ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α' Εμείς και η φύση 1. Φώτης Κόντογλου, «Ο αστρολάβος» 2. Οδυσσέας Ελύτης, «Ο ήλιος ο ηλιάτορας » 3. Κωστής Παλαμάς, «Στον κήπο» 4. Κώστας Βάρναλης, «Να σ΄ αγναντεύω θάλασσα» 5. Γιάννης Ρίτσος, «Τραγουδάκια του Φωτούλη» 6. Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, «Η πολιτεία της λίμνης» 7. Ανδρέας Λασκαράτος, «Στο Καλοκαίρι» 8. Τσου Τσεν Πάι, «Ο σκαντζόχοιρος» 9. Γιώργος Μπόντης, «Ο ασημένιος δρόμος» 10. Ελένη Χωρεάνθη, «Η Ασπρούδα» 11. Ηλίας Βενέζης, «Η Χιονάτη της Πάρνηθας» 12. Τζακ Λόντον, « Ένας σκύλος σωτήρας» Β' Κοινωνική ζωή 1. Όμηρος, [Στο νησί των Φαιάκων] 2. Αισχύλος, [Προμηθέας Δεσμώτης] 3. Νικηφόρος Βρεττάκος, «Νικηφόρος Βρεττάκος» 4. Δημήτρης Ποταμίτης, «Τα πουλιά» 5. Δημοτικό τραγούδι, «Της ξενιτιάς» 6. Αγγελική Βαρελλά, «Δρακοπαραμύθι» 7. Τζιάννι Ροντάρι, «Περιπέτεια με την τηλεόραση» 8. Μενέλαος Λουντέμης, «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» 9. Αντώνης Σαμαράκης, «Σ’ ένα συνοριακό σταθμό» 10. Λίτσα Ψαραύτη, «Ο Θωμάς» Γ' Η οικογένειά μας 1. Νικηφόρος Βρεττάκος, Η μητέρα μου στην εκκλησία 2. Κ.Π. Καβάφης, Δέησις 3. Λευτέρης Παπαδόπουλος, Η μάνα μου 4. Ανδρέας Εμπειρίκος, Ο κορυδαλλός 5. Ρόαλντ Νταλ, Η καρδιά ενός ποντικού 6. Ναζίμ Χικμέτ, Νανούρισμα 7. Μάνος Κοντολέων, [Αποκριάτικη ιστορία] 8. Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Η μαμά μας η θάλασσα 9. Ι.Δ. Ιωαννίδης, [Το καυκασιανό παραμύθι] Δ' Σχολείο και παιδί 1. Έλλη Αλεξίου, Η Βαγγελίτσα 2. Ζαν Ζακ Σεμπέ – Ρενέ Γκοσινύ, Οι έλεγχοι 3. Παντελής Καλιότσος, Ένα σακί μαλλιά 4. Ευγενία Φακίνου, [Η Αστραδενή στο νέο σχολείο της] 5. Φιλίπ Μπαρμπώ, Η βιβλιοθήκη μας Ε' Τα παιδικά χρόνια 1. Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Παιδική μνήμη 2. Αλέξανδρος Πάλλης, Πώς ήθελα 3. Γιώργος Σεφέρης, [ Ένα γράμμα στη Μίνα] 4. Ντιμίτερ Ινκιόφ, Οι κάλοι της Κλάρας 5. Σοφία I. Φίλντιση, Η καρδούλα ΣΤ΄ Ανθρώπινοι χαρακτήρες 1. Αίσωπος, Οι ψαράδες που έπιασαν μια πέτρα 2. Αίσωπος, Ο κάβουρας και η μάνα του 3. Ιούλιος Τυπάλδος, Οι γκιόνηδες 4. Στράτης Μυριβήλης, Η Ηλιογέννητη 5. Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Η Σακοράφα 6. Μισέλ Τουρνιέ, [Το παιχνίδι της μεταμφίεσης] 7. Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Η καλόγρια η τσιγγάνα 8. Νίκος Καζαντζάκης, [Ο γιος] Ζ΄ Θρησκευτική ζωή 1. Απόστολος Παύλος, [Η αγάπη] 2. Κωστής Παλαμάς, Ένας Θεός 3. Ειρήνη Μάρρα, Τα Χριστούγεννα του Τα Κι Κο 4. Μοραΐτικα κάλαντα 5. Νικηφόρος Βρεττάκος, Τα γόνατα του Ιησού 6. Ρωμανός ο Μελωδός, Η Ανάσταση του Ιησού 7. Γρηγόριος Ξενόπουλος, Τα κόκκινα αυγά 8. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Τ’ αγνάντεμα Η΄ Γεγονότα από την ελληνική ιστορία 1. Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου, [Συνάντηση με το Διγενή Ακρίτα] 2. Κώστας Ουράνης, [Ο Μυστράς] 3. Της Λένως του Μπότσαρη (δημοτικό τραγούδι) 4. Διονύσιος Σολωμός, Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι 5. Ανδρέας Κάλβος, Ο φιλόπατρις 6. Άγγελος Σικελιανός, Ο ξένος 7. Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη, Ο μικρός μπουρλοτιέρης 8. Γιάννης Μακρυγιάννης, [Είμαστε εις το «εμείς»] 9. Νίκος Γκάτσος, Μπαρμπαγιάννη Μακρυγιάννη 10. Διδώ Σωτηρίου, [Οι πρόσφυγες] 11. Νικηφόρος Βρεττάκος, Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο αλβανικό μέτωπο 12. Γιάννης Μπεράτης, [Στα βουνά της Αλβανίας] 13. Άλκη Ζέη, [Η παρέλαση] 14. Ζωρζ Σαρή, Τα κουλουράκια 15. Γιάννης Ρίτσος, Λαός 16. Μαργαρίτα Λυμπεράκη, [Η εξέγερση] Θ΄ Λαϊκή παράδοση και πολιτισμός 1. Παιδικά νανουρίσματα 2. Παροιμιόμυθοι 3. Λιανοτράγουδα 4. Κάποτε ριζώνουν και τα λόγια (λαϊκό παραμύθι) 5. Ο κυρ Λάζαρος κι οι δράκοι (λαϊκό παραμύθι) 6. Ιωάννης Πολέμης, [Μπροστά στις Καρυάτιδες] Ι΄ Ειρήνη και φιλία 1. Γιάννης Ρίτσος, Ειρήνη 2. Φερεϋντούν Φαριάντ, Όνειρα με χαρταετούς και περιστέρια 3. Χάρης Σακελλαρίου, Η Ευρώπη κι ο ταύρος 4. Ζακ Λε Γκοφ, [Η Ευρώπη] 5. Χρήστος Μπουλώτης, Η Βροχούλα, ο Μουντζούρης κι ένα χριστουγεννιάτικο όνειρο 6. Μάρω Λοΐζου, Το χαμογελαστό συννεφάκι 7. Ελένη Σαραντίτη, [Οι φίλοι μας οι τσιγγάνοι] ΙΑ΄ Φαντασία και περιπέτεια 1. Ειρήνη Μάρρα, Η καλλονή με το φιδίσιο κορμί 2. Λουκιανός, [Ταξίδια γεμάτα περιπέτειες] 3. Ρενέ Γκοσινύ – Αλμπέρ Ουντερζό, [Στρατός για... κλάματα] 4. Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Το άρρωστο άλογο 5. Ευγένιος Τριβιζάς, [Η θλιμμένη αγελάδα] 6. Ζωή Βαλάση, Ο παράξενος πραματευτής 7. Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Η φάλαινα κι ο οισοφάγος της

232

Θ΄ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων

Σπύρου Καρδαμάκη, [«Όντε σ’ εγέννα η μάνα σου, ο ήλιος εκατέβη»]   Ερωτήσεις - Δραστηριότητες Τα λιανοτράγουδα α’, β’, γ’ απευθύνονται στην αγαπημένη. Με ποιους τρόπους εξυμνούν την ομορφιά της; Ποιοι πόθοι εκφράζονται στα λιανοτράγουδα δ’, ε’ και στ’; Ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις έχει μελοποιήσει διάφορα λιανοτράγουδα στον δίσκο του Ο μεγάλος ερωτικός. Ακούστε μερικά απ’ αυτά στην τάξη και συζητήστε για τα συναισθήματα που σας προκάλεσαν. Ακούστε τα λιανοτράγουδα του Μ. Χατζηδάκι

233