ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΑ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΛΕΙΩΣΟΥΝ ΟΙ ΠΑΓΟΙ ΤΩΝ ΠΟΛΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Ενας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου (ΦΘ). Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι πλέον εξακριβωμένη από τους μετεωρολόγους, όπως επίσης έχει εξακριβωθεί και η αποκόλληση τμημάτων πάγων από τους πόλους.

Οι εξομοιωτές και τα μοντέλα που έχουν ήδη φτιαχτεί στους υπολογιστές επιβεβαιώνουν ότι εάν συνεχιστεί η σημερινή εκπομπή CO2 και τετραχλωρανθράκων, η θερμοκρασία θα ανέβει σε επίπεδα ικανά ώστε να λειώσουν οι πάγοι των πόλων. Αυτό είναι μία μόνο από τις παρενέργειες του ΦΘ και με αυτό θα ασχοληθώ σε αυτό το άρθρο.

Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να υποδειχθεί ένας πρακτικός τρόπος αντιμετώπισης των πλημμύρων που θα επακολουθήσουν, από τις χώρες που βρέχονται από την μεσόγειο θάλασσα. Φυσικά η πρόληψη είναι καλύτερη από οποιαδήποτε θεραπεία, αλλά θα πρέπει να ετοιμαστούμε ώστε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε δυσμενή εξέλιξη.

Αρχηγοί όλων των κρατών έχουν ασχοληθεί με το θέμα και έχουν γίνει παγκόσμια συνέδρια με αυτό το θέμα (με κυριότερη την συνάντηση του ΡΙΟ) , με μερικά μόνο αποτελέσματα καθώς οι περισσότερες χώρες βάζουν σε πρώτη προτεραιότητα την οικονομική ανάπτυξη τους και το βραχυπρόθεσμο προσωπικό τους συμφέρων. Για άλλες χώρες όμως είναι ζήτημα επιβίωσης καθώς πολλές θα χάσουν αρκετά από τα γόνιμα εδάφη τους, λιμάνια και τμήματα πόλεων θα βυθιστούν

Οι χώρες που βρέχονται από την Μεσόγειο και την Μαύρη θάλασσα θα πληγούν ιδιαίτερα, καθώς η οικονομία των χωρών αυτών έχει συνδεθεί άρρηκτα με την θαλάσσια ζωή και σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις και οι πρωτεύουσες είναι χτισμένες δίπλα στην θάλασσα. Οι μεγαλύτερες και ποιο εύφορες εκτάσεις γης έχουν δημιουργηθεί από προσχώσεις στα δέλτα των ποταμών και σε υψόμετρο κοντά στο μηδέν.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ –ΠΡΟΤΑΣΗ –ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ -ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Η Μεσόγειος θάλασσα έχει όμως έχει και ένα πλεονέκτημα. Είναι σχεδόν κλειστή θάλασσα με δύο ανοίγματα επικοινωνίας προς το υπόλοιπο παγκόσμιο θαλάσσιο σύστημα.

Το ένα άνοιγμα είναι τεχνητό και πρόκειται για την διώρυγα του Σουέζ και το δεύτερο είναι φυσικό και πρόκειται για τα στενά του Γιβλαντάρ (το στενότερο άνοιγμα είναι 14 km).

Μπορούμε κλείνοντας (με την δημιουργία φραγμάτων) τα περάσματα αυτά να μετατρέψουμε την μεσόγειο (και κατ'επέκταση και την Μαύρη θάλασσα) σε κλειστό σύστημα. Τα φράγματα θα εμποδίζουν τα νερά να κατακλύσουν την Μεσόγειο όπως περίπου συμβαίνει στις Κάτω Χώρες.

Τα προβλήματα φυσικά δεν είναι λίγα.

Αρχικά θα πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν πολιτικοοικονομικά προβλήματα. Θα πρέπει οι ενδιαφερόμενες χώρες να συμφωνήσουν στο ποσό που αντιστοιχεί στην κάθε μία από αυτές, καθώς το έργο θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από όλες τις 27 ενδιαφερόμενες παράκτιες χώρες. Το κόστος πάντως είναι ελάχιστο συγκριτικά με τις τεράστιες επιπτώσεις του ΦΘ
Επίσης πρόβλημα ίσως δημιουργήσει η Μεγάλη Βρετανία η οποία κατέχει τμήμα της Ευρωπαϊκής πλευρά των στενών του Γιβλαντάρ (το έργο πάντως μπορεί να γίνει και χωρίς την χρησιμοποίηση του Βρετανικού εδάφους). Η χώρα αυτή δεν έχει οφέλη από το έργο αυτό, ενώ έχει και ζημίες (όπως και όλες οι υπόλοιπες παράκτιες χώρες του κόσμου) καθώς η διατήρηρη της στάθμης των υδάτων της μεσογείου στα σημερινά επίπεδα επιβαρύνει περαιτέρω την άνοδο των υδάτων στις υπόλοιπες θάλασσες. Η επιβάρυνση αυτή όμως είναι μικρή σχεδόν 0,69% καθώς η επιφάνεια της μεσογείου είναι 2500000 km2 ενώ η συνολική επιφάνεια των ωκεανών είναι 364000000 km2. Με άλλα λόγια , για κάθε μέτρο (100 cm) ανόδου της στάθμης των νερών, εάν γίνει το έργο η άνοδο στις υπόλοιπες θάλασσες θα είναι 100,69 cm .

Από τεχνικής άποψης θα πρέπει να αναφέρουμε ότι θα πρέπει να συνεχιστεί η ναυσιπλοΐα στα περάσματα με συστήματα όμοια με αυτό που υπάρχει στην διώρυγα του Παναμά, λόγο της υψομετρικής διαφοράς των υδάτων.

Είναι ευτύχημα το γεγονός ότι η Μεσόγειος είναι ελλειμματική σε νερό. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα μεγάλα αρδευτικά έργα που έχουν γίνει στην περιοχή της Μεσογείου έχουν μειώσει τις εισροές υδάτων στην θάλασσα μας με αποτέλεσμα να αντισταθμίζεται το έλλειμμα αυτό από εισροές υδάτων από τον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό. Έτσι δεν απαιτείται χρήση αντλιών για να βγάζει τα νερά από την λεκάνη αλλά αντίθετα θα πρέπει να προβλεφθεί η κατασκευή στα έργα οχετών, οι οποίοι θα επιτρέπουν ελεγχόμενα την διοχέτευση υδάτων προς την Μεσόγειο.

Παρενθετικά όμως θα πρέπει να αναφέρω και ένα πρόβλημα που δημιουργείται και θα το συναντήσουμε μπροστά μας κλειστεί δεν κλειστεί η Μεσόγειος. Ήδη έχει δημιουργηθεί ένα πρόβλημα αύξησης αλμυρότητας των υδάτων της Μεσογείου λόγο των εισροών και το πρόβλημα θα γίνεται στο μέλλον όλο και μεγαλύτερο α) αν αρχίσει να λειτουργεί το έργο που κατασκευάζει η Λιβύη για αφαλάτωση νερού και πότισμα με αυτό της ερήμου β)αν συνεχιστούν τα αρδευτικά έργά και γ) αν λόγο του ΦΘ αυξηθεί η θερμοκρασία και συνεπώς και η μεγαλύτερη εξάτμιση υδάτων. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει το αλάτι που παράγεται από την αφαλάτωση στην Λιβύη να αποθηκεύεται και να μην ρίχνεται ξανά στην μεσόγειο αν δεν θέλουμε να γίνει και αυτή Νεκρά θάλασσα, ενώ στους οχετούς που ανέφερα ποιο πάνω να υπάρχει η δυνατότητα συγκράτησης ενός μέρους του αλατιού από το εισρεόμενο νερό . Αυτή θα είναι άλλη μια υπηρεσία των φραγμάτων.
Από περιβαλλοντική άποψη εκτός της αύξησης της αλμυρότητας που ανάπτυξα υπάρχουν και προβλήματα που έχουν να κάνουν με την μετανάστευση ψαριών , μόλυνσης κατά την περίοδο κατασκευής των φραγμάτων και ίσως και μελλοντικά .

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ανάλογα έργα μπορεί να γίνουν στα στενά των Δαρδανελίων (εάν δεν κλειστεί η Μεσόγειος), στην Βαλτική και σε άλλες κλειστές θάλασσες.

Έχω την εντύπωση ότι η ανθρωπότητα έχει την θέληση και την πείρα να αντιμετωπίζει κινδύνους και καταστροφές

Πιστεύω όμως ότι αν δεν μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το ΦΘ τότε θα είμαστε αναγκασμένοι να προχωρήσουμε σε αυτά τα έργα.

ΑΘΗΝΑ 3/8/2000

ΒΑΛΙΔΑΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΜΠ

Validakis@gmail.com

045518761