Της μαθήτριας Βούλας Δρακάκη, Γ1

 

 

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 39

Ερωτήσεις

Στη δίκη των «έξι» οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα έξι άνθρωποι:

1.      Ποια είναι η γνώμη σας για τη θανατική ποινή;

2.      Θυμάστε άλλες περιπτώσεις θανατικής ποινής  κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης;

3.      Που ισχύει και πώς εφαρμόζεται σήμερα η θανατική ποινή;

4.      Τι προβλέπει το ελληνικό σύνταγμα για τη θανατική ποινή;

 

 

Απάντηση της ερώτησης 1: Στη σημερινή εποχή γνωρίζουμε ότι το θέμα της θανατικής ποινής έχει αλειωθεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι πρέπει να πούμε ότι η εκκλησία είναι ενάντια σε όλο αυτό, γιατί κανένας άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρεί τη ζωή του άλλου, παρά μόνο ο θεός. Αλλά από την άλλη ίσως να χρειάζεται να τηρείται  για το λόγο ότι αυτός που θα κάνει κάτι κακό, αν μείνει ελεύθερος θα πράττει αφθέρετα, έχοντας τη ζωή του άλλου στα χέρια του. Σήμερα όμως στη χώρα μας αυτή η ποινή δεν υπάρχει και αν υπήρχε θα είχαν περιοριστεί οι φόνοι. Άρα σύμφωνα με τα παραπάνω η σημερινή ανθρωπότητα είναι αντίθετη στην επιβολή της θανατικής ποινής για διάφορους λόγους όπως και για το ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα αρκετά δημοκρατική που λαμβάνει άλλα μέτρα για τόσο σημαντικά παραπτώματα όπως ο φόνος.

 

 

 

Απάντηση της ερώτησης 2: α) Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το 1915. Από μικρή ηλικία εντάχθηκε στο ΚΚΕ και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά. Το 1941 παραδόθηκε στις γερμανικές αρχές Κατοχής μαζί με άλλους αριστερούς κρατουμένους. Το 1943 κατάφερε να δραπετεύσει και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο στο πλευρό του Άρη Βελουχιώτη. Κατά τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε ήταν Πολιτικός Επίτροπος της 10ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού και μετά την ήττα ήταν ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν τη χώρα το 1949.

Τον Ιούνιο του 1950 επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα με σκοπό να ξαναφτιάξει τις οργανώσεις του παράνομου τότε ΚΚΕ στην Αθήνα, που είχαν διαλυθεί από τις συλλήψεις πολλών στελεχών του και από το φόβο. Στις 20 Δεκεμβρίου 1950 συνελήφθη και δικάστηκε με βάση το Ν. 509/1947, που θεωρούσε εγκληματική οργάνωση το ΚΚΕ και το είχε κηρύξει παράνομο. Επίσης, κατηγορήθηκε ως κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.

Η δίκη του Μπελογιάννη ξεκίνησε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1951 με 94 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στο Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο. Ένας από τα μέλη του δικαστηρίου ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο μετέπειτα δικτάτορας την 21η Απριλίου 1967, ως έκτακτος στρατοδίκης. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν ο μοναδικός από τους στρατοδίκες που ψήφισε ενάντια στην θανατική καταδίκη του Μπελογιάννη. Μετά την διεθνή κατακραυγή που ακολούθησε, ο Πλαστήρας αναγκάζεται να δηλώσει ότι η απόφαση δε θα εκτελεστεί. Πολύ γρήγορα όμως ετοιμάζει νέα σκευωρία ενάντια στο Μπελογιάννη, μια νέα δίκη με βαρύτερες κατηγορίες όπως η κατασκοπεία, με στόχο να αναιρεθεί η αμνηστία που υποχρεώθηκε να του δώσει. Εν τω μεταξύ στις 14 Νοεμβρίου 1951 βρίσκονται παράνομοι ασύρματοι στις περιοχές Καλλιθέας και Φαλήρου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους στρατοδίκες, για επιστράτευση του νόμου περί κατασκοπείας. Έτσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσάγονται σε ΝΕΑ δίκη. Η δίκη αυτή αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών. Ήταν η 2η βελτιωμένη και πιο οργανωμένη έκδοση της Πρώτης Δίκης όπως την χαρακτήρισε ο Ν. Μπελογιάννης στην απολογία του. Ο Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές του ενέργειες κατά τη διάρκεια της κατοχής. Η δίκη του πήρε μεγάλη δημοσιότητα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη. Έμεινε γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα φρέσκο κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ένα διάσημο σκίτσο από την εικόνα του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.

Παρά την παγκόσμια κινητοποίηση και συγκίνηση το δικαστήριο, αποτελούμενο αυτήν την φορά από τακτικούς στρατοδίκες, καταδίκασε τον Μπελογιάννη και τρεις ακόμα συντρόφους του ομόφωνα σε θάνατο. Λίγο αργότερα έρχεται στη δημοσιότητα το γράμμα του Νίκου Πλουμπίδη που αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την καθοδήγηση του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και υπόσχεται να παρουσιαστεί στις αρχές με τον όρο να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης. Ο Πλαστήρας με την επιστολή αυτή θα μπορούσε να βρει το νομικό πάτημα που χρειάζεται για τη ματαίωση της εκτέλεσης, αλλά δεν ήθελε. Ακολουθεί η διάψευση από το ΚΚΕ που χαρακτηρίζει την επιστολή “μύθευμα της αστυνομίας” και ο Πλαστήρας αποθρασύνεται. Έτσι διαψεύδονται οι ελπίδες για την αναψηλάφηση της δίκης.

Η απόφαση αυτή δεν άλλαξε ποτέ, ούτε δόθηκε χάρη, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις. Τελικά, στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 4.10΄ τη νύχτα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι μεταφέρθηκαν νωρίς το πρωί από τις φυλακές της Καλλιθέας στο στρατόπεδο του Γουδί και τουφεκίστηκαν. Τουφεκίστηκαν μια μέρα και μια ώρα που ούτε και οι ίδιοι οι Γερμανοί δεν έκαναν εκτελέσεις.

Από τους υποστηρικτές του Πλαστήρα διαδίδεται σήμερα ο μύθος ότι ο Πλαστήρας δεν μπορούσε να εμποδίσει την εκτέλεση, ενώ το ήθελε, διότι ήταν πολύ άρρωστος και έτσι ανήμπορος να προβάλλει οποιαδήποτε αντίσταση. Αυτό τον μύθο προσπαθούσαν να τον περάσουν κάποιοι και τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη, για να δικαιολογήσουν τη στάση του αρχηγού της Δημοκρατικής Παράταξης. Όμως και την ελάχιστη πιθανότητα να συνέβη κάτι τέτοιο την διέψευσε ο ίδιος ο Πλαστήρας με ΕΠΙΣΗΜΗ ανακοίνωσή του, αναφέροντας επί λέξει τα εξής: "Εκπλήσσομαι, διότι διετυπώθυσαν αιτιάσεις σχετικώς με την στάσιν του υπουργού της δικαιοσύνης εις την υπόθεσιν των εκτελέσεων. Ο κ. Παπασπύρου ΜΕ ΕΤΗΡΕΙ ΣΥΝΕΧΩΣ ΕΝΗΜΕΡΟΝ δι' όλας τα ενεργείας του επί των αιτήσεων χάριτος των οκτώ καταδίκων. Η σχετική εισήγησίς του εγένετο τη απολύτω εγκρίσει της κυβερνήσεως. Εν συνεχεία δε, ΕΓΚΑΙΡΩΣ ΕΙΔΟΠΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΣΟΝ ΕΜΕ, όσον και τον αντιπρόεδρον της κυβερνήσεως επί της τελικής αποφάσεως". Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 1 Απριλίου 1952, σελ. 1.

Και όπως πληροφόρησε ο υπουργός δικαιοσύνης με επίσημη ανακοίνωσή του τον ελληνικό λαό, την εκτέλεση του Μπελογιάννη δεν την διέταξαν οι παρακρατικοί του ΙΔΕΑ ή της δεξιάς, όπως ισχυρίζονται σήμερα οι δημοκρατικοί ιστορικοί, αλλά η "εκτέλεση" της εκτέλεσης διατάχθηκε "παρά του υπουργείου εθνικής αμύνης" της νόμιμης κυβέρνησης Πλαστήρα. Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 1 Απριλίου 1952, σελ. 1 και 4.

朮ε τον θάνατό του ο Μπελογιάννης έγινε ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της ελληνικής αριστεράς. Λίγες μέρες μετά την εκτέλεση το όνομά του δόθηκε σε ένα χωριό στην Ουγγαρία που στέγαζε Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες. Το χωριό Μπελογιάννης υπάρχει μέχρι σήμερα.

 

 β)  «Ο δράκος που διέφυγε... - Υπόθεση Παγκρατίδη». Παρουσιάστηκε  στην ΕΣΗΕΑ από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», τον συγγραφέα & καθηγητή Εγκληματολογίας Γιάννη Πανούση, που προλογίζει το βιβλίο και τους πολιτικούς Βαγγέλη Βενιζέλο και Αρη Σπηλιωτόπουλο. Η καταδίκη Παγκρατίδη ως δράκου του Σέιχ Σου και η εκτέλεσή του δεν εδραιώθηκαν ποτέ στην κοινή συνείδηση της κοινής γνώμης. Κάλυψε όμως ιδανικά τις επιπτώσεις από ένα άλλο συγκλονιστικό γεγονός της εποχής, όπως ήταν η δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρ. Λαμπράκη, σχολίασε ο καθηγητής Πανούσης και συνέχισε «ο Παγκρατίδης υπήρξε θύμα του περιθωρίου, των παρακρατικών μηχανισμών, της ολιγωρίας των δημοκρατικών θεσμών και των δικονομικών παραλείψεων. Στον ρόλο του παρακράτους που επηρέασε τη δικαιοσύνη, ώστε να καταδικαστεί ένας αθώος, καθώς και στις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στη Θεσσαλονίκη αναφέρθηκε ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Ως κοινωνικό αντίσωμα από εκείνα που χαρακτηρίζουν τους ενεργούς πολίτες, ώστε να μην πέφτουν εύκολα θύματα πολιτικής χειραγώγησης χαρακτήρισε την υπόθεση που πραγματεύεται το βιβλίο ο Αρης Σπηλιωτόπουλος. Τέτοιες αποκαλύψεις θωρακίζουν το πολιτικό μας σύστημα, και την υπόστασή μας ως πολιτικά όντα, είπε. «Μανούλα μου γλυκιά είμαι αθώος...» και η ριπή του αποσπάσματος ήταν αδύνατον να φύγουν από τα αυτιά μου, είπε ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Κ. Τσαρούχας που κάλυπτε τα γεγονότα. Ανέφερε ότι τότε το βρώμικο παρακράτος αναζητούσε ένα θύμα για να κρυφτεί από το βούρκο που βούλιαζε, στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Το βρήκε σ' ένα πεινασμένο παιδί που μπαινόβγαινε στα «ιδρύματα» της Φρειδερίκης. Ο δράκος του Σέιχ Σου δεν ήταν ο Αριστείδης Παγκρατίδης. Ηταν άλλος και διέφυγε. Ηταν μια ψυχοπαθητική προσωπικότητα που με το χρήμα εξασφάλισε την ανωνυμία του και τα γηρατειά του.

 

 

 Απάντηση της ερώτησης 3  : Η θανατική ποινή ισχύει σήμερα σε 94 χώρες και οι πιο συνηθισμένοι τρόποι εκτέλεσης είναι σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής (09.10.07)από το 2000 οι εξής:

Αποκεφαλισμός σε Σαουδική Αραβία και Ιράκ

Ηλεκτρική καρέκλα στις ΗΠΑ

Κρεμάλα σε Αίγυπτο, Ιράν, Ιαπωνία, Ιορδανία, Πακιστάν και Σιγκαπούρη

Θανατηφόρος ένεση σε Κίνα, Γουατεμάλα, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη και στις ΗΠΑ

Πυροβολισμός σε Λευκορωσία, Κίνα, Σομαλία, Ταϊβάν, Ουζμπεκιστάν και Βιετνάμ

Λιθοβολισμός σε Αφγανιστάν, Ιράν και Νιγηρία

Κράτη και επικράτειες που διατηρούν τη θανατική ποινή για τα κοινά εγκλήματα είναι σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστείας τα εξής:

ΑΓΙΑ ΛΟΥΚΙΑ, ΑΓΙΟΣ ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΓΡΕΝΑΔΙΝΕΣ
ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΙ ΝΕΒΙΣ, ΑΙΓΥΠΤΟΣ
ΑΙΘΙΟΠΙΑ, ΑΝΤΙΓΚΟΥΑ ΚΑΙ ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΤΑ
ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ, ΒΙΕΤΝΑΜ, ΓΟΥΑΤΕΜΑΛΑ
ΓΟΥΙΑΝΑ, ΓΟΥΙΝΕΑ, ΕΡΥΘΡΑΙΑ
ΖΑΜΠΙΑ, ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ
ΗΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ
ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
ΙΑΠΩΝΙΑ, ΙΝΔΙΑ, ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ
ΙΟΡΔΑΝΙΑ, ΙΡΑΚ, ΙΡΑΝ
ΙΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΟΥΙΝΕΑ
ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ, ΚΑΜΕΡΟΥΝ, ΚΑΤΑΡ
ΚΙΝΑ, ΚΟΜΟΡΕΣ
ΚΟΝΓΚΟ (Λαϊκή Δημοκρατία)
ΚΟΡΕᝎ (Βόρεια), ΚΟΡΕΑ (Νότια)
ΚΟΥΒΑ, ΚΟΥΒΕΙΤ, ΛΑΟΣ, ΛΕΣΟΤΟ
ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ, ΛΙΒΑΝΟΣ, ΛΙΒΥΗ
ΜΑΛΑΙΣΙΑ, ΜΟΓΓΟΛΙΑ, ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ
ΜΠΑΡΜΠΕΪΝΤΟΣ, ΜΠΑΧΑΜΕΣ, ΜΠΑΧΡΕΙΝ
ΜΠΕΛΙΖ, ΜΠΟΤΣΟΥΑΝΑ, ΜΠΟΥΡΟΥΝΤΙ
ΝΙΓΗΡΙΑ, ΝΤΟΜΙΝΙΚΑ, ΟΜΑΝ, ΟΥΓΚΑΝΤΑ
ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ, ΠΑΚΙΣΤΑΝ
ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΗ ΑΡΧΗ
ΡΟΥΑΝΤΑ, ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ
ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ, ΣΙΕΡΑ ΛΕΟΝΕ
ΣΟΜΑΛΙΑ, ΣΟΥΔΑΝ, ΣΥΡΙΑ
ΤΑΪΒΑΝ, ΤΑΪΛΑΝΔΗ, ΤΑΝΖΑΝΙΑ
ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ, ΤΖΑΜΑΙΚΑ
ΤΡΙΝΙΝΤΑΝΤ ΚΑΙ ΤΟΜΠΑΓΚΟ
ΤΣΑΝΤ, ΥΕΜΕΝΗ

Απάντηση της ερώτησης 4  : Το ελληνικό σύνταγμα προβλέπει τα εξής για τη θανατική ποινή: Η γενική δήμευση απαγορεύεται. Θανατική ποινή δεν επιβάλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο νόμο για κακουργήματα τα οποία τελούνται σε καιρό πολέμου και σχετίζονται με αυτόν.

 

Τρόποι Θανάτωσης: Ηλεκτρική καρέκλα (μέθοδος του 20ου αιώνα, ΗΠΑ)

Θάλαμος αερίων (μέθοδος του 20ου αιώνα)

Δηλητηριώδης ένεση (κυρίως στις ΗΠΑ)

 
      Μηχανικά Όργανα: Γκιλοτίνα (guillotine), λαιμητόμος ή καρμανιόλα είναι μηχανικό όργανο που χρησιμοποιήθηκε σε πολλές χώρες για τον αποκεφαλισμό των καταδικασμένων σε θάνατο. Κατασκευάστηκε από το δρα Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν, (Guillotin 1738-1814) ο οποίος στη Συνέλευση των Τάξεων 1789 πρότεινε πρώτος τη χρήση της ως "ανώδυνο θάνατο". Αργότερα η Νομοθετική επιτροπή ανέθεσε στο γιατρό Λουί να το μελετήσει και να κατασκευάσει το μηχάνημα το οποίο αρχικά ονομάστηκε λουϊζόν ή λουϊζέτ (Louison, Louisette). Τελικά η χρήση του υιοθετήθηκε στις 20 Μαρτίου 1792 διατηρώντας όμως το όνομα του πρώτου εισηγητή. Ο αποκεφαλισμός γινόταν με το πέσιμο βαρειάς λοξής λεπίδας που γλιστρούσε απότομα ανάμεσα σε δύο ορθοστάτες και ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Το μηχάνημα αυτό ήταν ήδη γνωστό και σε χρήση στη Νότια Γαλλία καθώς και στην Ιταλία από τον 16ο αι. που έφερε το όνομα μαναία (mannaia).

 Η πρώτη εκτέλεση με λαιμητόμο έγινε στις 25 Απριλίου 1792 στη Γαλλία. Και ενώ αρχικά σχεδιάστηκε για την εκτέλεση κοινών εγκληματιών μετά 4 μήνες από της πρώτης χρήσης επακολούθησε μέσον θανάτωσης πολιτικών καταδίκων και αντιπάλων. Στην περίοδο της Τρομοκρατίας, κατά τη Γαλλική Επανάσταση (1793-94) εκτελέστηκαν στη λαιμητόμο περισσότερα από 4.000 άτομα. Ως ποινή, η Γαλλική Δημοκρατία την κατάργησε μόλις στις 9 Οκτωβρίου 1981.

Πρόσωπα που πέθαναν στην γκιλοτίνα (επιλεγμένος κατάλογος)