Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική γίνονται οι εξής αλλαγές:
Ρήμα ενεργητικής |
● αντίστοιχος τύπος παθητικής |
Αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος |
Υποκείμενο του παθητικού ρήματος σε ονομαστική πτώση |
Υποκείμενο ενεργητικού ρήματος |
● Ποιητικό αίτιο |
Σε περίπτωση που το ρήμα έχει δύο αντικείμενα, το έμμεσο αντικείμενο διατηρεί την πτώση του και τη λειτουργία του.
Κατά τη μετατροπή προσέχουμε πως αν υπάρχουν ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί στους βασικούς όρους, μετατρέπονται ανάλογα, ώστε να έχουν και στη νέα σύνταξη την ίδια πτώση με τον όρο που προσδιορίζουν.
Αν το ρήμα είναι χρόνου Παρακειμένου ή Υπερσυντελίκου, προσέχουμε το υποκείμενό του, ώστε να γράψουμε το σωστό τύπο της μετοχής στον περιφραστικό τύπο.
Στα κείμενα υπάρχουν και περιπτώσεις παθητικής σύνταξης, τις οποίες ακολουθώντας αντίστροφη πορεία, μπορούμε να τις τρέψουμε σε ενεργητική σύνταξη. Έτσι:
● το ποιητικό αίτιο της πρότασης θα τεθεί σε ονομαστική ως υποκείμενο,
● το ρήμα θα τεθεί σε ενεργητική φωνή
● το υποκείμενο της παθητικής σύνταξης θα τεθεί σε αιτιατική ως αντικείμενο της ενεργητικής.
Κείμενο 21:
Ενεργητική σύνταξη: pro quo [Galli] immensam pecuniam acceperunt [για το οποίο (οι Γαλάτες) πήραν ως αντάλλαγμα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό]
Ρήμα σε παθητική φωνή |
Αντικείμενο Υποκείμενο |
Υποκείμενο ποιητικό αίτιοΕίναι έμψυχο, άρα εμπρόθετη αφαιρετική |
Παθητική σύνταξη: pro quo immensa pecunia accepta est a Gallis
Κείμενο 31:
Παθητική σύνταξη: a duce hostium his verbis proelio lacessitus est [από τον αρχηγό των εχθρών προκλήθηκε σε μάχη με τα εξής λόγια]
Ρήμα σε ενεργητική φωνή |
Υποκείμενο Αντικείμενο |
Ποιητικό αίτιο Υποκείμενο |
Ενεργητική σύνταξη: dux hostium his verbis proelio lacessivit adulescentem (eum)
Κείμενο 3 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat | Belua hasta a Perseo deletur et Andromeda liberatur |
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent | A Cepheo et (a) Cassiope Andromeda filia habetur |
Neptunus, iratus… urget beluam marinam | A Neptuno, irato… urgetur belua marina |
Cepheus Andromedam adligat | A Cepheo Andromeda adligatur |
Puellam videt (Perseus) | Puella videtur (a Perseo) |
Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat | Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis comparatur |
belua ad Andromedam se movet | belua ad Andromedam movetur |
Κείμενο 5 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Multos agros possidebat (Silius) | Multi agri possidebantur a Silio |
Silius animum tenerum habebat | A Silio animus tener habebatur |
Silius ingenium fovebat | A Silio ingenium fovebatur |
Eum, ut puer magistrum, honorabat (Silius) | Is, ut a puero magister, honorabatur (a Silio) |
Monumentum… pro templo habebat (Silius) | Monumentum… pro templo habebatur (a Silio) |
Κείμενο 6 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
In ea civitate, quam leges continent, boni viri… leges servant | In ea civitate, quae legibus continetur, a bonis viris… leges servantur |
Μετατροπή παθητικής | Σε ενεργητική σύνταξη |
Mens et animus et consilium et sentential… posita est (a civibus) | (cives) mentem et animum et consilium et sententiam… posuerunt |
Κείμενο 7 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Caesar legiones conlocat | A Caesare legiones conlocantur |
Legatos omnes… importate iubet (Caesar) | Legati omnes… importare iubentur (a Caesare) |
Caesar iubet legatos importare frumentum in castra | Caesar iubet frumentum importari in castra |
Milites admonet (Caesar) | Milites admonentur (a Caesare) |
Κείμενο 11 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Hannibal, dux Carthaginiensis, … natus, omnes gentes… superavit et Saguntum vi expugnavit | Ab Hannibale, duce Carthaginiensi, … nato, omnes gentes… superatae sunt et Saguntum vi expugnatum est |
Alpes, quae Italiam seiungunt… transit (Hannibal) | Alpes, quibus Italia seiungitur… transitae sunt (ab Hannibale) |
Copias… profligavit et delevit (Hannibal) | Copiae… profligatae et deletae sunt (ab Hannibale) |
Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit | A populo Romano clades Cannensis pavido audita est |
Postquam XIV annos… complevit, Carthaginienses eum… revocaverunt | Postquam XIV anni… complete sunt (ab eo), a Carthaginiensibus is… revocatus est |
Κείμενο 13 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Qui bellum… gerebat | A quo bellum… gerebatur |
Terror animos… invaserat et exercitus fiduciam amiserat | Terrore animi… invasi erant et ab exercitu fiducia amisa erat |
Exercitum alacrem… misit (Gallus) | Exercitus alacer… missus est (a Gallo) |
Liberals artes… adytum dederunt | Liberalibus artibus… aditus datus est |
Ille metum… vicerat | Ab illo metus … victus erat |
Κείμενο 14 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Animum sollicitum somno dederat (Cassius) | Animus sollicitus somno datus erat (a Cassio) |
Quem (=eum) simul aspexit Cassius, timorem concepit | Qui (=is) simul aspectus est a Cassio, timor conceptus est |
Terror Cassium concussit et e somno eum excitavit | Terrore Cassius concussus est et e somno is excitatus est |
Illi neminem viderant | Ab illis nemo visus erat |
Eandem speciem somniavit (Cassius) | Eadem species somniata est (a Cassio) |
Res ipsa fidem… confirmavit | Re ipsa fides… confirmata est |
Octavianus supplicio capitis eum adfecit | Ab Octaviano supplicio capitis is adfectus est |
Κείμενο 15 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt | Germani non sinunt mercatores importare ad se vinum |
Pelles habent (Germani) | Pelles habentur (a Germanis) |
Civitas bellum gerit | (a) civitate bellum geritur |
Μετατροπή παθητικής | Σε ενεργητική σύνταξη |
(Germani) nutriuntur | (Germani) nutriunt se |
(Germani) lavantur | (Germani) lavant se |
Magistratus creantur (a Germanis) | Germani magistratus creant |
Usus… res turpis et iners habetur (a Germanis) | Germani usum … rem turpem et inertem habent |
Ea re (ποιητικό αίτιο) homines effeminantur | Ea res homines effeminat |
Κείμενο 20 | |
Μετατροπή ενεργητικής | Σε παθητική σύνταξη |
Claudius … imperium cepit | A Claudio … imperium captum est |
Discurrens miles pedes… animadvertit | A milite discurrente pedes… animadversi sunt |
Eum latentem adgnovit (ille) | Is latens adgnitus est (ab illo) |
Extractum imperatorem eum salutavit | Extractus imperator is salutatus est (a milite) |
Eum adduxit (miles) | Is adductus est (a milite) |
Μετατροπή παθητικής | Σε ενεργητική σύνταξη |
Ab his… delatus est tristis et trepidus | Hi… (eum) detulerunt tristem et trepidum |
Claudius imperator factus est (a senatu) | Senatus Claudium imperatorem fecit |
Κείμενο 21 | |
Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
pro quo [Galli] immensam pecuniam acceperunt | pro quo immensa pecunia accepta est a Gallis |
Galli... everterunt urbem Romam praeter Capitolium | Urbs Roma praeter Capitolium eversa est a Gallis |
quod illic appensum civitati nomen dedit (η αναφορική αντωνυμία υποκαθιστά τη λέξη aurum) | nomen auro (ή eo) illic appesno civitati datum est |
Μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική | |
Παθητική σύνταξη | Ενεργητική σύνταξη |
Tum Camillus... absens dictator est factus | Tum Camillum absentem dicatorem fecerunt (υποκείμενο της πρότασης εννοείται το Romani) |
Nam Pisaurum dicitur | nam Pisaurum (civitatem) dicunt (το αντ. της πρότασης εννοείται από τα συμφραζόμενα) |
Κείμενο 24 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
ego non cognosco vocem tuam? | vox tua non cognoscitur a me? |
Κείμενο 25 | |
Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine | ficus praecox allata est quodam die a Catone in curiam ex Carthagine |
Κείμενο 27 | |
Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
Accius tragoediam suam ei desideranti legit | tragoedia sua lecta est ei desideranti ab Accio |
quae deinceps scribam | quae deinceps scribentur (a me) |
Κείμενο 29 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
itaque viginti milibus sestertium eum emit | itaque is viginti milibus sestertium emptus est (a Caesare) |
Oleum et operam perdidi | Oleum et opera perdita sunt (a me) |
Κείμενο 31 | |
Μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
hasta eum transfixit | is hasta transfixus est (ab adulescente) |
Statim hostes fuga salutem pertiverunt | Statim salus pertita est fuga a hostibus |
Sed consul adulescentem morte multavit | Sed adulescens multatus est morte a consule |
Μετατροπή παθητικής σε ενεργητική σύνταξη | |
Παθητική σύνταξη | Ενεργητική σύνταξη |
a duce hostium his verbis proelio lacessitus est | dux hostium his verbis proelio lacessivit adulescentem (eum) |
Κείμενο 34 | |
Μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit | Tum praesidium domesticorum in tecto conlocatum est a Scipione |
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt | Haec postquam Scipioni relata sunt a domesticis |
Cum ante vestibulum dona posuissent | Cum ante vestibulum dona posita essent (a praedonibus) |
Κείμενο 36 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
Samnitium divitias contempsit | Samnitium divitiae contemptae sunt (a Manio Curio Dentato) |
cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent | cum ad eum magnum pondus auri publice missum allatum esset a Samnitibus |
Κείμενο 38 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
ego libenter tibi mea sede cedo | mea sedes libenter tibi a me ceditur |
Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit | Hoc dictum paulo post re ipsa confirmatum est |
postea is puellam in matrimonium duxit | postea puella in matrimonium ab eo ducta est |
Κείμενο 42 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt | spes Catilinae a quibus (ab eis) mollibus sententiis alta est (ή alita est) |
Κείμενο 43 | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? | In hoc ego longa vita et infelici senecta tracta sum, ut primum exsul deinde hostis tu a me videreris |
Κείμενο 44 | |
Παθητική σύνταξη | Ενεργητική σύνταξη |
Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus | Colunt (tyrannos) tamen simulatione ad tempus |
Κείμενο 45 | |
Μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη | |
Ενεργητική σύνταξη | Παθητική σύνταξη |
Ille epistulam perlegit | Epistula perlegitur ab illo |
Μετατροπή παθητικής σε ενεργητική σύνταξη | |
Παθητική σύνταξη | Ενεργητική σύνταξη |
ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur | ne hostes, intercepta epistula, nosta consilia cognoscant |
tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur | tertio post die quidam miles hanc conspicit ed ad Ciceronem defert |