2. Ο Φράνσις Μπέηκον γεννηθηκε στην Αγγλία το 1561, δηλαδή τρία χρόνια πριν από τον Γαλιλαίο. Η Ο ρόλος του στη Γέννηση της Επιστήμης μπορεί να συνοψιστεί –θετικά ή αρνητικά με το τετράπτυχο

Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ, Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ και ΤΟ ‘’ΟΧΙ’’ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ.

Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ. Η νεώτερη Φιλοσοφία, στις απαρχές της, χαρακτηρίζεται

α. από μία έντονη αντίθεση προς τη σχολαστική Φιλοσοφία και

β. από μια απλοϊκή άγνοια για την εξάρτησή της από τα βασικά ρεύματα της παράδοσης.

Η θεμελιακή αυτή αντίφαση είχε συνέπεια να την αναζήτηση νέων γνωστικών μεθόδων. Εφόσον με τη ρητορική δεν μπορούσε να γίνει τίποτα , επόμενο ήταν να επιδιωχθεί μια διαφορετική προσέγγιση του ζητήματος, με αφετηρία το ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ και το ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ. Αυτό είχε κάνει παλιότερα και ο Tomaso Campanella δεν είχε όμως απόλυτη εμπιστοσύνη στην εμπειρία ούτε και ήξερε πώς να εκμεταλλευτεί τα δεδομένα των διαπιστώσεών του.

Αυτός που πίστεψε ότι μπορούσε να ανοίξει νέους δρόμους στην Επιστήμη ήταν ο Francis Bacon Και με την πρόθεση αυτή συνειδητά αντιπαραθέτει το δικό του «novum organum» στο αριστοτελικό. Επαναλαμβάνοντας τα επιχειρήματα των αρχαίων σκεπτικών επισημαίνει ότι η κοινή αντίληψη δεν προσφέρει ασφαλές έδαφος για μια σωστή γνώση της φύσης και ότι για να μετατραπεί σε πείρα χρήσιμη για την επιστήμη πρέπει προηγουμένως να απαλλαγεί από όλες απατηλές προσμείξεις. Βρίσκει έτσι την ευκαιρία να επιτεθεί εντονότερα από οποιονδήποτε άλλον στοχαστή στην άγονη σοφία της σχολαστικής φιλοσοφίας, στη δεσποτεία της αυθεντίας, στον ανθρωπομορφισμό και να απαιτήσει τον βασανιστικό έλεγχο των πραγμάτων

Η ΕΠΑΓΩΓΗ. Ωστόσο δεν προχωρεί πολύ πέρα από αυτή την απαίτηση. Τα στοιχεία που δίνει για τον τρόπο που θα κατακτηθεί η ΚΑΘΑΡΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ , η mera experienta, είναι λιγοστά και ασήμαντα. Και παρόλο που διδάσκει ότι δεν πρέπει να αρκούμαστε στις τυχαίες αισθητηριακές αντιλήψεις αλλά, αντίθετα, να οργανώνουμε μεθοδικά τις παρατηρήσεις μας και να τη συμπληρώνουμε με το πείραμα που θα το επινοούμε και θα το εκτελούμε εμείς, η απαίτησή του αποτελεί απλώς έναν ακόμη γενικό χαρακτηρισμό του έργου της επιστήμης, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΥΠΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ. Το ίδιο ακριβώς ισχύει κα για τη μέθοδο της ΕΠΑΓΩΓΗΣ, την οποία θεωρεί μοναδικό τρόπο επεξεργασίας των εμπειρικών δεδομένων. Με τη βοήθεια της επαγωγικής μεθόδου το ανθρώπινο πνεύμα θα προχωρεί σε γενικότερες γνώσεις και με βάση αυτές θα εξηγεί τελικά και άλλα φαινόμενα. Σ΄ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΝΕΥΜΑ –ΠΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΒΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΕΝΙΚΕΥΕΙ- ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΛΙΝΑΓΩΓΗΘΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΘΙΣΤΕΙ ΝΑ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΙΓΑ ΣΙΓΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΩΝ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΩΣ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟΤΑΤΟ. Δεν του χρειάζονται φτερά αλλά, αντίθετα, μολύβι που θα το συγκρατεί. Αυτό όμως που παρουσιάζει ως επαγωγή δεν είναι παρά μια περίπλοκη αφαιρετική διαδικασία που βασίζεται στις μεταφυσικές προϋποθέσεις του σχολαστικισμού. Η ΠΡΟΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΗ ΣΥΝΥΦΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΛΑΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΣΚΕΨΗΣ.

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ και ΤΟ ΟΧΙ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ. Ο Bacon δεν ήταν ο άνθρωπος που θα έδινε στην έρευνα της φύσης την αναγκαία μεθοδολογική ώθηση. Στο ζήτημα μάλιστα της κοσμολογίας συντάχτηκε με αυτούς που αντιμάχονταν το έργο του ΚΟΠΈΡΝΙΚΟΥ.

Ούτε η κατανόηση του ανθρώπου, ούτε η κατανόηση της φύσης ήταν γι αυτόν αυτοσκοπός. Αντίθετα ο στοχασμός του ολόκληρος προσανατολίζεται ΣΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ. Τελικός σκοπός της Επιστήμης είναι να εξασφαλίσει την κυριαρχία του ανθρώπου στον κόσμο δια μέσου της Γνώσης. Η Γνώση είναι δύναμη, η μόνη δύναμη που έχει διάρκεια. ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕ ΝΑ ΥΠΟΤΑΧΤΕΙ ΟΧΙ ΠΙΑ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΑΛΛΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ. Ο ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΕ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΤΟΝ ΕΜΠΟΔΙΣΕ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Ειλικρινά δεν γνωρίζω πώς μπόρεσε να συμβεί τα Μαθηματικά - που θα έπρεπε να είναι θεραπαινίδες της Επιστήμης – να προβάλλουν την απαίτηση να κυριαρχούν πάνω σ’ αυτήν, επειδή απλώς καυχώνται για την ακρίβειά τους

(De dignitates et augmentis scientarum, 1623 βιβλίο ΙΙΙ , κεφ. 6)