Τα φύλλα εργασίας (αυτό το κείμενο απευθύνεται στους γονείς)

Αγαπητέ γονέα

Το κείμενο αυτό έχει στόχους :

1. Να περιγράψει τα φύλλα εργασίας που έδωσα στο παιδί σας.

2. Να εξηγήσει ποια είναι η χρησιμότητά τους.

3. Να σας καθοδηγήσει στη σωστή και αποδοτικότερη αξιοποίησή τους.

4. Να σας αποκαλύψει τους στόχους που έθεσα δημιουργώντας τα.

Να σας επισημάνει σημεία προσοχής.

1. Τι περιέχεται σε κάθε φύλλο μαθήματος

ΕΠΑΝΩ το τμήμα που επεξεργάζεσαι ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ.
ΚΑΤΩ το τμήμα με προτεινόμενες ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ δραστηριότητες. Σ' αυτό περιλαμβάνονται:
1. Ο τίτλος του μαθήματος και (στη βιολογία) οι σελίδες του βιβλίου στις οποίες βρίσκεται.
2. Ένα σχεδιάγραμμα του μαθήματος με τίτλους των παραγράφων και παραπομπές σε εικόνες και πίνακες του βιβλίου.
3. Εργασίες του βιβλίου και σου προτείνω .
4. Ερωτήσεις που σε βοηθούν να διαπιστώσεις αν έχεις κατανοήσει το μάθημα.
5. Δραστηριότητες που σου προτείνω.
2. Πώς πρέπει να χρησιμοποιείται το φύλλο εργασίας και πώς θα αξιοποιηθεί καλύτερα

2. Πώς πρέπει να χρησιμοποιείται το φύλλο μαθήματος και πώς θα αξιοποιηθεί καλύτερα

Στο σχολείο:

• Τα φύλλα εργασίας είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε στον υπολογιστή, είτε να εκτυπωθούν και να χρησιμοποιηθούν οι φωτοτυπίες τους. Όπου αναφέρονται χρώματα αφορούν σε φύλλα εργασίας που επεξεργάζεται ο μαθητής στον υπολογιστή του. Οι φωτοτυπίες είναι ασπρόμαυρες. Κάθε φύλλο εργασίας χωρίζεται σε δραστηριότητες. Τις κάνει με τη σειρά. Συμπληρώνει στοιχεία και απαντήσεις στα κίτρινα πλαίσια. Όπου νομίζει ότι χρειάζεται, συζητάει με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του. Αν εξακολουθεί να υπάρχει απορία, αμφιβολία ή διχογνωμία, ρωτάνε τον καθηγητή. Τα ρήματα που υποδεικνύουν ενέργειες είναι γραμμένα με πράσινο χρώμα.
  Αν κρίνει ότι θα τον βοηθούσε κάποια σημείωση, προσθήκη, επισήμανση, υπογράμμιση γραμμική ή χρωματική, μη διστάσει. Το φύλλο μαθήματος φτιάχτηκε για το μαθητή και το αξιοποιεί όπως ταιριάζει στις δικές του ανάγκες.
  Όταν ολοκληρώσει τη συμπλήρωση αυτού του τμήματος του φύλλου εργασίας:
  • το παραδίδει στον καθηγητή του (αν είναι φωτοτυπία) ή (αν το επεξεργάζεται στον υπολογιστή του):
  • το αποθηκεύει (αποθήκευση ως), προσθέτοντας στο τέλος του ονόματός του:
  o το τμήμα και τον αριθμό της ομάδας του ή
  o το τμήμα και το όνομά του
  o και, το στέλνει στον καθηγητή του (με Bluetooth ή με email).

Στο σπίτι:

• Α. Αν ήταν στο μάθημα:
  1. Αν δεν ολοκλήρωσε τη συμπλήρωση των απαντήσεων του φύλλου εργασίας στο σχολείο, το ολοκληρώνει, το αποθηκεύει, (όπως αναφέρεται παραπάνω) και το στέλνει με email στον καθηγητή του.
  2. Ο τίτλος, του δείχνει πού βρίσκεται το μάθημα στο βιβλίο.
  3. Το σχεδιάγραμμα του μαθήματος το βοηθάει να έχει μια εικόνα όλου του μαθήματος και, αν έχει κάποια αμφιβολία ή έχει συνηθίσει να το διαβάζει από το βιβλίο, να το ξαναδεί όπως είναι στο βιβλίο.
  4. Παρακάτω αναφέρονται οι ερωτήσεις - εργασίες του βιβλίου που του προτείνω. Αν σε κάποια εργασία υπάρχει η σημείωση (γρ.) , τη γράφει στο τετράδιό του.
  5. Οι ερωτήσεις που ακολουθούν το βοηθούν να διαπιστώσει αν έχει κατανοήσει το μάθημα.
  6. Οι δραστηριότητες που ακολουθούν είναι:
  a. Προτάσεις δικτυακών τόπων
  b. Μεταφράσεις βιολογικών ή άλλων όρων ώστε να εισάγει συνδυασμούς τους σε κάποια μηχανή αναζήτησης (π.χ. Google) και να κάνει τη δική του έρευνα.
  Β. Αν απουσίαζε στο συγκεκριμένο μάθημα:
  Αν αναγκαστεί να απουσιάσει κάποια ημέρα θα ρωτήσει ένα συμμαθητή του αν το τμήμα του προχώρησε στο παρακάτω μάθημα και, τα υπόλοιπα τα βρίσκει στο φύλλο εργασίας που το βοηθάει να κατανοήσει το μάθημα σαν να ήταν στην τάξη. Δείτε παραπάνω για τη χρήση των φύλλων εργασίας.
  Αν κρίνει ότι θα το βοηθούσε κάποια σημείωση, προσθήκη, επισήμανση, υπογράμμιση γραμμική ή χρωματική, να μη διστάσει. Το φύλλο μαθήματος φτιάχτηκε για το μαθητή και το αξιοποιεί όπως ταιριάζει στις δικές του ανάγκες.

3. Πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών φύλλων εργασίας έναντι των φωτοτυπιών
1. Είναι έγχρωμα
2. Μπορούν να περιέχουν συνδέσμους σε εικόνες, χάρτες, βίντεο κ.ά..
3. Ο μαθητής μπορεί να διατηρεί και τη συμπληρωμένη τους μορφή και την αρχική, ασυμπλήρωτη.
4. Ο μαθητής μπορεί να αλλάζει, με οποιοδήποτε τρόπο το φύλλο εργασίας, να προσθέτει ότι θέλει, όπως τον εξυπηρετεί καλύτερα.
5. Είναι δυνατό να συνεχίζεται η επεξεργασία του και στο σπίτι, ατομικά ή ομαδικά.
6. Δεν ξοδεύεται χαρτί για φωτοτυπίες (για να φτιαχτεί το χαρτί κόβονται δέντρα).

4. Ποιοι είναι οι στόχοι των φύλλων εργασίας

Τα φύλλα εργασίας δημιουργήθηκαν από την επιθυμία μου να βοηθήσω τα παιδιά να αυτενεργούν, να οργανώνουν τη μελέτη τους και έτσι να γίνουν πιο αποδοτικά και να μειώσουν το άγχος τους.
Απώτεροι στόχοι μου είναι να βοηθήσω τα παιδιά να μπορούν και στο μέλλον:
o Να ανακαλύπτουν μόνα τους και χωρίς την ύπαρξη ενός φύλλου εργασίας τη δομή του μαθήματος, να δίνουν τίτλους σε κάθε παράγραφο οποιουδήποτε κειμένου, συνειδητά ή και εντελώς ασυναίσθητα. Θα καταφέρουν έτσι να κατανοούν ευκολότερα και σε μικρότερο χρόνο ακόμη και δύσκολα κείμενα.
o Να ερευνούν στο απέραντο διαδίκτυο με μεγαλύτερη άνεση για πληροφορίες που τα ενδιαφέρουν. Έτσι θα καλλιεργήσουν και την ερευνητική τους διάθεση που είναι έμφυτη στα παιδιά.

5. Μερικές επισημάνσεις

o Το φύλλο εργασίας περιέχει ένα σχέδιο - σκελετό του μαθήματος και, όπως ο σκελετός μας δεν είναι πλήρης άνθρωπος, έτσι και το σχέδιο δεν μπορεί να υποκαταστήσει το βιβλίο. Θα μελετάει πάντοτε το βιβλίο. Το σχέδιο μαθήματος είναι ο βοηθός, η πυξίδα του, ένα εργαλείο για να μάθει το μάθημα, όχι το ίδιο το μάθημα.
o Είναι πολύ συνηθισμένο να παρασυρόμαστε από τη συνέχεια του κειμένου του βιβλίου και να αμελούμε τη μελέτη των πινάκων και εικόνων του, ακόμη κι αν έχει παραπομπές το κείμενο γι αυτά. Το σχέδιο μαθήματος του τα θυμίζει. Η μελέτη είναι σαφώς πιο πλήρης, αποδοτική και ενδιαφέρουσα όταν το κείμενο εμπλουτιστεί με όλα αυτά.
o Όταν τελειώνει την ανάγνωση μιας πρότασης να σκέφτεται ‘τι λέει αυτή η πρόταση;’ Και μετά να προχωρεί στην επόμενη. Το ίδιο να κάνει και μόλις ολοκληρώσει την ανάγνωση μιας παραγράφου. Μόνο που τώρα θα σκεφθεί επιπλέον «ποιο τίτλο θα μπορούσα να δώσω σ’ αυτή την παράγραφο;» Αν θέλει μπορεί να τον γράψει αριστερά της (πλαγιότιτλος). Γνωρίζω ότι αυτή η διαδικασία που του προτείνω είναι πολύ χρονοβόρα. Πίστέψτε με όμως, αυτό θα είναι παροδικό. Σε λίγο καιρό θα κερδίσει το χρόνο που έχασε. Θα κατανοεί καλύτερα και σε λιγότερο χρόνο.
o Οι ερωτήσεις είναι φτιαγμένες για το σκοπό που προανέφερα. Δεν είναι σίγουρο ότι μ’ αυτή τη διατύπωση θα τις θέσω και στο μάθημα, σ’ ένα τεστ ή σ’ ένα διαγώνισμα. Το σίγουρο είναι ότι αν μπορεί να απαντήσει σ’ αυτές τις ερωτήσεις, μπορεί να απαντήσει και σε άλλες με διαφορετική διατύπωση. Εφόσον βέβαια τις απάντησε μόνο του και δεν τις έμαθε ‘παπαγαλία’. Έχω δει σε χέρια μερικών μαθητών φυλλάδια με τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους. Πιστέψτε με, αυτό είναι πολύ κακή κίνηση, είναι αποτέλεσμα άγνοιας . Δεν μαθαίνει έτσι ο μαθητής. Η γνώση δεν μπορεί να κόβεται όπως το σαλάμι σε φέτες. Άλλωστε δεν υποβάλλω τις ερωτήσεις με την ίδια διατύπωση και δομή.

o Οι τόποι του διαδικτύου που προτείνω δεν προτείνονται ως οι καλύτεροι, απλώς είναι κάποιες προτάσεις. Είμαι βέβαιος ότι ψάχνοντας θα βρει το παιδί καλύτερους, πλουσιότερους και πιο ενδιαφέροντες από κάθε άποψη.

o Το διαδίκτυο είναι η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, αλλά κρύβει και πολλούς κινδύνους. Γι αυτό είναι απαραίτητο να έχετε εγκατεστημένο στο PC σας ένα πρόγραμμα antivirus και ένα personal firewall. Οι φορητοί μαθητικοί υπολογιστές έχουν τέτοια προγράμματα, για να λειτουργούν αποτελεσματικά όμως πρέπει να ενημερώνονται τακτικά.

o Είναι πολύ εύκολο, καθώς ψάχνουμε κάτι συγκεκριμένο στο διαδίκτυο, να μας τραβήξει κάτι άλλο την προσοχή και αμέσως μετά κάτι άλλο και, να περάσει η ώρα χωρίς να έχουμε βρει αυτό που ψάχναμε ή και να μην έχουμε προλάβει να ψάξουμε γι αυτό. Πρέπει να είμαστε πολύ συγκεντρωμένοι στο στόχο μας για να μη χαθούμε στο αχανές διαδίκτυο και να μη σπαταλήσουμε το χρόνο μας.

o Το διαδίκτυο έχει και τόπους και μονοπάτια επικίνδυνα. Οι γονείς πρέπει να ασκούν διαρκώς ένα διακριτικό έλεγχο στο περιεχόμενο των διαδικτυακών αναζητήσεων των παιδιών τους. Θα σας πρότεινα να είναι το κομπιούτερ σε χώρο του σπιτιού απ’ τον οποίο περνάτε συχνά.

Ελπίζω ότι με τη συνδυασμένη προσπάθεια, δική σας και δική μου, θα βοηθήσουμε αποτελεσματικότερα τα παιδιά. Με χαρά θα δεχόμουν οποιαδήποτε διευκρινιστική ερώτηση, πρόταση ή παρατήρησή σας.

Μπένος Μιχαήλ