Χωρίς κατηγορία

Έρωτας για το λογοτεχνικό βιβλίο

Το καλό λογοτεχνικό βιβλίο είναι ανάγκη εσωτερική, όπως ανάγκη είναι και ο έρωτας…

Η αναζήτηση ενός καλού βιβλίου είναι κάτι σαν κυνήγι θησαυρού. Πάντα υπάρχει ο θησαυρός κρυμμένος εκεί, να σε περιμένει να τον ανακαλύψεις στη γωνιά ενός βιβλιοπωλείου, στο σκονισμένο ράφι μιας βιβλιοθήκης…

Στο χέρι σου είναι πόσο βαθιά είσαι διατεθειμένος να ψάξεις…

ΔΙΑΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Λογο-τεχνία και τέχνη

Καταρχάς, ας ξεκινήσουμε από το απλοϊκό ερώτημα τι είναι τέχνη. Κάποιοι την ερμηνεύουν ως το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας και άλλοι ως κατανόηση, επεξεργασία και ανάπλαση κοινών εμπειριών της καθημερινής ζωής. Αυτό όμως, που εκφράζει και που εκπέμπει ένα έργο , οπουδήποτε εντάσσεται αυτό, είτε στη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη μουσική, το θέατρο ή τη λογοτεχνία, το μόνο σίγουρο είναι ότι απευθύνεται στις αισθήσεις και τα ζωντανά και γλαφυρά συναισθήματα που μεταγγίζει στο δέκτη είναι αυτά που το καταξιώνουν στη συνείδησή μας ως ένα σημαντικό ή αδιάφορο έργο.

Γι΄αυτό σε δεύτερο επίπεδο μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως οι διάφορες μορφές τέχνης αλληλο-εξυπηρετούνται και αλληλοσυμπληρώνονται.

Έτσι ο δάσκαλος βρίσκεται στην ευλογημένη θέση να έχει τη δυνατότητα να διανθίσει το σχολικό μάθημα της λογοτεχνίας με αναγωγές σε μια τεράστια γκάμα έργων τέχνης. Κάθε λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να έχει παρακλάδια σε ζωγραφικούς πίνακες, η ανάγνωσή του να συνοδεύεται με μουσική υπόκρουση οποιουδήποτε μουσικού κομματιού κρίνει ο καθηγητής ή οι μαθητές συναφές ή έστω απλώς ταιριαστό στο ύφος του κειμένου.

Ένα απλό παράδειγμα…

Έστω ότι βρισκόμαστε στη λογοτεχνία της Α” Λυκείου και δουλεύουμε την ενότητα «τα φύλα στη λογοτεχνία». Επιλέγουμε έναν τυχαίο πίνακα ζωγραφικής με απεικόνιση γυναίκας, πχ τον πίνακα του Γκούσταβ Κλίμτ με τίτλο «οι τρεις ηλικίες της γυναίκας» klimt,οι τρεις ηλικίες της γυναίκας

Μπορούμε στη συνέχεια να ξεναγήσουμε τους μαθητές στον πίνακα…

Μπορούμε να τους πούμε πως η γυναικεία μορφή είναι πάντα παρούσα- και πάντα στο προσκήνιο- των έργων του Gustav Klimt. Mέσω της παρουσίας της γυναίκας στα έργα του, ο καλλιτέχνης δημιουργεί το ερωτικό κλίμα που πάντα επιθυμεί. Η γυναίκα, όμως, στα έργα του Klimt δεν είναι απλώς μία εικόνα. Η γυναίκα είναι η πρωταγωνίστρια, η ηρωίδα των έργων του. Για αυτό τον λόγο, ο ζωγράφος την απεικονίζει . Εδώ προβάλλεται η έκφραση της μητρικής αγάπης και η αναντικατάστατη αξία της. Αναδύεται η εικόνα της θαλπωρής και της ζεστασιάς που προσφέρει η αγκαλιά της μητέρας στο πλαίσιο την ατελείωτης, αναλλοίωτης και ανιδιοτελούς αγάπης που προσφέρει στο παιδί.

Έπειτα μπορούμε να προσκαλέσουμε τους μαθητές να αναζητήσουν στο διαδίκτυο, σε βιβλία ή πινακοθήκες άλλα έργα ζωγραφικής που το θέμα τους σχετίζεται με τη γυναίκα. μπορούμε μάλιστα, αν η εργασία γίνεται σε προχωρημένο επίπεδο της τάξης, να ζητήσουμε από τους μαθητές να αντιστοιχίσουν το έργο που βρήκαν με κάποιο από τα λογοτεχνικά κείμενα που μελετήσαμε.

Και κάπως έτσι η λογοτεχνία αγκαλιάζει την τέχνη, η τέχνη τη λογοτεχνία και το μάθημα γίνεται παιχνίδι που ωφελεί και εξυψώνει…
Continue reading «Λογο-τεχνία και τέχνη»

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Πολύ μας έχει προβληματίσει η διδασκαλία της λογοτεχνίας της Α΄Λυκείου εμάς τους φιλολόγους εδώ και δυο-τρία χρόνια… Τρεις θεματικές ενότητες αρχικά (Τα φύλα στη Λογοτεχνία-Παράδοση και Μοντερνισμός στην ποίηση-Θέατρο), που στη συνέχεια έγιναν δύο εκ των πραγμάτων -εδώ μετά βίας βγαίνει η ύλη στις δύο, πού τρεις!!!

Πέρσι ασχολήθηκα πρώτη φορά, βλέποντάς το πιο πολύ σαν πρόκληση. Λογοτεχνία με τη μέθοδο project; Για να δούμε… βγαίνει; και πώς βγαίνει; Σφυρίζοντας ανέμελα ή κουτρουβαλώντας;

Ζόρικα στην αρχή! Πάρε παιδιά άρτι αφιχθέντα από το γυμνάσιο -προς Θεού, δεν αποτελεί μομφή αυτό προς συναδέλφους του γυμνασίου, το τονίζω με κεφαλαία γράμματα, ίσως μόνο μια μικρούλα τόση δα μομφούλα προς το πρόγραμμα σπουδών του γυμνασίου, αυτό, ναι, το ομολογώ- και στρώσ΄ τα στη δουλειά που δεν ξέρεις κι εσύ ποια ακριβώς θα είναι. Άντε χώρισε ομάδες, δώσε αντικείμενα να δουλεύουν, έλεγχε, συμμάζευε τα ασυμμάζευτα, ζήτα ικετευτικά free wifi για να μπορούν τα παιδιά να δουλεύουν μέσα στην τάξη όταν η αίθουσα πληροφορικής είναι κατειλημμένη… κι ένα σωρό άλλα προβλήματα, άλλα σχετικά με το αντικείμενο, άλλα πρακτικά άσχετα με αυτό. Πολλά προβλήματα, πολλά!!

Έλα όμως που τη λογοτεχνία τη λατρεύω την άτιμη, κι άμα αγαπάς κάτι, βρίσκεις τρόπους να ξεπερνάς όποιο πρόβλημα προκύψει…

Κι έλα που και τα παιδιά τα άτιμα, άμα αγαπάς εσύ αυτό που θες να τους περάσεις, το καταλαβαίνουν και μαθαίνουν σιγά-σιγά να το αγαπάνε κι αυτά…

Κάπως έτσι κύλησε η χρονιά και φέτος, μια χρονιά μετά, μπορώ με καμάρι να πω πως το καταευχαριστηθήκαμε αμφότεροι, οι μαθητές κι εγώ. Και για το θεσμό της προίκας μάθαμε, και για τη θέση της γυναίκας μέσα στους αιώνες μιλήσαμε, και την ψυχολογία της Φόνισσας αναλύσαμε, και τη Λένω Μπότσαρη θαυμάσαμε σαν επαναστάτρια με αιτία, και τη Στέλλα Βιολάντη σαν επαναστάτρια χωρίς αιτία συμπονέσαμε, και ποίηση πολλή ξεψαχνίσαμε, μοντέρνα και παραδοσιακή, και ταινίες είδαμε και τραγούδια ακούσαμε και αφίσες φτιάξαμε και… λίγο απ΄όλα.

Κάπως έτσι μια χρονιά μετά μπορώ να λέω πως η Λογοτεχνία της Α΄λυκείου ήταν μια μοναδική δοκιμασία και μια πολύτιμη εμπειρία που στοχεύω να επαναλάβω (αλλιώς είμαι σίγουρη πως θα προκύψει, μα τι πειράζει;) με την πρώτη δοθείσα ευκαιρία.