Ενάμισι εκατομμύριο Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα βρεθήκανε ξαφνικά έξω από την προγονική τους Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα. Παράτησαν περιουσίες, τον καρπό στα δέντρα, το φαΐ στη φουφού, τη σοδειά στην αποθήκη, το κομπόδεμα στο συρτάρι, τα πορτρέτα των προγόνων στους τοίχους. Και βάλθηκαν να τρέχουν, να φεύγουν κυνηγημένοι απ' το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα. Και λογίζονταν τυχεροί που αντάλλαξαν το έχει τους, την πατρίδα τους, το παρελθόν τους με μια στάλα Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα... Άρπαξαν βάρκες, καΐκια, σχεδίες, βαπόρια και πέρασαν τη Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα σ' έναν ομαδικό, φοβερό Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα. Κοιμήθηκαν αποβραδίς νοικοκυραίοι στον τόπο τους και ξύπνησαν φυγάδες, θαλασσοπόροι, άστεγοι, άποροι, αλήτες και Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα στα λιμάνια του Πειραιά, της Σαλονίκης, της Καβάλας, του Βόλου, της Πάτρας.
Ενάμισι εκατομμύριο αγωνίες και οικονομικά προβλήματα ξεμπάρκαραν στο φλούδι της Ελλάδας, με μια θλιβερή Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα κρεμασμένη στο στήθος: «Πρόσφυγες!». Πού ν' ακουμπήσουν οι πρόσφυγες; Τι να σκεφτούν; Τι να ξεχάσουν; Τι να πράξουν; Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα να δουλέψουν; Πώς να ζήσουν;
Τρέμαν ακόμα από το φόβο. Τα μάτια τους ήταν Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα απ' το αιμάτινο ποτάμι της κόλασης που διάβηκαν. Και σαν πάτησαν σε στέρεο έδαφος, μετρήθηκαν να δουν πόσοι φτάσανε και πόσοι λείπουν. Κι οι ζωντανοί δεν το πιστεύανε, μόνο Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα τα χέρια τους στο κορμί τους και το ψάχνανε, για να βεβαιωθούνε πως δεν Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα βρικόλακες. Και ψάχναν και για την ψυχή τους, να δουν αν ήταν στη θέση της. Μ' αυτή ήταν Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα. Είχε μείνει πίσω στην πατρίδα, κοντά στους αγαπημένους νεκρούς και στους αιχμαλώτους, κοντά στα σπιτάκια, στα χωράφια, στις δουλειές και στα καζάντια...
Μικροί μεγάλοι στριμωχνόμαστε στις παραλίες αποβλακωμένοι, άβουλοι, με μια έμμονη ιδέα ο καθένας, κι άλλος με μια άνοια αποκρουστική. Οι πιο τυχεροί ξεδίναν, γιατί κλαίγανε και βρίζανε και μούγκριζαν από Πούάνθρωποιάπλωνανάταφουςάφαντηήτανγηζητιάνοιθάλασσακόκκιναξενιτεμόπολέμουπόνοσιγουριάταμπέλα.
Διδώ Σωτηρίου- Οι Πρόσφυγες(απόσπασμα από το βιβλίο "Μέσα στις φλόγες")