Ένας ακούραστος μυς - Η καρδιά
Φυσική Στ΄ δημοτικού

Στόχοι:  Να εντοπίσουν οι μαθητές τη θέση της καρδιάς στο σώμα τους και σημεία στα οποία μπορούν να αντιληφθούν το σφυγμό τους, να αναφέρουν ότι ο σφυγμός, που αντιλαμβανόμαστε σε διάφορα σημεία στο σώμα μας, οφείλεται στην κίνηση της καρδιάς, να διαπιστώσουν πειραματικά ότι η συχνότητα του σφυγμού εξαρτάται από την ένταση της σωματικής άσκησης και να συσχετίσουν τη διαπίστωση αυτή με την αντίστοιχη παρατήρηση για το ρυθμό της αναπνοής και να εξηγήσουν τη σημασία της καρδιάς για την κυκλοφορία του αίματος.

Η καρδιά καθώς κινείται αντλεί αίμα, το οποίο μέσα από τα αγγεία φτάνει σε όλο το σώμα. Καθώς η καρδιά κινείται περιοδικά, νιώθουμε τα αγγεία να κινούνται από το αίμα που «πιέζεται» μέσα σε αυτά. Την παλμική αυτή κίνηση των αγγείων την ονομάζουμε σφυγμό. Η συχνότητα των σφυγμών είναι ίδια με αυτήν των καρδιακών παλμών.

Η καρδιά είναι ένας μυς με μέγεθος περίπου όσο η γροθιά ενός ανθρώπου. Λειτουργεί ακούραστα σε όλη τη ζωή μας ως αντλία χάρη στην οποία το αίμα κυκλοφορεί αδιάκοπα στον οργανισμό μας.

Η καρδιά χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Τα δύο επάνω μέρη ονομάζονται κόλποι (αριστερός και δεξιός). Τα δύο κάτω μέρη ονομάζονται κοιλίες (αριστερή και δεξιά κοιλία). Οι κόλποι επικοινωνούν με τις κοιλίες με τις βαλβίδες, που επιτρέπουν τη ροή του αίματος μόνο από τους κόλπους προς τις κοιλίες.

Καρδιακός παλμός: Κάθε «χτύπος» της καρδιάς αντιστοιχεί σε έναν καρδιακό παλμό. Κάθε καρδιακός παλμός περιλαμβάνει τρία στάδια:

• Στο πρώτο στάδιο συστέλλονται οι κόλποι και το αίμα περνάει στις κοιλίες.

• Στο δεύτερο στάδιο συστέλλονται οι κοιλίες. Οι βαλβίδες είναι κλειστές, το αίμα δεν μπορεί να περάσει πίσω στους κόλπους, οπότε φεύγει από την καρδιά. Ταυτόχρονα, οι κόλποι γεμίζουν πάλι με αίμα.

• Στο τρίτο στάδιο, που ονομάζεται καρδιακή παύλα, ο μυς είναι χαλαρός, η καρδιά ξεκουράζεται. Το στάδιο αυτό διαρκεί λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο.

Η συχνότητα του καρδιακού παλμού διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και την ένταση της σωματικής άσκησης. Από 10 χρονών και πάνω σε κατάσταση ηρεμίας οι καρδιακοί παλμοί είναι περίπου 60-100 σε ένα λεπτό. Τα μικρότερα παιδιά έχουν πιο γρήγορο καρδιακό ρυθμό, από 80 έως 120, γιατί ο οργανισμός τους αναπτύσσεται και απαιτεί μεγαλύτερη ποσότητα αίματος να φτάνει στους ιστούς.

Η καρδιά είναι ένας ακούραστος μυς. Αντλεί αίμα κάθε στιγμή σε όλη σου τη ζωή. Ξεκουράζεται για λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο σε κάθε καρδιακό παλμό. Το αίμα είναι πολύτιμο για τον οργανισμό. Συμβάλλει στην προστασία από τα μικρόβια, μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού μας αλλά και διοξείδιο του άνθρακα και άλλες βλαβερές ουσίες, που αποβάλλονται από το σώμα μας. Το αναπνευστικό και το κυκλοφορικό σύστημα συμπληρώνουν το ένα το άλλο, έτσι ώστε το πολύτιμο οξυγόνο να φτάνει σε όλα τα όργανα του σώματός μας.

Η καρδιά μαζί με τις αρτηρίες, τις φλέβες και τα τριχοειδή αγγεία αποτελούν το κυκλοφορικό σύστημα.

Σύνδεσμος  ΕΔΩ

Η καρδιά

Πώς η καρδιά αντλεί το αίμα

ΕΡΓΑΣΙΑ

Ακολουθώντας τις παρακάτω οδηγίες μπορείς να καταλάβεις καλύτερα πόσο αίμα αντλεί η καρδιά σου.

Υλικά: ρολόι με δευτερολεπτοδείκτη, ένα φλιτζάνι, δύο μεγάλες λεκάνες, νερό και… τη βοήθεια ενός φίλου ή μιας φίλης σου.

Εκτέλεση: Γέμισε τη μία λεκάνη με νερό. Στη συνέχεια γέμισε το φλιτζάνι με νερό από τη λεκάνη και άδειασέ το στην άλλη. Ζήτησε από το φίλο ή τη φίλη σου να μετράει το χρόνο και προσπάθησε να αδειάσεις περίπου 70 φλιτζάνια νερό σε ένα λεπτό. Συνέχισε για μερικά λεπτά… Μήπως κουράστηκες;

Τι θα καταλάβεις: Αυτή είναι περίπου η ποσότητα αίματος, που αντλεί η καρδιά σου κάθε λεπτό, περίπου δηλαδή 70 φλιτζάνια.