11. η ζωή στις μεγαλουπόλεις

(Δημήτριος Ζάχος, Ευστράτιος Μαυρίδης, Αθανάσιος Σαπουνάς)

ΤΑΞΕΙΣ: Ε΄ και ΣΤ΄

 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 δίωρα

 ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ

Φωτογραφίες, βιντεοταινίες, δοκιμιακό κείμενο, αποκόμματα εφημερίδων.

 Η εφαρμογή της δραστηριότητας, μπορεί να συνδυαστεί με ανάλογες ενότητες που διδάσκονται στα πλαίσια των μαθημάτων της κοινωνικής και πολιτικής αγωγής και της μελέτης του περιβάλλοντος.

  Ενδεικτική πορεία

 πρώτο δίωρο

επιδιώξεις:

α.  Δίνεται στους μαθητές το απόσπασμα από κείμενο του Ι. Ν. Ξηροτύρη (βλ. υλικό σ. 115) που διαπραγματεύεται ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της ζωής σε μια μεγαλούπολη, την αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων.  Διαβάζεται αρχικά από το δάσκαλο και στη συνέχεια σιωπηρά από τους μαθητές. 

 β.  Γίνεται συζήτηση πάνω στο κείμενο και αναλύονται και επεξηγούνται τα σημεία που δεν έγιναν κατανοητά. Έτσι οι μαθητές έρχονται σε επαφή μ’ ένα κείμενο δοκιμιακού χαρακτήρα. Η ανάγνωση του κειμένου και η επεξεργασία του επιδιώκουν να ασκήσουν τα παιδιά στην αναγνωστική ικανότητα και στην κατανόηση γραπτού κειμένου του είδους που προαναφέρθηκε.

γ.  Στη συνέχεια θίγεται το θέμα που βάζει το κείμενο και οι μαθητές εκφράζουν τις απόψεις τους, αναφέρουν προσωπικές τους εμπειρίες γύρω από τις συνθήκες ζωής σε μια μεγαλούπολη. 

δ.  Για την επόμενη μέρα καλούνται οι μαθητές να συγκεντρώσουν υλικό σχετικό με τα θετικά και τα αρνητικά σημεία της ζωής στην πόλη, στο οποίο θα αποτυπώνονται διάφορες πλευρές της ζωής σ’ αυτή. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι παλιές και καινούργιες φωτογραφίες της πόλης τους, φωτογραφίες άλλων πόλεων της Ελλάδας και του κόσμου, άρθρα εφημερίδων με σχετικά θέματα, κείμενα από πολιτιστικά ή οικολογικά περιοδικά. Επίσης μπορούν να συλλέξουν μαρτυρίες συγγενών τους για την ζωή στην πόλη στα παλιότερα χρόνια με μικρές συνεντεύξεις που θα κάνουν. Να φέρουν στοιχεία για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την πνευματική και πολιτιστική κίνηση, τη διασκέδαση - ψυχαγωγία, καθώς και για τις δυνατότητες υγειονομικής περίθαλψης που παρέχονται. 

δεύτερο δίωρο

επιδιώξεις:

 α.  Στην αρχή του δεύτερου δίωρου γίνεται παρουσίαση και σχολιασμός του υλικού που έχουν συγκεντρώσει οι μαθητές. 

β.  Παρουσιάζονται διαδοχικά οι φωτογραφίες (βλ. υλικό σ. 116-118).  Προκαλείται μ’ αυτό τον τρόπο η εστίαση σε προβλήματα της πόλης, όπως το κυκλοφοριακό που ταλαιπωρεί όλους τους πολίτες, η επικράτηση του τσιμέντου που έχει κατακλύσει όλους τους χώρους και δεν αφήνει παρά μικρές γωνίες για πράσινο και, τέλος, η ατμοσφαιρική ρύπανση. 

γ.  Προβάλλεται βιντεοταινία που περιέχει δύο μέρη: Το πρώτο μέρος περιέχει το ρεπορτάζ για την έξοδο των κατοίκων των μεγάλων πόλεων (Αθήνα - Θεσσαλονίκη) με αφορμή τη γιορτή της Πρωτομαγιάς. Διερευνώνται οι λόγοι που ωθούν τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων να φεύγουν μαζικά προς τις εξοχές σε κάθε ευκαιρία, διακινδυνεύοντας και τη ζωή τους ακόμη.  Το δεύτερο μέρος της βιντεοταινίας δείχνει το δελτίο ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προβάλλεται κάθε μέρα πριν τις 18.00 στον ΑΝΤΕΝΑ TV. Ακολουθεί συζήτηση για την ανάγκη που επέβαλε την προβολή τέτοιων δελτίων και γενικότερα για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι μαθητές εκφράζουν τις απόψεις τους για όλα αυτά τα προβλήματα, περιγράφουν καταστάσεις που ζουν οι ίδιοι και με τη βοήθεια του υλικού που έχουν συγκεντρώσει, απαριθμούν τα πιο σημαντικά προβλήματα. 

δ.  Εξάγονται γενικά συμπεράσματα για τις ζωή στις μεγαλουπόλεις όλης της Ελλάδας, αλλά και όλων των μεγαλουπόλεων του κόσμου. 

ε.  Μοιράζονται στους μαθητές στήλες από εφημερίδες με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, τους κινηματογράφους και τα θέατρα των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης.  Σχολιάζεται η πληθώρα των πολιτιστικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται καθημερινώς στην πόλη και στις άφθονες ευκαιρίες που παρουσιάζονται για πολιτιστική και πνευματική καλλιέργεια.  Αναζητούνται και άλλα πλεονεκτήματα που πιθανόν παρουσιάζει η ζωή στην πόλη.  Μικρές ομάδες μέχρι πέντε ατόμων, καταγράφουν σε δύο διαφορετικές στήλες, τα υπέρ και τα κατά της πόλης. 

στ.  Παρουσιάζονται οι φωτογραφίες (βλ. υλικό σ. 119-120) που απεικονίζουν σημεία της Θεσσαλονίκης όπως ήταν παλαιότερα και όπως είναι σήμερα.  Γίνεται συζήτηση για τις αλλαγές που επήλθαν και την εξέλιξη που συντελέσθηκε (στην αρχιτεκτονική, στα μέσα μεταφοράς, στη δόμηση, στον πληθυσμό, στην ίδια την όψη της πόλης). 

 τρίτο δίωρο

επιδιώξεις:

      Οι μαθητές καλούνται να ασχοληθούν με ένα από τα μεγάλα προβλήματα της ζωής στην πόλη και να το διερευνήσουν διεξοδικά με στόχο να το παρουσιάσουν τεκμηριωμένα (φωτογραφίες, ντοκουμέντα, κείμενο που θα γράψουν) σε μια εκδήλωση που θα κάνουν ειδικά γι’ αυτό το σκοπό ή σε αρμόδιους φορείς.  Συζητούν και αποφασίζουν ποιο θέμα θα διερευνήσουν και προγραμματίζουν τις ενέργειές τους.  Μπορούν π.χ. να πραγματοποιήσουν επισκέψεις σε συγκεκριμένα μέρη, να διερευνήσουν τη στάση των συμπολιτών τους απέναντι στο πρόβλημα, να επισκεφτούν αρμόδιους φορείς με τους οποίους θα συζητήσουν και θα ενημερωθούν λεπτομερέστερα, κ.λπ.  Χωρίζονται σε ομάδες και καθεμιά αναλαμβάνει συγκεκριμένο έργο.  Μεσολαβεί εύλογος χρόνος για να διεκπεραιώσουν οι μαθητές αυτά που προγραμμάτισαν. 

τέταρτο δίωρο

επιδιώξεις:

  α.  Οι ομάδες προσκομίζουν στην τάξη και παρουσιάζουν το υλικό που έχουν συγκεντρώσει.  Σκιαγραφείται από την κάθε ομάδα η όψη του προβλήματος που ανέλαβε να διερευνήσει, όπως προκύπτει μέσα από τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί.  Συντίθενται τα επιμέρους και διαμορφώνεται ένα κείμενο που παρουσιάζει όλες τις πτυχές του προβλήματος. 

 β.  Γίνεται επεξεργασία του κειμένου και μαζί με το εποπτικό και άλλο υλικό που τεκμηριώνει το πρόβλημα δημιουργείται ο σχετικός φάκελος που στέλνεται ή παρουσιάζεται όπου αποφασιστεί. 

Η δημιουργία αφίσας που θα προσπαθήσει να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για τα προβλήματα της πόλης, μπορεί να αποτελέσει άλλη μία δραστηριότητα.