Ο ΟΡΚΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΟΛΟΧΙΤΩΝ - ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

Ο ΟΡΚΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΟΛΟΧΙΤΩΝ

Ορκίζομαι νά χύσω καί αυτήν τήν υστέραν ρανίδα του αίματός μου υπέρ της
θρησκείας και της πατρίδος μου. Να φονεύσω και αυτόν τον αδελφόν, αν τον
εύρω προδότην της πατρίδος. Να λάβω τα όπλα εις κάθε περίστασιν, ευθύς
μόλις ακούσω ότι ο Αρχηγός μου εκστρατεύει κατά των τυράννων και να
συγκαταφέρω άπαντας τους φίλους μου και γνωρίμους μου εις το να με
ακολουθήσωσι. Να μην παρατήσω τα όπλα προτού ιδώ ελευθέραν την
πατρίδα ου και εξολοθρευμένους τους εχθρούς της. Ορκίζομαι τέλος
πάντων εις το της θείας Μεταλήψεως Φοβερόν Μυστήριον ότι θα υστερηθώ ε

Ο ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

Ο Διονύσιος Σολωμός τον Μάιο του 1823 έγραψε τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν , στην Ζάκυνθο. Το ποίημα αυτό αποτελούμενο από 158 τετράστιχα μελοποιήθηκε από τον Νικόλαο Μάτζαρο το 1828. Ως Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας καθιερώθηκε το 1864 .

1 Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη που με βία μετράει τη γη.	54 Εάν οι άνεμοι μές στ' άδεια τα κλαδιά μουγκοφυσούν, σειούνται, σειούνται τα μαυράδια, οπού οι κλώνοι αντικτυπούν.	107 Βλασφημάει, σκούζει, μουγκρίζει κάθε λάρυγγας εχθρού, και το ρεύμα γαργαρίζει τες βλασφήμιες του θυμού.
2 Απ' τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτ ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!	55 Με τα μάτια τους γυρεύουν όπου είν' αίματα πηχτά, και μες στα αίματα χορεύουν με βρυχίσματα βραχνά.	108 Σφαλερά τετραποδίζουν πλήθος άλογα, και ορθά τρομασμένα χλιμιτρίζουν και πατούν εις τα κορμιά.
3 Εκεί μέσα εκατοικούσες πικραμένη, εντροπαλή, κι ένα στόμα ακαρτερούσες, «έλα πάλι» να σου πει.	56 Και χορεύοντας μανίζουν εις τους Έλληνες κοντά, και τα στήθια τους εγγίζουν με τα χέρια τα ψυχρά.	109 Ποίος στο σύντροφον απλώνει χέρι, ωσάν να βοηθηθεί. ποίος τη σάρκα του δαγκώνει όσο οπού να νεκρωθεί.
4 Άργειε να 'λθει εκείνη η μέρα, κι ήταν όλα σιωπηλά, γιατί τά 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά.	57 Εκειό το έγγισμα πηγαίνει βαθιά μες στα σωθικά, όθεν όλη η λύπη βγαίνει, κι άκρα αισθάνονται ασπλαχνιά.	110 Κεφαλές απελπισμένες, με τα μάτια πεταχτά, κατά τ' άστρα σηκωμενες για την ύστερη φορά.
5 Δυστυχής! Παρηγορία μόνη σου έμενε να λες περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις.	58 Τότε αυξαίνει του πολέμου ο χορός τρομακτικα, σαν το σκόρπισμα του ανέμου στου πελάου τη μοναξιά.	111 Σβιέται - αυξαίνοντας η πρώτη του Αχελώου νεροσυρμή - το χλιμίτρισμα και οι κρότοι και του ανθρώπου οι γογγυσμοί.
6 Και ακαρτέρει και ακαρτέρει φιλελεύθερη λαλιά, ένα εκτύπαε τ' άλλο χέρι από την απελπισιά.	59 Κτυπούν όλοι απάνου κάτου. κάθε κτύπημα που εβγεί είναι κτύπημα θανάτου χώρις να δευτερωθεί.	112 Έτσι ν' άκουα να βουΐξει το βαθύν Ωκεανό, και στο κύμα του να πνίξει κάθε σπέρμα αγαρηνό!
7 Κι έλεες: «Πότε, α, πότε βγάνω το κεφάλι από τσ' ερμιές;». Και αποκρίνοντο από πάνω κλάψες, άλυσες, φωνές.	60 Κάθε σώμα ιδρώνει, ρέει, λες κι εκείθενε η ψυχή απ' το μίσος που την καίει πολεμάει να πεταχθεί.	113 Και εκεί πού 'ναι η Αγία Σοφία, μες στους λόφους τους επτά, όλα τ' άψυχα κορμία, βραχοσύντριφτα, γυμνά.
8 Τότε εσήκωνες το βλέμμα μες στα κλάματα θολό, και εις το ρούχο σου έσταζ' αίμα, πλήθος αίμα ελληνικό.	61 Της καρδίας κτυπίες βροντάνε μες στα στήθια τους αργά, και τα χέρια οπού χουμάνε περισσότερο είν' γοργά.	114 Σωριασμένα να τα σπρώξει η κατάρα του Θεού, κι απ' εκεί να τα μαζώξει ο αδελφός του Φεγγαριού.
9 Με τα ρούχα αιματωμένα ξέρω ότι έβγαινες κρυφά να γυρεύεις εις τα ξένα άλλα χέρια δυνατά.	62 Ουρανός γι' αυτούς δεν είναι, ουδέ πέλαγο, ουδέ γη. γι' αυτούς όλους το παν είναι μαζωμένο αντάμα εκεί.	115 Κάθε πέτρα μνήμα ας γένει, κι η Θρησκεία κι η Ελευθεριά μ' αργό πάτημα ας πηγαίνει μεταξύ τους και ας μετρά.
10 Μοναχή το δρόμο επήρες, εξανάλθες μοναχή. δεν είν' εύκολες οι θύρες, εάν η χρεία τες κουρταλεί.	63 Τόση η μάνητα κι η ζάλη, που στοχάζεσαι μη πως από μία μεριά και απ' άλλη δέν μείνει ένας ζωντανός.	116 Ένα λείψανο ανεβαίνει τεντωτό, πιστομητό, κι άλλο ξάφνου κατεβαίνει και δεν φαίνεται, και πλιο.
11 Άλλος σου έκλαψε εις τα στήθια, αλλ' ανάσαση καμιά. Άλλος σου έταξε βοήθεια και σε γέλασε φριχτά.	64 Κοίτα χέρια απελπισμένα πώς θερίζουνε ζωές! Χάμου πέφτουνε κομμένα χέρια, πόδια, κεφαλές,	117 Και χειρότερα αγριεύει και φουσκώνει ο ποταμός. πάντα, πάντα περισσεύει. πολύ φλοίσβισμα και αφρός
12 Άλλοι, οϊμέ, στη συμφορά σου οπού εχαίροντο πολύ, «σύρε να βρεις τα παιδιά σου, σύρε», ελέγαν οί σκληροί.	65 Και παλάσκες και σπαθία με ολοσκόρπιστα μυαλά, και με ολόσχιστα κρανία, σωθικά λαχταριστά.	118 Α, γιατί δεν έχω τώρα τη φωνή του Μωυσή; Μεγαλόφωνα την ώρα οπού εσβιούντο οι μισητοί.
13 Φεύγει οπίσω το ποδάρι και ολογλήγορο πατεί ή την πέτρα ή το χορτάρι που τη δόξα σου ενθυμεί.	66 Προσοχή καμία δεν κάνει κανείς, όχι, εις τη σφαγή. πάνε πάντα εμπρός. Ω, φθάνει, φθάνει. έως πότε οι σκοτωμοί;	119 Το Θεόν ευχαριστούσε στου πελάου τη λύσσα εμπρός, και τα λόγια ηχολογούσε αναρίθμητος λαός.
14 Ταπεινότατη σου γέρνει η τρισάθλια κεφαλή, σαν πτωχού που θυροδέρνει κι είναι βάρος του ή ζωή.	67 Ποίος αφήνει εκεί τον τόπο, πάρεξ όταν ξαπλωθεί; Δεν αισθάνονται τον κόπο και λες κι είναι εις την αρχή	120 Ακλουθάει την αρμονία η αδελφή του Ααρών, η προφήτισσα Μαρία, μ' ένα τύμπανο τερπνόν.
15 Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει κάθε τέκνο σου με ορμή, που ακατάπαυστα γυρεύει ή τη νίκη ή τη θανή.	68 Ολιγόστευαν οι σκύλοι, και «Αλλά», εφώναζαν, «Αλλά», και των Χριστιανών τα χείλη «φωτιά», εφώναζαν, «φωτιά».	121 Και πηδούν όλες οι κόρες με τσ' αγκάλες ανοικτές, τραγουδώντας, ανθοφόρες, με τα τύμπανα κι εκειές.
16 Απ' τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!	69 Λιονταρόψυχα εκτυπιούντο, πάντα εφώναζαν «φωτιά», και οι μιαροί κατασκορπιούντο, πάντα σκούζοντας «Αλλά».	122 Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη που με βία μετράει τη γη.
17 Μόλις είδε την ορμή σου ο ουρανός, που για τσ' εχθρούς εις τη γη τη μητρική σου έτρεφ' άνθια και καρπούς,	70 Παντού φόβος και τρομάρα και φωνές και στεναγμοί. παντού κλάψα, παντού αντάρα, και παντού ξεψυχισμοί.	123 Εις αυτήν, είν' ξακουσμένο, δεν νικιέσαι εσύ ποτέ. όμως, όχι, δεν είν' ξένο και το πέλαγο για σε.
18 Εγαλήνευσε και εχύθη καταχθόνια μία βοή, και του Ρήγα σου απεκρίθη πολεμόκραχτη η φωνή	71 Ήταν τόσοι! Πλέον το βόλι εις τ' αυτιά δεν τους λαλεί. Όλοι χάμου εκείτοντ' όλοι εις την τέταρτην αυγή.	124 Το στοιχείον αυτό ξαπλώνει κύματ' άπειρα εις τη γη, με τα οποία την περιζώνει, κι είναι εικόνα σου λαμπρή.
19 Όλοι οι τόποι σου σ' εκράξαν χαιρετώντας σε θερμά, και τα στόματα εφωνάξαν οσα αίσθάνετο ή χαρδιά.	72 Σαν ποτάμι το αίμα εγίνη και κυλάει στη λαγκαδιά, και το αθώο χόρτο πίνει αίμα αντίς για τη δροσιά.	125 Με βρυχίσματα σαλεύει που τρομάζει η ακοή. κάθε ξύλο κινδυνεύει και λιμνιώνα αναζητεί.
20 Εφωνάξανε ως τ' αστέρια του Ιονίου και τα νησιά, κι εσηκώσανε τα χέρια για να δείξουνε χαρά.	73 Της αυγής δροσάτο αέρι, δεν φυσάς τώρα εσύ πλιο στων ψευδόπιστων το αστέρι. φύσα, φύσα εις το ΣΤΑΥΡΟ!	126 Φαίνετ' έπειτα η γαλήνη και το λάμψιμο του ήλιου, και τα χρώματα αναδίνει του γλαυκότατου ουρανού.
21 Μ' όλον που 'ναι αλυσωμένο το καθένα τεχνικά, και εις το μέτωπο γραμμένο έχει: «Ψεύτρα Ελευθεριά».	74 Απ' τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!	127 Δεν νικιέσαι, είν' ξακουσμένο, στην ξηράν εσύ ποτέ. όμως, όχι, δεν είν' ξένο και το πέλαγο γιά σέ.
22 Γκαρδιακά χαροποιήθη και του Βάσιγκτον η γη, και τα σίδερα ενθυμήθη που την έδεναν κι αυτή.	75 Της Κορίνθου ιδού και οι κάμποι. δεν λάμπ' ήλιος μοναχά εις τους πλάτανους, δεν λάμπει εις τ' αμπέλια, εις τα νερά.	128 Περνούν άπειρα τα ξάρτια, και σαν λόγγος στριμωχτά τα τρεχούμενα κατάρτια, τα ολοφούσκωτα πανιά.
23 Απ' τον πύργο του φωνάζει, σα να λέει σε χαιρετώ, και τη χήτη του τινάζει το λιοντάρι το Ισπανο.	76 Είς τον ήσυχον αιθέρα τώρα αθώα δεν αντηχεί τα λαλήματα η φλογέρα, τά βελάσματα το άρνί.	129 Συ τες δύναμές σου σπρώχνεις, και αγκαλά δεν είν' πολλές, πολεμώντας, άλλα διώχνεις, άλλα παίρνεις, άλλα καίς.
24 Ελαφιάσθη της Αγγλίας το θηρίο, και σέρνει ευθύς κατά τ' άκρα της Ρουσίας τα μουγκρίσματα τσ' οργής.	77 Τρέχουν άρματα χιλιάδες σαν το κύμα εις το γιαλό, αλλ' οι ανδρείοι παλληκαράδες δεν ψηφούν τον αριθμό.	130 Μ' επιθύμια να τηράζεις δύο μεγάλα σε θωρώ, και θανάσιμον τινάζεις εναντίον τους κεραυνό.
25 Εις το κίνημά του δείχνει πως τα μέλη είν' δυνατά. και στου Αιγαίου το κύμα ρίχνει μια σπιθόβολη ματιά.	78 Ω τρακόσιοι, σηκωθείτε και ξανάλθετε σε μας. τα παιδιά σας θέλ' ιδείτε πόσο μοιάζουνε με σας.	131 Πιάνει, αυξαίνει, κοκκινίζει, και σηκώνει μια βροντή, και το πέλαο χρωματίζει με αιματόχροη βαφή.
26 Σε ξανοίγει από τα νέφη και το μάτι του Αετού, που φτερά και νύχια θρέφει με τα σπλάχνα του Ιταλού.	79 Όλοι εκείνοι τα φοβούνται και με πάτημα τυφλό εις την Κόρινθο αποκλειούνται κι όλοι χάνουνται απ' εδώ.	132 Πνίγοντ' όλοι οι πολεμάρχοι Και δεν μνέσκει ένα κορμί. χαίρου, σκιά του Πατριάρχη, που σε πέταξαν εκεί.
27 Και σ’ εσέ καταγυρμένος, γιατί πάντα σε μισεί, έκρωζ' έκρωζε ο σκασμένος, να σε βλάψει, αν ημπορεί.	80 Στέλνει ο άγγελος του ολέθρου πείνα και θανατικό, που με σχήμα ενός σκελέθρου περπατούν αντάμα οι δυο.	133 Εκρυφόσμιγαν οι φίλοι με τσ' εχθρούς τους τη Λαμπρή, και τους έτρεμαν τα χείλη δίνοντάς τα εις το φιλί.
28 Άλλο εσύ δεν συλλογιέσαι πάρεξ που θα πρωτοπάς. δεν μιλείς και δεν κουνιέσαι στες βρισίες οπού αγρικάς,	81 Και πεσμένα εις τα χορτάρια απεθαίνανε παντού τα θλιμμένα απομεινάρια της φυγής και του χαμού.	134 Κες τες δάφνες που εσκορπίστε τώρα πλέον δεν τες πατεί, και το χέρι οπού εφιλήστε πλέον, α, πλέον δεν ευλογεί.
29 Σαν το βράχον οπού αφήνει κάθε ακάθαρτο νερό εις τα πόδια του να χύνει ευκολόσβηστον αφρό.	82 Κι εσύ αθάνατη, εσύ θεία, που ό,τι θέλεις ημπορείς, εις τον κάμπο, Ελευθερία, ματωμένη περπατείς.	135 Όλοι κλάψτε, αποθαμένος ο αρχηγός της Εκκλησιάς. κλάψτε, κλάψτε. κρεμασμένος ωσάν νά 'τανε φονιάς!
30 Οπού αφήνει ανεμοζάλη και χαλάζι και βροχή να του δέρνουν τη μεγάλη, την αιώνιαν κορυφή.	83 Στη σκιά χεροπιασμένες, στη σκιά βλέπω κι εγώ κρινοδάκτυλες παρθένες οπού κάνουνε χορό.	136 Έχει ολάνοικτο το στόμα π' ώρες πρώτα είχε γευθεί τ' Άγιον Αίμα, τ' Άγιον Σώμα. λες πως θε να ξαναβγεί.
31 Δυστυχιά του, ω, δυστυχιά του, οποιανού θέλει βρεθεί στο μαχαίρι σου αποκάτου και σ' εκείνο αντισταθεί.	84 Στο χορό γλυκογυρίζουν ωραία μάτια ερωτικά, και εις την αύρα κυματίζουν μαύρα, ολόχρυσα μαλλιά.	137 Η κατάρα που είχε αφήσει, λίγο πριν να αδικηθεί, εις οποίον δεν πολεμήσει και ημπορεί να πολεμεί.
32 Το θηρίο π' ανανογιέται πως. του λείπουν τα μικρά, περιορίζεται, πετιέται, αίμα ανθρώπινο διψά.	85 Η ψυχή μου αναγαλλιάζει πως ο κόρφος καθεμιάς γλυχοβύζαστο ετοιμάζει γάλα ανδρείας κι ελευθεριάς.	138 Την ακούω, βροντάει, δεν παύει εις το πέλαγο, εις τη γη, και μουγκρίζοντας ανάβει την αιώνιαν αστραπή.
33 Τρέχει, τρέχει όλα τα δάση, τα λαγκάδια, τα βουνά, κι όπου φθάσει, όπου περάσει, φρίκη, θάνατος, ερμιά.	86 Μες στα χόρτα, τα λουλούδια, το ποτήρι δεν βαστώ. φιλελεύθερα τραγούδια σαν τον Πίνδαρο εκφωνώ.	139 Η καρδιά συχνοσπαράζει. Πλην τι βλέπω; Σοβαρά να σωπάσω με προστάζει με το δάχτυλο η θεά.
34 Ερμιά, θάνατος και φρίκη, όπου επέρασες κι εσύ. ξίφος έξω από τη θήκη πλέον ανδρείαν σου προξενεί.	87 Απ' τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!	140 Κοιτάει γύρω εις την Ευρώπη τρεις φορές μ' ανησυχιά. προσηλώνεται κατόπι στην Ελλάδα, και αρχινά:
35 Ιδού, εμπρός σου ο τοίχος στέκει της αθλίας Τριπολιτσάς, τώρα τρόμου αστροπελέκι να της ρίψεις πιθυμάς.	88 Πήγες εις το Μεσολόγγι την ημέρα του Χριστού, μέρα που άνθισαν οι λόγγοι για το τέκνο του Θεού.	141 «Παλληκάρια μου, οι πολέμοι για σας όλοι είναι χαρά, και το γόνα σας δεν τρέμει στους κινδύνους εμπροστά.
36 Μεγαλόψυχο το μάτι δείχνει, πάντα οπώς νικεί, κι ας είν άρματα γεμάτη και πολέμιαν χλαλοή.	89 Σου 'λθε εμπρός λαμποκοπώντας η Θρησκεία μ' ένα σταυρό, και το δάκτυλο κινώντας οπού ανεί τον ουρανό,	142 Απ' εσάς απομακραίνει κάθε δύναμη εχθρική, αλλά ανίκητη μια μένει που τες δάφνες σας μαδεί.
37 Σου προβαίνουνε και τρίζουν για να ιδείς πως είν' πολλά. δεν ακούς που φοβερίζουν άνδρες μύριοι και παιδιά;	90 «σ' αυτό», εφώναξε, «τo χώμα στάσου ολόρθη, Ελευθεριά!». Και φιλώντας σου το στόμα μπαίνει μες στην εκκλησιά.	143 Μία, που όταν ωσάν λύκοι ξαναρχόστενε ζεστοί, κουρασμένοι από τη νίκη, αχ, το νου σας τυραννεί.
38 Λίγα μάτια, λίγα στόματα θα σας μείνουνε ανοιχτά για να κλαύσετε τα σώματα που θε νά 'βρει η συμφορά	91 Εις την τράπεζα σιμώνει, και το σύγνεφο το αχνό γύρω γύρω της πυκνώνει που σκορπάει το θυμιατό.	144 Η Διχόνοια που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή καθενός χαμογελάει, "πάρ' το", λέγοντας, "και συ".
39 Κατεβαίνουνε και ανάφτει του πολέμου αναλαμπή. το τουφέκι ανάβει, αστράφτει, λάμπει, κόφτει το σπαθί	92 Αγρικάει την ψαλμωδία οπού εδίδαξεν αυτή. βλέπει τη φωταγωγία στους Αγίους εμπρός χυτή.	145 Κειο το σκήπτρο που σας δείχνει έχει αλήθεια ωραία θωριά. μην το πιάστε, γιατί ρίχνει εισέ δάκρυα θλιβερά.
40 Γιατί η μάχη εστάθη ολίγη; Λίγα τα αίματα γιατί; Τον εχθρό θωρώ να φύγει και στο κάστρο ν' ανεβεί.	93 Ποιοί είν' αυτοί που πλησιάζουν με πολλή ποδοβολή, κι άρματ', άρματα ταράζουν; Επετάχτηχες εσύ!	146 Από στόμα οπού φθονάει, παλληκάρια, ας μην πωθεί, πως το χέρι σας κτυπάει του αδελφού την κεφαλή.
41 Μέτρα! Είν' άπειροι οι φευγάτοι, οπού φεύγοντας δειλιούν, τα λαβώματα στην πλάτη δέχοντ', ώστε ν' ανεβούν.	94 Α, το φως που σε στολίζει, σαν ηλίου φεγγοβολή, και μακρόθεν σπινθηρίζει, δεν είναι, όχι, από τη γη.	147 Μην ειπούν στο στοχασμό τους τα ξένα έθνη αληθινά: "Εάν μισούνται ανάμεσό τους δεν τους πρέπει ελευθεριά".
42 Εκεί μέσα ακαρτερείτε την αφεύγατη φθορά. να, σας φθάνει. αποκριθείτε στης νυκτός τη σκοτεινιά	95 Λάμψιν έχει όλη φλογώδη χείλος, μέτωπο, οφθαλμός. φως το χέρι, φως το πόδι, κι όλα γύρω σου είναι φως.	148 Τέτοια αφήστενε φροντίδα, όλο το αίμα οπού χυθεί για θρησκεία και για πατρίδα όμοιαν έχει την τιμή.
43 Αποκρίνονται και η μάχη έτσι αρχίζει, οπού μακριά από ράχη εκεί σε ράχη αντιβούιζε φοβερά.	96 Το σπαθί σου αντισηκώνεις, τρία πατήματα πατάς, σαν τον πύργο μεγαλώνεις, κι εις το τέταρτο κτυπάς.	149 Στο αίμα αυτό, που δεν πονείτε για πατρίδα, για θρησκειά, σας ορκίζω, αγκαλιασθείτε σαν αδέλφια γκαρδιακά.
44 Ακούω κούφια τα τουφέκια, ακούω σμίξιμο σπαθιών, ακούω ξύλα, ακούω πελέκια, ακούω τρίξιμο δοντιών.	97 Με φωνή που καταπείθει προχωρώντας ομιλείς: «Σήμερ', άπιστοι, εγεννήθη, ναι του κόσμου ο Λυτρωτής.	150 Πόσο λείπει, στοχασθείτε, πόσο ακόμη να παρθεί. πάντα η νίκη, αν ενωθείτε, πάντα εσάς θ' ακολουθεί.
45 Α, τι νύκτα ήταν εκείνη που την τρέμει ο λογισμός! Άλλος ύπνος δεν εγίνη πάρεξ θάνατου πικρός.	98 Αυτός λέγει, αφοκρασθείτε: "Εγώ είμ' Άλφα, Ωμέγα έγώ. πέστε, πού θ' αποκρυφθείτε εσείς όλοι, αν οργισθώ;	151 Ω ακουσμένοι εις την ανδρεία, καταστήστε ένα Σταυρό και φωνάξετε με μία: "Βασιλείς, κοιτάξτ' εδώ!
46 Της σκηνής η ώρα, ο τόπος, οι κραυγές, η ταραχή, ο σκληρόψυχος ο τρόπος του πολέμου, και οι καπνοί.	99 Φλόγα ακοίμητην σας βρέχω, που, μ' αυτήν αν συγκριθεί κείνη η κάτω οπού σας έχω, σαν δροσιά θέλει βρεθεί.	152 Το σημείον που προσκυνάτε είναι τούτο, και γι' αυτό ματωμένους μας κοιτάτε στον αγώνα το σκληρό.
47 Και οι βροντές, και το σκοτάδι οπού αντίσκοφτε η φωτιά, επαράστεναν τον Άδη που ακαρτέρειε τα σκυλιά.	100 Κατατρώγει, ωσάν τη σχίζα, τόπους άμετρα υψηλούς, χώρες, όρη από τη ρίζα, ζώα και δέντρα και θνητούς.	153 Ακατάπαυστα το βρίζουν τα σκυλιά και το πατούν και τα τέκνα του αφανίζουν, και την πίστη αναγελούν.
48 Τ' ακαρτέρειε. Εφαίνοντ' ίσκιοι αναρίθμητοι, γυμνοί, κόρες, γέροντες, νεανίσκοι, βρέφη ακόμη εις το βυζί	101 Και το παν το κατακαίει, και δεν σώζεται πνοή, πάρεξ του άνεμου που πνέει μες στη στάχτη τη λεπτή"».	154 Εξ αιτίας του εσπάρθη, εχάθη αίμα αθώο χριστιανικό, που φωνάζει από τα βάθη της νυκτός: Να εκδικηθώ.
49 Όλη μαύρη μυρμηγκιάζει, μαύρη η εντάφια συντροφιά, σαν το ρούχο οπού σκεπάζει τα κρεβάτια τα στερνά.	102 Κάποιος ήθελε ερωτήσει: Του θυμού Του είσαι αδελφή; Ποίος είν' άξιος να νικήσει ή με σε να μετρηθεί;	155 Δεν ακούτε, εσείς εικόνες του Θεού, τέτοια φωνή; Τώρα επέρασαν αιώνες και δεν έπαυσε στιγμή.
50 Τόσοι, τόσοι ανταμωμένοι επετιούντο απο τη γη, όσοι είν' άδικα σφαγμένοι, από τούρκικην οργή.	103 Η γη αισθάνεται την τόση του χεριού σου ανδραγαθιά, που όλην θέλει θανατώσει τη μισόχριστη σπορά.	156 Δεν ακούτε; Εις κάθε μέρος σαν του Αβέλ καταβοά. δεν είν' φύσημα του αέρος που σφυρίζει εις τα μαλλιά.
51 Τόσα πέφτουνε τα θερισμένα αστάχια εις τους αγρούς. σχεδόν όλα εκειά τα μέρη εσκεπάζοντο απ' αυτούς.	104 Την αισθάνονται και αφρίζουν τα νερά, και τ' αγρικώ δυνατά να μουρμουρίζουν σάν νά ρυάζετο θηριό.	157 Τι θα κάμετε; Θ' αφήστε να αποκτήσομεν εμείς λευθεριάν, ή θα την λύστε εξ αιτίας πολιτικής;
52 Θαμποφέγγει κανέν' άστρο, και αναδεύοντο μαζί, ανεβαίνοντας το κάστρο με νεκρώσιμη σιωπή.	105 Κακορίζικοι, πού πάτε του Αχελώου μες στη ροη και πιδέξια πολεμάτε από την καταδρομή	158 Τούτο ανίσως μελετάτε, ιδού εμπρός σας τον Σταυρό: Βασιλείς, ελάτε, ελάτε, και κτυπήσετε κι εδώ!"».
53 Έτσι χάμου εις την πεδιάδα, μες στο δάσος το πυκνό, όταν στέλνει μίαν αχνάδα μισοφέγγαρο χλωμό.	106 να αποφύγετε; Το κύμα έγινε όλο φουσκωτο. εκεί ευρήκατε το μνήμα πριν να ευρείτε αφανισμό.