Ο Αλέξανδρος Αργυρίου —φιλολογικό ψευδώνυμο του Αλέξ. Κουμπή γεννήθηκε το 1921 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και σπούδασε πολιτικός μηχανικός στην Αθήνα. Στα γράμματά μας εμφανίστηκε φοιτητής ακόμη σε βιβλιοκρισίες στα εγκυρότερα μεταπολεμικά περιοδικά και εφημερίδες. Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα περιοδικά Δεκαοχτώ κείμενα (1970), Νέα Κείμενα (1971) και Η Συνέχεια (1973). Έργα του: Οι τρεις τόμοι των εκδόσεων Σοκόλη: Οι νεωτερικοί ποιητές του μεσοπολέμου (1979), Η πρώτη μεταπολεμική γενιά (1982) και Εισαγωγή στη μεταπολεμική πεζογραφία (1988). Συμμετείχε σε είκοσι επτά «σύμμεικτους» τόμους για θέματα Λογοτεχνίας και Ιστορίας (1961-1997). Εξέδωσε επίσης επτά τόμους δοκιμίων (1984-1998) ανάμεσα στους οποίους: Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών (1990), Δεκαεπτά κείμενα για το Σεφέρη (1996), Οριακά και μεταβατικά έργα Ελλήνων πεζογράφων (1996), Κείμενα περί κειμένων (1995) κ.ά. Τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για την προσφορά του στα Ελληνικά γράμματα το 1998.

 

Πηγή: Σχολικό βιβλίο γ' λυκείου

 

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια (1921). Φιλολογικό ψευδώνυμο του Αλέξανδρου Κουμπή. Κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας.

Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ. Στήλη κριτικής λογοτεχνικού βιβλίου στα περιοδικά «Ελεύθερα Γράμματα», (Νοέμβριος 1947 έως Ιούνιος 1949) και «Ποιητική Τέχνη» (194 -49).

Απολυτήριο (Βασιλικού) Ναυτικού «άνευ κυανής λωρίδος» (1950).

Έκτοτε δούλευε επαγγελματικά σε μελέτες «φερόντων οργανισμών» (1950-1992). Συγχρόνως άρχισε να γράφει κριτικές βιβλίων στις εφημερίδες «Δημοκρατικός Τύπος» (1950), «Δημοκρατική» (1951). «Ημέρα» (1952) και στα περιοδικά «Στόχος» (1951), «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση» (1953-54, περίοδος Γ. Π. Σαββίδη),«Καινούρια Εποχή» (1957-58), «Εποχές» (1963), «Ταχυδρόμος» (1965), «Νέα Πορεία» (1959-), «Κριτική» (1961) και «Η Συνέχεια» (1973). Έγραψε την «Εισαγωγή στη μεταπολεμική ποίηση» στην «Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών» των Ντίνου Γιωργούδη και Κ. Γεννατά (1957).

Δημοσίευσε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα «Το Βήμα» (1971-73 και 1979-85), και αραιά στις εφημερίδες «Μεσημβρινή» (1965) και «Η Καθημερινή» (1976-1980). Υπήρξε υπεύθυνος στο δεκάτομο λεξικό της «Εκδοτικής Αθηνών» για τα λήμματα λογοτεχνών του 20ού αιώνα. Δίδαξε ιστορία λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, επί εξάμηνο, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο (1963-4). Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα «Δεκαοχτώ κείμενα» (1970), τα «Νέα κείμενα» 1, 2 (1971) και το περιοδικό «Η Συνέχεια» (1973).

Έχουν εκδοθεί τρία αντίτυπα μελετών του «εκτός εμπορίου» (1957-1962), τρία βιβλία με «επιμέλεια» και «εκτενείς εισαγωγές» του σε ανθολογίες-γραμματολογίες (1969-1988) και πέντε τόμοι δοκιμίων-μελετών του (1984-1996).

Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και «ανέσυρε» την ύλη των ετών 1929-1939 στον τόμο: «Νικόλας Κάλας Κείμενα ποιητικής και αισθητικής», 1982. Συμμετείχε σε είκοσι επτά «Σύμμεικτους» τόμους, για διάφορα θέματα Λογοτεχνίας και Ιστορίας της (1961-1997).

Καρπός της μεγάλης πείρας του και της συνεχούς μελέτης είναι η οκτάτομη Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας (1918-2000) που αποτελεί βασικό βοήθημα για τη σπουδή των ελληνικών γραμμάτων. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τις άλλες σημαντικές Ιστορίες της Λογοτεχνίας, η δική του δίνει λιγότερη έμφαση στην αφηγηματικότητα και περισσότερη στη βιβλιογραφική πληρότητα. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι καθρεφτίζει την εικόνα της ελληνικής λογοτεχνίας στα μάτια των συγχρόνων της μέσα από πλήθος παραθέματα. Μειλίχιος ως άνθρωπος, συναινετικός και καθόλου των άκρων, βοήθησε αναρίθμητους ερευνητές και λογοτέχνες στα πρώτα τους βήματα. Η ευρεία αποδοχή του αποτυπώθηκε στις πολλές τιμητικές διακρίσεις, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999), έλαβε το Α΄ Βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το βιβλίο του «Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών» (1984), το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού (1998) και για την συνολική προσφορά του το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2004).

Πέθανε στις 22 Μαΐου 2009.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ

Εργογραφία

 

1983 Διαδοχικές αναγνώσεις ελλήνων υπερρεαλιστών, Γνώση

1986 Αναψηλαφήσεις σε δύσκολους καιρούς, Κέδρος

1990 Δεκαεπτά κείμενα για τον Γ. Σεφέρη, Εκδόσεις Καστανιώτη

1995 Κείμενα περί κειμένων, Σοκόλη

1996 Οριακά και μεταβατικά έργα Ελλήνων πεζογράφων, Σοκόλη

1998 Ανοιχτοί σχολιασμοί στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, Εκδόσεις Καστανιώτη

2001 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940, Εκδόσεις Καστανιώτη

2003 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς 1941-1944, Εκδόσεις Καστανιώτη

2004 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949, Εκδόσεις Καστανιώτη

2004 Μανόλης Αναγνωστάκης, Γαβριηλίδης

2005 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της αυτοσχέδιας ανάπτυξης 1957-1963, Εκδόσεις Καστανιώτη

2005 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας 1950-1956, Εκδόσεις Καστανιώτη

2007 Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται, Εκδόσεις Καστανιώτη

2007 Κ. Γ. Καρυωτάκης, Γαβριηλίδης

2008 Εκκρεμότητες, Εκδόσεις Καστανιώτη

2009 Τάκης Παπατσώνης, Γαβριηλίδης

2013 Μνήμης και λήθης σημαντικά και ασήμαντα, Μουσείο Μπενάκη