθηναίων. Με τον θάνατόν του κέρδισε η Αθήνα αλλά και η Ελευσίνα διατήρησε το προνόμιο των Μυστηρίων.

   
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ  

Ο μέγας φιλόσοφος. Γεννήθηκε στα Άβδηρα, ταξίδεψε πολύ. Γνώρισε όλες τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής του. Σπούδασε στις σχολές του Λεύκιππου και του Αναξαγόρα. Μερικοί τον χαρακτήρισαν οπαδό του Πυθαγόρα. Η πολυμάθεια και η πολυγνωσία του κρυβόταν πίσω από μια λιτή ανθρώπινη φιγούρα, που αντιμετώπιζε τα πάντα με στωικότητα και χαμόγελο. Αφανής ήρθε και αφανής έφυγε από την Αθήνα όπου γνώρισε τον Σωκράτη. Σφυρηλατούσε τις γνώσεις απομονωμένος στο σπίτι του. Η "ατομική" θεωρία του άγγιξε τη δομή του σύμπαντος με μια διαύγεια που σήμερα εκπλήττει. "Μηδέν εκ του μη όντος γίγνεσθαι, μηδέ εις το μη ον φθείρεσθαι" υποστήριζε. Ταύτισε το νου και την ψυχή αντίθετα από τις θέσεις του Αναξαγόρα και του Πλάτωνα. Απόκλεισε τη θεϊκή παρέμβαση στο φυσικό γίγνεσθαι.

   
ΕΚΑΤΑΙΟΣ  

Ιστορικός, συγγραφέας, φιλόσοφος και γραμματικός. Γεννήθηκε στα Άβδηρα. Μαθήτευσε στον σκεπτικό φιλόσοφο Πύρωνα. Ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του. Γνώρισε τον κόσμο όπως άνοιγαν οι ορίζοντες της εποχής του. Έγραψε για την ποίηση του Όμηρου και του Ησίοδου. Μελέτησε χώρες και λαούς. Τον πολιτισμό, τις επιστήμες και τις τέχνες. Έγραψε πολλά βιβλία. Γνωστότερο το "Περί Αιγυπτίων" όπου αναμιγνύει ιστορικά και μυθιστορηματικά στοιχεία. Άλλα του έργα "Ιστορία Ιουδαίων" και "Περί Υπερβορείων"

   
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ  

Ένας από τους σπουδαιότερους γραμματικούς της αρχαιότητας. Γεννήθηκε στη Σαμοθράκη. Έζησε στην Αλεξάνδρεια πέθανε στη Κύπρο. Μαθητής του Αριστοφάνη του Βυζάντιου κα διάδοχος του στη θέση του βιβλιοθηκάριου της Αλεξανδρινής βιβλιοθήκης. Έγραψε πληθώρα "Υπομνημάτων" και "Συγγραμμάτων", "περί Ιλιάδος και Οδυσσείας", "προς Φιλητάν", "περί Ναυστάθμου". Πολλές μελέτες για τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή, τον Αρχίλοχο, τον Ηρόδοτο κ.α. Του αποδίδεται ο περίφημος αλεξανδρινός κανόνας. Κατάγραψε και ανάλυσε τα ομηρικά έπη με γνώμονα την ποιητική ενότητα, εντοπίζοντας έτσι τις μεταγενέστερες προσθήκες. Ίδρυσε την περίφημη σχολή "Αρισταρχείων", που διατηρήθηκε ως τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους.

   
ΘΟΥΚΙΔΙΔΗΣ  

Πατέρας της Ιστορίας σαν αυστηρής επιστήμης. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή καταγόταν από μια μεγάλη οικογένεια της Θράκης, γι’ αυτό και κληρονόμησε εκεί ένα πλούσιο κτήμα με χρυσωρυχεία. Πολιτογραφήθηκε Αθηναίος. Πολέμησε για την Αθήνα. ‘Ισως το δίπτυχο Αθήνα-Θράκη να έγινε ο συντελεστής αντικειμενικότητας στο κριτήριό του. ‘Εβλεπε τα γεγονότα ταυτόχρονα από κοντά και από μακριά. Οπωσδήποτε, η εκστρατεία στη Θράκη, που ανέλαβε σαν στρατηγός, οδήγησε σε καταδίκη του για την απώλεια της Αμφιπόλεως. Και πάλι η Θράκη στάθηκε το καταφύγιό του. Η διαυγέστατη αντίληψή του και η ώριμη πολιτική του σκέψη, έδωσε στο έργο του την επιστημονική καθαρότητα που αποτελεί ως σήμερα το πρότυπο για τους ιστορικούς.

   
ΒΙΩΝ  

Μαθηματικός. Γεννήθηκε και έζησε στα Άβδηρα. Ήταν συγγενής του Δημόκριτου. Μελετούσε τα φυσικά φαινόμενα και υποστήριζε στο έργο του πως υπάρχουν στη γη τόποι, όπου η μέρα διαρκεί 6 μήνες και η νύχτα άλλο τόσο, κάτι που φανερώνει ότι γνώριζε τη σφαιρικότητα της γης. Για τις γνώσεις του, ο Στράβων τον αποκαλεί «αστρολόγο». Καθιερώθηκε σαν αυθεντία στα ζητήματα των ανέμων.

   
   
ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ  

Γεννήθηκε το 1883 στον Πύργο της Βόρειας Θράκης (Ανατολική Ρωμυλία). Αφού αρίστευσε στην Αστική Σχολή Πύργου, φοιτά στα Ζαρίφεια Διδασκαλεία Φιλιππούπολης και από κει με υποτροφία σπουδάζει στη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών και στο Παρίσι. Όταν επιστρέφει, εργάζεται ως καθηγητής και αρχίζει να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα. Το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας του θερμαίνει την καρδιά και γράφει συνεχώς στίχους παρακινώντας όλους προς τη μεγάλη Ελλάδα, που θα σήμανε την ένωση και της δικής του πατρίδας. Το 1924 διορίζεται καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο διδασκαλείο Μέσης εκπαίδευσης και ταυτόχρονα καθηγητής στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Τα έργα του εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες: ποιητικά, πεζογραφικά, κριτικά. Είναι μεγάλος λυρικός και σατιρικός ποιητής, δυνατός και εύστοχος πεζογράφος, διεισδυτικός κριτικός. Μέσα από αυτά οριοθετείται ένας νέος κόσμος, ο κόσμος της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας. Σημαντικότερά του έργα: "Το φως που καίει", "Σκλάβοι πολιορκημένοι", Ή αληθινή απολογία του Σωκράτη", Ή μάνα του Χριστού". Ο Κώστας Βάρναλης κατέχει σημαντική θέση ανάμεσα στους κλασσικούς του νεοελληνικού λόγου και πολύ εύστοχα ο Γ. Βαλέτας χαρακτηρίζει το Βάρναλη «ραψωδό της αισιοδοξίας, της πίστης στον άνθρωπο και στις Λαογέννητες δυνάμεις σε πανανθρώπινη κλίμακα».

 

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΜΑΡΑΣΛΗΣ  

Ο Γρηγόριος Μαρασλής, ο πανελληνίως γνωστός ευεργέτης για τα έργα φιλανθρωπίας και πνευματικής προόδου που χάρισε στο έθνος, γεννήθηκε το 1831 στην Οδησσό, από πατέρα Φιλιππουπολίτη και μητέρα Κωνσταντινουπολίτισσα. Βοήθησε αποφασιστικά με τις πλούσιες συνδρομές του στην ίδρυση πολυάριθμων εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων που είναι: Μαράσλειος Σχολή Φιλιππούπολης και Φαναριού, Μαράσλειο Διδασκαλείο Αθήνας (η σημερινή Μαράσλειος Παιδαγωγική Ακαδημία, στην πλαγιά του Λυκαβητού), εμπορική Ακαδημία (επί της λεωφόρου Κηφισίας) και τέλος η "Μαράσλειος Βιβλιοθήκη" που είναι μια σειρά από εκλεκτά και επιστημονικά βιβλία. Το έργο του υπήρξε τεράστιο και δίκαια κατατάσσεται στους μεγάλους ευεργέτες του Έθνους.

 

 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΡΙΦΗΣ  

Ο Γεώργιος Ζαρίφης γεννήθηκε το 1806 στο Μέγα ρεύμα της Κωνσταντινούπολης από πατέρα έμπορο. Ο Ζαρίφης πίστευε ιδιαίτερα στην πολιτιστική ακτινοβολία του υπόδουλου ελληνισμού, γι αυτό η μεγάλη του αγάπη και ο κύριος στόχος των ευεργεσιών του ήταν η Παιδεία. Βοήθησε λοιπόν να ιδρυθεί στο Φανάρι η Μεγάλη του Γένους Σχολή, για να αποτελέσει τη διάδοχο του περίφημου Βυζαντινού Πανεπιστημίου, του Πανδιδακτηρίου. Δικά του έργα ήταν επίσης τα νηπιαγωγεία της Προύσας και των Θεραπειών. Και το μεγάλο του έργο, τέλος, ήταν τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης (1876), που αποτέλεσαν το φάρο της ελληνικής παιδείας στη βόρεια Θράκη.

 

 

 

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΡΤΙΔΗΣ  

Ο Κων/νος Κουρτίδης γεννήθηκε το 1870 στην Αδριανούπολη και υπήρξε δάσκαλος, ιατρός, πολιτευτής και ιστοριογράφος της Θράκης. Τίμιος και σεμνός επιβάλλονταν με την ηθική του αξία. Ως φιλόλογος και γιατρός εργάστηκε στο Σουφλί. Πολιτεύτηκε με το κόμμα των Φιλελευθέρων και εξελέγη Βουλευτής, ενώ διετέλεσε και Υπουργός Θράκης. Έγραφε ιστορία της Θράκης και ιστορικές και λαογραφικές μελέτες της Ανδριανούπολης και της Θράκης. Πέθανε το 1944 στην Αθήνα, αφού αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη μελέτη και καταγραφή του Θρακικού Ελληνισμού.

 

 

 

ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΑΡΧΙΓΕΝΗΣ  

Ο Σαράντης Αρχιγένης γεννήθηκε το 1808 στη γραφική κωμόπολη των Επιβατών της προποντίδος (Ανατ. Θράκη). Φοίτησε στη μεγάλη του Γένους Σχολή και στη συνέχεια στο Παρίσι όπου σπούδασε γιατρός, αναγορευόμενος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής των Παρισίων. Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, διορίστηκε καθηγητής Παθολογίας και Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο. Στην εξάσκηση του επαγγέλματος του ως γιατρός έτρεχε όπου υπήρχαν πάσχοντες, εκτελούσε έργα πρόνοιας για τους φτωχούς, συνέγραψε και δίδασκε ως καθηγητής για 33 ολόκληρα χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Σαράντης Αρχιγένης, παράδειγμα φιλανθρωπίας, γενναιοδωρίας, επιστήμης και φιλοπατρίας, μπόρεσε να αφήσει αθάνατο το όνομα του, ιδρύοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τους Επιβάτες, το "Αρχιγένειον Παρθεναγωγείον" (1857) στο οποίο νέες σπούδαζαν δασκάλες και διέδιδαν τα ελληνικά γράμματα σ' όλη τη Θράκη, αλλά και στη Μ. Ασία, στον Πόντο, στα νησιά του Αιγαίου μέχρι και την Αίγυπτο. Το 1867 ίδρυσε, προς τιμήν της αγαπημένης του συζύγου, το "Ελένειον εκπαιδευτήριον" στο οποίο νέοι σπούδαζαν δάσκαλοι και στη συνέχεια το 1873 το "Αρχιγένειον Νηπιαγωγείον" και το "Αρχιγένειον Ορφανοτροφείον" στα οποία διατρέφονταν και σπούδαζαν παιδιά ορφανά. Ο Σαράντης Αρχιγένης με τη ζωή και το έργο του θεωρείται ένας από τους μεγάλους ευεργέτες του Έθνους.

 

ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ  

Γεννήθηκε το 1884 στις Σαράντα Εκκλησίες της Ανατ. Θράκης. Τις πρώτες του σπουδές τις έκανε στη Φιλιππούπολη και στη συνέχεια σπούδασε ως υπότροφος στο πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ παρακολουθούσε μαθήματα από εξέχοντες καθηγητές στο Παρίσι. Υπηρέτησε ως καθηγητής επί 42 χρόνια. Έγγραψε Θρακικές ηθογραφίες, Αθηναϊκές ηθογραφίες και θαλασσινά διηγήματα. Ο Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στη νεοελληνική διαλεκτολογία με το γλωσσικό υλικό των θρακικών ιδιωμάτων. Επίσης πολύτιμες υπηρεσίες πρόσφερε στη νεοελληνική λαογραφία με σειρά λαογραφικών κειμένων, εθίμων, παραδόσεων, τραγουδιών και παραμυθιών που δημοσίευσε στο βιβλίο του "το Θρακικό παραμύθι". Πολλά του οφείλει επίσης ο κλάδος της λαϊκής μουσικής με τις πλούσιες συλλογές λαϊκών τραγουδιών της Θράκης, των οποίων τις μελωδίες μελέτησε συγκριτικά με τη Βυζαντινή μουσική, καταδεικνύοντας τη συγγένεια τους. Σημαντική θέση, επιπλέον, κατέχουν οι μελέτες του εθνικού και πατριωτικού περιεχομένου για την προσφορά των θρακών στη Φιλική Εταιρεία και στους απελευθερωτικούς αγώνες από το 1821-1922.

Το 1934 μαζί με άλλους επίλεκτους Θρακιώτες ίδρυσε το "Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού Θησαυρού" και το 1937 την «Εταιρεία Θρακικών Μελετών». Για τον Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου ο Ν. Ανδριώτης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε ομιλία προς τιμή του, στις 18-11-1962 λέει: "Αναρωτιέμαι τι περισσότερο μπορεί να επιτελέσει ένας άνθρωπος στη ζωή του, για να του αναγνωρίσουμε ότι πλήρωσε ακέραιο το χρέος του προς τη μικρή και μεγάλη του πατρίδα και ως επιστήμονας και ως άνθρωπος"

 

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΚΥΡΙΛΛΟΣ Ο ΣΤ'

(Ο ΑΓΙΟΣ ΤΩΝ ΘΡΑΚΩΝ)

Ο Κύριλλος, κατά κόσμον Κωνσταντίνος Σερμπετζόγλου, γεννήθηκε το 1775 στην Αδριανούπολη (Ανατ. Θράκης). Από μικρός διακρίθηκε για τη σπάνια ευφυΐα και την ισχυρή του θέληση και ήταν μεταξύ των πρώτων σε επίδοση και ήθος συμμαθητών του στην Ελληνική Σχολή Ανδριανουπόλεως όπου φοιτούσε. Ο ίδιος επέλεξε το δρόμο του Χριστού και μπήκε στον Ιερό Κλήρο χειροτονούμενος το 1791 Διάκονος από το Μητροπολίτη Ανδριανουπόλεως Καλλίνικο. Το 1803 χειροτονείται Δεσπότης στο Ικόνιο και λίγο αργότερα τοποθετείται στο Μητροπολιτικό Θρόνο Αδριανουπόλεως, ενώ το 1813 αναλαμβάνει το Ύψιστο αξίωμα και εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης. Τα θρησκευτικά του καθήκοντα συνδυάζονται από την αρχή με το πνευματικό του έργο, ενώ η ακτινοβολούσα από αρετές προσωπικότητα του, οι αγαθοεργίες και η δράση του τον κάνουν σεβαστό και αγαπητό σε όλους. Όταν φουντώνει η ιδέα της Ελευθερίας και αρχίζουν τα σχέδια για τον ξεσηκωμό, διευθύνει την εθνική αφύπνιση με φρόνηση, για να μην τους υποψιαστούν οι Τούρκοι. Με την κήρυξη της επανάστασης άρχισαν οι συλλήψεις και οι εκτελέσεις. Την Κυριακή του Θωμά του 1821, ο Κύριλλος συλλαμβάνεται, οδηγείται στην Μητρόπολη Αδριανούπολης και απαγχονίζεται. Το πτώμα του έμεινε κρεμασμένο επί 3 ημέρες και μετά ρίχτηκε στον Έβρο ποταμό, μαζί με άλλους 32. Το περισυνέλεξε με κίνδυνο της ζωής του και το έθαψε στο σπίτι του ο Χ. Αργυρίου και το 1829 τα ιερά οστά του Κύριλλυυ μεταφέρονται στο Μητροπολιτικό Ναό Αδριανουπόλεως. Με την πτώση της Αδριανούπολης στους Τούρκους (1922) τα ιερά κειμήλια και τα οστά του Πατριάρχου μεταφέρθηκαν στην Αθήνα και πολλά από αυτά βρίσκονται στο μουσείο Μπενάκη και στο Βυζαντινό. Το 1933, με ενέργειες της η Π.Ο.Θ.Σ., ο Πατριάρχης Κύριλλος ο Στ' ανακηρύχθηκε ΑΓΙΟΣ και η μνήμη του τιμάται στις 18 Απριλίου.

 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ  

Γεννήθηκε το 1849 στη Βιζύη ή Βυζώ της Ανατολικής Θράκης. Φοίτησε στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία και στο Παρίσι. Είναι ο πρώτος Έλληνας ο οποίος σπούδασε συστηματικά αισθητική, νεώτερη Ψυχολογία και Φιλοσοφία στην οποία μάλιστα έκανε και διατριβή. Εγραψε αρχικά ποιήματα: "Κόδρος" - για το οποίο βραβεύεται, "Βοσπορίδες Αύραι" και "Ατθίδες Αύραι". Στη συνέχεια στράφηκε προς τη διηγηματογραφία, με θέματα από τα παιδικά του χρόνια, γράφοντας διηγήματα ηθογραφικού περιεχομένου. Μερικά από αυτά είναι: "Το αμάρτημα της μητρός μου", "Ποίος ήταν ο φονεύς του αδελφού μου", "Το μόνον της ζωής του ταξίδιον", "Γιατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα". Η αγάπη του για το παιδί και ο σκοπός του να μορφώσει πατριδογνωστικά και ηθικο-θρησκευτικά προβάλλει έντονα από όλα του τα έργα. Ήταν πραγματικός και συνειδητός έλληνας πατριώτης. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πνευματικού ανθρώπου, ο οποίος ήταν με φανατισμό προσκολλημένος στην Ιδέα και στον Ιερό χώρο της Πατρίδας. "Ο Γ. Βιζυηνός είναι πραγματικός εθνικός ποιητής, γιατί ανταποκρίνεται στο βαθύτερο αίσθημα του δημοτικισμού, το αίτημα να εκφραστεί το έθνος με τη γνήσια, την ατόφια μορφή του, χωρίς φτιασίδια και μιμήσεις" (Σπύρος Μελάς).

 

Μερικά ακόμη ονόματα Θρακών που λάμπρυναν με τα έργα τους τον τόπο που τους γέννησε.

 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ Από την Ηράκλεια-Πέρινθο της Προποντίδας. Είναι ο τελευταίος από τους Κομνηνούς της Τραπεζούντας.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΤΑΤΣΗΣ ( 1694 ) από την Αδριανούπολη
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ο Ε' Πατριάρχης Ιεροσολύμων από την Αδριανούπολη (18ος αιώνας)
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από την Αδριανούπολη ( 18ος αιώνας
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ο Β' Πατριάρχης και Πάπας Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής από την Μάδυτο
ΧΡΥΣ.  ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος από την Μάδυτο
ΒΛΑΣΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ Από τους Επιβάτες (κατ άλλους από την Αδριανούπολη) Ο πρύτανης της Ελληνικής δημοσιογραφίας.
ΑΡΙΣΤ. ΒΑΜΒΑΣ Από τα Μάλγαρα Ιδρυτής της Γεωργικής εταιρίας, άφησε πολλά  διδακτικά και λογοτεχνικά έργα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΟΥΝΤΑΣ Από την Στενήμαχο ( 1857 – 1934 ) Φημισμένος αρχαιολόγος καθηγητής Πανεπιστημίου
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ Από την Στενήμαχο.Ο Θρακιώτης που μπόρεσε να επιβληθεί και στην επιστήμη του και στην πολιτική.
ΚΩΣΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ Γλύπτης από την Στενήμαχο. Αξιόλογο έργο του "Ο δισκοβόλος" (που είναι τοποθετημένος στη Ν. Υόρκη).
   

Όλοι τους, καθώς και τόσοι άλλοι, αγωνίστηκαν για μιαν ιδέα. Την ανάσταση του γένους.

 

 

Ελευθέριος Θ.Χατζόπουλος

Πρόεδρος

ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ Ν.ΣΕΡΡΩΝ