Όχι στη σχολική βία και στον εκφοβισμό
Τάξη Γ1

Με σκοπό να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές σχετικά με το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού αφιέρωσα χρόνο σε σχετικές δράσεις που υλοποιήθηκαν κατά τις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης, της Φιλαναγνωσίας, αλλά και διακτινίστηκαν και στα υπόλοιπα μαθήματα.

Οι δράσεις αυτές αποτέλεσαν αφορμή οι μαθητές να ανταλλάξουν σκέψεις, πληροφορίες, ερεθίσματα και ιδέες, να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους και να δεθούν περισσότερο, να συζητήσουν, να δημιουργήσουν και να εκφραστούν. 

Τα παιδιά έμαθαν να αναγνωρίζουν τις εκφοβιστικές συμπεριφορές, να αναγνωρίζουν τις ευθύνες, αλλά και τις συνέπειες που έχει ο εκφοβισμός και ασκήθηκαν στην επίλυση συγκρούσεων και στην αντιεκφοβιστική συμπεριφορά.

Να τονίσω ότι οι δραστηριότητες που πραγματοποίησα εγώ στην τάξη ήταν ενταγμένες σε ένα γενικότερο σχέδιο δράσης για τον σχολικό εκφοβισμό που πραγματοποίησαν όλες οι τάξεις του σχολείου κατά το πρώτο τρίμηνο του σχολικού έτους.

Ενδεικτικά παρακάτω αναφέρω μερικές από τις δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε με τα μικρούλια μου:

Μοιράσαμε ερωτηματολόγιο στους μαθητές των Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων (συνολικός αριθμός παιδιών που απάντησαν 149, 78 αγόρια και 71 κορίτσια) το οποίο έδειξε ότι:

1. Αρχικά το 21% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει βρίζω, κοροϊδεύω, προσβάλλω, κάνω χειρονομίες.
   Το 14 % των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει χτυπάω, κλοτσάω, σπρώχνω, βάζω τρικλοποδιά, φτύνω.
   Το 12% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει εκβιάζω, απειλώ.
   Το 3% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει προδίδω τα μυστικά του άλλου.
   Το 2% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει διαδίδω φήμες, απομονώνω από την παρέα.
   Το 2% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει καταστρέφω τα πράγματα του άλλου.
   Το 2% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει κλέβω.
   Το 0% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει γράφω προσβλητικά γκράφιτι.
   Το 0% των μαθητών πίστευαν ότι σχολικός εκφοβισμός σημαίνει διαδίδω άσχημες πληροφορίες.
   Το 44% των μαθητών πίστευαν ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι όλα τα παραπάνω.

2. Στο 60% των μαθητών δεν έχει συμβεί τίποτα από τα παραπάνω.
   Στο 40% των μαθητών έχει συμβεί κάτι από τα παραπάνω.

3. Όταν τους συνέβη κάποιο από τα περιστατικά της παραγράφου 1, οι μαθητές του σχολείου απάντησαν ότι αισθάνθηκαν
   στενοχώρια σε ποσοστό 31%, φόβο σε ποσοστό 19%, θυμό σε ποσοστό 19%, επιθυμία για εκδίκηση σε ποσοστό 12%, νεύρα σε ποσοστό 8%, άγχος σε ποσοστό 7%, τίποτα σε ποσοστό 4%

4. Τι έκαναν όταν αντιμετώπισαν κάποιο από τα περιστατικά της παραγράφου 1;
   Το 28% των μαθητών το είπαν στους γονείς τους.
   Το 23% των μαθητών το είπαν στη δασκάλα τους.
   Το 23% των μαθητών δεν έκαναν τίποτα.
   Το 14% των μαθητών ανταπόδωσαν τα ίδια.
   Το 7% των μαθητών το είπαν στον κολλητό τους.
   Το 5% των μαθητών το είπαν στον διευθυντή του σχολείου.

5. Στην ερώτηση αν είδαν ποτέ κάποιο παιδί να πέφτει θύμα εκφοβισμού ή βίας από άλλα παιδιά του σχολείου απάντησαν:
   Όχι σε ποσοστό 43%.
   Μερικές φορές σε ποσοστό 27%
   Ναι σε ποσοστό 25%.

6. Τι έκαναν σε αυτήν την περίπτωση;
   Έτρεξαν και έφεραν βοήθεια κάποιον μεγάλο σε ποσοστό 47%.
   Υπερασπίστηκαν το θύμα σε ποσοστό 20%.
   Φοβήθηκαν και έφυγαν σε ποσοστό 9%.
   Απλά κοιτούσαν σε ποσοστό 8%.
   Έτρεξαν και έφεραν βοήθεια κάποιους φίλους τους σε ποσοστό 7%.
   Έκαναν πως δεν κατάλαβαν και έφυγαν σε ποσοστό 7%.
   Τους φώναζαν να παλέψουν σε ποσοστό 2%.
   Κορόιδευαν το μικρότερο παιδί σε ποσοστό 0%.

7. Έχουν ασκήσει ποτέ βία σε κάποιον συμμαθητή τους;
   Ναι, 5%.
   Όχι 95%.

8. Ποια είναι η γνώμη τους για τους βίαιους μαθητές;
   Τους ενοχλεί η συμπεριφορά τους αλλά τους καταλαβαίνουν, 25%.
   Διαφωνούν με τη συμπεριφορά τους, 55%.
   Τους φοβίζουν/τρομάζουν, 16%.
   Τους αρέσουν και θέλουν να τους μοιάσουν, 4%

9. Τι πιστεύουν για το σχολείο;
   Αισθάνονται συνέχεια ασφάλεια στο σχολείο, 70%
   Δεν αισθάνονται συνέχεια ασφάλεια στο σχολείο, 27%
   Δεν αισθάνονται ποτέ ασφάλεια στο σχολείο, 3%

Ομαδοσυνεργατικά παιχνίδια συστάσεων πραγματοποιήθηκαν αρχικά στις τάξεις και οι μαθητές παρουσίασαν τους ευατούς τους με σκοπό να δημιουργηθεί υποστηρικτικό κλίμα και τα παιδιά να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους, ώστε να διασφαλιστεί η ενεργός συμμετοχή όλων κατά την εξέλιξη του σχεδίου εργασίας.
 

Με σκοπό να τους δοθεί η δυνατότητα να κατανοήσουν το φαινόμενο γνωρίζοντας τους ρόλους των εμπλεκομένων, πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις ανάμεσα στους μαθητές με θέματα «Τι είναι και πώς εκδηλώνεται η βία ανάμεσα στα παιδιά, ποιες είναι οι αιτίες, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του θύτη, του θύματος, του παρατηρητή;»
 

Με σκοπό να γίνουν κατανοητές από τους μαθητές οι επιπτώσεις του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο για όλους τους εμπλεκόμενους έγιναν συζητήσεις και σχετικές δραστηριότητες.

Με στόχο να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να αποδέχονται τη διαφορετικότητα των ατόμων προβλήθηκαν βίντεο για τη διαφορετικότητα, στο μάθημα της Φιλαναγνωσίας μελέτησαν σχετικά παραμύθια και έπαιξαν θεατρικά παιχνίδια που ενίσχυσαν την ομαδικότητα και τη συνεργασία και υμνήθηκε το μεγαλείο της φιλίας.
 

Με στόχο να προταθούν από τους μαθητές αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος έγιναν συζητήσεις με θέματα «Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να μην υπάρχουν περιστατικά βίας στο σχολείο μας, πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε τα περιστατικά που εκδηλώνονται;» κλπ.

Βήμα - βήμα αντιμετωπίζουμε τον ενδοσχολικό εκφοβισμό και τη βία: Ζητήθηκε από τους μαθητές να φανταστούν ένα παιδί που εκφοβίζεται. Ύστερα κλήθηκαν να γράψουν από μία συμβουλή για το πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού. Στη συνέχεια μέσα από ομαδική συζήτηση έγινε διαβάθμιση των συμβουλών ανάλογα με το τι θα μπορούσε να γίνει ως πρώτο βήμα, τι ως δεύτερο κλπ.

Με στόχο να δοθεί έμφαση στο ότι η κοινοποίηση περιστατικών βίας δεν είναι «κάρφωμα» οι μαθητές δημιούργησαν αφίσες  με μηνύματα κατά της βίας.

Κλείσιμο σχεδίου εργασίας: Όλα τα παιδιά του σχολείου ζωγράφισαν έργα σχετικά με τη βία και τον εκφοβισμό αναρτώντας τα στους τοίχους του σχολείου.  

Ανάρτησαν στους τοίχους του σχολείου επίσης συνθήματα και συμβουλές και ηχογράφησαν ραδιοφωνικό σποτάκι.

Στο δεύτερο στάδιο του σχεδίου εργασίας που αφορούσε την ενημέρωση των γονέων σχετικά με τη σχολική βία και το σχολικό εκφοβισμό προσκλήθηκε στο σχολείο σε μια ανοιχτή ομιλία - συζήτηση ο κ. Άγγελος Τσιγκρής, γνωστός δικηγόρος-εγκληματολόγος.
Στην ομιλία του ο κ. Τσιγκρής επισήμανε ότι υπάρχουν τρεις αιτίες εκδήλωσης παραβατικής συμπεριφοράς των ανηλίκων: φτώχεια, εγκληματικό παρελθόν και παθολογία της οικογένειας και έλλειψη επικοινωνίας και ελέγχου των γονέων προς το παιδί. Οι ανήλικοι με παραβατικό ιστορικό (π.χ.  τέλεση κλοπών, πρόκληση επεισοδίων στα γήπεδα και φθοράς ξένης ιδιοκτησίας), παρουσιάζουν αντίστοιχα προβλήματα στην οικογένεια και το σχολείο, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε παραβατικές ομάδες, προκειμένου να αναπληρώσουν εκεί την ανθρώπινη επικοινωνία και την αναγνώριση που τους λείπει. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα θα πρέπει να μειωθεί η φτώχεια, να βελτιωθούν οι συνθήκες της οικογένειας και να στηριχτεί αυτή και το σχολείο.

Η συγκεκριμένη δράση δημοσιοποιήθηκε στην πατρινή ιστοσελίδα http://www.thebest.gr/news/index/viewStory/324179 όπου μπορείτε να μάθετε και περισσότερα σχετικά με τις θέσεις του κ. Τσιγκρή.  

Τέλος οι δράσεις των μαθητών προβλήθηκαν από την ιστοσελίδα του σχολείου και από το blog "Στο Τελευταίο Θρανίο της Πάτρας".

*Ευχαριστούμε τον κ. Βασίλη Σταθόπουλο για τη λήψη των αεροφωτογραφιών.