5. Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ. Ο Καρτέσιος εξ αρχής ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕ την αναντίρρητη ορθότητα οποιασδήποτε παραδοσιακής φιλοσοφικής ή θεολογικής θεώρησης και αξίωσε την ανεξαρτησία της σκέψης του

Η ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΥ. Εξερεύνησε την εσωτερική λειτουργία του νου σε σχέση με

τον εξωτερικό Κόσμο δίνοντας έμφαση στη ΔΙΑΚΡΙΣΗ μεταξύ του ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΙ και του ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ.

Η ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΜΕΓΙΣΤΟ. Μέγιστο εργαλείο του η ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ. Με βάση την αρχή de omnibus dubitandum –πρέπει για όλα να αμφιβάλλουμε- εξετάζει από κάθε πλευρά την περιοχή των αναπαραστάσεων. «Καθώς το αντικείμενο μάς προκαλεί, ανάλογα με τις συνθήκες, διαφορετικές κάθε φορά εντυπώσεις, δεν ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΜΕ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΠΟΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ, και, γενικά, εάν κάποια από αυτές περιέχει την αληθινή ουσία του πράγματος. Η ενάργεια και η βεβαιότητα με την οποία ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΣΤΕ πρέπει να μας γεννά την αμφιβολία μήπως ονειρευόμαστε ακόμα κι όταν έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε ξύπνιοι».

Στο έργο του MEDITATIONES DE PRIMA PHILOSOPHIA η ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ είναι επίμονη. Υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει γνώση εγγυημένης εγκυρότητας. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟΣ ούτε και ότι το ίδιο το σώμα του είναι πραγματικό.

Το μικρό ραβδί είναι βυθισμένο στο νερό εν μέρει. Καθώς το κοιτάζω οι αισθήσεις μού λένε ότι είναι σπασμένο. Δεν υπάρχει τρόπος να αποδείξω ότι καθώς ένα ραβδί βυθίζεται στο νερό σπάζει ούτε ότι δεν σπάζει. ΑΜΦΙΒΑΛΛΩ.

Όταν ονειρεύομαι βλέπω τον Κόσμο αλλά και το σώμα μου σαν να είμαι ξύπνιος. Τώρα που νομίζω ότι είμαι ξύπνιος ίσως να έχω ψευδαισθήσεις ή και να ονειρεύομαι. ΑΜΦΙΒΑΛΛΩ.

Ακόμα και το ότι ασχολούμαι με τη Γεωμετρία θα μπορούσε να είναι μια αυταπάτη. Ένας αόρατος υπνωτιστής θα μπορούσε να με υπνωτίζει έτσι ώστε να νομίζω ότι είμαι ξύπνιος και ότι χειρίζομαι γεωμετρικά αντικείμενα. ΑΜΦΙΒΑΛΛΩ.

COGITO ERGO SUM και Ο ΔΥΪΣΜΟΣ ‘‘ ΝΟΥΣ-ΣΩΜΑ’’. Για το μόνο που ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟΣ ότι υπάρχει είναι η αμφιβολία του άρα και η σκέψη του. (Γι αυτήν δεν μπορεί να αμφιβάλλει, διότι η αμφιβολία είναι μορφή σκέψης και όταν αμφιβάλλεις για το αν σκέπτεσαι, ήδη σκέπτεσαι)

Εφόσον όμως είναι βέβαιο ότι υπάρχει η ΣΚΈΨΗ ΜΟΥ, είναι βέβαιο ότι ΥΠΑΡΧΕΙ και το ον που σκέπτεται, δηλαδή ΕΓΩ.

ΥΠΑΡΧΩ ΕΦΟΣΟΝ ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ. COGITO ERGO SUM.

Αυτού του είδους η θεώρηση – ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΚΕΨΗ, ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΜΑ- υπαινίσσεται

α. την αποδοχή του δυϊσμού ΝΟΥΣ –ΣΩΜΑ και

β. την αποδοχή μιας υπεροχής του ΝΟΥ (για τον οποίο υπάρχει βεβαιότητα) έναντι

του ΣΩΜΑΤΟΣ, η ύπαρξη του οποίου απορρέει από την ύπαρξη του Νου.

Μια από τις συνέπειες της φιλοσοφίας του Καρτέσιου ήταν η νέα ΕΜΦΑΣΗ που δόθηκε στην πλατωνική και χριστιανική διάκριση του ΝΟΥ (ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ) από το ΣΩΜΑ. Η διάκριση αυτή απουσιάζει από το έργο του ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗ

ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Το ορθολογικό στοιχείο που θα μπορούσε να συμβάλει στη θεωρητική επεξεργασία της αντίληψης το εντόπισε στα Μαθηματικά. Από αυτή την πεποίθηση ξεκίνησε την προσπάθεια να μεταρρυθμίσει τη Φιλοσοφία. Και καθώς ο ίδιος ήταν ένα ιδιαίτερα δημιουργικό μαθηματικό μυαλό θέλησε να μεταπλάσει όλη την ανθρώπινη γνώση σύμφωνα με τα μαθηματικά πρότυπα. Το εγχείρημά του το παρουσιάζει στο Discourse de la Methode -περί Μεθόδου λόγος- ως πρόταση για μία νέα ΜΈΘΟΔΟ. Το εγχείρημά παρουσίασε σοβαρές αδυναμίες στο στόχο για οικοδόμηση της ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. Από την άλλη όμως είχε μεγάλη επίδραση στην εξέλιξη της ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ