πίνακας αρ. 2, Πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

 

 

1. Κωνσταντινούπολις. 2. Στρατόπεδον και σκηναί του Σουλτάνου. 3. Ο Σουλτάνος επί του θρόνου. 4. Οι σωματοφύλακές του. 5. Το Ιερατείον και οι προύχοντες του προσφέρουν δώρα. 6. Ο Σουλτάνος δια του υπασπιστού του αποκρίνεται: «Δεν δέχομαι δώρα, διότι σας εκυρίευσα με την σπάθην μου». 7. Προστάζει να τους βάζουν εις τον ζυγόν. 8. Οι γενναίοι και φιλοπάτριδες Έλληνες δεν εδέχθησαν τον ζυγόν, αλλά κατέφυγον εις τα όρη επάνω εις τα οποία εταλαιπωρούντο τόσους αιώνας εωσότου διά θείας δυνάμεως και διά συνεργείας των φιλελλήνων δυνάμεων απήλαυσαν την ανεξαρτησίαν των. 9. Ειδοποιούν τον Σουλτάνον ότι κατέφυγον οι Έλληνες εις τα όρη. 10. Ο Σουλτάνος διορίζει στρατεύματα προς καταδίωξίν των. 11. Η Ελλάς στερηθείσα τας τιμάς και την δόξαν της αλυσσοδεμένη, δεικνύει τον τύραννον. 12. Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεώς των. 13. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυνθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της Ελευθερίας. Αύτη είνε η υπόθεσις της παρούσης εικονογραφίας.

02

πίνακας αρ. 3. Γ, Ναυμαχίαι γενικαί των Ελλήνων

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15

 

 

1. Η νήσος Ύδρα και Σπέτζες εκστρατεύουν τα πλοία των κατά του Οθωμανικού στόλου. Ο Ναύαρχος της Ύδρας Μιαούλης, Κουντουριώται, Τομπατζαίοι, Τσαμαδαίοι, Μουντουρέοι, Φονέοι, Κριετίδες, Σακτουρέοι, Σαχινίδες, Λαλαχίδες, Σκουτέοι, Μπιτζηλέοι, Γκιάνιδες, Μπεηγιώργιδες, Λ. Παναγιώται και λοιποί οικοκυρέοι και καπετανέοι, και Πιπίνης ναύαρχος των Σπετζών, Κολαντρούτσος, Λεμπέσης, Μοριάτης, Μπτασέοι, Χ. Ανάργυροι, Μέξης, και οι επίλοιποι καπεταναίοι και οικοκυρέοι. 2. Η νήσος Ψαρά, με τα πλοία της εκστρατεύει κατά του Οθωμανικού στόλου· οι ναύαρχοι αυτής Αποστόλης, Κοντζιάδες, Γιανιτζήδες, Αργύριδες, Χ. Αναγνωστέοι, Κανάριδες, Μπλαΐτης, Μοναρχίδιδες, Παγκόρμηδες, Αγγελέοι, Νικολέοι, Νικοδημαίοι, και λοιποί οικοκυρέοι, καπεταναίοι, Χ. Αλέξανδρος. 3. Τρίκροτα και φεργάδες τουρκικαί και άλλα. 4. Πλοίον του Μιαούλη. 5. Πλοίον του Κολαντρούτζου. 6. Πλοίον του Αποστόλη. 7. Πλοίον του Τομπάζη. 8. Οι Κανάριδες έκαυσαν με το μπρουτζέλο … και τον πασάν εις την Τένεδον. 9. Ο Νικόδημος έκαυσε την φεργάδα εις τα Φώκιας. 10. Ο Μιαούλης και λοιποί έκαυσαν 13 κομμάτια τουρκικά εις Μαθωκόρονα. 11. Ο παπά Νικολής έκαυσε το τρίκροτον εις την Ερεσσώ. 12. Εις το Τζακλή έκαυσαν οι Έλληνες ένα κομμάτι τουρκικό. 13. Ο Λάζαρος ο Μουσιούς έκαυσε την κορβέτα εις την Κω. 14. Το Γαλαξίδι· οι Γαλαξιδιώται και ο Άστιγξ έκαυσαν επτά πλοία τουρκικά κα αγωνίσθησαν γεναίως και έχασαν τα καράβια των. 15. Το μπουρλότο του Πιπίνου. Κατά λάθος παραλείψαμεν το όνομα του αγαθού πατριώτη Βαρβάκη και λοιπών πελαγίων όπου συνεισέφεραν και αγωνίσθησαν δια την πατρίδα, κατ’ εξοχήν οι Παξιμαδαίοι.

03

πίνακας αρ. 4 Πρώτη μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων κατά την γέφυραν της Αλαμάνας και θάνατος του αρχηγού Διάκου και Ησαΐου αρχιεπισκόπου Σαλόνων και επιλοίπων γενναίων αξιωματικών

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15

 

 

1. Λαμία με το Φρούριον. 2. Γέφυρα της Αλαμάνας και χάνι. 3. Πεζικόν και ιππικόν στράτευμα των οθωμανών έως 8000 εκστρατεύει Ομέρ Βριώνης και Μεχμέτα πασάς κατά την γέφυραν την οποίαν εκρατούσεν ο Διάκος με πολλά ολίγους Έλληνας. Το περισσότερον μέρος των Ελληνικών στρατευμάτων υπό την οδηγίαν του Πανουριά, Διοβουνιότη και Κοντογιάννη ευρίσκετο τοποθετημένον εις τα υψηλότερα μέρη. Προχωρώντας ο Διάκος μετά του αρχιεπισκόπου και πολεμώντας με αυτό το πλήθος των εχθρών, εφόνευσαν αρκετούς, εφονεύθησαν και Έλληνες αρκετοί και ο Δεσπότης, ο Καλύβας, ο Μπακογιάννης, ο αδελφός του Διάκου Μασσαβέτα και ο ίδιος ο Διάκος ελαβώθη και τον επήραν (4) και τον επήγαν εις τον Ομέρ Βριώνη και Μεχμέτ πασά προς τους οποίους βασανιζόμενος και κολακευόμενος δια ν’ αλάξη την πίστην του, είπεν· «εγώ Σκυλιά, Έλλην εγεννήθηκα, Έλλην θ’ αποθάνω.» Τούτο ειπών, αμέσως τον παλούκωσαν (5).  6. Ο Διάκος,  7. Ο Δεσπότης.  8. Ο αδελφός του Διάκου.  9. Ο Μπακογιάννης.  10. Ο Καλύβας.  11. Οι Έλληνες μαχόμενοι μετά των Τούρκων εις το χωρίον Στυλίδα.  12. Ο Οδυσσεύς, ο Νικήτας, ο Διοβουνιώτης με 3000 αποβιβασθέντες εκεί Έλληνες εχάλασαν τους Τούρκους.  13. Οι Έλληνες συγκροτήσαντες εις την Αγίαν Μαρίναν Μάχην, επολέμησαν με όλας τας δυνάμεις του Δράμαλι δέκα εξ ημέρας φωνεθέντες και πληγωθέντες 500 περίπου Έλληνες και αρκετοί Τούρκοι.  14. Πολεμήσαντες οι Έλληνες εις το Πατρατζίκι εκυρίευσαν το φρούριο. Την ακόλουθον ωφεληθείς ο Δράμαλης από μεγάλην φθάσασαν εκεί δύναμιν, ενίκησε τους Έλληνας.  15. Ένας Έλληνας του επλάκοσαν τέσσεροι τούρκοι μέσα εις την χώρα και εσκότοσε δύο και ο άλλος ο τούρκος εμαχαίρωσε μέσα εις την κοιλίαν τον Έλληνα, και με την μάχαιραν εις την κοιλίαν αντεπολέμησε και εσκότοσε τους άλλους δύο· και ελθών εις το ορδόν όπου ήμερθα, και του έβγαλεν ο ιατρός την μάχαιραν από την κοιλίαν και με αρκετόν καιρόν ιατρεύθη. Οι αρχηγοί της μάχης αυτής Πανουριάς, Διοβουνιώτης, Κοντογιάννης, Καλζοδήμος, Σαφάκας, Γκούρας, Νικήτας, Χατζηχρήστος, Σταμούλης, Κομνάς, Χαλμούκης, Ρούκης, Μαρμούρης, Ρουμάνης και Μακρυγιάννης και λοιποί αξιωματικοί και Έλληνες. Ο εις τον 15 αριθμόν Έλλην ήτον από το χωρίον Κωλοβάτες· ονομάζετο δε Νικόλαος Καθάριος.

04

πίνακας αρ. 5, Μάχη εις της Γραβιάς το Χάνι

Σχόλιο 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12-31, Σημ

 

 

Οι ίδιοι Τούρκοι της Αλαμάνας υπό την οδηγίαν του Ομέρ Βριώνη και Μεχμέτ Πασά εκινήθησαν διά τα Σάλωνα και εις το Χάνι της Γραβιάς εκλείσθη ο Οδυσσεύς, ο Γκούρας και άλλοι αξιωματικοί με περισσοτέρους από 100 ανθρώπους. — 1. Χάνι της Γραβιάς, εις το οποίον εσυγκροτήθη ο πόλεμος όπου εφονεύθησαν περίπου 400 Τούρκοι και μέσα εις το Χάνι μόνον ο αξιωματικός Καπλάνης. Βλέποντες δε την υπερβάλουσαν δύναμιν των εχθρών, άνοιξαν τα θύρας και με το σπαθί εις το χέρι ελευθερώθησαν από μέσα από τα πλάθη των εχθρών φονευθέντες εξ αυτών μόνον δύο. — 2. Ακολούθως έγινε και ένας μεγάλος πόλεμος εις την Άμπλανη, όπου αφανίσθησαν πολλοί Τούρκοι, αυτοί εσυμποσούντο δε περίπου Ι0.000 υπό την οδηγίαν του Ισούφ Ποσά Μπερκόφσταλη και Αμπάζ Πασά Λίμπρα. — 3. Σκηναί και κανόνια των Τουρκών εις την Άμπλανη. — 4. Ταμπούρι του Νάκου Πανουριά και Κοντοσοπούλου με 180 ανθρ. — 5. Του Κόντου και Αθανασούλα Γκαγκίου και διαφόρων Σαλωνιτών. — 6. Ταμ. του Δράκου, Διαμάντι, Ζέρβα, Ντανλή και Περεβού και Ντούσια και Κ. Μύκου και λοιπών αξιωματικών. — 7. Ταμ. του Τζαβέλα και λ.α. και 150 ανθρ. — 8. Ταμ. του Παν. Νοταρά με 200 ανθρ. και λ. αξ. — 9. Βοηθητικά σώματα, ο Χολμούκης με 200 ανθρ. — 10. Από το άλλο μέρος διάφοροι αξιωματικοί του Σκαλτζοδήμου, Καλύβας και Μπίτης και Φαρμακάκης με 240. — 11. Πολεμώντες εχαλάσθησαν οι Τούρκοι. — 12. Χωρίον Βάργιαντι. — 13. Χ. Τοπόλια. — 14. Χ. Σεγδίτζα.— 15. Χ. Βετρινίτζα. — 16. Χώρα Σάλωνα. — 17. Χ. Πεντεόρνια. — 18. Χ. Γαλαξίδι. — 19. Χ. Κολοποτινίτζα. — 20. Χ. Βινιχώρα. —21. Χ. Αφθυμιά. —22. Χ. Άγ. Γεώργιος. — 23. Χ. Σεργούνι. — 24. Χ. Σερνικακί. — 2ς. Μονοστήριον του Προφ. Ηλιού. — 26. Χρυσό. — 27. Χ. Καστρί. — 28. Αράχοβα. — 29. Δεσβίνα. — 30. Άσπρα Σπίτια. — 31. Χ. Ξεροπήγαδο. — Σημ. Εις όλα αυτά τα μέρη συνέβησαν διάφοροι πόλεμοι και κατεκάησαν, νικώντες πότε οι Τούρκοι πότε οι Έλληνες. — Ο αριθ. 32 είναι οι Τούρκοι οπού τους εκρίμνιζον οι Έλληνες από τους Βράχους του Χωρίου Βάργιανι και εχαλάσθησαν πλήθος Τούρκων.

05

πίνακας αρ. 6, Μάχη της Λαγγάδας και Κομπότι

1, 2, 3-4, 5, 6, 7

 

 

1. Άρτα. — 2. Ο Ισμαήλ Πασάς Πλιάσας εκστρατεύει κατά της Λαγγάδας με πέντε χιλιάδας στρατιωτών. — 3. Το Κομπότι, όπου ο Καραϊσκάκης και Γιαννάκης Κοταλίδας με 40 στρατιώτας πολεμίσαντες με τον εκεί Ποσάν, ενικήθησαν δις, πολεμίσαντες δε και εκ τρίτου, επληγώθη ο Καραϊσκάκης εις τους όρχεις, καθ’ ην στιγμήν ξεβρακωθείς, ύβριζε τους Τούρκους δεικνύων προς αυτούς τα νώτα του. — Μεταβάντες δε οι Τούρκοι από το Κομπότι εις Λαγγάδαν, επολέμπησαν εκεί με 73 Έλληνας και 8 συμμάχους των Τούρκους. Μετά τεσσάρων ωρών πόλεμον, τραπέντες οι Τούρκοι ει φυγήν, τους έφεραν οι Έλληνες έως τα ήμισυ του Κομποτίου, καταδιώκοντες αυτούς και φονεύσαντες περίπου 800, ελαφυραγώγησαν ικανά. — 5. Η Λαγγάδα και το Ταμπούρι των Ελλήνων. — 6. Αρχηγοί, ο Γόγο Μπακόλας, κατορθώσας το παν διά της ανδρείας και φρονήσεώς του, ο Ανδρέας Ίσκος, ο Γ. Βαλτινός, Καραγιαννόπουλος, και τα πρωτοπαλίκαρα Τσόλκας, Κασβίνης, Γ. Στράτος, Καραχρήτος, Κουτζογιάννης, Νικοκίτσος, Τσαρλάς, Γ. Κώστας, σημαιοφόρος, και λοιποί. — 7. Χ. Πέτα, όπου 200 περίπου Έλληνες, αρχηγούς έχοντες τον Σκαρμήτζον και Φλώρον, επολέμησαν και ενίκησαν, φονεύσαντες αρκετούς εχθρούς. Την ακόλουθον, σταλείσα εις τους Τούρκους μεγάλη δύναμις, ενικήθησαν οι Έλληνες, και πεσόντος του αρχηγού των Σκαρμήτζου, κατέλαβαν την θέσιν.

06

πίνακας αρ. 7, Ο πόλεμος των Βασιλικών

1, 2, 3, 5, 6

 

 

1. Θέσις των Βασιλικών. — 2. Ο Μπαϊράμ Πασσάς και άλλοι τρεις Πασσάδες, έως δέκα χιλιάδες Τούρκοι κινούνται ν’ απεράσουν από τα Βασιλικά με πλήθος ζαερίδων και πολεμεφοδίων εις αμάξας και καμήλους, και ιστάμενοι προσεύχονται κατά το έθος της θρησκείας των, και δίδει προσταγάς, και ρίπτουν τέσσαρα κανόνια, και πυροβολεί όλον το στράτευμα προς φόβον των Ελλήνων, και βαρούν τα τύμπανα, και κινούνται. Οι δε Έλληνες τους άφισαν και επροχώρησαν μέσα εις το στενόν, έως οπού εγέμωσεν όλη η θέσις. — 3. Τους καρτέρευαν ο Γκούρας, ο Γέρων Διοβουνιώτης, Ν. Πανουργιάς, Καλύβας, Μπούσγος, Ρούκης, Α. Κοντοσόπουλος, Παππά Ανδρέας, Μπήτης, Καντάς, και τους έδωσαν ένα πελέκι καλόν, και τους αφάνησαν όλως διόλου τους Τούρκους, και εφονεύθησαν και δύο Πασσάδες. Αρ. αυτών 4 — 5. Όσοι Τούρκοι εσώθησαν, ετράπησαν εις φυγήν, και οι Έλληνες κυνηγούντες τους, όλον έκοπταν Τούρκους. — 6. Ο Παππά Ανδρέας φθάσας τον Καβαλάρην τον έκοψεν. — Ο αριθμός των πολεμιστών Ελλήνων ανέβαινεν μέχρι των χιλίων επτακοσίων.

07

πίνακας αρ. 8 Πόλεμος της Τριπολιτζάς και των πέριξ αυτής χωρίων

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

 

 

1. Τριπολιτζά – 2. Συμβούλιον των Αρχηγών του Ιερατείου και οικοκυραίων περί της αλώσεως αυτής. Θ. Κολοκοτρώνης, Πετρόμπεης, Μπούρτζηνος, Κυριακούλης, Τζανετάκης, Παππαφλέσας, Νικήτας, Κολιόπουλος, Ζαΐμης, Δελιγιανέοι, Παπαρηγόπουλοι, Βλασσαίοι, Χαραλαμπαίοι, Διαμαντοπουλαίοι, Καλαμαγδαρτέοι, Μπουκουραίοι, Δικαίοι, Ιατραίοι, Κεφαλάς, Κοντακαίοι, Νοταράς, Κρεβατάς. Υψηλάντης, Μαυροκορδάτος, Γόρδον, Βάμβας, Αναγνωστόπουλος, Μπουμπουλίνα, Ζαφιρόπουλος, Αναγνωσταράς, Ζαχαρέοι, Κουμουντουρέοι, Καπετανάκιδες, Πετμεζέοι, Σοφιανόπουλοι, Ροφύος, Καρτζάς, Παπασταθόπουλος, Μεταξάς και Βαφόρης επτανήσιοι, Μελετόπουλος, Παππατζώνης, Πέτροβας Νικολόπουλος, Δ. Ζωγράφος, Μπαρμποτζέοι, Γεωργάκης και Λάμπρος και λοιποί πρωτοπαλίκαρα και οικοκυραίοι. – 3. Αρχιερείς Κορύνθου, Πατρών, Ανδρούσης, Τριπόλεως, Δαμαλών, Βρυσθένης, Ναυπλίας, Παροναξίας και Έλλους. – 4. Οι πρωσύγγελοι, ηγούμενοι και καλόγηροι Παγώνης Αρκαδίας. – 5. Ορδή Πετρόμπεϊ, Ιατράκου και άλλων. – 6. Ορδή Κολοκοτρόνη. – 7. Ορδή Δεληγιανέων. – 8. Πόλεμος του Βαλτεζίου. – 9. Πόλεμος του χωρίου Νταβιάς. – 10. Χωρίον Κερασιά και πόλεμος αυτού. – 11. Πόλεμος του χωρίου Βερβενών. – 12. Πόλεμος του χωρίου Δολιανών, όπου αφανίσθησαν οι Τούρκοι και απέλαβαν οι Έλληνες τα δύο κανόνια. – 13. Χωρίον Ρίζαις ονομαζόμενον, όπου εις αυτό έγιναν διάφοροι πόλεμοι. – 14. Χωρία του Κ¨αμπου όπου περιφέρονταν οι Τούρκοι και τα έκεγαν. – 15. Εξέρχονται οι Τούρκοι από την Τριπολιτζάν ιππείς και πεζοί και εκστρατεύουν κατά τα χωρία. – 16. Τα Τρίκορφα και γυναίκες φέρουν νερό των πολεμιστών Ελλήνων.

08

πίνακας αρ. 9, Πόλεμος συγκροτηθείς εις Άρταν

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15-17, 18, 19, 20, 21, 22

 

 

1. Η Άρτα με τον κάστρον της και με όλας της τας πέριξ θέσεις. Την Άρταν και το φρούριον τα εβάστουν ως 10.000 Τούρκοι. Κεφαλαί των Τούρκων ήταν ο Χασάν πασσάς, ο Χασνατάρης, ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, Πασιόμπεης Γιαννιώτης, Χασάν μπέρης Βεργιόνης, Ισμαήλ μπέης Κόντιζας, Μαξούταγας, Σούλτζα Κόρτζιας και άλλοι πολλοί. – 2. Το Σαράγιον και την Παρηγορίτζα την εβαστούσεν ο Ισμαήλ πασσάς Γιαννιώτης και είχεν επάνω και κανόνια. Έγινε σχέδιον να υπάγωσιν εναντίον των οι Έλληνες. – 3. Επήγαν και έπιασαν το Μαράτ και ντζιαμί καρσί από την Άρταν έως 3.000 Κεφαλαί αυτών ο Νότης, Καραϊσκάκης, ο Μάρκος, ο Γ. Δράκος, ο Βέικος Τζαβελαίοι, Γ. Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί. Κεφαλαί Τουρκικαί οπού ήσαν με ημάς ήτον εκεί Άγο Βασιάρης, Σουλεϊμάν Μέτος και ο υιός του Μουρτοτζάλη. – 4. Ο ονομαζόμενος Προφήτης Ηλίας. Επήγαμεν όσοι ήμεθα εις το Κομπότι και Πέτα εκεί έως 1.000. Κεφαλαί αυτών ο Γώγος, Α. Ίσκος, ο Βαρνακιώτης, Τζόγκας, Κατζικογιάννης, Γρίβας, Βλαχόπουλος, Γ. Βαλτινός και άλλοι πολλοί αξιωματικοί. – 5. Επήγαν οι Τούρκοι εις το Μαράτ, χάλασαν τους Έλληνας. – 6. Εκλείσθησαν μέσα εις το ντζιαμί ο Καραϊσκάκης και ο Μάρκος και άλλοι και επολέμησαν· και ξαναγύρισαν οι Έλληνες και εχάλασαν τους Τούρκους. – 7. Οι τζακισμένοι Τούρκοι γυρίζουν οπίσω εις την Άρταν. – 8. Εδιόρισαν 300 στρατιώτας Έλληνας, κεφαλαί αυτών ο Μάρκος, Καραϊσκάκης, Βέικος, Μουρτοτζάλης, Μέτος, Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί, να πάνε να πιάσουν το Μουχούστ και τους Μύλους. – 9. Από τον Άγιον Ηλίαν διόρησαν 100 Έλληνας να πιάσουν τους Αγίους Αποστόλους και την Οδηγήτριαν, οπού την βαστούσαν οι Τούρκοι. Κεφαλαί αυτών των εκατόν ο Νάση Φωτομάρας και ο Μακρυγιάννης. – 10. Πηγαίνοντας οι τριακόσιοι δια την θέσιν τους, εβγήκαν οι Τούρκοι πεζοί και ιππείς με κανόνια εναντίον των· οι Έλληνες έβγαλαν τα σπαθιά και πετζόκοψαν αρκετούς και τους πήγαν έως το Σαράγιον κυνηγόντας. – 11. Οι εκατόν Έλληνες οπού διορίσθησαν από τον Άγιον Ηλίαν έπιασαν την θέσιν Αγίους Αποστόλους. Πριν τακίσωσι οι εις τον αρ. 10 Τούρκοι ήλθεν και εις τους Αγίους Αποστόλους μια τουρκική δύναμις έως 1.000 και πολεμούντας τους νικήσαμεν και τους εβάλαμεν εμπρός, και με αυτό το τζάκισμα άφησαν και την Οδηγήτριαν και προχωρώντας μέσα άφησαν οι Τούρκοι και την Παρηγορίτζα· και επροχωρήσαμεν εμείς μέσα εις την χώραν. – 12. Οι Τούρκοι οπού ήλθαν εις τους Αγίους Αποστόλους. – 13. Τους ετζακίσαμεν. – 14. Οδηγήτρια. – 15. Το μοναστήριον η Φανερωμένη και απέξω και Πόρτες λεγόμεναι. – 16. Και το Βαστούσεν ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, εδιορίσθη δε ο Γώγος και άλλοι και τους πολέμησαν ανδρείως και γενναίως και τους ετζάκισαν και απ’ αυτά τα μέρη. Και εμπήκαν τα Ελληνικά στρατεύματα όλα μέσα και πολιόρκησαν τους Τούρκους δέκα εξ ημέρας, έως τον αρ. 17. Επολεμούσαμεν δε νύκτα και ημέραν. Εσκοτώθησαν Τούρκοι αρκετοί, Έλληνες ολίγοι. – 18. Το χωρίον Πέτα· πρωτήτερα από τους άνω οπού είπαμεν πολέμους ήλθαν οι Τούρκοι εις το Πέτα, Σεφτή παασάς, Ιακόβης, Χασνατάρης, Ισμαήλ πασσά Πλιάσας, Χασάν πασσάς, Ισμαήλ πασσάς Γιαννιώτης, Χασάν Βεργιόνης, Σούλτζε Κόρτζιας και άλλοι πολλοί έως 7.000. Την θέσιν του Πέτα την εβάστασαν έως 300 Έλληνες, κεφαλή ο Γώγος, ο Σταμούλη Μελισιάδας με τους Βαλτινούς και ο Τζέλιος με ολίγους Ξερομερίτας· ήταν και ο Μακρυγιάννης. Επιάσθη ο πόλεμος πολλά πρωί και διήρκεσε έως το δηλινόν· και τους πήραν εμπρός οι Έλληνες και τους πήγαν κυνηγώντας τους έως το ποτάμι· και εσκοτώθησαν αρκετοί. – 19. Εξαναπήγαν οι Τούρκοι εις του Πέτα και πολέμησαν με τους Φιλέλληνας και εχαλάσθησαν. – 20. Η θέσις της Σπλάνταζς. Πήγαν οι Έλληνες και την έπιασαν έως 700, Κεφαλάς, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Κϊτζιος, Μισολογγίται, Γεράσιμος Φωκάς με τους Επτανησίους, Βέικος και Ζώης και οι καραβοκυραίοι με τα καράβια τους. – 21. Βώκος, Λάζαρος, Μαρούκας. Τούρκοι έως τρεις χιλιάδαες· κεφαλή ο Κιαχαγάμπεης και άλλοι. Έγεινεν πόλεμος πεισματώδης· εσκοτώθησαν από το εν μέρος και από το άλλο, εσκοτώθη και ο Κυριακούλης. – 22. Χωρίον του Σουλίου. – 23 Κομιζάδες, στράτα των Ιωαννίων. – 24. Χάνιον. – 25. Γέφυρα της Άρτας. – 26. Ποταμός. – 27. Περιβόλια. – 28. Περιβόλι της Μητροπόλεως και πύργος· τον βαστούσεν ο Μαξούταγας· και εσκοτώθησαν από τους Έλληνας και ο υιός τους Μουρτοτσάλη. – 29. Κάτω Παναγιά. – 30. Χωρίον Καμένο. – 31. Κεραμάτες. – 32. Κωστακοί. – 33. Χωρίον Γρεμενίτζα και Άγιος Παντελεήμων. – 34. Βλαχιόραινα. – 35 Θεοτοκίον. – 36. Άγιος Θεόδωρος. – 37 Καμμένο Τζαμί. – 38. Ανεμόμυλοι.

09

πίνακας αρ. 10, Μάχη πρώτη των Αθηνών

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

 

 

1. Η Ακρόπολις των Αθηνών, όπου την εκρατούσαν οι εντόπιοι Τούρκοι. – 2. Ο Σαρπετζές· ομοίως τον εκρατούσαν οι Τούρκοι. – 3. Οι Έλληνες εις τα ταμπούρια των και πολεμούν τους Τούρκους. – 4. Οι Έλληνες έβαλαν τας σκάλας και ορμώντες εμβήκαν και εκυρίευσαν τον Σερπετζέν λεγόμενον. – 5. Οι Έλληνες και Τούρκοι ανακατώθησαν κα σκοτώνονται. – 6. Αι γυναίκες περιποιούνται τους άνδρας των και τα τέκνα των και συγγενείς των. – 7. Μέρος οικιών των Αθηνών, η Πύλη του Ανδριανού και αι στήλαι του Ολυμπίου Διός. – 8. Το Σέντζος.

10

πίνακας αρ. 11, Μάχαι Άργους, Αγιονορίου και Κορίνθου

1, 2-3, 4, 5, 6

 

 

1. Η Κόρινθος, από την οποίαν απερνά ο Δράμαλης με είκοσι χιλιάδες· επάνω, όχι κάτω· και εμβήκεν εις τον κάμπον του Άργους και Ναυπλίας και από Ναύπλιον έστρεψεν εις Άργος η μάχη με τους εκεί ευρεθέντας Έλληνας, Θ. Κολοκοτρώνην, Νικήταν, Υψηλάντην, Χατσή Χρήστον, Κολιόπουλον, Γιατράκον, Στάικον, Φλεσέους, Χελιώτην, Ν. Σταματελόπουλον, Τσοκρέους, Οικονομέους, Πάνον, Κακάνη, Νεζέους, Νταγρέν, Γιουρούκηδες, Κρεββατάν, Αγαλλόπουλον, Ν. Λάμπρον, Ν. Κρανιδιώτην, Σταμάτην, Κόλιαν, Κώνσταν Σουλιώτην, Χατσήν, Δ. Ζωγράφον και λοιπούς συναγωνιστάς. Ενικήθησαν οι Έλληνες, και εσκοτώθησαν πλην πολλά ολίγοι, ωσαύτως και εκ των Τούρκων. 2. Εντός της Ακροπόλεως του Άργους εκλείσθησαν τότε ο Υψηλάντης και ο υιός του Κολοκοτρώνη, και του Πετρόμπεη, και άλλοι τριακόσιοι και πολεμήσαντες μερικάς ημέρας, έφυγον δια νυκτός. Μετά παρέλευσιν καιρού εδιαλύθη το στράτευμα των Τούρκων, και θέλοντες ν’ απεράσουν από την θέσιν των Δερβενακίων, (3) την οποίαν είχαν προκαταλάβη ο Νικήτας και οι λοιποί οπλαρχηγοί, επροξένησαν την μεγίστην εκείνην φθοράν εις τους Τούρκους. 4. Αι γυναίκες έφερον νερόν να πίνουν οι πολεμισταί. 5. Χωρία Άργους. 6 Ναύπλιον με Παλαμήδι.

11

πίνακας αρ. 12 Η μάχη των Ελλήνων εις Καρπενήσι και Καλιακούδα

1, 2, 3, 4-8, 9, 10, 12, 13, 14

 

 

1. Το Καρπενήσι. – 2. Αι σκηναί των Τούρκων. – 3. Η κατεχομένη από τους Τούρκους μάνδρα από τον Σκονδριάμπασσα και Τσελατίμπεη και επιλοίπους αξιωματικούς με 6.000, οι οποίοι κατείχον όλας τας θέσεις. – 4. Στο Τρανό Χωριό επήγαν οι Έλληνες, ο Μάρκος Μπότζαρης, Σγούρης, Τζαβέλας, Γιαννούσης Πανομάρας, Ν. Κοντογιάννης, Δήμο Κίτζος, Γιοτασσαίοι, Χρήστος Τζαούσης, Βασίλης Γάνιας και άλλοι πολλοί έως 2.000. Ακολούθως επήγαν διά νυκτός εναντίον των Τουρκών και πολεμήσαντες ανδρείως εφονεύθησαν αρκετοί και από τα δύο μέρη, εξ ων και ο Μάρκο Μπότζαρης. Έπειτα μεταβάντες οι Έλληνες εις Καλιακούδα, (5) και οχυρωθέντες εις τρία ταμπούρια (6, 7, 8) αντεστάθησαν εις τους πολυαρίθμους εχθρούς, αλλά τελευταίον ενικήθησαν. – 9. Το όρος Βελούχι με την κούλιαν περιηγητού τινός. – 10. Το όρος Χελιδόνα. – 12. Το Μικρόν Χωρίον. – 13. Οι Τούρκοι οπού επήγαν και εχάλασαν τους εις τα 6, 7, και 8 αριθμούς Έλληνας. – 14. Ο ποταμός.

12

πίνακας αρ. 13, Πολιορκία και μάχαι των Ναβαρίνων

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

 

1. Το Νεόκαστρον οπού το πολιορκούσεν ο Ιμπραήμ με όλας του τας δυνάμεις στεριάς και πελάγου. – 2. Αι σκηναί του Ιμπραήμ. – 3. Στράτευμα του Ιμπραήμ οπού πολεμεί το Νεόκαστρον με κανόνια, μπόμπες, γρανάτας και λιανοτούφεκα. – 4. Η Αρκαδιά, τα Φιλιατρά και οι Γαργαλιάνοι, οπού τους βαστούσεν ο Μακρυγιάννης. – 5. Όντας ο Μακρυγιάννης εις τους Γαργαλιάνους, επήγεν ο Κατζής Μαυρομιχάλης (όστις ήτον εις το Κάστρο) και του είπεν ότι· Οι πολιορκημένοι με έβγαλαν από μέσα να υπάγω εις τας Χώρας και επήγα, όπου ήτον ο Κουντουριώτης με όλους τους οπλαρχηγούς, έως 15.000 στράτευμα, και να στείλη να πιάση τους Παλαιοναβαρίνους δια να μη τους πιάση ο εχθρός κα κινδυνεύσωμεν. Αφού του είπα, δεν ηθέλησε κανείς να τους πιάση. ήλθον και εις εσέ (Μακρυγιάννη) και σου το λέγω, και ό,τι μου ειπής να ειπώ των πολιορκουμένων. Εγώ, λέγει ο Μακρυγιάννης, παίρνω το σώμα μου και υπάγω και τους πιάνω· και αμέσως κινώ. – 6. Ο Μακρυγιάννης με το σώμα του και με πολλά ολίγους Αρκαδίους (κεφαλή αυτών Αναγ. Παπατζόρης), το όλον έως 350 άνθρωποι, βαστεί την θέσιν Ναβαρίνους. – 7. Ο Παππατζόρης με τους Αρκαδίους έπιασαν το στενόν. – 8. Την άλλην ημέραν πολλά πρωί ήλθαν οι Τούρκοι πεζοί και καβαλλαρία και επέρασαν από το γεφύρι του Βιβαρίου και εκροτήθη ο πόλεμος και διάρκεσεν έως 5 ώρας· και με μεγάλην γενναιότητα οι Έλληνες τους οπισθοδρόμησαν από το γεφύρι πίσω πολεμούντες και ύστερα αναχώρησαν. Εσκοτώθησαν Τούρκοι πολλά ολίγοι, Έλληνες δε ελαβώθησαν τρεις. Επανήλθον και την άλλην ημέραν και δεν είχον όρεξιν διά πόλεμον· και έγινεν μόνον ακροβολισμός. – 9. Ύστερον από ολίγας ημέρας επροσκάλεσαν τον Μακρυγιάννην οι κλεισμένοι να υπάγη μέσα, και πηγαίνει με 116 άνδρας, τους δε λοιπούς τους άφησεν εις την ιδίαν θέσιν (ήτον το μέγα Σάββατον). – 10. Την Δευτέραν της Λαμπρής κινείται ο Ιμπραήμης να υπάγη να χαλάση τους ολίγους οπού άφησεν ο Μακρυγιάννης εις τους Ναβαρίνους. Τότε βιασμένοι οι πολιορκούμενοι, ο Βελέντζας, ο Στέφος και άλλοι πολλοί και ο ίδιος ο Μακρυγιάννης εβγήκαν εναντίον των εχθρών εις τα κανονιοστάσιά των και εφόνευσαν αρκετούς· και εβιάσθη ο Ιμπραήμης να γυρίση οπίσω. Εσκοτώθησαν και λαβώθησαν Έλληνες. – 11. Ο Ιμπραήμης έστειλε να παραδώσωσιν οι Έλληνες το Κάστρον, και αφού δεν ηθέλησαν έβαλεν εις τα καράβια του στρατεύματα και πολεμώντας έκαμαν έξοδον εις την Σφακτηρίαν και εχάλασαν τους Έλληνας· επνίγησαν και εσκοτώθησαν περίπου από 900 Έλληνας, και έπειτα επήραν και τους Παλαιοναβαρίνους. – 12. Η Σφακτηρία με τους Έλληνας σκοτωμένους καιπνιγμένους. – 13. Ο Τζαμαδός, ο Αναγνωσταράς, Σίμος Σαΐνης και άλλαι κεφαλαί οπού εχαλάσθησαν εκεί. – 14. Το καράβι του Τζαμαδού με τον Μαυροκορδάτον και ο Σακτούρης βγαίνει πόλεμον. – 15. Καράβια Ελληνικά. – 16. Οι φρεγάτες εμπουκάρησαν μέσα και πολεμούν το κάστρο. Αφού τα αναγκαία του κάστρου εσώθησαν και κατ’ εξοχήν το νερόν, έστειλαν τον Μακρυγιάννη και έκαμεν συνθήκας με τον Ιμπραήμην και εμβαρκαρίσθησαν. – Αι Χώρες και ο Κουντουργιώτης με τους Έλληνας εκάθουντο εκεί. Οι πολιορκημένοι Γ. Μαυρομιχάλης, Ιω. Μαυρομιχάλης (όστις εκσοτώθη), Π. Γιατράκος, Δ. Σακτούρης, Ν. Λάμπρος, Κρανιδιώτης, Καλλέργηδες, Γαρδικιώτης, Σ. Λιβαδίτης, Γ. Βελέντζας, Στέφος, διάφοροι φιλέλληνες, Φωκαίοι και επίλοιποι αδελφοί, οπού δεν ενθυμούμαι, και ο Μακρυγιάννης.

13

πίνακας αρ. 14, Μάχη των Μύλων της Ναυπλίας

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8-9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

 

 

1. Οι Μύλοι της Ναυπλίας. – 2. Το σπίτι οπού εκρατούσε ο Μακρυγιάννης με το σώμα του. – 3. Το σπίτι οπού εβαστούσεν ο Υψηλάντης με τους ανθρώπους του. – 4. Το σπίτι οπού εβαστούσεν ο Χ. Στεφανής και άλλοι. – 5. Θέσις οπού εκρατούσεν ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης και Χ. Μιχάλης με το σώμα του. – 6. Ο κήπς και οι πύργοι αυτού. – 7. Το τακτικόν του Ιμπραήμ πολλά πρωί την άλλην ημέραν εκυρίευσεν τον κήπον και τους πύργους, αναχωρημένη η Ελληνική βάρδια από πρότερον. – 8. Βλέποντάς τους ο Μακρυγιάννης οπού εκυρίευσαν την θέσιν του κήπου, επήρε το σώμα του και περνάναι από την πόρταν του Μύλου και από τα τείχη του νερού και τους βάρεσεν από τα όπισθεν, και βιασμένον το τακτικόν έστρεψεν εις τα οπίσω· και έβαλαν τα όπλα των εις την γραμμήν και εξεμεσημέριασαν εις τον αρ. (9). – 10. Προς το δειλινόν εξαναπήγεν ο Μακρυγιάννης με το σώμα του και τους έδωσεν αιτίαν και εκνήσθησαν εκ δευτέρου οπίσω κα εξανακυρίευσαν την ιδίαν θέσιν του κήπου. – 11. Εις τον ίδιον καιρόν εκινήθησαν και οι κολώνες από το Παλαιόκαστον, οπού ήτον με τον Ιμπραΐμη, και εμβήκαν όλαις εις τον κήπον. – 12. Ο Υψηλάντης με τους Κρήτας και με το σώμα του έπιασαν τον μύλον τον μικρόν. – 13. Οι Έλληνες με τα τρία μυστικά τους εκτύπησαν γενικώς και τους εχάλασαν τρεις φορές τους Τούρκους και εκέρδισαν την θέσιν. Έγινε σκοτωμός εις τους Τούρκους και λαβωμένοι και σκοτομένοι περίπου των 500. Από δε τους Έλληνας εσκοτώθη ένας μόνο από το σώμα του Μακρυγιάννη λεγόμενος Κατζούδας και επληγώθη άλλος ένας και ο Μακρυγιάννης. Το όλον των Τούρκων ήτον έως 7.000. Οι Έλληνες οπού ήτον από το πρώτον εκεί ήτον έως 250. Ακολούθως ήλθεν ο Λιακόπουλος με άλλους 40 και ευρέθη εις τον τρίτον πόλεμον. Έπειτα ήλθεν ο Κάρπος με 60 ανθρώπους εκ του Ελληνικού Τακτικού. – 14. Η φεργάτα του Ντερινή όπου ήτον εκεί αραγμένη. 15. Όσα καΐκια ήταν εκεί τα εδιώξαμεν πρότερον δια να μη φύγουν οι Έλληνες. 16. Η φεργάδα του Ντερινή επεριποιήθη αρκετά τους Έλληνας και μάλιστα τους πληγωθέντας οι ιατροί αυτή. (Πήγαν τον Μακρυγιάννην εις την φρεγάταν και του έκαμαν μεγάλας περιποιήσεις.)

14

πίνακας αρ. 15 Διάφοραι πολιορκίαι του Μεσολογγίου

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12

 

 

1. Το Μεσολόγγιον με τας ντάπιας του και γέφυράν του, όπου το επολιόρκει ο αρχιστράτηγος του Σουλτάνου Κουτάγιας με διαφόρους πασάδες και αξιωματικούς και ο Ημπραΐμης με το τακτικόν, πεζούς, ιππείς, με τα κανόνια τους. 2. Το Μεσολόγγιον και τα στρατόπεδα των Ελλήνων. – 3. Οι πόλεμοί του. – 4. Τα καράβια των Τούρκων. – 5. Η Κλύσοβα οπού έγινεν σημαντικός πόλεμος. – 6. Τα πλοιάρια με τους Τούρκους οπού επήγαιναν εναντίον των και εσκοτώνοντο. – 7. Το Βασιλάρι οπού το κυρίευσαν τα δύο καράβια. 8. Δύο Ελληνίδας έπιασεν ένας Τούρκος και αυτές του αντιστάθηκαν και τον έπιασαν από τα γένεια, όταν μπήκαν μέσα οι Τούρκοι. – 9. Όταν μπήκαν οι Τούρκοι μέσα, οι Έλληνες έβαλον φωτιά εις τον τζιμπιχανέ και εκάησαν οι λαβωμένοι, οι άρρωστοι και αρκετά γυναικόπαιδα. – 10. Παλαιόκαστρον και τα υψηλά μέρη οπού επήγαιναν οι Έλληνες προς βοήθειαν των άλλων (Ελλήνων). – 11. Οι αρχηγοί οπού ήτον εις αυτάς τας πολιορκίας του Μεσολογγίου, εις το πρώτον Μαυροκορδάτος, Μποτζαραίοι, Κ. Χορμόβας, Στουρνάρης, Τζαβελαίοι, Ισκαίοι, Δ. Μακρής, Λιακατάς, Σωτηρόπουλος, Στάικος, Τζογκαίοι, Δρακαίοι, Νταγκλαίοι, Λαμπροβέικος, Γ. Κίτζος, Κοντογιανναίοι, Νικήτας, Σίψας, Μανιάτμπεης, Καλύβας, Ρινιάσας, Σαδήμας, Ντεληγιώργης, Ρουκάς, Οικονομαίοι, Κοτζικαίοι, Καψαλαίοι, Ντατζικαίοι, Ρούτσος, Γριβαίοι, ο Δεσπότης Ρογγών, Λεπενιωταίοι, οι αγαθοί φιλέλληνες Μάγερ, Λορμπιών και λοιποί, Χ. Πέτρος, Βάγιας, Μήλιος, Τζόλκας, Μπαρλαίοι, Ν. Σούτος, Γεροθανασαίοι, Βαλτιναίοι, Στάμηδες, Καρβουναίοι, Τρικουπαίοι, διάφοροι Επτανήσιοι, Πεταλούδας, Καραγιανναίοι, Καλογεραίοι, Βεντραμαίοι, Μαντούρας, Παλαμάδες, Καπραίοι, Βαλβαίοι και λοιποί αγωνισταί οπού δεν ενθυμούμαι. – 12 Μυστικά τουρκικά.

15

πίνακας αρ. 16, Πόλεμος των Ελλήνων εις Ράχωβα

1, 2, 3, 4, 5, 6-7, 8, 9, 10

 

 

 

1. Η Ράχωβα. – 2. Το μοναστήρι Αγ. Γεώργιος, όπου διέταξεν ο Καραϊσκάκης και κατέλαβεν ο Γαρδικιώτης και Γεώργιος Βάγιας τας θέσεις με 200 περίπου Έλληνας. – 3. Ο Μουστάμπεης και ο Κιαχαγιάμπεης με 4.000 Τούρκους έκλεισαν αυτούς εις τας οικίας και μοναστήρι. – 4. Ο Καραϊσκάκης προφθάσας τους Έλληνας με ικανή δύναμιν έως 1.600· ο Νικήτας Λάμπρος Βέικος, ο Χελιώτης, Γ. Δράκος, Γιαννούσης, Ρούχκης, Χατζή Πέτρος, Μακρής, Νάκος Δυοβουνιώτης, Κομνάς, Κοντοσόπουλος, Μπούασγας, Μ. Τριανταφυλλίνας, Γ. Τζαβέλας, Διαμάντης Ζέρβας, Γιάννης Μπαρακτάρης, Νάσης Νίκας, Φαρμάκης, Ξύδης κλπ. έως 1.600, επολέμησαν τους εχθρούς ολίγας ημέρας, έπειτα ενθαρρυνθέντες από τας νίκας των, ωφελούμενοι και από την δριμύτητα του χειμώνος εφόνευσαν και κατέσφαξαν σχεδόν όλους τους εχθρούς με τους δύο αρχηγούς των, τον Μουστάμπεην και Κιαχαγιάμπεην, τους οποίους έκοψαν οι δύο Έλληνες. – 5. Πολλοί των Ελλήνων στρατιωτών κόπτοντες τους Τούρκους έφεραν τας κεφαλάς των εις τον Καραϊσκάκην. – 6. - 7. Τελευταίον επισωρεύσαντες τας κεφαλάς των εχθρών εις τι μέρος έκτισαν με αυτάς δύο πύργους. – 8. Το ταμπούρι των Τουρκών. – 9. Αι κορυφαί του Παρνασσού. – 10. Ο ποταμός.

16

πίνακας αρ. 17, Μάχη εις Ανάλατον

Σχόλιο, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-11, 12, 13, 14, 15, 16, 17

 

 

Πόλεμος όταν πήγαν οι Έλληνες προς βοήθειαν των πολιορκουμένων εις Ακρόπολιν των Αθηνών, ολιγώτεροι των 2000 και ασύμφωνοι κατά το σχέδιον οπού είχον, όπου ήτον δια να πιάσουν την θέσιν Κεφαράπη, λεγομένην Ανάλατος· δια νυκτός εβγαίνοντες εις τους Τρεις Πύργους ο Βάσιος, ο Καλλέργης και ο Μακρυγιάννης με τα σώματά των (ενώ οι άλλοι αρχηγοί ήταν μέσα εις τα καράβια) έκριναν εύλογον οι τρεις, διότι ανέτειλεν ο ήλιος και δεν ήτον καιρός να εκτελεσθή το σχέδιόν των, και απεφάσισαν να φθειάσωσιν ταμπούρια σιμά της θαλάσσης εις την ράχην και βγαίνοντες και οι άλλοι οπλαρχηγοί με τα σώματά των, οπού ήτον ακόμη μέσα εις τα καράβια, να μείνωσι και αυτοί εκεί να συγκροτηθή ο πόλεμος, και έβλεπεν καθείς την τύχην του ή δια εμπρός ή δια οπίσω. Εβγήκεν ύστερον ο Χριστόδουλος Παριώτης· του άρεσεν και αυτού η γνώμη των τριών και εμείναμεν σύμφωνοι και έπασεν τους Τρεις Πύργους. Αφού βγήκαν οι άλλοι οπλαρχηγοί δεν τουν έρεσεν η γνώμη μας· εκινήθησαν δια τα εμπρός και άρχισεν ο καθείς να φτιάνη ταμπούριον ως φαίνονται· ένα μέρος του στρατεύματος επήγεν και έκαμεν το ταμπούριον. – 1. Ο Μακρυγιάννης παρετήρησε την θέσιν ότι είναι στραβή, τους έδειξεν να το κάμωσιν εις το μέρος. – 2. Και άρχισαν και εχαράκωσαν το μέρος εκείνο ως φαίνεται σήμερον. Εις αυτό το αναμεταξύ έλειψεν ο Μακρυγιάννης διότι υπήγεν να φέρη πολεμοφόδια και τα κανόνια, και τότε άφησαν αυτό το ταμπούρι και ήλθον εις το ταμπούρι αρ. 1. Ο εχθρός θεωρήσας τας θέσεις εκινήθη να κτυπήση αυτό το ταμπούρι· διά αυτήν την αιτίαν επήγεν εις βοήθειάν των ο Βέικος, ο Γ. Δράκος, ο Γ. Τσαβέλας, ο Καλλέργης με στρατιώτας παρμένους από όλα τα σώματα και με ιδικούς των. Οι εχθροί ήταν έως 1000 ιππείς και 5000 πεζοί. Οι Έλληνες οπού ήσαν εις αυτό το ταμπούρι έως 350, έπεσαν οι Τούρκοι απάνω των και με την πρώτην ορμήν τους εχάλασαν· επομένως τα οπισινά ταμπούρια βλέποντα το χάλασμα του πρώτου ετζάκισαν, ακολούθως ετζάκισαν και τα άλλα οπού ήτον πλησιέστερα. – Αριθ. 3 ταμπούρι του Γ. Νοταρά. – 4. Απόσπασμα του Μακρυγιάννη και το ίδιον ταμπούρι του. – 5. Το τακτικόν σώμα και κανόνια. – 6. Του Π. Νοταρά και Θ. Ντούσια. – 7. Του Βάσσου. – 8. Του Κ. Μπότζαρη. – 9. Των Ζερβάτων. – 10 και 11. Κρητικοί, Ντερβενοχωρίται και από άλλα διάφορα μέρη. – 12. Χαλασμός Τούρκων και Ελλήνων. Έλληνες εσκοτώθησαν περίπου των 800 και Τούρκοι αρκετοί, όμως εκέρδισαν. – 13. Τούρκικον στράτευμα. – 14. Ο Κιουτάγιας και οι αξιωματικοί του. – 15. Ο ελαιώνας. – 16. Η Ακρόπολις.

17

πίνακας αρ. 18, Μάχη του Πειραιώς

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17-19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31

 

1. Ο Φαληρεύς. – 2. Πειραιεύς, το σκάλωμα, το μοναστήρι και ο λυμήν με τα (Ελληνικά) πλοία και η Ελλάς φρεγάδα, ο Ναύαρχος Μιαούλης, και το βαπόρι οπού ήταν ο Άστιγξ μέσα, οι Μύλοι και ο λυμήν Μουνιχίας. – 3. Πσσαά λιμάνι με το βαπόρι και καράβια οπού εξεμπαρκαρίσθησαν οι Έλληνες και έπιασαν τον Φαληρέα δυναμώσαντές τον με κανόνια, μπόμπες και γρανέτες. Αρχηγός ο Γόρδων, το τακτικόν σώμα, 400 άνθρωποι, κεφαλή των ο Ιγγλέζης, Γ. Νοταράς με 600, ο Μακρυγιάννης με 500 Αθηναίους και άλλους, και οι Καλλέργηδες. – 4. Ταμπούρια Ελληνικά πολεμούν με τους Τούρκους οπού βαστούσαν αυτάς τα θέσεις. – 5. Ταμπούρια τουρκικά με τα κανόνια των. – 6. Άλλη δύναμις των εχθρών ερχομένη κατά των Ελλήνων πολλά μεγάλη, και αφού επολέμησαν αρκετάς ώρας εσκοτώθησαν υπέρ του 600 Τουρκών και ελαβώθη και ο πασσάς, όστις απέθανεν εις την Εύριπον. (Καθημερινώς εγίνοντο πόλεμοι επ’ αυτών των θέσεων και ενικώντο οι Τούρκοι). – 7. Θέσις των Μποστανίων εστείλαμεν και την έπιασαν. Έλληνας 200. Κεφαλή αυτών Γ. Σκουρτανιώτης, Μπεκιάρης, Σπύρος Δοντάς,  8. Επήγαν Τούρκοι πεζοί και ιππείς με κανόνια να κερδίσουν την θέσιν αυτήν αρκετοί, και επιάσθη ο πόλεμος πρωί και διάρκεσεν έως το γεύμα. Εστείλαμεν και άλλον μιντάτι τον Χελιώτην και Π. Σωτηρόπουλον με 150 και εσκοτώθησαν Τούρκοι περίπου από χίλιοι και Έλληνες ο Μπεκιάρης και άλλος ένας. – 9. Οι εις το φρούριον πολιορκημένοι μη ημπορούντες να μάθουν από τους έξω αν θα υπάγωσιν προς βοήθειάν των ή όχι, έγβαλαν έναν άνθρωπον με εν περιστέριον του κάστρου και το φόρτωσαν οι απέξω γράμματα και το έστειλαν. – 10. Ήλθον και άλλα μιντάτια Ελληνικά εις τον Πειραιά Κρανιδιώται, ο Πέτας, Υδραίοι, Σπετζιώται, Κρήτες το όλον 1500. – 11. Θέσις Κερατζίνι πιασθείσα από τον Καραϊσκάκην και λοιπούς οπλαρχηγούς, Βάσσον, Γαρδικιώτην, Π. Νοταράν, Ρούκην, Χ. Πέτρον, Βάγιαν, Θ. Ντούσιαν, Χ. Μιχάλην με το ιππικόν, Γιαννούσην, Φαρμακαίοι και άλλοι αξιωματικοί. – 12. Μετόχιον οπού εκλείσθησαν 200 άνθρωποι κατά διαταγήν του Καραϊσκάκη· κεφαλή των ο Γαρδικώτης, ο Ρούκης, Ντούσιας, Φαρμακαίοι, Βάγιας. – 13. Τούρκοι πεζοί και ιππείς με κανόνια επήγαν και τους επολέμησαν, αντεπολέμησαν δε και οι κλεισμένοι ανδρείως· επήγε δε και ο Καραϊσκάκης με τους αξιωματικούς και Έλληνας και τους χάλασαν τους Τούρκους. Σκοτώθησαν από τους Τούρκους περίπου των 700 και πολλά ολίγοι Έλληνες. – 14. Επήγεν εις την θέσιν Κερατζινίουο Γκενεράλ Τζιούρτζης Κόχραν, Τζαβελαίοι, Μποτζαραίοι, Ζερβάτες, Δρακαίοι, Νικήτας, Γενναίος, Σισίνης, Πετιμεζαίοι και άλλοι πολλοί, ήτον δε οι Έλληνες εις Κερατζίνι και Πειραιά έως 11.000. – 15. Ταμπούρι Νοταρά. – 16. Ταμπούρι του Μακρυγιάννη και τακτικών. – 17. Άλλα δύο ταμπούρια του Μακρυγιάννη. – 18. Του Βλαχόπουλου και Βεσσαρίου. – 19. Του Βάσσου. – 20. Ταμπούρι Τζαβέλα και λοιπών. – 21. Ταμπούρι διαφόρων Σουλιωτών. – 22. Του Π. Νοταρά και άλλων. – 23. Ταμπούρι διαφόρων Ελλήνων. – 24. Ταμπούρι του Χ. Πέτρου και Βάγια και επιλοίπων. – 25. Ταμπούρι του Γενναίου και επιλοίπων. – 26. Σκηνή του Καραϊσκάκη. – 27. Εξ ταμπούρια των Τουρκών. – 28. Εκεί όπου εφονεύθη ο Καραϊσκάκης πολεμών. – 29. Τούρκοι πεζοί και ιππείς. – 30. Ο Κιουτάγιας με διαφόρους πασιάδες και αξιωματικούς. – 31. Οι φιλέλληνες και το τακτικόν σώμα.

18

πίνακας αρ. 19, Πολιορκία των Αθηνών (κατά το 1827)

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14

 

 

1. Πολιορκία των Αθηνών και της Ακροπόλεως και καθημερινοί πόλεμοι εις διάστημα ενός έτους, έως ότου έπεσεν η Ακρόπολις, οπού ήτον επολιορκουμένη από τον Κιουτάγιαν με όλας του τας δυνάμεις. – 2. Ακρόπολις οπού την οποίαν εκρατούσαν οι Έλληνες και οι φιλέλληνες με το τακτικό. – 3. Τα χαρακώματα και κοφίνια, οπού μας επολεμούσαν οι Τούρκοι με τα λιανοτούφεκα και τους επολέμουν και από μέσα. – 4. Τα κανόνια οπού είχον οι Τούρκοι ομού και μπόμπες και γρανέτες από την Αγιομαρίνα και Σέντζος έως εις τας στήλας του Ολυμπίου Διός· και μας επολέμουν νύκτα και ημέρα· το ίδιον και ημείς. – 5. Όσοι οπλαρχηγοί, αξιωματικοί και Έλληνες, κυριευθείσης της πόλεως κλεισθήκαμεν μέσα έως 800 άνθρωποι· αι κεφαλαί Γκούρας, Ευμορφόπουλος, Κατζικογιανναίοι, Φωκαίοι, Παππακώστας, Νταβοραίοι, Λίτζας, Κώστας Λαγουμιτζής, Συμερών Ζαχαρίτζας, Νερούτζος, Καψορράχης, Δανίλης· Δημογέροντες Σ. Ζαχαρίτζας, Βλάχος Στουρής, Ν. Καρώρης, Σεραφείμε, Σουρμελής και άλλοι πολλοί οικοκυραίοι και στρατιωτικοί και ο Μακρυγιάννης. – 6. Οι Αθηναίοι και εν μέρος του Γκούρα εφύλαττον απέξω και οι Νταβαραίοι από την πρώτην πόρταν του κάστρου έως το Λιοντάριον. – 7. Εις την σπηλαίαν εφύλαγαν ο Μορφόπουλος και Παππά Κώστας. – 8. Εις το Πορτάκι εφύλαγεν ο Καψορράχης με Αθηναίους. – 9. Από μέσα εις το Σαρπετζέ, Ε. Ζαχαρίζας με τους Αθηναίους και ο Ευστάθιος Κατζικογιάννης, και το σώμα του Λαγουμιτζή. – 10. Απέξω από τον Σερπετζέ, ο Μακρυγιάννης με το σώμα του και επληγώθη έμπροσθεν εις τον λαιμόν και εις το κεφάλι (επειδή εις την ιδίαν θέσιν ήτον τα λαγούμια των Ελλήνων και Τούρκων). – 11. Η θέσις του Γκούρα, όπου και εφονεύθη. – 12. Εμβήκεν δεύτερον μιντάντ Έλληνικόν ο Ν. Γκριζιώτης, ο Μαμούρης, ο Μητρολέκκας, Τριαντάφυλλος Τζουράς, Τόλιας και Ντεληγιώργης έως 200 άνθρωποι. 13. Απεφάσισαν οι πολιορκημένοι πληρεξούσιόν τους τον Μακρυγιάννην να εύγη να υπάγη εις την Διοίκησιν να είπη την έλλειψιν και την κακήν κατάστασιν του φρουρίου, και εβγήκεν με πέντε ιππείς. 14. Και ομιλώντας όλα εις την Διοίκησιν ο αυτό Μακρυγιάννης, προθύμως η Διοίκησις διέταξε τον Φαβιέ με το τακτικόν του και φιλέλληνας, φέροντες επάνω τους πολεμοφόδια και άλλ' αναγκαία και εμπήκαν παλληκαρίσια και με την συδρομήν των μέσα. Οδηγούμενος δε ο Μακρυγιάννης από τους μέσα δια να πιασθή και ο Φαληρεύς, εδιέταξεν η Διοίκησις και επιάσθη. Εις την πολιορκίαν ταύτην, επειδή το φρούριον είναι λιθαρότοπος, εξ αιτίας των κανονιών και βόμπων εσκοτώθησαν και λαβώθηκαν αρκετοί Έλληνες, από δε τους εχθρούς, κατά την πληροφορίαν οπού έχομεν από Αλβανούς του ιδίου σώματος, έως 8000.

19

πίνακας αρ. 20, Η Ναυμαχία των Παλαιοναβαρίνων.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

 

 

 

1.Φρούριον Νεόκαστρον. – 2. Η νήσος Σφακτηρία οπού την εβάστουν οι Τούρκοι και είχον επάνω της τας σκηνάς των, κανόνια και στρατόπεδον, ομοίως και πλησίον νησάκι και Παλαιοναβαρίνους, όπου επολέμουν όταν εμβήκαν τα καράβια των τριών Δυνάμεων, το όλον 27. – 3. Τα πολεμικά και καυμένα Τουρκικά καράβια. – 4. Τα φορτηγά Τουρκικά καράβια. – 5. Αι φελούκαι οπού φεύγουν με τους Τούρκους και πιάνουν τα βουνά της στεριάς, και οι πνιγμένοι. – 6.Το νησίον οπού είναι μέσα εις τον λιμένα. – 7. Το Βιβάριον και γεφύρι του. – 8. Το μπουρλότο οπού κάησεν. – 9. Και άλλα τέσσαρα ακόμη.

20

πίνακας αρ. 21, Κάδρον της δυτικής Ελλάδος και κέντρον η Βόνιτζα όπου έγιναν αρκετοί πόλεμοι εις αυτά τα μέρη και σημειόνονται οι αγωνισταί όπου ενθυμούμεθα.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

 

 

 

1. Η Βόνιτζα και το φρούριον αυτής και λιμήν της.  2. Η Πρέβεζα και Πούντα.  3. Ο Πορφύριος και οι δύο αυτού επίσκοποι. Ο εις επίσκοπος Ρωγών εσκοτώθη γενναίως εις Μεσολόγγιον.  4. Οι οικοκυραίοι και οι οπλαρχηγοί Μεγαπαναίοι, Μαυροματαίοι, Καραγιανναίοι, Σταϊκαίοι, Γεροθανασαίοι, Μαγγιναίοι, Καψαλαίοι, Κοτζικαίοι, Μπαλμπαίοι, Τζιμπουρακαίοι, Γαλαναίοι, Καναβαίοι, Σουσμαναίοι, Ξυδαίοι, Σωτηραίοι, Λογοθεταίοι, Μπαρλαίοι, Ισκαίοι, Στραταίοι, Ραγκαίοι, Σκαρμιτζαίοι, Βαρνακιωταίοι, Γριβαίοι, Κατζικογιανναίοι, Τζονκαίοι, Τζελαίοι, Μακραίοι, Σιαδημαίοι, Βλαχαίοι, Ντεληγιωργαίοι, Κουσουραίοι, Θωμαίοι, Γερολαμπαίοι, Πολυμεραίοι, Ντοβαίοι, Γλυκοχωριταίοι, Βαληγιαννακαίοι, Ζερβαίοι, Κιτζαίοι, Νασνικαίοι, Μορφόπουλος, Βησσαρίος, Γριβογιωργαίοι, Ροκαίοι, Γιαννηκώστας, Φαρμακαίοι, Χάσκαρης, Χινόπωρος, Παγούρας, Σουλταναίοι, Καρπουζαίοι και όσοι άλλοι δεν είναι εις την ενθύμησίν μου. Αγωνίσθησαν εις αρκετούς πολέμους και εθυσιάσθησαν, και κατεξοχήν όταν επήγεν ο Γκενεράλ Τζουρτζ πολλοί από αυτούς και άλλοι ηγωνίσθησαν εις αυτά τα μέρη και εις άλλα και ωφελήθη η Πατρίς.  5. Ο Γκενεράλ Τζουρτζ και οι λοιποί από αυτούς οπού εγράψαμεν.  6. Αι γυναίκες φέρουν νερόν και πίνουν οι Έλληνες οπού πολεμούν.  7. Πολεμούν οι Έλληνες με τους Τούρκους.  8. Τα πέντε μύστικα μπαίνουν από το στενόν της Πρέβεζαν και πολεμούνται από όλα τα μέρη με πλήθος κανονιοβολισμών κα τουφεκιών, και αυτά επέρασαν ανδρείων και επήραν και όσα πλοία ήταν εις τον λιμένα της Πρεβέζης, καθώς φαίνονται οπού τα παίρνουν. Ήσαν οι καπιταναίοι αυτών των μυστίκων Ανδρέας Τενεκές, Γιώργης Περδίκης, Ανδρέας Μοίρας, Ελοιών Γεωργίου και Κώστας Θεοφίλου. Όσοι οικοκυραίοι εθυσιάσθησαν και έφθειραν τας οικίας των από την Άρταν και άλλα μέρη Νούτζος, Μιχαίοι, Τουρτούρης, Κωλέτης, Μπασκλαβάνης, Σταυραίοι, Κομποταίοι, Παππαγιανναίοι, Δαμιαναίοι, Κολοκυθαίοι, Κορακαίοι, Αθαν. Άρτας, Οικονομαίοι, Χαβελαίοι, Ν. Ράπτης, Γενοβέλης, Καραβέλας, Μοστραίοι, Σακελλαραίοι, Μελάται, Παππαδοπουλαίοι, Ρίζηδες, Λεονταραίοι, Κουτζουμπαίοι, Μπουραίοι, Σταμαίοι, Βλαχουτζαίοι, Κίτζοι, Τζίνηδες, Γκινακαίοι, Τριανταφυλλαίοι, Κατοχιαναίοι, Παπασταμαίοι, Ντζογαίοι, Τσιολιάδες, Καριτζιναίοι, Καλπακαίοι, Γαλιατζαίοι, Λαυριωταίοι, Παππαβασλιλαίοι, Διολεταίοι, Μαριναίοι, Πρασιναίοι, Τσερακλαίοι, Γωγαίοι.

21

πίνακας αρ. 22, Μάχαι διάφοραι της ανατολικής Ελλάδος, κέντρον αυτής Θήβαι

Σχόλιο, 1, 2, 3, 4, 5

 

 

 

Μάχαι διάφοραι της Ανατολικής Ελλάδος κέντρον αι Θήβαι. Σημειούνται το Ιερατείον, οι Πρόκριτοι, οι οπλαρχηγοί και επίλοιποι θυσιασταί και αγωνισταί Καρύστους, Αθηνών, Θηβών Ταλαντίου, Σαλώνων, Λιδορικίου και οι επίλοιποι καλόγηροι του ιδίου μέρους, Λογοθεταίοι, Ζαχαριτζαίοι, Βλαχαίοι, Αλεξανδραίοι, Μπατζιακαστζαίοι, Σαρραίοι, Μπενιζέληδες, Καρωραίοι, Σκουζέδες, Μπουζίκηδες, Μεταξάδες, Παλαιολογαίοι, Βενιζελαίοι, Άγγελοι, Γέροντες, Πατούσας, Τζικάκης, Βιτάλης, Μετρούδ, Αβραμιώτης, Γρόπιος, Ρηγών, Λιανοσταφιδαίοι, Βρυζάκηδες, Καλλεφουραναίοι, Μουδιάστρηδες, Κλαδαίοι, Βταβαραίοι, Λεκκαίοι, Τζουρκατιαίοι, Μελέτης, Μαρκαίοι, Λογοθεταίοι, Φίλων, Γιωργανταίοι, Πασπαλαίοι, Τριχαίοι, Αλεξανδραίοι, Νερουτζαίοι, Λαζαραίοι, Χατζαίοι, Κουτρουμπαίοι, Γκέκηδες, Μαλαντριαναίοι, Παππασταθαίοι, Μαντζόρηδες, Παππαλουκαίοι, Μαρκαίοι, Οικονομαίοι, ΝικολαΪδηδες, Ντερμαναίοι, Γιωργουλαίοι, Κραναίοι, Κερασαλαίοι, Παππαπλιοπουλαίοι, Κεχαγιάς, Κολοβάτος, Χατζάρας, Νικολακαίοι, Πανουραίοι, Μαριολαίοι, Κοκλαίοι, Γουβελαίοι, Χατζαίοι, Δημάκηδες, Αινιάτες, Παππαπολιταίοι, Ντεντούσηδες, Λογοθεταίοι, Αλίκουρης, Πρίμας, Γαζής, Κωνσταντάς, Μανσόλας, Καλογερόπουλος, Φιλήμων Γεννάδιος όστις δια την συνθήκην Τούρκων και Ελλήνων εκόπιασαν αρκετά και άλλοι πολλοί οικοκυραίοι, οπού δεν είναι εις την ενθύμησίν μας. Αρχηγοί Οδυσσεύς, Διάκος, Πανουργιάδες, Δυοβουνιώται, Κοντογιάννηδες, Γιολτάσηδες, Σαφακαίοι, Καλτζοδημαίοι, Γκριτζιώτης, Γκούρας, Ρούκης, Βάσιος, Καρατασσαίοι, Κότζιος, Αγγελής, Διαμανταίοι, Βελέντζας, Κλίμακας, Τζουράς, Παππακώστας, Μαμούρης, Κομνάς, Μπιρμπίλης, Κοντοσόπουλος, Μπούσγος, Δ. Τριανταφύλλου, Λάππας, Χαλμούκης, Θανασούλας, Κόντος, Καλύβας, Τριαντάφυλλος, Μπίτης, Μασταπάς, Πράπας, Παππαθανασαίοι, Παππά Ανδρές, Λιακόπουλος, Μπίνος, Ντουμπιώτης, Σκουρταναίοι, Κριεμάδης, Χ. Μελέτηδες, Λογοθετόπουλος και άλλοι πολλοί, οπού δεν ενθυμούμεθα, οίτινες εθυσιάσθησαν και αγωνίσθησαν γενναίως. – 1. Το Ιερατείον και οι καλόγηροι. – 2. Οι πρόκριτοι. – 3. Οι αρχηγοί και αξιωματικοί με τα σώματά των. – 4. Η χώρα των Θηβών· ήτις εκρατείτο από τους Τούρκους, συμποσουμένους εις τακτικόν και άτακτον στράτευμα έως 6.000. – 5. Επήγεν ο Στρατάρχης Υψηλάντης με τας διοργανισμένας χιλιαρχίας, (αύται είναι από τους ίδιους οπού εσημειώσαμεν εις τον αρ. 3 και άλλοι) και επολέμησαν ανδρείως αρκετόν καιρόν και εσκοτώθησαν και από το εν και από το άλλο μέρος. Στενοχωρηθέντες δε οι Τούρκοι από τους Έλληνας εκβήκαν από τα σύνορα με συνθήκας. Τα ίδια αυτά σώματα επολέμησαν και εις άλλα μέρη κα εδίωξαν τους Τούρκους.

22

πίνακας αρ. 23, Μάχαι της Κρήτης και Σάμου

1, 2, 3, 4, 5, 6

 

 

1. Η νήσος Κρήτη με τα κάστρα της και χωρία της. Πολεμούν απέξω οι Έλληνες και σκοτώνοντες και από μέσα οι Τούρκοι εις τα φρούρια και πολιτείας. – 2. Οι κάτοικοι αυτής πολεμούν παντού. 3. Καράβια Ελληνικά και στεριανοί επήγαν αρκετές φορές από διάφορα μέρη προς βοήθειάν των και πολεμούν. – 4. Αρχηγοί αυτών Αφθεντούλης, Χουρμούζης, Χάλης, Ξενόπαππας, Ροστιανός, Πρωτόπαππας, Αντωνιάδηδες, Τομπάζης, Βερνάδος, Ρενιέρηδες και άλλοι οικοκυραίοι Κρήτες των οποίων τα ονόματα δεν ενθυμούμαι. Χ. Μιχάλης με την καβαλλαρία και με πολλούς στεριανούς αξιωματικούς, Λιακόπουλος, Καλλέργης και Κυριακούλης. Σκοτωθείς ο Χ. Μιχάλης έμειναν αρχηγός της καβαλλαρίας Βασίλειος Νικολάς, Τζοπάνος και Παλάσκας. – 5. Η νήσος Σάμος με το φρούριόν της, και πολιτείας της και θέσεις αυτής· την πολιορκούν και πολεμούν αυτήν οι Τούρκοι με τα καράβια τους· επήγαν δε προς βοήθειάν των Ελληνικά καράβια αρκετές φορές. Επολέμησαν γενναίως εξ αρχής έως τέλους και εθυσιάστηκαν ανδρείως. Τώρα τους διοικεί ο εχθρός τους. Αρχηγοί αυτής Λυκούργος, ο αρχηγός Σταμάτης, Λαχανάς Μανώλης και επίλοιποι πατριώται των. – 6. Αρχηγοί και καράβια Ελληνικά.

23

πίνακας αρ. 24, Η Ελλάς ευγνωμονούσα γράφει εις την πλάκα της Αθανασίας τα ονόματα των αγωνισθέντων υπέρ της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.