ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ !

Οι όροι ισόχωρη θέρμανση και ισοβαρής ψύξη

αποδόθηκαν όπως πρέπει .

Και αυτό συνέβη για πρώτη φορά .

Όσο για το αυθόρμητο «ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ» σχετίζεται με την αίσθηση ότι ορισμένα από αυτά που παρουσιάζονται σε Συνέδρια δεν «λέγονται μόνο για να λέγονται». Αυτό ενίοτε ισχύει και για ορισμένα από αυτά που γράφονται στις ιστοσελίδες.

1. Τον Ιούνιο του 2002 με αφορμή τη διατύπωση του Τέταρτου θέματος στο οποίο γινόταν χρήση του όρου ΙΣΟΒΑΡΗΣ ΕΚΤΟΝΩΣΗ γράφαμε στην ιστοσελίδα

Μία ΙΣΟΒΑΡΗΣ μεταβολή δεν μπορεί να είναι ούτε ΣΥΜΠΙΕΣΗ ούτε ΕΚΤΟΝΩΣΗ.

Ας δούμε γιατί.

2. Τον Ιανουάριο του έτους 2004 στο 10⁰ Πανελλήνιο Συνέδριο Φυσικής στην εργασία μας με τίτλο Η ΦΥΣΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΕΝΑ ΣΩΡΟ θέσαμε και πάλι το ερώτημα

Ποιο είναι το σημαινόμενο του όρου « ισοβαρής συμπίεση» ο οποίος επιμένει να διατηρείται στα ελληνικά Προγράμματα Σπουδών; Είναι δυνατόν να συμβαίνει συμπίεση ενός αερίου και η πίεση να διατηρείται σταθερή; Τι ισχύει στα άλλα ευρωπαϊκά Προγράμματα;

Το φαινόμενο. Χρειάζεται πρώτα να ορίσουμε το φαινόμενο συμπίεση αερίου. Πρόκειται για φαινόμενο κατά τα οποίο αυξάνεται η πίεση του αερίου και συγχρόνως ελαττώνεται ο όγκος του. Ο όρος συνεπώς «συμπίεση με σταθερή πίεση» είναι εννοιακά ανύπαρκτος διότι το «με σταθερή πίεση» αναιρεί τη σημασία του συμπίεση.

Πώς όμως θα περιγράψουμε τη σχετική διαδικασία κατά την οποία αυξάνεται ο όγκος υπό σταθερή πίεση; Μπορούμε να ακολουθήσουμε τους Γερμανούς οι οποίοι περιγράφουν το φαινόμενο με τον όρο isobare Abkülung και να υιοθετήσουμε το ισοβαρής ψύξη .

Αντίστοιχα εκτόνωση ενός αερίου λέγεται το φαινόμενο κατά το οποίο αυξάνεται ο όγκος του αερίου και συγχρόνως ελαττώνεται η πίεσή του , οπότε είναι εννοιακά προβληματικός ο όρος ισοβαρής εκτόνωση. Μπορούμε και πάλι να ακολουθήσουμε τους Γερμανούς και να αποδώσουμε το «δικό τους» isobare Wärmezufuh με το δικό μας ισοβαρής θέρμανση .

Είναι βέβαια γεγονός ότι στα εγκεκριμένα σχολικά εγχειρίδια οι όροι ισοβαρής συμπίεση και ισοβαρής εκτόνωση έχουν αρχίσει να σπανίζουν, σε σχέση με τα αντίστοιχα πριν από μια δεκαετία. Ωστόσο εξακολουθούν να συγκατοικούν με τους δύο προτεινόμενους και το συγκεκριμένο ζήτημα δεν έχει ποτέ συζητηθεί. Και εν τω μεταξύ κάτι ανάλογο ισχύει και για το φαινόμενο ισόχωρη μεταβολή.

Συμπέρασμα. Για τα τέσσερα σημαντικότερα φαινόμενα της θερμοδυναμικής των αερίων προτείνουμε τους όρους:

Ισόθερμη συμπίεση και ισόθερμη εκτόνωση. Αδιαβατική συμπίεση και εκτόνωση. Ισοβαρής θέρμανση και ισοβαρής ψύξη. Ισόχωρη θέρμανση και ισόχωρη ψύξη.