Η ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗΣ
- Details
- Published on Tuesday, 25 November 2014 17:59
- Written by ΗΛΙΑΣ
- Hits: 19
Η έρευνα δημοσκόπησης
Στην έρευνα δημοσκόπησης συνήθως δίνουμε ερωτηματολόγια ή διεξάγουμε συνεντεύξεις με ένα τμήμα του πληθυσμού. Επιδιώκουμε να συσχετίσουμε τις κοινωνιολογικές με τις ψυχολογικές μεταβλητές.
Οι κοινωνιολογικές μεταβλητές είναι τα στοιχεία που μας περιγράφουν το πρόσωπο που απαντά στο ερωτηματολόγιο ή την συνέντευξη. Τέτοιες μεταβλητές είναι το ονοματεπώνυμο (αν θέλουμε οι παραλήπτες του ερωτηματολογίου να απαντήσουν επώνυμα), η ηλικία, ο τόπος κατοικίας, το επάγγελμα, η μόρφωση κ ά.
Οι ψυχολογικές μεταβλητές μας δείχνουν τι πιστεύει, πως αισθάνεται, πως αντιδρά ένα άτομο σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Σκοπός της έρευνας δημοσκόπησης είναι να συνδέσει τις κοινωνιολογικές με τις ψυχολογικές μεταβλητές. Π.χ τι σκέπτονται οι επιστήμονες σχετικά με την τεχνική εκπαίδευση και τι οι εργάτες; Πως διαθέτουν τον ελεύθερο χρόνο τους οι μαθητές των αγροτικών περιοχών και πως οι μαθητές των αστικών περιοχών;
Το ερωτηματολόγιο
Το ερωτηματολόγιο είναι ένα ερευνητικό μέσο που αποτελείται από ένα αριθμό γραπτών ερωτήσεων διατυπωμένων με μεγάλη προσοχή από ερευνητές που έχουν την απαιτούμενη παιδαγωγική και ψυχική συγκρότηση. Πριν συντάξουμε ένα ερωτηματολόγιο πρέπει να έχουμε στο νου μας τις υποθέσεις της έρευνας, δηλαδή τα συγκεκριμένα ερωτήματα για τα οποία θέλουμε να πάρουμε απάντηση.
Πλεονεκτήματα ερωτηματολογίου
- Πολλοί εξεταζόμενοι μπορεί να ερωτηθούν ταυτόχρονα.
- Είναι πιο οικονομικό ερευνητικό μέσο από τη συνέντευξη?
- Οι εξεταζόμενοι μπορούν να απαντήσουν όταν βρουν ελεύθερο χρόνο.
- Οι απαντήσεις μπορούν εύκολα να ομαδοποιηθούν σε πίνακες.
- Μπορούμε να εξετάσουμε άτομα σε απομακρυσμένες περιοχές.
Μειονεκτήματα του ερωτηματολογίου
- Οι εξεταζόμενοι δεν έχουν μεγάλη ελευθερία έκφρασης, λόγω της τυποποιημένης μορφής του ερωτηματολογίου.
- Δεν μπορούμε να συγκεντρώσουμε στοιχεία από ανθρώπους που δεν μπορούν να διαβάσουν ,να γράψουν ή να δουν.
- Μια ερώτηση πιθανόν να ερμηνεύεται διαφορετικά από διαφορετικούς ανθρώπους.
- Δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι στο ερωτηματολόγιο μας απάντησε ο ίδιος άνθρωπος στον οποίο απευθυνθήκαμε.
Μαζί με το ερωτηματολόγιο στέλνουμε και μία συνοδευτική επιστολή που εξηγεί τους σκοπούς της έρευνας και τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητο ο παραλήπτης να απαντήσει ο ίδιος στο ερωτηματολόγιο.
Μετά την αρχική αποστολή ερωτηματολογίων ο ερευνητής στέλνει υπομνήσεις στους παραλήπτες επειδή το ποσοστό επιστροφής δεν είναι ποτέ 100%.
Η συνέντευξη
Η συνέντευξη είναι μια υποκειμενική μέθοδος με την οποία ο ερευνητής προσπαθεί να ανιχνεύσει τις ψυχολογικές μεταβλητές ενός ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων μέσω συζήτησης που γίνεται. Οι συνεντεύξεις μπορεί να είναι προσωπικές ή τηλεφωνικές. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικής συνέντευξης είναι η προσωπική επαφή του ερευνητή με τον εξεταζόμενο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να διευκρινιστεί κάθε ερώτηση ή απάντηση αμέσως. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο ερευνητής διατηρεί φιλική στάση, χωρίς να εκδηλώνει τη συμφωνία ή την διαφωνία ή την αντίθεση του με αυτά που λέει ο εξεταζόμενος.
Ειδική περίπτωση συνέντευξης είναι η τηλεφωνική συνέντευξη. Πλεονεκτεί οικονομικά ιδιαίτερα αν πρόκειται να διανύσουμε μεγάλες αποστάσεις για να πάρουμε τη συνέντευξη. Μειονεκτεί όμως γιατί σε μεγάλο βαθμό χάνεται το στοιχείο της προσωπικής επαφής.
Σχεδιασμός των ερωτήσεων
Από την άποψη του περιεχομένου οι ερωτήσεις ενός ερωτηματολογίου διακρίνονται σε:
- Ερωτήσεις επεξηγηματικές: με αυτές ζητάμε επεξήγηση κάποια σκέψη ή κάποια ενέργεια π.χ. «γιατί ήρθατε στο Τεχνικό Λύκειο;»
- Ερωτήσεις παροχής στοιχείων: με αυτές ζητάμε να κατατοπιστούμε για ορισμένα πραγματικά στοιχεία ?η γεγονότα, π.χ. « πόσες ώρες τη βδομάδα βλέπετε τηλεόραση;»
- Ερωτήσεις πίστης ή γνώμης: σ? αυτές ο ερωτώμενος εκφράζει τι αισθάνεται σχετικά με κάποιο θέμα, π.χ. «πιστεύετε στην αξία της φιλίας;»
- Ερωτήσεις διάθεσης: σ? αυτές ο ερωτώμενος εκφράζει τι αισθάνεται σχετικά με κάποιο θέμα, π.χ. « σας αρέσουν οι Ελληνικές ταινίες;»
- Ερωτήσεις τρόπου αντίδρασης (συμπεριφοράς): με αυτές ζητάμε να μάθουμε πως συμπεριφέρεται κάποιος κάτω από ορισμένες συνθήκες, π.χ. « τι κάνετε όταν ένας μαθητής είναι απείθαρχος στην τάξη;»
Τρόπος απάντησης των ερωτήσεων
Ανάλογα με τον τρόπο απάντησης διακρίνουμε τις απαντήσεις σε κλειστές και ανοικτές. Στις κλειστές ερωτήσεις ο παραλήπτης του ερωτηματολογίου συνήθως απαντά:
- Μονολεκτικά
π.χ Ερώτηση : σας αρέσει το τένις;
Απάντηση: Ναι ???? Όχι ??x??
- Χρησιμοποιώντας λέξεις που βρίσκονται μέσα στην ερώτηση
π.χ. Ερώτηση: ποιο τομέα του Λυκείου θα ακολουθήσετε τον Ηλεκτρολογικό . το Γεωπονικό ή τον τομέα Οικονομίας
Απάντηση: Ηλ/κό???? Γεωπονίας?? Οικονομίας??χ???
- Σημειώνοντας λέξεις που ήδη εμείς έχουμε δώσει για απάντηση.
πχ. Ερώτηση: ποιο επάγγελμα νομίζετε ότι η κοινωνία θεωρεί πιο σπουδαίο;
Απάντηση: δικηγόρος?? γιατρός?χ? εκπαιδευτικός??.. μηχανικός??
άλλο????????????..
Οι παραπάνω ερωτήσεις λέγονται κλειστού τύπου, γιατί ο παραλήπτης πρέπει να διαλέξει μέσα από μια κλειστή , περιορισμένη επιλογή απαντήσεων.
Σε αντίθεση με τις κλειστές ερωτήσεις υπάρχουν και οι ανοιχτές ερωτήσεις στις οποίες ο παραλήπτης του ερωτηματολογίου απαντά εντελώς ελεύθερα. Παραδείγματα τέτοιων ερωτήσεων είναι:
? Ποια η γνώμη σας για την Ε.Ε;
? Πως αξιοποιείτε τον ελεύθερο χρόνο σας;
? Τι αλλαγές θα προτείνατε στο εκπαιδευτικό σύστημα;
Οι ανοιχτές ερωτήσεις μας δίνουν πρωτότυπες, απροσδόκητες απαντήσεις που δεν θα παίρναμε από τις κλειστές ερωτήσεις. Οι κλειστές ερωτήσεις έχουν το πλεονέκτημα της γρήγορης απάντησης και της εύκολης κωδικοποίησης και επεξεργασίας σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ευνοούν όμως πολλές φορές τις τυχαίες απαντήσεις, ιδίως όταν αυτός που συμπληρώνει το ερωτηματολόγιο θέλει να ξεμπερδεύει γρήγορα και δεν προσέχει τι απαντάει.
Σε ένα ερωτηματολόγιο μια ερώτηση μπορεί να χωρίζεται σε δύο υπο-ερωτήσεις:
Ερώτηση: έχετε παιδί που φοιτά στην τεχνική εκπαίδευση;
Απάντηση ?χ?? Ναι ??????? Όχι
Αν απαντήσατε «Ναι» στην παραπάνω ερώτηση, τότε απαντήστε και στις παρακάτω ερωτήσεις:
? Σε ποια ειδικότητα φοιτά;
? Τι θέλει να κάνει το παιδί σας μετά την αποφοίτηση του;
? Ποιο πράγμα σας έκανε καλή εντύπωση στο σχολείο στο σχολείο που φοιτά το παιδί σας;
Κανόνες για την κατασκευή καλών ερωτήσεων
vΟι ερωτήσεις πρέπει να εξαντλούν το θέμα και να μην αφήνουν καμία πτυχή του χωρίς εξέταση.
vΝα μην είναι μεγάλες αλλά το πολύ 15 έως 20 λέξεις.
vΟι ερωτήσεις είναι καλύτερα να είναι θετικά διατυπωμένες. Αν υπάρχουν αρνήσεις όπως δεν ή μη πρέπει να υπογραμμίζονται.
vΚάθε ερώτηση να ζητάει για απάντηση μόνο ένα πράγμα. Να αποκλείονται ερωτήσεις όπως «προτιμάτε να διδάσκονται περισσότερα μαθήματα στο Λύκειο και η φοίτηση να είναι απογευματινή;»
vΟι ερωτήσεις δεν πρέπει να προσανατολίζουν προς ορισμένη απάντηση. Ο σκοπός της έρευνας είναι να ανακαλύψει ο ερευνητής τις απόψεις του κοινού και όχι να επιβάλλει μια ορισμένη απάντηση. Για το λόγο αυτό καλό είναι να μη χρησιμοποιούνται λέξεις όπως ωραίος, μοντέρνος, , ενημερωμένος, αξιόλογος, που κάνουν τον παραλήπτη να απαντήσει συνήθως θετικά.
vΣτις ερωτήσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αόριστες εκφράσεις όπως λίγο-πολύ, συχνά-σπάνια, μικρό-μεγάλο, φθηνό- ακριβό, φτωχό-πλούσιο. Αυτές οι λέξεις ερμηνεύονται διαφορετικά από τον καθένα.
vΟ τρόπος διατύπωσης των ερωτήσεων πρέπει να ανταποκρίνεται στο μορφωτικό επίπεδο των ερωτώμενων. Δεν πρέπει να απευθύνονται πολύπλοκες ερωτήσεις ή δύσκολες λέξεις προς ανθρώπους που έχουν χαμηλή μόρφωση.
