Από το 600 π.Χ μέχρι περίπου τον 1ο αιώνα μ.Χ, πριν από την εποχή της αυτοκρατορίας , στους πολύ πρόωρους ρωμαϊκούς χρόνους, οι οικογένειες οργανώθηκαν όπως οι ελληνικές πόλεις κράτη. Καθεμιά οικογένεια ζούσε σε ένα σπίτι με τους παππούδες, τις γιαγιάδες, τους γονείς και τα παιδιά.
Ο επικεφαλής της οικογένειας ήταν ο γεροντότερος άνδρας. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο πατέρας, ο παππούς, ή ίσως ακόμη κι ένας θείος. Κάθε οικογένεια είχε διαφορετικούς κανόνες, επειδή ο επικεφαλής της οικογένειας είχε τη δύναμη να αποφασίσει ποιοι κανόνες θα ίσχυαν για την οικογένειά του. Ο αρχηγός της οικογένειας ήταν κύριος της ιδιοκτησίας, είχε τη απόλυτη εξουσία, και μπορούσε να αποφασίσει για τη ζωή και το θάνατο κάθε μέλους της οικογένειάς του. Ακόμα και όταν τα παιδιά του ενηλικιώνονταν, παρέμενε ο αρχηγός. Αλλά, ήταν επίσης υπεύθυνος για τις ενέργειες οποιουδήποτε μέλους της οικογένειάς του. Θα μπορούσε να διώξει ένα παιδί ή έναν ενήλικο από το σπίτι του, αλλά εάν κάποιο μέλος της οικογένειάς του διέπρατε έγκλημα, θα μπορούσε να τιμωρηθεί αυτός για το έγκλημα αυτό. Στις φτωχές οικογένειες ο αρχηγός του σπιτιού μπορούσε να αφήσει ένα άρρωστο μωρό να πεθάνει ή να πωλήσει ένα ενήλικο μέλος της οικογένειας για σκλάβο, επειδή δεν θα έφταναν τα οικονομικά για να ταϊστούν όλα τα μέλη της οικογένειας. Οι γυναίκες δεν είχαν καμία εξουσία. Η δουλειά τους ήταν να φροντίζουν το σπίτι και τα παιδιά.

Κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής εποχής (1ος αιώνας μ.Χ- 500μ.Χ) τα πράγματα άλλαξαν πολύ γρήγορα. Οι γυναίκες μπορούσαν να είναι ιδιοκτήτες γης, να ασχολούνται με επιχειρήσεις, να ελευθερώνουν σκλάβους, να κάνουν διαθήκες, να κληρονομούν περιουσιακά στοιχεία οι ίδιες και να προτιμώνται από τους άνδρες σε μερικά επαγγέλματα. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι εφάρμοζαν τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούσαν το γάμο, το διαζύγιο, την υιοθέτηση, και την επανύμφευση. Μετά από ένα διαζύγιο, οι πρώην σύζυγοι ήταν ακόμα σημαντικοί για τα παιδιά τους. Τα υιοθετημένα παιδιά είχαν τα ίδια δικαιώματα με τα φυσικά παιδιά, δικαιώματα βασισμένα στο φύλο και την ηλικία τους. Τα πλούσια ρωμαϊκά σπίτια διέθεταν και σκλάβους.

Γηρατειά: Οι αρχαίοι Ρωμαίοι σέβονταν πολύ και φρόντιζαν τους ηλικιωμένους τους. Όταν τα γεροντότερα μέλη μιας οικογένειας αποσύρονταν από τις άλλες δραστηριότητες έπαιζαν με τα εγγόνια τους και τα δισέγγονά τους. Μετά τον θάνατό τους τα γεροντότερα μέλη τιμούνταν από τους νεώτερους στα Παρεντάλια, τη γιορτή των νεκρών.

Σκλάβοι: Οι πλούσιοι αρχαίοι Ρωμαίοι είχαν σκλάβους. Σε μερικά σπίτια, οι σκλάβοι εκπαιδεύονταν σε εξειδικευμένες εργασίες σαν υπάλληλοι. Σε άλλα σπίτια τους συμπεριφέρονταν με το χειρότερο τρόπο. Οι σκλάβοι απασχολούνταν στους φούρνους στα λουτρά, μαγείρευαν τα φαγητά, άναβαν τις φωτιές στις κουζίνες, καθάριζαν, έραβαν και απασχολούνταν σαν κηπουροί των πλούσιων Ρωμαίων. Οι ευφυείς και ταλαντούχοι σκλάβοι δίδασκαν τα παιδιά των πλούσιων Ρωμαίων που μελετούσαν στο σπίτι, απασχολούνταν σαν λογιστές και μερικές φορές φρόντιζαν τα απέραντα αγροκτήματα ή τις εμπορικές επιχειρήσεις των κυρίων τους.