Φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα

Η φυλοσύνδετη κληρονομικότητα ή ποιο σωστά φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα αφορά τον τρόπο με τον οποίο κληρονομούνται τα γονίδια που βρίσκονται στο Χ χρωμόσωμα και δεν έχουν αλληλόμορφα στο Υ.

 

Επομένως για να εμφανιστεί το φυλοσύνδετο γνώρισμα στα θηλυκά πρέπει να είναι ομόζυγο το υπεύθυνο υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο ΧαΧα.

 

Στην ετερόζυγη κατάσταση ΧΑΧα (φορέας του υπολειπόμενου γονιδίου) το επικρατές αλληλόμορφο καλύπτει τη δράση του υπολειπόμενου γονιδίου.

 

Αν μια μητέρα εμφανίζει το φυλοσύνδετο υπολειπόμενο γνώρισμα ΧαΧα τότε όλα τα αρσενικά παιδιά της θα το εμφανίζουν ΧαΥ.. Τα αρσενικά άτομα, φορείς του υπολειπόμενου φυλοσύνδετου γονιδίου εμφανίζουν το γνώρισμα διότι δεν υπάρχει το αλληλόμορφο επικρατές  που να καλύπτει τη δράση του υπολειπόμενου  γονιδίου.

 

 

 

Ασθενής

 

 

 

Χα

Χα

 

Φυσιολογικός

Υ

ΧαΥ

ΧαΥ

 

ΧΑ

ΧΑΧα

ΧΑΧα

Φορέας

 

Αν ένας πατέρας εμφανίζει ένα φυλοσύνδετο γνώρισμα, δηλαδή έχει ένα φυλοσύνδετο γονίδιο στο Χ του χρωμόσωμα, αυτό περνά στους θηλυκούς του απογόνους,  αφού οι αρσενικοί παίρνουν το Υ χρωμόσωμα από τον πατέρα και το Χ από τη μητέρα.

 

 

 

Φυσιολογικός

 

 

 

ΧΑ

ΧΑ

 

Ασθενής

Υ

ΧΑΥ

ΧΑΥ

 

Χα

ΧΑΧα

ΧΑΧα

Φορέας

 

Οι φαινότυποι των αγοριών δείχνουν αμέσως το είδος των ωαρίων από τα οποία προήλθαν. Ο γονότυπος του πατέρα δεν επηρεάζει τον φαινότυπο των γιων του, σε αυτή την περίπτωση,  αφού τους κληροδοτεί το Υ χρωμόσωμα του.

 

 

 

  1. Η αιμορροφιλία Α είναι μια κλασική φυλοσύνδετη διαταραχή στην οποία το αίμα δεν πήζει φυσιολογικά λόγω της έλλειψης του παράγοντα VIII μιας αντιαιμορροφιλικής πρωτεΐνης. Το γονίδιο που είναι υπεύθυνο για την ασθένεια είναι υπολειπόμενο φυλοσύνδετο και συμβολίζεται με Χα. το φυσιολογικό αλληλόμορφό του με ΧΑ
  2. Στο μεγάλο βραχίονα του Χ χρωμοσώματος του ανθρώπου βρίσκονται τα γονίδια που μας δίνουν τη δυνατότητα να αντιλαμβανόμαστε το πράσινο και κόκκινο χρώμα. Μεταλλαγμένα αλληλόμορφα των γονιδίων αυτών έχουν ως αποτέλεσμα την μερική αχρωματοψία