Αναπαραγωγικό σύστημα
Φυσική Στ΄ δημοτικού

Στόχοι:  Να αναφέρουν οι μαθητές τα κυριότερα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα και της γυναίκας και να περιγράφουν το ρόλο τους στη διαδικασία της αναπαραγωγής, καθώς και να περιγράφουν τη διαδικασία γονιμοποίησης του ωαρίου και την πορεία του προς τη μήτρα.

Οι περισσότεροι οργανισμοί, μεταξύ αυτών και ο άνθρωπος, για να δημιουργήσουν απογόνους, ζευγαρώνουν. Αυτό γίνεται ανάμεσα σε δύο άτομα διαφορετικού φύλου, ένα αρσενικό και ένα θηλυκό. Η βιολογική αυτή λειτουργία γίνεται χάρη σε ορισμένα όργανα στο ανδρικό και το γυναικείο σώμα. Το σύνολο αυτών των οργάνων ονομάζεται αναπαραγωγικό σύστημα.

Στα περισσότερα έμβια όντα, η ζωή αρχίζει με ένα μόνο κύτταρο, από το οποίο σχηματίζεται σταδιακά ένας νέος οργανισμός. Ο άνθρωπος δημιουργείται από ένα αρχικό κύτταρο, που προέρχεται από την ένωση δύο κυττάρων, ενός που παράγεται από το σώμα της γυναίκας, το ωάριο και ενός από το σώμα του άνδρα, το σπερματοζωάριο.

Το αναπαραγωγικό σύστημα του άνδρα

 
Σύνδεσμος ΕΔΩ

• Οι όρχεις είναι 2 δύο αδένες σε σχήμα αυγού, που βρίσκονται μέσα σε έναν «σάκο» από δέρμα, το όσχεο. Οι δύο όρχεις σπάνια βρίσκονται στο ίδιο ύψος και ακόμα πιο σπάνια έχουν ακριβώς το ίδιο μέγεθος. Μέσα στους όρχεις παράγονται τα σπερματοζωάρια, τα αναπαραγωγικά κύτταρα του άντρα. Οι όρχεις και το όσχεο είναι εξωτερικά όργανα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος.

• Η εκφορητική οδός είναι δύο σωληνάκια που ξεκινούν από τους δύο όρχεις και ενώνονται στην ουρήθρα. Μέσω της εκφορητικής οδού οδηγούνται τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις στην ουρήθρα και το πέος.

• Η ουρήθρα είναι και αυτή ένας σωλήνας, που συνδέει την ουροδόχο κύστη προς το εξωτερικό του σώματος. Στους άνδρες, η ουρήθρα περνά μέσα από το πέος και μεταφέρει το σπέρμα και τα ούρα.

• Το πέος είναι το εξωτερικό γεννητικό όργανο του άνδρα. Είναι το μέρος του σώματος του άνδρα όπου μέσα βρίσκεται η ουρήθρα, από όπου ελευθερώνονται τα σπερματοζωάρια κατά την εκσπερμάτωση. Το πέος άλλες φορές είναι μαλακό και μικρό και άλλες σκληρό και μεγαλύτερο. Σκληραίνει και μεγαλώνει, όταν τα σηραγγώδη σωμάτιά του γεμίζουν με αίμα. Τότε βρίσκεται σε στύση. Στύση μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε.

Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

 
Σύνδεσμος ΕΔΩ

• Στον κόλπο εισέρχεται το πέος κατά τη σεξουαλική επαφή και απελευθερώνει εκατομμύρια σπερματοζωάρια κάθε φορά. Αυτά με το που θα απελευθερωθούν κινούνται γρήγορα με τη βοήθεια της ουράς τους με έναν στόχο.

• Η μήτρα είναι ένα όργανο σε σχήμα αχλαδιού. Έχει διαστάσεις σε μια φυσιολογική νεαρή γυναίκα 8εκ χ 5εκ χ1,5εκ. Τα εκατομμύρια σπερματοζωάρια περνούν από τον κόλπο στη μήτρα και κινούνται γρήγορα με τη βοήθεια της ουράς τους με έναν στόχο.

• Οι σάλπιγγες συνδέουν τη μήτρα με τις ωοθήκες. Τα σπερματοζωάρια κολυμπούν μέσα από τον κόλπο, περνούν τη μήτρα και φτάνουν στη σάλπιγγα.

• Οι ωοθήκες είναι δύο αδένες που βρίσκονται ένας δεξιά και ένας αριστερά. Στις ωοθήκες παράγονται, φυλάσσονται και ωριμάζουν τα ωάρια, τα αναπαραγωγικά κύτταρα της γυναίκας. Από την εφηβεία και μετά, σε κάθε γυναίκα ωριμάζει ένα ωάριο περίπου κάθε 28 ημέρες. Αυτό συμβαίνει εναλλάξ. Τον ένα μήνα ωριμάζει ωάριο στην αριστερή ωοθήκη, τον άλλο στη δεξιά. Αυτό λέγεται κύκλος της γυναίκας και γίνεται κάθε μήνα μέχρι να γίνει η γυναίκα περίπου 40 ετών. Από κει και ύστερα η διαδικασία μειώνεται και τελικά γύρω στα 50 σταματά. Σκεφτείτε λοιπόν ότι μια γυναίκα στη ζωή της μπορεί να παράγει περίπου 400 ώριμα ωάρια.

Γονιμοποίηση

 
Σύνδεσμος ΕΔΩ

Όταν ένα ωάριο ωριμάσει στη μία ωοθήκη, θα απελευθερωθεί και θα πέσει μέσα στη σάλπιγγα. Και εκεί θα συναντήσει τα σπερματοζωάρια. Γιατί, ναι, αυτός είναι ο στόχος όλων αυτών των σπερματοζωαρίων: Να φτάσουν στη σάλπιγγα και να γονιμοποιήσουν το ωάριο! Για να γονιμοποιηθεί το ωάριο, πρέπει να ενωθεί με ένα σπερματοζωάριο. Από τα εκατομμύρια σπερματοζωάρια του πατέρα που εισέρχονται στον κόλπο και κινούνται προς τις σάλπιγγες, μόνο ΕΝΑ θα διεισδύσει στο ωάριο. Όταν συμβεί αυτό, λέμε ότι το ωάριο έχει γονιμοποιηθεί. Αν κανένα σπερματοζωάριο δεν καταφέρει να γονιμοποιήσει το ωάριο, τότε αυτό αποβάλλεται από τον οργανισμό της γυναίκας.

Τα τοιχώματα του γονιμοποιημένου ωαρίου, που τώρα το λέμε ζυγωτό, σκληραίνουν, ώστε να μην μπορεί να διεισδύσει άλλο σπερματοζωάριο. Το ζυγωτό παραμένει στη σάλπιγγα για 5-6 μέρες και διαιρείται σε δύο κύτταρα, τα δύο κύτταρα διαιρούνται σε τέσσερα, τα τέσσερα σε οκτώ, τα οκτώ σε δεκάξι... Αυτή η ομάδα κυττάρων που ολοένα και διαιρείται σε περισσότερα κύτταρα κινείται μέσα από τη σάλπιγγα και καταλήγει να «φωλιάσει» μέσα στη μήτρα. Εκεί αυτά τα κύτταρα θα συνεχίσουν να διαιρούνται, οπότε θα αρχίσει να σχηματίζεται το έμβρυο, το οποίο θα αναπτύσσεται στη μήτρα για 9 μήνες περίπου, ως τη στιγμή του τοκετού.

Αν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί από κανένα σπερματοζωάριο, τότε αποβάλλεται από τον οργανισμό της γυναίκας. Βλέπετε κάθε μήνα η μήτρα προετοιμάζεται και εμπλουτίζεται με τα κατάλληλα συστατικά προκειμένου να δεχτεί ένα ωάριο και να το κάνει έμβρυο. Εάν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί, τότε αυτά τα συστατικά βγαίνουν από το σώμα της γυναίκας, μέσω του κόλπου, με τη μορφή αίματος. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται κυκλικά κάθε μήνα, εφόσον δεν υπάρξει εγκυμοσύνη και ονομάζεται έμμηνος ρύση ή περίοδος. Η έμμηνος ρύση είναι μια σημαντική σωματική λειτουργία που δείχνει την ικανότητα της γυναίκας για γονιμοποίηση.

Η λειτουργία του σπερματοζωαρίου

Δείτε το ζυγωτό ΕΔΩ.

Παίξε τα κουίζ που βρίσκονται ΕΔΩ, ΕΔΩ και ΕΔΩ