Το να επισκεφτείς το αρχαιολογικό πάρκο της Βούντενης με τους μαθητές σου τουλάχιστον μία φορά το θεωρώ απαραίτητο, ιδιαίτερα στην ηλικία της Γ΄ ή της Δ΄ τάξης όπου τα παιδιά διδάσκονται τη Μυθολογία και την Αρχαία Ιστορία. Οι αρχαιολόγοι του εξαιρετικού αυτού χώρου πραγματοποιούν κάθε χρόνο ωραιότατα εκπαιδευτικά προγράμματα, που όμως είναι πολύ πιθανόν να μην προλάβετε να κλείσετε κάποιο, λόγω της πληθώρας των επισκέψεων. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να χάσετε την επίσκεψη στην μυκηναϊκή πόλη της Βούντενης. Εδώ άλλοι τρέχουν να βρουν τις Μυκήνες και εμείς που έχουμε μυκηναϊκό οικισμό και νεκροταφείο μέσα στα πόδια μας θα το αφήσουμε ανεκμετάλλευτο;

Εγώ οργάνωσα αυτή την επίσκεψη για μια ακόμη φορά το σχολικό έτος 2019-2020 χωρίς ξεναγό για τα παιδιά μου της Δ2΄ τάξης του 60ού Δημοτικού Πάτρας στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας (Μυκηναϊκός πολιτισμός, Γεωμετρικά χρόνια, Τοπική ιστορία). Πραγματοποίησα σχετικά τις εξής δραστηριότητες:

ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας κάναμε μια μικρή επανάληψη στον Μυκηναϊκό Πολιτισμό. Θα ήταν καλύτερο να είχαμε κάνει την επίσκεψη αυτή στο τέλος της Γ΄ Δημοτικού, αλλά πέρυσι δεν προλάβαμε. Όμως και τώρα μια χαρά ήταν, αφού μας δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε αυτή τη μικρή επανάληψη. Θυμηθήκαμε λοιπόν και συζητήσαμε με τα παιδιά τα χαρακτηριστικά της πόλης-κράτους και ύστερα την απέδωσαν καλλιτεχνικά.

Στα πλαίσια της Ιστορίας μιλήσαμε για την καθημερινή ζωή των κατοίκων της εποχής εκείνης και εστιάσαμε στις ασχολίες και τα παιχνίδια των παιδιών. Κατασκευάσαμε στην τάξη στρόμβους (σβούρες)με απλά υλικά.

Τα παιδιά αργότερα παρήγαγαν σχετικό κείμενο.

Στόχοι: επαφή με την ιστορία, διασκέδαση, γραφή κατευθυντικού κειμένου - οδηγίες κατασκευής.

Και αφού πλέον ήμαστε αρκετά προετοιμασμένοι ήρθε η στιγμή που θα πραγματοποιούσαμε την επίσκεψη. Έτσι προετοιμάστηκα κατάλληλα τυπώνοντας τα φύλλα εργασίας που χρειαζόμουν και δίνοντας στους μαθητές μου αρμοδιότητες και οδηγίες. Υλικά που έπρεπε να πάρουν μαζί τους: φωτογραφικές μηχανές (αυτοί που είχαν), φουλάρια, καρύδια, κιάλια (αυτοί που είχαν), κασετίνες. Κάθε παιδί με φωτογραφική μηχανή ανέλαβε να φωτογραφίζει συγκεκριμένα πράγματα όσο θα διαρκούσε το πρότζεκτ. Άλλο θα φωτογράφιζε θέα, άλλο φύση, άλλο αρχαία, άλλο δράσεις παιδιών κλπ.

ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ

Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο πήραμε το καθορισμένο μονοπάτι προς τα δεξιά και ανεβήκαμε στο πλάτωμα (κόκκινο κυκλάκι στον χάρτη) πάνω από το νεκροταφείο όπου οι υπεύθυνοι του πάρκου έχουν φυτέψει ένα αμπέλι, ώστε να προσομοιάσουν τη χλωρίδα της εποχής εκείνης. Από το πλάτωμα αυτό και με τα κιάλια που είχαν φέρει μαζί τους τα παιδιά παρατήρησαν το πλάτωμα Μπόρτζι, τον Πατραϊκό κόλπο, το έλος της Αγυιάς, το Παναχαϊκό και συζητήσαμε για το λόγο που οι κάτοικοι δημιούργησαν τον οικισμό και το νεκροταφείο στα συγκεκριμένα σημεία, θυμηθήκαμε τις πόλεις- κράτη, μιλήσαμε για τον τρόπο που έβρισκαν την τροφή τους, τα φυτά που μπορεί να καλλιεργούσαν, τα ζώα που μπορεί να είχαν. Φύλλο δασκάλου

Να πω εδώ ότι το βίντεο που προβάλλεται πάντα στους επισκέπτες, διάρκειας περίπου 17 λεπτών δεν το παρακολουθήσαμε, γιατί δε θα μας έφτανε η ώρα για όλες τις δραστηριότητες που είχαμε να κάνουμε. Άλλωστε η ξενάγηση που έγινε στους μαθητές ήταν πολύ λεπτομερής και μέσα στο πεδίο, ώστε δεν έμεινε κανένα κενό.

Συνεχίσαμε τη διαδρομή μας στο νεκροταφείο κάνοντας τη δεύτερη στάση μας στον τάφο 5 με τα οστά (κίτρινο κυκλάκι) (υπάρχει πάντα φύλακας εκεί που σου δίνει οδηγίες για το πώς θα μπουν τα παιδιά). Τα οστά και ο τάφος πραγματικά εντυπωσίασαν τα παιδιά, αλλά και τα γέμισαν ερωτηματικά. Από τι μπορεί να πέθαναν, γιατί ήταν αφημένα κάτω, γιατί ο τάφος είναι σαν σπηλιά, γιατί λείπει η στέγη του;

Επόμενη στάση ο ακριβώς δίπλα τάφος που δείχνει την ξερολιθιά, τον τρόπο με τον οποίο σφράγιζαν τη θύρα. Εκεί κατάλαβαν ακριβώς ότι ένας τάφος αποτελείτο από τον δρόμο, τη θύρα, το στόμιο και τον θάλαμο, πώς ήταν όλα αυτά, ότι ο τάφος σφραγιζόταν και τελικά σκεπαζόταν.  

Επόμενος επισκέψιμος τάφος ήταν ο 25 (φούξια). Μπήκαμε μέσα και εκεί άρχισαν οι ερωτήσεις για το μέγεθος. Εκεί ήταν που θυμηθήκαμε τα κτερίσματα. Είδαμε και έναν βάτραχο. Βγήκαμε και άρχισαν να συμπληρώνουν το πρώτο φύλλο εργασίας. Μέτρησαν τον δρόμο και σκίτσαραν το σχήμα. Στόχοι: μετρήσεις, χρήση κορδέλας, πολύγωνα, τα μέρη του τάφου.

 
Στο βίντεο τα μικρούλια μετράνε τους δρόμους των τάφων 4 και 75.

Η συζήτηση και η εργασία συνεχίστηκε στον τάφο 26 (γαλάζιο) και μετά στον τάφο 4 (μπλε) που είναι ένας από τους μεγαλύτερους και έχει και τον θόλο του. Μείναμε εκεί αρκετή ώρα και μιλήσαμε και για μύθους σχετικούς με τον Κάτω Κόσμο. Τους είπα πώς φαντάζονταν οι Έλληνες τον Θάνατο. Κάποιο πιτσιρίκι είπε τον μύθο της Περσεφόνης και της Δήμητρας και κάποιο άλλο θυμήθηκε τον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης.

Τελειώσαμε τις εργασίες μας στο νεκροταφείο με τον τάφο 75 (μαύρο) που είναι και αυτός πολύ μεγάλος και έχει τον πιο μεγάλο δρόμο. Μιλήσαμε για την πολλαπλή χρήση των τάφων. Τους δίδαξα τον μύθο των τριών μοιρών, θυμηθήκαμε μυθικούς ήρωες από τη Γ΄ τάξη που κατέβηκαν στον Κάτω κόσμο. Ολοκληρώσαμε με το δεύτερο φύλλο εργασίας.

Στόχοι: η ανάγνωση και η χρήση χάρτη, η αποτύπωση μιας διαδρομής.

Αφού τελειώσαμε την επίσκεψη στο νεκροταφείο και μετά από ένα εικοσάλεπτο διάλειμμα για φαγητό, στο μικρό λιοστάσι δίπλα στο τάφο 75, παίξαμε παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων:

Χαλκή Μυία (τυφλόμυγα)
Κανόνες του παιχνιδιού από τα αρχαία χρόνια: Δένανε με ένα μαντίλι τα μάτια ενός παιδιού και έλεγε: "χαλκή μύγα θα κυνηγήσω" και οι άλλοι αποκρίνονταν: "θα κυνηγήσεις μα δεν θα την πιάσεις" και τον χτυπούσαν με τις ζώνες τους μέχρι να πιάσει ένα παιδί. Εγώ τους είχα πει από την προηγούμενη μέρα να πάρουν μαζί τους ένα φουλάρι.

Το Δέλτα ή το αυλάκι
Κανόνες του παιχνιδιού από τα αρχαία χρόνια: Χάραζαν στο έδαφος ένα τρίγωνο ή ένα αυλάκι (μια γραμμή) και καθόντουσαν όλοι σε μία ίδια απόσταση. Ο καθένας έριχνε το καρύδι του. Όποιος κατόρθωνε να στείλει το καρύδι του μέσα στο Δ ή πιο κοντά στη γραμμή νικούσε. Τους είχα πει από την προηγούμενη μέρα να φέρουν μαζί τους από ένα καρύδι. Επειδή δεν μπορούσα να χαράξω αυλάκι χρησιμοποίησα γι αυτή τη δουλειά την κορδέλα μέτρησης.

Ακινητίδα
Μοιάζει με το "αγαλματάκια ακούνητα". Τα μικρούλια περπατούν τριγύρω κάνοντας διάφορα "τσαλιμάκια". Στο σύνθημα "στοπ" μένουν ακούνητα σε όποια στάση βρίσκονται. Όποιος κουνιέται βγαίνει από το παιχνίδι. Εγώ επειδή ήταν πολλά τα παιδιά και δε θα τέλειωνε ποτέ το παιχνίδι, τους έκανα και διάφορα αστεία. Στην παραμικρή αλλαγή, ακόμα και έκφρασης προσώπου τους έλεγα ότι έχασαν και τα έβαζα να κάτσουν στο γρασίδι. Έτσι γρήγορα έμειναν λίγα τα οποία λόγω έλλειψης χρόνου τα ανακήρυξα νικητές. Το παιχνίδι αυτό το βρήκαν διασκεδαστικό και τους άρεσε πάρα πολύ.

Κερητίζειν
Παιχνίδι που παιζόταν από δύο παίχτες, οι οποίοι προσπαθούσαν να κατευθύνουν ένα τόπι με ραβδιά. Μοιάζει κάπως με το σημερινό χόκεϊ. Ο ένας παίχτης προσπαθούσε να οδηγήσει την μπάλα σε μία λακκούβα και ο άλλος προσπαθούσε να τον εμποδίσει. Εγώ επειδή δεν μπορούσα να φτιάξω λακκούβα φυσικά, χρησιμοποίησα την κορδέλα μέτρησης για να φτιάξω έναν κύκλο, όπου προσπαθούσαν να οδηγήσουν το τόπι.

(Σχετικά παιχνίδια μπορείτε να βρείτε και στο βιβλίο της ιστορίας Δ΄ τάξης, κεφ. 22, σελ. 71).

Μετά το διάλειμμα και τα παιχνίδια, μέσα σε μεγάλη ευφορία ξεκινήσαμε την ανάβασή μας προς τον οικισμό (γαλάζια διαδρομή). Τα πάντα γύρω ήταν καταπράσινα, αγριολούλουδα χαλούσαν τη μονοτονία του πράσινου, πεταλούδες και έντομα διαφόρων ειδών πετούσαν παντού κι εμείς περπατούσαμε κεφάτοι στο καθαρισμένο δρομάκι προς την κορυφή του λόφου. Περίπου στα 850 μ. βρεθήκαμε στα χαλάσματα της ακρόπολης του οικισμού. Προχωρήσαμε λίγο ακόμα στο δρομάκι και φτάσαμε στο παρατηρητήριο. Πιάτο από κάτω μας ο Πατραϊκός. Τα παιδιά ενθουσιασμένα έβγαλαν τα κιάλια, παρατηρούσαν τριγύρω και έβγαζαν φωτογραφίες. Συζητήσαμε πάλι σχετικά με την επιλογή της θέσης. Συμπλήρωσαν το τρίτο και τέταρτο φύλλο εργασίας. Ήπιαν νεράκι και ξεκουράστηκαν.

Στόχοι: η ανάγνωση και η χρήση χάρτη, η αποτύπωση μιας διαδρομής.

Σε λίγο πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Γυρίσαμε από το ίδιο δρομάκι (γαλάζια διαδρομή στην παρακάτω φωτογραφία), επειδή είχαμε ξοδέψει ήδη τον χρόνο μας.  Ωστόσο υπάρχει και μια δεύτερη διαδρομή, πολύ όμορφη και αυτή που πάει παράλληλα με το ποτάμι. Απλώς μετά το γεφυράκι πρέπει να στρίψεις κανείς αριστερά (κίτρινη διαδρομή). Την είχαμε κάνει αυτή τη διαδρομή με τα προηγούμενα παιδιά μου.  Είναι βέβαια λίγο μεγαλύτερη, γύρω στα 1300 μέτρα. Εκεί η βλάστηση είναι πιο ανεπτυγμένη και το μέρος πιο σκιερό. Συναντάς σκάλες και παγκάκια και πλατειάκια ξεκούρασης και αυτόν τον καιρό τα πρώτα κυκλάμινα. Το συγκεκριμένο δρομάκι στην αρχή είναι κατηφορικό, τελειώνει με δύο μικρές ανηφόρες και τελικά βγάζει μπροστά στον τάφο 75, δίπλα στο μικρό λιοστάσι και στην έξοδο του πάρκου.

ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Στο σχολείο παρήγαγαν αφηγηματικά γραπτά κείμενα σχετικά με την επίσκεψή τους. Ασχολήθηκαν με την δημιουργία του οικισμού και του νεκροταφείου, με τον τρόπο ταφής και τα πιστεύω των Αρχαίων Ελλήνων για το θάνατο, με τα κτερίσματα και τις πληροφορίες που αντλούνται από αυτά. Κάποια περιέγραψαν τα παιχνίδια που έπαιζαν.

Στόχοι: εμπέδωση πληροφοριών, παραγωγή γραπτού λόγου.

Τέλος αξιολόγησαν την εκδρομή. Τα παιδιά διασκέδασαν κι ευχαριστήθηκαν πολύ. Η εκδρομή μας είχε και εξερεύνηση και περιπέτεια και διασκέδαση. Όλα τα μικρούλια μου έμειναν ευχαριστημένα.

Στόχοι: η αξιολόγηση της επίσκεψης και της δασκάλας από τα παιδιά, οι δικές τους προτιμήσεις και προτάσεις, η δημιουργία ακροστιχίδας.

Τα κείμενα που παρήγαγαν θα εκδοθούν στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας τους. Οι καλύτερες φωτογραφίες τους τυπώθηκαν και εκτέθηκαν στο σχολείο σε μια μικρή έκθεση φωτογραφίας.

Στα πλαίσια των Μαθηματικών δίδαξα τα κεφ. 6 και 7, Οργάνωση δεδομένων και πληροφοριών,  προσαρμοσμένα στη δική μας επίσκεψη. Γράψαμε σχετικά προβλήματα, οργανώσαμε τα δεδομένα χρησιμοποιώντας πίνακα, σημειόγραμμα, ραβδόγραμμα και τα λύσαμε.

Στόχοι: οργάνωση δεδομένων, γραφή και λύση απλού προβλήματος.

Στα πλαίσια του μαθήματος της Πληροφορικής ασχοληθήκαμε με το Google maps.

Στόχοι: η χρήση του προγράμματος για να μάθουν να βρίσκουν ένα συγκεκριμένο μέρος, να χρησιμοποιούν τον δορυφόρο, να βρίσκουν φωτογραφίες, να βρίσκουν μία διαδρομή, να μετρούν αποστάσεις και να βρίσκουν τον χρόνο που χρειάζονται για μία απόσταση είτε είναι με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια.

Ώρες αναχώρησης και επιστροφής της εκδρομής: 08:30-13:15.

Απαιτήθηκαν για τις εργασίες περίπου 4 διδακτικές ώρες ενώ αρκετές από αυτές διακτινίστηκαν στα βασικά μαθήματα.

Δείτε ΕΔΩ τις δραστηριότητες της επίσκεψης του σχολικού έτους 2016-2017.