ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΑΜΟΥΡΗ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΓΑΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΜΕΓΑΡΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ: ΗΡΕΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΧΙΔΑΣ

Κατά τη διάρκεια του 5ου π.Χ αιώνα σημειώθηκαν πολλές και ιδιαίτερα σημαντικές εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα, που επηρέασαν άμεσα τη ζωή και την ιστορική πορεία των ελληνικών πόλεων- κρατών. Γεγονότα όπως οι επεκτατικές επιχειρήσεις των Περσών, γνωστές και ως "Μηδικά", και το ξέσπασμα και η έκβαση του Πελοποννησιακού Πολέμου, χαράχτηκαν βαθιά στη μνήμη των ανθρώπων της εποχής. Ακριβώς εκείνη την στιγμή εκδηλώθηκε η ανάγκη για συστηματική και μεθοδευμένη καταγραφή των γεγονότων, προκειμένου αυτά να γνωστοποιηθούν στις επόμενες γενιές.

Την ευθύνη γι' αυτό το δύσκολο έργο ανέλαβαν ιστορικοί συγγραφείς, οι οποίοι επιδόθηκαν με ζήλο και αληθινή αγάπη στην ιστοριογραφία. Με γνώμονα την αλήθεια και την αντικειμενικότητα και με βασική μέθοδο τους την πολύχρονη έρευνα, την αναζήτηση και ορθή κρίση των πηγών τους έδωσαν δείγματα γραφής αξεπέραστα ακόμα και σήμερα. Ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Ξενοφώντας, είναι ιστορικοί που άφησαν έντονα το στίγμα τους στην ιστορική συγγραφή του 5ου αιώνα π.Χ.

Τα Μέγαρα, παρακολουθώντας πάντα τις εξελίξεις, επηρεάστηκαν από αυτή τη συγγραφική κίνηση. Ιστορικά συγγράμματα συνέγραψαν δύο Μεγαρείς. Ο Διευχίδας γεννήθηκε λίγο μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου και έζησε μέχρι τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα. Το έργο του είναι γνωστό με τον τίτλο "Μεγαρικά". Πρόκειται για την ιστορία των Μεγάρων, που ο ιστορικός αυτός κατέγραψε σε 5 βιβλία, ξεκινώντας την εξιστόρηση από την εποχή του Δευκαλίωνα, του μυθικού γενάρχη των Ελλήνων. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η άποψη που διατυπώνει ο Διευχίδας για παραποίηση στίχων των Ομηρικών Επών.

Ειδικότερα, ο Μεγαρέας ιστορικός επιθυμώντας να γνωστοποιήσει και να τονίσει την έριδα ανάμεσα στην Αθήνα και τα Μέγαρα, αναφέρει ότι οι Αθηναίοι έφτασαν στο σημείο να παραποιήσουν στίχους του Ομήρου εις βάρος των Μεγαρέων. Σύμφωνα λοιπόν με τον Διευχίδα, επί Πεισιστράτου πραγματοποιήθηκαν προσθήκες στο ομηρικό κείμενο όπως η αττική παρεμβολή στον στίχο Β 558 της Ιλιάδας. Όπως μας πληροφορεί η ίδια πηγή, ο Σόλων παρενέβη στο Ομηρικό κείμενο και αλλοίωσε στίχους που αφορούσαν την δράση των Μεγαρέων στον Τρωικό πόλεμο.

Το έργο του Διευχίδα συνέχισε με επιμέλεια ένας άλλος Μεγαρέας ιστορικός. Πρόκειται για τον Ηρέα ή Ηραγόρα, ο οποίος έζησε στα τέλη του 4ου π.Χ αιώνα και συνέγραψε τη Μεγαρική ιστορία ονομάζοντας κι αυτός το έργο του "Μεγαρικά". Οι Ρ. EasterIing και Β. Knox (2000) αναφέρουν ότι ο Ηρέας, όχι μόνο υιοθέτησε από την Διευχίδα με την μέθοδο καταγραφής των γεγονότων, αλλά και συνέχισε τη φιλολογική πολεμική του εναντίων των Αθηναίων. Υποστήριξε δηλαδή με τα ίδια επιχειρήματα τις κατηγορίες για αλλοιώσεις στα Ομηρικά Έπη. Για τον Ηρέα και το έργο του πληροφορούμαστε από τον Πλούταρχο, ο οποίος χρησιμοποίησε τα "Μεγαρικά" ως πηγή για την συγγραφή των βίων του Θησέως και του Σόλωνος.

Εκτός από τον Ηρέα και τον Διευχίδα , ως Μεγαρείς ιστορικοί αναφέρονται και οι Πραξίων και Σίμυλος. Ωστόσο, τα έργα των δύο αυτών ιστορικών δεν σώζονται, οπότε εκτός από τα ονόματα και την ιδιότητα τους , μόνο εικασίες μπορούν να αναφερθούν. Τα έργα του Ηρέα και του Διευχίδα σώζονται αποσπασματικά. Ωστόσο, η αγάπη που έδειχναν οι αρχαίοι πρόγονοι μας για την ιστορία καταδεικνύει την επιθυμία ενός λαού να αποκτήσει κοινό παρελθόν, συνείδηση, παράδοση. Οι αρχαίοι ιστορικοί κατέγραψαν τα γεγονότα για να τα κατακτήσουν "κτήμα ές άει" (Θουκυδίδης) και έτσι να προφυλάξουν τις επόμενες γενιές από τα λάθη του παρελθόντος, σήμερα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μέσα από την ιστορία όχι μόνο οικειοποιούμαστε το παρελθόν, αλλά συγχρόνως βρίσκουμε λύσεις για τα προβλήματα του παρόντος και απαντήσεις για τις ανησυχίες του μέλλοντος.