ΒΟΛΦΡΑΝΓΚ  ΜΠΟΡΧΕΡΤ
ΜΙΑ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ  ΚΡΑΥΓΗ
(ΕΝΑ "ΟΧΙ" ΣΤΗΝ  ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ  ΓΕΡΜΑΝΙΑ)
Σχόλιο Του  Γιώργου  Ιωαννίδη
 

Ένας από εκείνους που τόλμησαν να αντιδράσουν στο Ναζιστικό Καθεστώς της Γερμανίας ήταν ο Βόλφρανγκ Μπόρχερτ - και το πλήρωσε με την ίδια του την ζωή. Στα θεατρικά του έργα - που γράφηκαν στα σκοτεινά κελλιά της ΓΚΕΣΤΑΠΟ και των στρατιωτικών φυλακών - κυριαρχεί  ο σουρεαλισμός (στοιχείο που σημάδεψε την γενιά του Πολέμου). Αλλά και στα διηγήματα και ποιήματά του καταγγέλλεται η φρίκη του πολέμου η καταπάτηση των ανθρώπινων αξιών και ο εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ο Μπόρχερτ - γιος δασκάλου - γεννήθηκε τον Μάιο του 1921 στο Αμβούργο. Στο σχολείο αίσθηση έκαναν τα ποιήματα που έγραφε, ενώ μόλις στα 18 του χρόνια (το 1940) η ΓΚΕΣΤΑΠΟ άσκησε εναντίον του την πρώτη δίωξη - διότι πολλά ποιήματά του τα έκριναν "ανατρεπτικά του καθεστώτος".

Μόλις τελείωσε ο Μπόρχερτ το σχολείο, το 1940, προσελήφθη στην Όπερα του Lunenburg ως ηθοποιός. Τόσο το ταλέντο του όσο και η εργατικότητά του εκτιμήθηκαν από τους μεγάλους θιασάρχες του Lunenburg και γρήγορα ανέλαβε καθήκοντα βοηθού σκηνοθέτη και κονφερασιέ. Όμως η ανάμιξή του σε πολιτικές ομάδες με αντιπολεμική δράση τον έφεραν αντιμέτωπο με την εξουσία. Κατετάγη υποχρεωτικά στο στρατό στις αρχές του 1941 πριν καν κλείσει τα 19 και έφυγε για το Ανατολικό Μέτωπο (με δυσμενή μετάθεση). Και εκεί δεν έπαψε να μιλά εναντίον του πολέμου και να καταγγέλλει την βάναυση συμπεριφορά των Γερμανικών Μυστικών Υπηρεσιών και ιδιαίτερα των SS.

Η πολιτική των διώξεων, το παράλογο μίσος για τους Εβραίους, η τρελή κούρσα των εξοπλισμών, η ανασφάλεια και ο φόβος του θανάτου ήταν αυτά που ενέπνευσαν τον Μπόρχερτ να γράψει το θεατρικό αριστούργημα που τον καθιέρωσε : Πράγματι, "Ο Περιθωριακός - Έξω από την πόρτα" υπήρξε σταθμός όχι μόνο στην Γερμανική αλλά και στην Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία. Στις μεγάλες θεατρικές αίθουσες του Λονδίνου, των Παρισίων και της Γενεύης το έργο αυτό παίχτηκε για πολλά χρόνια. Οι Ευρωπαίοι μέσα σε αυτό έβλεπαν την φρίκη του πολέμου και την διαμαρτυρία ενός ανθρώπου ενάντια στην βία και στην τρομοκρατία.

Πλούσιο ήταν και το ποιητικό του έργο που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του. [Ο Μπόρχερτ πέθανε 26 ετών το 1947 σε νοσοκομείο της Βασιλείας μακριά από τους συγγενείς του]. Αίσθηση έκανε στο ευρωπαϊκό κοινό "ΤΟ ΑΓΡΙΟΛΟΥΛΟΥΔΟ", ποίημα που περιγράφει την αγωνία ενός καταδίκου που ανακάλυψε ένα λουλούδι στην αυλή της φυλακής και κάνει σκοπό της ζωής του να κόψει το λουλούδι και να το πάρει στο κελί του "για να έχει κάτι ζωντανό που να του ανήκει". Σχετικά με αυτό το ποίημα, ο Μπόρχερτ είχε γράψει πριν πεθάνει :

Για την ζωή του Β. Μπόρχερτ  πήρα στοιχεία από:  
1.  Μυρτώ Αναγνώστου    "Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΠΟΡΧΕΡΤ" (περιοδικό ΘΕΑΤΡΟ, 11 (1964)
2.  Βολφρανγκ Μπόρχερτ  "Ο Περιθωριακός. έξω από την Πόρτα" (Θεατρική Ομάδα ΤΕΙ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)