Για τα παιδιά, όπως και για τους ενηλίκους, το Διαδίκτυο είναι ένας τεράστιος χώρος ενημέρωσης και επιμόρφωσης, επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης ( μέσω chat, e-mail κλπ.), αλλά και ψυχαγωγίας (με κυριότερο τέτοιο μέσο τα παιχνίδια που παίζονται online). Όμως ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης στο internet, μπορεί να οδηγήσει στην εξάρτηση.

Η παθολογική εξάρτηση από το Ιντερνετ αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο με ανησυχητικές διαστάσεις που παρατηρείται κυρίως στις χώρες της ?υτικής Ευρώπης. Τα τελευταία όμως χρόνια, το κοινωνικό αυτό πρόβλημα έχει εξαπλωθεί σε γρήγορους ρυθμούς και στην χώρα μας. Ο εθισμός από το διαδίκτυο, μπορεί να συγκριθεί ?ε άλλες εξαρτήσεις όπως ο αλκοολισμός ή η βουλιμία, ενώ έχει τα χαρακτηριστικά ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς, ?ε αρνητικές συνέπειες στην
προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική ζωή του ατόμου.

Αποτελέσματα ερευνών για τον εθισμό των εφήβων στο διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Σύμφωνα με έρευνα που διεξάγεται στη χώρα μας από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) από το 1998 και εντάσσεται στο ευρύτερο Διεθνές Πρόγραμμα Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) στο οποίο συμμετέχουν κάθε τέσσερα χρόνια πάνω από 40 χώρες, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα αποτελέσματα δείχνουν ότι:

  • ένας στους 4 εφήβους (24,3%) ασχολείται για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα τις καθημερινές με τον Η/Υ και το ίντερνετ, ενώ το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα (41%).
  • από το 2006 έως το 2010 έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των εφήβων που ασχολούνται με τον Η/Υ και το ίντερνετ για τουλάχιστον 3 ώρες κάθε μέρα (από 5,7% σε 21,7% αντίστοιχα).
  • το 47,8% των εφήβων, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 13 και 15 ετών, παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια από μισή έως και 2 ώρες τις καθημερινές και το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα.
  • σχεδόν 1 στους 6 15χρονους (15,5%) εμφανίζει συμπεριφορές εξάρτησης από τη χρήση του ίντερνετ.
  • το 5,5% του συνόλου των εφήβων αναφέρουν συμπτώματα εξάρτησης από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, κυρίως τα αγόρια.
  • υπερβολική χρήση του Η/Υ και του ίντερνετ καθημερινά (για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα) κάνει 1 στους 3 εφήβους (38,4%), μεταξύ εκείνων που οι γονείς δεν γνωρίζουν επαρκώς τις δραστηριότητές τους,
  • 1 στους 5 εφήβους (26,2%) μεταξύ εκείνων που έχουν περιορισμένη συναισθηματική στήριξη από τους γονείς τους και
  • 1 στους 3 (35,5%) μεταξύ εκείνων που δεν είναι αρκετά ικανοποιημένοι από τις σχέσεις στην οικογένεια.
  • συγκριτικά με όσους μαθητές έχουν 1 ή 2 στενούς φίλους, υπερβολική χρήση του Η/Υ και του ίντερνετ κάνουν περισσότεροι έφηβοι που έχουν τουλάχιστον 3 στενούς φίλους.
  • επίσης, υπερβολική χρήση κάνουν σε υψηλότερο ποσοστό οι μαθητές που συναντούν τους φίλους τους πολύ συχνά είτε αμέσως μετά το σχολείο είτε τα βράδια σε σύγκριση με εκείνους που τους συναντούν λιγότερο συχνά.

Συνέπειες – Επιπτώσεις

Για τα παιδιά και τους εφήβους η χρήση του ίντερνετ για περισσότερο από 10 ώρες την εβδομάδα αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων εξάρτησης από το διαδίκτυο και έχει σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας τους . Συγκεκριμένα μπορεί να προκαλέσει :

  • άγχος
  • απομόνωση
  • ημικρανίες
  • ξηροφθαλμία
  • διαταραχές ύπνου (έντονες αϋπνίες ή υπνηλία)
  • διαταραχές διατροφής (ανορεξία) ή αύξηση κινδύνου ε?φάνισης παχυσαρκίας εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης υπολογιστή που καθιστά το παιδί συνεχώς σε μιά καρέκλα
  • πτώση σχολικής επίδοσης
  • κατάθλιψη
  • μυοσκελετικές παθήσεις (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα από την υπερκόπωση των χεριών από τη χρήση του πληκτρολογίου),
  • εκρήξεις θυμού
  • επιθετικότητα προς τους γονείς ή τα πρόσωπα φροντίδας
  • παραμέληση της προσωπικής υγιεινής και της φυσικής άσκησης
  • μείωση κοινωνικών συναναστροφών, περιορισμένη επικοινωνία με γονείς/φίλους

Πότε ένα άτομο χαρακτηρίζεται εθισμένο από το ίντερνετ;

Για να κριθεί ένα άτο?ο εθισ?ένο στο ?ιαδίκτυο, πρέπει να πληροί ορισ?ένα επιστη?ονικά κριτήρια. Εκτός από την πολύωρη η?ερήσια ενασχόληση ?ε το ?ιαδίκτυο τα ακόλουθα είναι:

  1. Εξιδανίκευση του μέσου. Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της καθη?ερινότητάς του.
  2. Τροποποίηση της διάθεσης. Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου ντοπα?ίνη, η οποία συνδέεται ?ε την ευχαρίστηση.
  3. Ανοχή. Το άτο?ο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση.
  4. Σύγκρουση. Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλη?α, δεν ?πορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή. Ενασχόληση αρχικώς ?ε ηπιότερες και όχι τόσο εθιστικές λειτουργίες του ?ιαδικτύου, όπως είναι η αποστολή ηλεκτρονικών ?ηνυ?άτων, και σταδιακή ?ετάβαση σε πιο διαδραστικές διαδικτυακές λειτουργίες όπως τα δω?άτια συνο?ιλιών (chat room), οι ο?άδες ειδήσεων ή ακό?η και τα αποκαλού?ενα κοινωνικά παιχνίδια όπως το «Second Life», στο οποίο κάθε χρήστης φτιάχνει ?ια νέα «εικονική» διαδικτυακή ζωή ?ε όλες τις εκφάνσεις της
Εθισμός από το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια