Aνασκόπηση της ενότητας "Ήχος"
Φυσική Ε΄ δημοτικού

Ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τα αυτιά μας είναι ήχος. Τα σώματα που παράγουν ήχο ονομάζονται ηχητικές πηγές. Υπάρχουν φυσικές και τεχνητές πηγές. Οι ήχοι δημιουργούνται από την ταλάντωση των ηχητικών πηγών. Την ταλάντωση αυτή δεν μπορούμε πάντα να την αντιληφθούμε εύκολα.

Ο ήχος διαδίδεται και στα στερεά και στα υγρά και στα αέρια. Στα στερεά διαδίδεται πιο γρήγορα. Όταν ταλαντώνεται μια ηχητική πηγή ο ήχος διαδίδεται με πυκνώματα και αραιώματα. Τα πυκνώματα και τα αραιώματα διαδίδονται στον αέρα προς όλες τις κατευθύνσεις δημιουργώντας ηχητικά κύματα. Τα ηχητικά κύματα μεταφέρουν ενέργεια.

Όταν το ηχητικό κύμα συναντήσει μια λεία και στιλπνή επιφάνεια, αλλάζει κατεύθυνση. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ανάκλαση. Όσο πιο λεία και στιλπνή είναι η επιφάνεια, τόσο πιο έντονο είναι το φαινόμενο της ανάκλασης.

Όταν ο ήχος προσκρούει σε λεία και σκληρή επιφάνεια, ανακλάται και επαναλαμβάνεται, τότε έχουμε την ηχώ ή αντίλαλο. Για να ακούσουμε την ηχώ, πρέπει να φωνάξουμε από κάποια απόσταση απέναντι από σκληρή και λεία επιφάνεια (π.χ. βράχος), στην οποία να ανακλάται το ηχητικό κύμα. Τότε ακούμε τον αρχικό ήχο και τον ανακλώμενο σαν δυο διαφορετικούς ήχους.

Όπως και το φως, έτσι και ο ήχος απορροφάται. Αν ο ήχος συναντήσει στην πορεία του ένα μαλακό και πορώδες υλικό, τότε ένα μέρος του απορροφάται και το υπόλοιπο ανακλάται. Τα υλικά που απορροφούν τον ήχο λέγονται ηχομονωτικά και τέτοια είναι το φελιζόλ, το ύφασμα, το σφουγγάρι, ο φελός, ο υαλοβάμβακας, η γυψοσανίδα κ.ά.

Το πρόβλημα της έντονης ενόχλησης από τους θορύβους ονομάζεται ηχορύπανση. Οι ενοχλητικοί ήχοι, οι θόρυβοι, έχουν αρνητική επίδραση σε διάφορες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού: η πίεση ανεβαίνει, η αναπνοή γίνεται πιο γρήγορη, δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε και να κοιμηθούμε.

Τρόποι ηχοπροστασίας είναι ο καθορισμός ωρών κοινής ησυχίας, η απαγόρευση χρήσης της κόρνας κ.ά. Το καλύτερο είναι να προσπαθούμε να μη δημιουργούνται δυνατοί, ενοχλητικοί ήχοι. Επειδή αυτό δεν είναι πάντα δυνατό, αντιμετωπίζουμε τους ενοχλητικούς ήχους με την ηχομόνωση.

Για την ηχομόνωση αξιοποιούμε δύο φαινόμενα που έχουν σχέση με τη διά- δοση του ήχου, την ανάκλαση και την απορρόφηση των ηχητικών κυμάτων και χρησιμοποιούμε ειδικά ηχομονωτικά υλικά όπως ο υαλοβάμβακας, το φελιζόλ, οι γυψοσανίδες, οι ταπετσαρίες, τα διάφορα ηχομονωτικά πάνελ κ.ά.

Πώς ακούμε:

1. Όταν το ηχητικό κύμα φτάσει στο πτερύγιο, περνά από τον ακουστικό πόρο και καταλήγει στο τύμπανο που ταλαντώνεται.

2.Τα οστάρια κατευθύνουν τις ταλαντώσεις αυτές στον κοχλία όπου η ενέργεια του ηχητικού κύματος μετατρέπεται σε ηλεκτρική.

3. Η ηλεκτρική ενέργεια μεταφέρεται μέσα από τον ακουστικό πόρο στον εγκέφαλο, που την αντιλαμβάνεται σαν ήχους.

Το ραδιόφωνο

Το τηλέφωνο

ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Παίξε τα κουίζ που βρίσκονται        ΕΔΩ (1),       ΕΔΩ (2),      ΕΔΩ (3),       ΕΔΩ (4),    
                                ΕΔΩ (5),     ΕΔΩ (6),       ΕΔΩ (7)    και    ΕΔΩ (8) .

Παίξε επαναληπτικά κουίζ           ΕΔΩ (1),       ΕΔΩ (2),          ΕΔΩ (3),
                       ΕΔΩ (4),    και   ΕΔΩ (5) .